장음표시 사용
2쪽
FRANCISCO VALLERIO LAMEDICO AUT ORE. cum imiare rerum notatu dignarum laevieti α
4쪽
NOBILISSIMIS AT Q V EPRUDENTISSIMIS INCLYTAE URBIS ARELATAE
tuiti; Vniuerso Amplissimo Fransciscus Valleriola Medicus
MNIS, CONSULES ae SENA OT O R E S, quae ad bene beate uniendum pertinet animi institutio, ducta primum mihi quidem ab actione,& rerum magnarum meditatione uidetur esse. Nam quod Aristotelis sententia proditum eli, cum ad intelligendum N agendum natum esse ho/minem constans assertio sit, eum qui se hos minis uocabulo dignum haberi uelit, hisce duobus omnino intentu esse debere actio/ni dico Sc contemplationi) oportet: ut in quibus recite ambo si excolans tur boni uiri, & ad omnem uirtutem facti, omnis sita esse ratio maximἐDidea tur. Consideratio enim contemplatio* abstruseru in natura rerum, cum sit animorii nostrorum quoddam quasi pabulu, mire iam detinet, Scarctilsima cum Deo nos societate coniungit. Erigimur, Iatiores tum fieri profecito videmur,cogitantes abstrusia, Se in naturae intimi&recessibus res condita atq; conclusi: quod cum meditato facimus,reliqua omnia ut exi. gua, caduca,fluxa, ut nihili ducenda cotemnimus. indagatio enim ipsa re. rum tum maximaru , tum etiam occultissimarum, habet oblectationem:
N eam quidem,qua nulla maior alia, nulla uberior,nulla plenior, ulla ex re percipi usquain ab homine possit.Siquide cum aliquid meditando occurrit,quod rei quaesitae ueritatem nobis explicet Sc aperiat, amoenis imatum certe completur animus uoluptate. Nec uoluptate solum meditando animus capit: sed qui fructus ex maximaru rerum intelligentia speratur, inde certe uberrimus prouenit. Magnum id profec2ὀ N arduu, hominem unum altisserino in secessu politum, ab externis omnibus quasi in mentis domicilium seuocatu, rerum naturae arcana rimari ,esteistorum causas insuestigare,difficilia explicare, inuoluta dii lotuere, ueritate in rebus inuenis re, ignorata incompertat illustrare N prodere: in summa, rebus omnis bus lucem dare. Hac certe una re quasi praerogatiua quadam singulari a caeteris nos animantibus natura seiunxit, dum quae cognitione nostram iugere,& ab omni perpesione alienalsima esse uiderentur,ea mentis intenstione cognobilia nobis ac perspectissima fiunt. At hoc, si quis id recte consideret, eiusnodi est, ut eo omnia quae in hominum cognitionem cadere Aa a pollunt,
5쪽
possunt, comprehendantur. Id uerd quam homini congruens fit, quam etiam insitu & proprium,uel ex eo facillime intelligi potest, quod omnes
natura ad ueri cognitionem impellimur, quod scientiae cupiditate trahas mur. Siquidem quod recte ab Aristotele dissitu est omnes homines nastura scire desiderant. Ac proinde, cum nemo unquam fuerit, qui non hane sibi sciendi 8c intelligendi gloriam summopere appetendam duxerit, per νmultos acerrimo ingenio homines, nihil aliud summo studio tota uita egisse compertu sit. Quod quanquam laudabile quadam ex parte haberi
possit, non ita tamen omnino probandu . Rerum enim haec in natura abs ditarum contemplatio,& in meditatione secessio,& si maxima est,ut cerate est, necesse est tamen id quod ab honesta &necessaria ducitur actione officium, id esse maximu: cum uirtutis laus omnis in actione cui rectὰ Cis cero tradit posita sit. Etenim tacita illa altissimaru rerum meditatio at cognatio, manca quodammodo & inutilis sit, si nulla a filio rerum, si coma
moditas nulla, si fructus aliquis non accedat ac consequatur.In id enim atotente rerum ueluti fontes perspicimus ac contemplando inuestigamus, ut rerum omni natura ueritatius perspecta, in usum hominum utilitatem Ῥtraducamus. ac proinde in hominum comodis tuendis positam este actiosnem eam quae honesta sit,in 'scp maxime cerni,ab omnibus certe est Phialosophis coprobatum. Quod scilicet ad generis humani societatem incos Iumitatemq3 tuenda pertineat. Aetionum porro humanarum omnium, duas ego tantu prsstanti Limas, maximel salutares esse iudico: Reipubliacae cura,& Uitae ualetudinisq; seruandae studium. Priore illa eiu citur, resetis ut consili js, legum obseruantia,moru rectitudine quod magistratus proprium munus esIe Philosophi omnes censent) publicae hominu saluti tranquillitatic p consulatur. Postrema qus ad hominum uitam ualetudia nemo tuendam proprie pertinet ut quod in uita iucundissimum at utis lissimum homines arbitrantur: ut uitam inquam sine ulla corporis molessia,sine ullo dolore feliciter iucundeq; traducamus, id plane cosequi praesclara hac medendi actione possimus. Quam ego prosedic; omnium maximana maximewnecessariam esse habenda iudico, ut qua neglecta nulla sit reliquarum reru omnium cui recte uetustissimus Hippocrates dixio aut uoluptas aut fructus. At uero,haec quae a mededi arte instructis, ad homi. num talute proficiscitur actio, non medendo solium, hoc est morbo profligando, sed multo magis comentando, docendo, at scriptis rem medica illuserando comuni, omnium saluti ac uiis prodest. i enim medetur,id tantum prssiat, ut medica methodo morbii pellat,hominem* sanitati reostituat: magnum mehercule opus. Uerum qui docet,qui monumetis at scriptis suis artem ornat atq; amplificat, id amplius cfficere mihi uidetur,
quod uiam qua id praestare comode: medicus queat, praestruit. Quae non satis explanata sunt, sius abstrusa, quae difficilia, illustrat & cognobilia facit: quae impolita sunt δc rudia, uixi inchoata, perpolit ipse ac complet. Haec profecto ea sunt,quibus augeri artes ipsae & lucem accipere, ornari pmaxime solent. His praeclaris acitionibus niti optimus quiso debet. In qs
serio dc intenter uersari, ut non solum negotη, sed &oc 3 quod ab optimo
6쪽
quoqj ac praestantissimo Marcus Cato originum suarum libro exigit
reddere ratione queat. At* ita ego temperandam studiosi hominis uitam censeo, ut ab actuosa uita, in quieta se & literarum studi js contemplatio, ni in deditam, ceu in tutissimum quenda portum conserat:ab hac rursus in illam, ceu in amoenam quandam & seuctuosam peregrinatione deflectat: ut alternatione hac, omnes persectae uitae numeros inadere pro ueri Phis Iosephi more possit. Etenim ab actione saepe fieri intermissionem, dariin magnos Ustudia reditus est omnino necesse: ut ea agitatione mentis,qua in studi js adhibemus, illustrari ueritate animus, & ueri cognitione satiari uberrimὸ queat: cuius tame studio nimio a rebus agendis abduci,& prossutura deserere,contra officium eist. Tantam ego prosector agendarum res rum honestaecp actionis at ν offici j vim,in bene constitutis hominu menstibus esse planὰ arbitror, ut ad ea etia quae non nisi summo labore atq; diffficultate confici ipsa possint, ultro animii impellat. ut etiam detracta omni utilitate, sine ullis praemiis fructibus ue,in id quod agi oporteat,& in quo
officii ratio possita sit, sponte sua homines serantur. Quod N ipsum qualest,non tam ex ipsius honesti ratione atq; natura, quam communi homis
num iudicio,& optimi cui Φ studiis atq; factis intelligi potest: qui per.
multa ob eam unam tantum causam faciunt,quia decet, quia rectum,quia honelium est,& reipublicae prolatum:& si nullum consequuturum emolumentum uident. Unde id c Quod ratione mentem* habeamus nobis a summo Deo datam, & inserta naturae nostrae, acrem, uigentem, Pulcherorima spectantem, celerrime Φ multa simul eademq; optima agitantem, in quae suapte sponte seratur, quae appetat,&appetita, omni studio, contenstione, labore, adipisci contendat. Haec in nobis prosecto efficit,ut honestincte ualde moveamur: ut uirtutem ipsam, ceu honesti finem quendam amplectamur: ut ueritatem, cognitionem,intelligentiam colamus:&quae uera sunt, id est,fidelia, simplicia,constantia, omnia diligamus:contra uasna,falsa,Liletia, deprauata, ut errorem ignorationemq3, & horreamus, Ecdespicatui odioq3 habeamus. Eadem insuper in nobis bene instituta mens facit, ut rerum magnarum, ut proserendae uirtutis, ut praestandi officii, appetentes & cupidi simus: ut nos ipsos exeramus,& ad communem hos minum utilitatem conatus nostros omnes, studia, facta, consilia diriga, mus: Sc patria quadam charitate latius nostra fundentes, mavnis
reipublicae salutaribus actionibus atq; curis implicemus: qua pollumus hominum commodis saluti conssilentes,ut quod ad Archytam I arenistinii scripsit Plato,non nobis solum, sed patriae, sed amicis nati simus. Ab hoc fonte CONSULES, quicquid usquam in quoquam praeclarum, eximium, excelsum: quicquid praestans & laudabile inuentum fuit, quo
iuuare se poste comunem hominum societatem quisquam est arbitratus, profluxit. Hinc a Socrate, Platone, Aristotele, Theophrasto, caeteris psummis Philosophis, tot ad iuuandos mortales exhausti labores; tot perspesi e difficultates, tam ingentes rerum magnaria inquisitiones Sc explicastiones, ut qua erant ipsi animi uirtute atq3 excellentia praediti, & ad bona sua ali js comunicandum parati,ea re mortalibus ne deellent: ossicioin suo
7쪽
probὶ scincti, magnam apud Deum gratiam, apud homines gloriam morerentur: ac proinde seu gi homines, hominibus secundum Deum maxis
me utiles este, omnium est assertionibus coprobatum. IEgo uero C O N. s V L E S, illud tacitus apud me cum cogitarem , omnem uitae nostrae cursum, magnis negotioru ueluti tempestatibus agi, ac uarios in se casus, dubios euetus, incertamw quandam pulcherrimarum actionum nostras rum omnium opinionem habere: multa etiam quae uel illustrare uniuerssum uitae cursum recta existimatione, uel eunde turpitudine dedecorare pollent,ponendam nobis cum his quibus cum uiuimus rationem sum ars bitratus: qua nos non modd in negocio, sine culpa: sed etia in octo cum disgnitate uixiste testari plena fide postemus ne, quam laudem honestarumacitionu perfunctione adepti sumus, eam omnem och iniquioris ac malὸ positi labe perderemus. Ac proinde ut omnis uitae meae ratio apud uos quasi in tabula expressia constaret, posteaqua in uestram hanc inclytam urbem ascitus, mededi munus suscepi, quid egerim , quid praestiterim, ut meum pensum absoluerim , breuibus explicand si duxi: ut non tam laboris mei seuctum, quam etiam oci j percipere oratione hac mea polletis. Ita cum me ad publicia hoc medendi munus, non paucorum sustra gris, sed una uoce senatus huius uestri amplissimi atq; honestissimi sub lectu in tela ligerem: hoc uestrum tam insigne de me iudicium, cum ad animi mei se uicitum atq; laetitiam duxi este permagnum: tum uero ad curam solicitudisnemq; multo maius. Uersantur enim in animo meo , CONSULES, multae ac graues cogitationes , quae mihi nullam partem neq; nocturnae
neque diurnae quietis impartiunt. Primum tuendi loci atque ossicii mei, quae cum omnisus est difficilis & magna proposita ratio: tum uero mihi
in primis, cui non uni aut alteri, sed uniuersim omnibus magna cum caustione ac dignitate est inseruiendum. Non enim uos mihi, C L V E S, arua
uelira & agros, non fortunas Sc opes, non deni in fines uestros aggeres a fluminis impetu tutandos tradidistis. Maius est prosectό quod meae fi/dei, industriae, arti concredidi istis: uos metipsos inquam, uitam ualetudis nemin uel iram: rem quidem omnium maximam,omnium charissimam,& in primis habendam. ae cuiri eiusmodi iit, ut eius unius causa cuncta sint obeunda ea quae integram hanc ac ueluti Cartam tecta seruare poliunt,
inibi ommia potius perpetienda esse duco, quam non ita gerendum hoc munus, ut in omnibus meis factis atΦ consiliis, uestrii de me iactum conssilium I probetur. I llud itaΦ apud me reputans, nihil esse quicquam in resbus humanis fide sanctius, nihil ad animos hominum nobis beneuolentia copulandos aptius,nihil ad actiones omnes probe Liactem obeundas congruentius, hanc mihi in primis seruandam, uobis p cumulatis praestadam, perpetua quada lege in animum meum induxi. At quae fides haec mea in
hoc meo munere obeundo,quae ratio Haec inquam, CONSULES, ut
concredita mihi a uobis uel iram omnium uitam , uestra rnis salutem , ex dignitate, summa fide magia diligentia, solerti mea cura, uehementi stu'dio at V amore tractarem. id ego praestiterim necne, uestro omniti iudi
cio atcp testimonio multo stare malo quam meo: qui me pro uobis streo
8쪽
nue Iaborantem dum misera morborti popularium cIade afflicti omnes essetis, Sc digno uirtutibus uestris testimonio cohonestastis:& saepe illud
tum admirati estis,ut tantulus ego tantos possiem inuicto animo perferre labores, tot adire aegros,noctu die Φ circumcursare, non aestu terreri,non
laboribus frangi, non morboru rabie ac impetu uinci, non dentiu meo rum periculis ab ossicio reuocari. Haec uestra quod me ualde recreat de me testimonia ,haec iudicia sane suere. Nein uero id tantum curandum duxi: ut qui populariter urgebat morbus uestramcp omniu uitam ac uas letudinem in distrimen agebat, quantu quidem arte mea at* opera essoci potuit curaretur: sed id etiam prouidi & caui, quomodo Regio haee uestra tota quae palustrium aquarum pigro lapsu repentium uitio inus . lubris emcta est&morbosa salubris & commoda maxime redderetur. Meministis enim opinor C IVE S , temporis illius, quo huc primum ad uos ueni, in cuius quidem primis aditibus nihil mihi quicquam antis
quius habendum existimavi, quam ut rationes eas, consiliaq; de scripto , Proferrem,ex quibus salubritas urbi uestrae maxima magno uestro commodo parari posset.Eas uos rationes a me uestra causa gallica lingua consscriptas, & uestris comodis aptas, & reipublicae salutares uestro iudicio censuistis. Quae quidem omnia quae tum uobiscum ea de re longa oratios . ne tractaui, eo pertinebant, ne quid ipse officii in uestra hae curanda flo/rentissima ciuitate praetermisisse uiderer: ut cui nimirum in optatis esset, urbem hanc inclytam uestram, non morbo foedatam, aut aerumna amisctam,morte ue ciuium atratam,sed incolumem ato floretem meo labore Midere. At utinam,C I V E S,quam magno ego studio ad hanc rem conficiendam uos saepe sum cohortatus, tam intento animo ei uni rei nauare operam uoluissetis. Salubrius certe quam nunc habeamus, constitutam nostram hanc ciuitatem haberemus, neque de futura morborum populas rium clade magnopere nobis esset metuendum. Verum cum partium uesserarum haec sint, ad quos potissimum Reipublicae uestrae salus pertinet, minime dubito quin summa animi alacritate consentientibus uotis, id sistis quando P curaturi, ne quam Respublica noxam accipiat. Habetis negoc j mei & actionum rationem . nunc oci j accipite. Ego prosecto C O N S V LE S, cum nihil quicquam praestantius, nihil homine dignius esse censerem, quam quod tribuitur homini liberum tempus & uacuum,
id omne in studi js cognoscendi semper aliquid at* discendi studio consterere:ac ueluti sacris musarum operante, abducere se ab omni cura, se totum Philosophiae ac literis inuoluere, In eam me curam & cogitati nem dare omni mentis assectu proposui. Qui enim secundum uirtutem uiuere in arvinum induxerunt,summa ope niti decet, ut quantum illis uascat a publico munere, tantum ijs studiis relinquant, quae diligentius culta Ductum uberrimum mortalibus serre possint. At ex hoc quidem lites rato ocio, in comunem hominum utilitatem, ceu intimis Philosophiae recessibus ea prompsi,quae maxime profutura hominibus speraui. Comsmentarios inquam in eam Galeni partem,quae de MORBIS &sYM PTO MATIS est. Qitos ego ab hinc annos duodecim omnium prisA a muS
9쪽
mus in tu cena dare, atq; aggredi eo c5silio sum ausus, ut quid fructus ho
minibus ex mutis magi stris,& tacita rerii contemplatione accedere possiet rectie si quod datur vacui temporis impendatur planum facerem , at o perspectum. Quod ego uitae institutum perpetuo secutus, magna Osems per alacritate in studia medicinae intentus, nunc denuo quasi ocin litera rhinei testes , ENARRATIONUM MEDICINA LIVM libros sex, magnis certe laboribus ato uigili js confeci ac exaravi. In quibus ple/ra a nemine, quod sciam, in hunc us*diem tracstata,reposita sunt: mulsta etiam quae ab aliis perpera tractata mihi sunt uisa,ea rectiora esse sta, Scconcinniora a me reddita,operi inseruimus: additis etiam nonnullis, quae ad factitandam medicinam aegris V considendum non minimum faciant.
Id autem quicquid est operis, C O N SULES atin CIVE S, ut nomini uestro dicarem multae sane excpiustissimae causae fitere. Primum,ut fidei erga uos meae Sc obseruantiae, clarum uobis hac ingenii mei satura testi/monium darem: te statum p sacerem, non solum me in negotio, hoc est, dum propulsandis morbis operam navo: sed& in ocio de uobis perpestuo cogitare. Tum etiam, ut cum ego aliquantam uos de me opinionem
habere concepi siem, & ea a me sperare coepissse uos, quae de frugi homine sperari expectari p recte possint: indignum me sum arbitratus, si non iis Iustri aliquo testimonio, & huic uestrae de me spei atm expectationi, Scopinioni uestrae de me, quoad postem respondere. Nam cum a uobis non
solum medicus estem suble fius uester, sed etiam quod est ipsum per sese
amplisiimum) nullo ambitu, nulla petitione, essi agitatione nulla quod scitis in summa senatorii ordinis uestri dignitatem essem nullo meo meo
rito, sed uestra tantum autoritate ac gratia cooptatus,conaittendum mihi
non putaui, ut hisce honoris insignibus non aliquid ex me proueniret, quod illis ornamento salte aliquo esse potiet. Necpenim ullo modo iace re postum, ut cum me intelligam in hos honorii gradus praeiudicata qua dam de me opinione euectum esse, nonia in hoc meo munere obeundo, Sc in omni uita reliqua mei obseruans ualde es lem Sc popularis. Hoc est, is qui omnibus omnium commodis,omnium uitae at* ialuti prospicere, non curando solum, sed etiam rem medica scriptis illustrando, amore desnil' ei ol alia, fide, integritate, officiis omnes ex aequo prosequi ma/xime deberem. Itaq; quantu maxime conniti uiribus& animo, quantum ingenio, quantum eruditione quae in me sane minus etiam quam medio cria sunt suantu deni* usu Zc exercitatione potero, tantum quidem cer id priuato meo studio, bonis ac medicinae studiosis omnibus: tum uerdpraecipue uobis,arte mea at professione tribuam. Et quonia pro tot tantisci' a uobis acceptis beneficiis in referenda gratia nihil uobis praestare possim quod copiarii Sc opum sit, quibus uos pro uestra & maiorum uesstrorum amplitudine ac dignitate abundatis, id quod in me est , quocpsolent uiri magni dc praecellentes ab amicis tenuioribus contenti est , pol liceor uobis 8c recipio, si mea digna fuerint studia quorum testimonio uirtuti honos habeatur, gratiam me uobis aliqua in illis, Sc hominis obsseruantissimi fidem operamΦ nauaturum. Paruum hoc quidem, & cuius
10쪽
pene me pudeat. Sed quoniam in reponenda gratia maiora praestare non postum, hoc me uobis quod ostici j mei est,in uicemq3 relatae gratiar habeνri debet, repositurum polliceor, in me recipio, mihi ne P in consis, de uestra omni u salute capiundis diligentiam, neq; in periculis morborum a Republica propulsandis animum, ne in in dandis remediis fidem, neq; inperferendo labore alacritatem, neq; in uestris comodis augendis gratam animi beneuolentiam pari uoluntate coniunctam defuturam. Uos ital, CONSULES ato CIVES , qua animi propensione meam de uobis spem uestris offici js superastis, eadem, summam in me uoluntatem retes rendae gratiae, pro relata gratia: & laborem hunc meum nomini uestro consecratum, serena exporre stat fronte accipietis.& me quem quidem sepenumero uestra laude supra merita cohonestastis, & in uestra obse quia retinuistis in omni fide ac beneuolentia uestra uirtute ut conseruestis peto. Deus Rempublicam uestram incolumem atque florentem cussiodiat, uestra rectissima consilia eidem Reipublicae uestrae salutaria esse uelit.
IN LIBROS ENARRATIONUM MEDICINALIUM
, B C T C illud Solon Graecorum sapientissimus,l optime lector , dixiste uidetur , r P Huld est Senesco semper plura addisceris. Quam sententia Plato enarrans,dum illud do iste Raccurate more sivo inquirit, Philosophandii ne sit: id uere Philosophari esise , Discere asyidue multa, leumΦ hominem qui sapientiae sit ama or Ruei uesnis sit, siue senex, in omni uita quam plurima discere oportere astruxit. Egregia uero uox & sapientissimo homine digna. iid enim homine di. gnius, aut homini expetendum magis, quam quo uita ornatior, & mens quasi suo pabulo sola vegetior fieri & alacrior cernitur, id aute est abdi,tarum rerum cognitio & intelligentia id inquam,& hominem ualde ap, petere,& ut id per omne uitam assequatur Omni animi impetu niti Nam cum omnes ad cognitionis N scientiae cupiditatem natura trahamur, perssci*nos plurimu unius cuiuspiam rei aut plurium scientia agnoscamus ut in qua excellere, omni u optimum at pulcherrimum semper habitust eiscitur profecto, ut quodam quasi naturae duetu ad sciendum intelli/gendum p impellamur. Quibus rebus cum destitui nossentimus,in erros rem mox & ignoratione labi nos & incidere perspicimus: quod sane, mas