장음표시 사용
31쪽
ra ENAR. MEDICINALIUM Seeundum Febrim morbis caeteris omnibus comitem esse, illiscp asside, re. Osorum utrunq; apertissime falsum esse, non solum ipsiusmet Hip, pocratis, eiusq; interpretis Galeni constanti mille in locis asseveratione: sed&sensuu fide monstratur. Nam cum morbos pleroso a calore urens te, alios animia siccitate, multos ab humiditate fieri cernimus: quom do assectus hos ab aere prouenire dicemus et cum praesertim in temperastissimo aere clementissimoq3 coeli tractu,niorbos interdum saeuissimos ac exitiales accidere uideamus At uero si morbi omnes ab spiritu eues niunt, quorsum tanto morbificarum causarum a Galeno libro ad id di
cato enumeratiorSat enim uidebatur, unum tantu spiritum, ceu comus nem morborum omnium causam, statuisse: cum tamen unius cuiusdam
generis causa tantum constituatur, nempe eius quod in flatuosa substan. tia litum est,ut XIIII. Methodi 8c I I. ad Glauc. belle tractatur. Quinii morborum genera singillatim excutere uoluerimus, inueniemus proφfecto paucissimosab spiritu ortum ducere. Qui enim ab intemperatura, uel nuda qualitate fiunt, uel etiamnum substantiae iuncta, ab spiritu misnime oriuntur, sed ab ea quae intemperaturam excitauit causa. Fluxios
num insuper morbi non ab hoc spiritu, sed ab eo qui in assectam partem influit succo nascuntur: phlegmone enim a sanguine copiosiore, Cedema a pituita, Erysipelas a bili, Cancer ab atra bili : sola ea fluvio quae ex fla, tuosa quapiam substantia nascitur, ab hoc ortum ducere iure putandum est. Praeterea qui ad instrumenta pertinent morbi, rarissimi,aut serὰ nuisit,a flatu proueniunt. obstructio enim plerun* ut IX . Metho. uult Gaslenus uel a multis, uel crassis 8c lentis prouenit succis: status enim ten/sionem potius quandam, quam obstructionem nisi admodum crassi Scmulti sint facere solent : quanquam Zc obstructionem nonnunquam. Formae item deprauatio, luxatio, morbi in numero, 8c magnitudine,&qui ad solutam unitatem pertinent, quis unquam n si demens sit,& pla nὰ inscientissimus) in spiritum, ceu in causam propriam Sc peculiarem
. reiecerit Qui quoniam N Galeni praeclaris sententias. A autorum Mesdicinae omnium testimonio constant, ipsaq; sensuu fide, ridiculum uide tur tam perspicuis rebus lucem uelle addere. . Febrim autem quod se/indo Ioeo examinandum nobis est morbos omnes comitari quotidiastia experientia falsum esse experimur. Non enim eos,qui a frigore per se oriuntur, repugnante ad id natura comitari febris potest: quandiu sabiem uis se ipsa frigoris ualidissime exeret. Quosdam nan. rigore, praenimio frigore apprehensos interrjsie abs ulla febri, Sc olim obseruatum est,ianuc non raro etiam spectamus. In conuulsione superuenire febrim x. Aphoris laudat Hippocrates, quod ut interpretatur Galenus) superueniens se/bris, frigidos 5c glutinoses succos, a quibus conuulsio ea quae ex plenis
tudine est oritur, extenuet, calefaciat, ac tandem dissoluat. Non itaque couulsionis eius,quae a frigidis succis est,sebris comes erit cum illius ceu remedium ab ipsomet Hippocrate statuatur. Comitialis item morbus plerunq; sine febri est,& attonitus item, atq; resolutio, ut ad quos probὰ curandos febrim accendere methodo iubemur. Sed quid uentriculi,iocis
32쪽
LIBER PRIMUS. Icinoris, lienis, omnium v, ut in summa dicam, uiscerum internorum sei, gidos morbos taceo Cruditatem enim uentriculi a frigido ortam, &malum corporis habitum, & lienis scyrros Digidascν membrorum instemperaturas, nunqua febris comitatur: ut plena senseu fide, omnium medicinae autorum testimonio constat. Non igitur febris morborum
omnium comes est. HIPPOCRATES.
Quod est: Cum multis igitur cibis multum etiam spiritus ingredi est
necesse : aim omnibus enim quae eduntur bibunturo plus spiritus misnusue ingreditur corpus. Ato id quidem iride fit mani selium, quod erudiationes pleris in post admissos cibos potioneso accedui: recurrens te nimirum acre incluso, ubi perfregerit bullas in quibus latet. Quando igitur corpus cibis impletur,spiritus etiam abundat cibis c5morantibus.
in VI pro ingestorum copia multum spiritus ato aeris corpus ingredi
sit necesse cui conceptis uerbis confirmat tota huius loci seriec mala a stum omnino esse cum helluonum & ganeonum populo, at* adeo pasralitis omnibus, qui non nisi aliena ut Flaccus ait) norunt uiuere quasdra, existimandum esset. Equidem cum η omnes uel naturae impulsu, uel deprauato more, uel uoluptatis illecebris gulae & uentri prae caeteris hominum indulgeant, ut non solum ciborum copia & uarietate, sed Sccomessatione frequenti sese ingurgitent, ingentem aeris copiam eorum
corpora sub iste si uera sunt quae hic adducuntur seret necesse. At uoro ingens spiritus copia intro admissa cum dolores, flatus, murmurilla,
,o tensiones omne in cJcoetionis munus euertere soleat, ut sexto de Symui tomatum causis bellὸ docet Galenus. C5sequens certe esset,eos omnes, qui se ad epulas pris nimio inuitassent, isthaec omnia pati: cum tamen nullos uideas alios uel uegetiores, uel in concoquendo seliciores, uel isomnia corporis exercenda munia robustiores, aut alacriores: plerun*enim ualenti natura tales esse solent. Quod certὰ fieri minime posset,si pro ingestorum ratione tantundem esset intro spiritus admissum: tur, gens enim spiritu uentriculus, nec asIumpta congrue ample fit,nec recte continere, nec probe concoquere ualet: uti praecitato loco exactissimὰ
monstrat Galenus. Essent itaq3 omnes, qui paulo plus cibi sumpsistent, o cum in cocoquendo infelicissimi, tum murmurillis, flatibus, distensioni. bus male aflecti: aere scilicet inter edendum admisso haec symptomata parien te. Quin si cum ths quae eduntur bibunturΦ una spiritus in corpus ingreditur: necessum est spiritum hunc cibo intermisium alcycosusum, uentriculi partes diducere,ac prohibere quo minus sese ipsae ingesto cibo applicent, illumq; amplectantur: quod ut probe concoctionis munus
33쪽
procedat fieri oportere, scripsit Galenus lib. de Sympto. di T. I II. cap.
III I. inquiens,retentricis Potentiae sun stionem naturalem quidem tum esse,quum concoctionis tempori aequatur,& ab omni parte cibos exacte
constringit. Quamobrem quum Sc initio admisius inter edendum spiri tus uentriculi partes diducere necessario habeat: emcitur, ut ingestus in uentriculum cibus, spatium habens in quod se distundat, latὰ expatietur, fluctuationem* excitet: hoc est, inundationi simillimum motum: quod sane fieri est necesse, ubi non undi cibus ab vcntriculi partibus comples
ictitur atq; coarctatur. Quod quum euenit,neq; retentricem potentiam, neo alteratricem Rentriculi satis suo munere fungi cosequens certe erit. In ths enim duabus rebus retentricis po tentiae iunci onem consistere uult y pi Galenus una,ut nullum relinquatur inter ueturem Sc cibos spatium ua y cuum: altera, ut aequali tempore agant, tum comprehensionis tum con
coetionis facultas. Quare si inclusus in uentriculo spiritus, debit is corno O. Os m . prehensionis ut uult Galenus causa est , debilis uero comprehensio imo 'φ' Lecillae eo estionis, sequitur omnino infirmam csse in omnibus hominibus concoquendi facultatem: si modo uerum id est , cum ηs quae edunσtur & bibuntur, una spiritum in corpus ingredi. Quod cum absurdissismum sit, nec ullatenus admittendum: illud consteri praestantius suerit, uanam esse quae hic adducitur sententia , nec Hippocrate dignam. Non enim plus aeris in corpus ingreditur esitationis causa, ut quae nimirum esitatio respirationem admodum non mutet, nisi immodica fuerit. Sed ipsa caloris in corde permutatio at* incrementum & re pirationem magnam aut citam facit, & aerem in corpus multum ingredi addimationis necessitatem cogit. ut lib. de Respirationis & pulsuum causis belle docet Galenus, qui longe aliter flatum in uentriculo gigni, quam hic asseratia is r Hippocrates, demonstrauit. Vult enim uaporantem spiritum, quem fla, tum nominant,in uentriculi spatris oriri, quum uel humores pituitosi eo loci contenti, uel cibi ab imbecilli calore in uapores resoluuntur. Siquis dem calor in cibos agens, si parum ualidus fuerit, ut eos quodammodo dissoluit, ita non omnino conficit: sicin flatus seu spiritus exoritur, qui
quidem ortu suo atq3 consistentia, tum retentricis potentiae sun stionem, iam concoetricis ut mox a nobis ex Galeno monstratum uitiat. Nec quae a cibo pleriso accedunt eructationes, admissi intro inter edendum
spiritus signum est, sed uel flatuosi natura ingesti cibi, qui ruistum suapte
sponte moueat, uel imbecillis in uentriculo caloris, uel fatus cuiuspiam in uentriculi spati js contenti: ad haec enim omnia plerun eructationes
sequi consueuerunt. Alioqui si quo plus cibi assumptum est, plus aeris
ingredi sit nectae, multae sane &magnae ins excitabuntur eructationes qui multum cibi ingesierint.Cum contra in bene habitis corporibus, ais q*que aetate florentibus,euenire uideas ut cum se multo cibo potioneq; impleuerint, nullae tamen in RS a cibo crueiationes mouentur: quod natauiu caloris ros Ore ingesta probe conficere ualeant. Unde est illud Hippo, primi se cratis in Aphorismis, Qui creseunt plurimum habent calidi in nati, plus 6 rimo igitur egent alimento, Et item illud, Uentrcs hyeme & uere calidis
34쪽
LIBER PRIMUS. 11simis natura sunt, & somni longissimi: quare per ea tempora alimenta copiosiora sunt exhibenda:Etenim tunc calor innatus plurimus est, plu rimis itaque egent alimentis. Quod si multi alimenti assiumptio 8c spiri, tum multum crearet,& erussitationes moueret ut hoc loco assirmat Hipi pocrates, uel quisquis tandem libri huius autor Lerit nunquam fui)plu, rimo utpadum cuiquam cibo consuluisset: contra quam locis praeci, talis secit: noxia enim,non salutaria tum praecipisset, si ad multam cibo, rum ingestionem spiritu corpus impleretur de eructationes excitarens tur. in Hippocrati assientiens Celsus bis die potius quam semel cibum ' sumere, cumi plurimum modo confici rite possit) rjs qui bene ualent suadet. Non ergo cum cibis corpus impletur,spiritus abundat cibis commorantibus, quod hic Hippocrates assirmat. Nisi tarte si qui impleturnatiui caloris robore destituatur: uel pituita multa abundet, tum cum retuso magis a ciborum copia natiuo calore flatus Sc eructationes mosuebuntur. Quamobrem senibus, quod exiguo sint innato calore,paucis mitibus opus esse recte scripsit Hippocrates. A multis enim extinguun Apis i. tur. Sicuti nanq; lucernarum flammae quarum tamen oleum est alimeristum si quis id totum superiniandat extinguuntur potius quam nutriam tur: eodem modo & in senibus calidum sui sementum quidem habet alia o menta: uerum si multis simul opprimatur, ac quodammodo strangulotur,periculum est ne extinguatur,sicuti Sc si paruae scintillae ignis ligno. rum multitudinem superacerues, quae docita Galeni in eius Aphorismi commentario est sententia. Sed iam ad ea quae sequuntur ueluti instruocta acie stylum uertamus. HIPPOCRATES.
Quod est: Immorantur diu in uentre cibi,quum prae multidine exisre nequeant, obturatoq; inferiore uentre per uniuersum corpus persmeant flatus , sanguine* resertas corporis partes maxime metentes, eas refrigerant. Refrigeratis autem ijs locis unde sanguinis sentes Sc radices prodeunt, per uniuersum corpus horror consequitur: uniuerta autem sanguine refrigerato totum corpus horret. Quae ratio est cur primum horrores ante febres fiant.
IMmorari diu in uentre cibos, non ad ipsam tantum ingestorum coso piam, sed θc ad concoetricis potentiae imbecillitatem, ciborum uenasturam acceptum referri debet. Nam etsi uerum est, prae multitudine ci/bos in uentre diutius contineri, quod uidelicet ab immodica ciborum copia quasi uictus uentriculus, ita a coquendo cessiat, ut ne aggrediatur quidem concoctilonem: quae docta Galani V I. de Sympto.cau. cap. I. est sentetis no tame in uniuersum ciboru multitudini ascribi debet inna
35쪽
is E N A R. MEDICINA LIVMgior ciborum in uentriculo mora: quum saepenumero uel ob sacultatis alteratricis in sua ipsius essentia uitium,extremamq; ipsius infirmitatem, uel ob ciborum naturam, morbo instrumentales , externas let causas complures id symptomatis oriri contingat: uti bellissinae Galenus V I. de Sympto. cati. docet. QMod uero proxime sequitur flatus inquam animia ciborum copia genitos, uelut errabundos per corpus uniuersum permeare sanguinei resertas partes maXime petere ac refrigerare,indeo horrorem nasci) uti a veritate alienissimum, sic sane indignum quod ad Hippocratem autorem referatur, mihi est uisum. Primum enim non Ois innis flatus perfrigerandi uim habet, equidem quia cibis excrementis uecalidis nidorosis,acutis, flatus in corpore excitantur, id calefaciendi qui dem, non refrigerandi potentiam obtinent, quum a causa calida, non setis
4. 4e Duet. gida oriantur: unde est illud Galeni, Corruptela inqui t si nidorem re P serat a calidis biliosi p cibis accidit: si acidus fuerit ruetus, a frigidis nastura & pituito sis. Similiter subdit de excrementis dicendum, quippe acidum ructum excitant pituitosa, frigida p: nidorem, biliose, & calida
excrementa. Atq; uentriculus quoq; ait per morbos frigidiores acidos ructus, per calidos uero bilioso a nidorem ructat. Itaq3 qui a calidis uel cibis uel excrementis geniti nidoro si flatus in corpore crunt, η etsi sensguine redundantes partes maxime petant, refrigerare quidem certὸ misnime poterunt, eorum ad id munus repugnante natura: ut quorum fiteXcalefacere,non refrigerare. oti in nec si detur flatum omnem persei πιrare, uerum erit a flatu horrores in uniuersum in corpore nasci. Nam eta horroris genus quoddam ab spiritu ipso nulli admixto humori proco dit: quum is immodice uel frigidus ueI calidus corpus permeans sese a0s ruet, fatim in sensiles partes insinuarit qu ae docta est Galeni sententia non las 'g' men horror omnis ab spiritu aeria in substantia Oritur: quum plerun puitiosi in corpore succi praesertim si acres, biliosi, mordaces ue suerint: aut eximie frigidi, qualis pituita ea quae Praxagorae vitrea cognominastur) atq; etianinuin externae causae complures uti in balneum calens res pentinus introitus, in frigidam descensus, uel eius consertim facta asper no) horrorem atq; rigorem etiam saepenumero pariant: uti mille locis ta is Aoditissime . xplicauit Galenus. Non itaq; horroris omnis causa tenacos,rip .iari inflatuosam ut hic uult Hippocrates substantiam reserenda: quum c de non raro nulla in corpore tali existente substantia horrores fieri cerna/ 2,ώ, inus: uti in iis qui ulcerosa lassitudine tentantur, qui is sic assecti uel senitatum. er nimio cibo onerarunt, uel negotio crediderunt, uel intempestiuo motu N ih corpus exercueriit: in thsenim omnibus ut libris de Sanitate tuenda belle nos docet Calenus' horrores excitari videmus: non a statuosa quidem substantia,sed uitiosis succis, sensiles partes uellicatione sua ast cientibus. Quamobrem meritd uacuatione iis qui talia patiuntur utendum esse, ad haec quiete ac somno ,re stissimὰ idem autor consulit.Quum uero horro, ris causa acria est ac flatuosa: tum quod acria sunt quae expultricem L. s. de symn. cultatem irritant) non uacuatione utendum esse, sed alteratione potius,
P γ consuluit Galenus: calidam quidem reseigerando, frigidam calefaciendo. Si uero
36쪽
LIBER PRIMUS . . IISi uero quae horrorem excitat causa humoris speciem reserat, uaeuari tu, bet. In horrore uero sanguinem reseigerari, quod extremo loco hic ex.
plicat Hippocrates,negari haud quaquam potestsensuum fide id approι
bante: pallent enim eorum qui horrore tentantur ora, unguesq; ipsi liuuent,suumo decorem amittunt: parteSQ externae omnes,extremae prae/sertim, seigidae apparent: non alia ian de causa,quam quod natiuo calos re sanguinein destituantur. At uerd ea ratione horrores ante sebres fieri, quod proxime subdit id uero tanquam a ueritate alienissimum admitti neutiquam debet: non enim rigores horrores ue, quae sebres antecedunt δ' a statu sanguinis sontes & radices perseigerante, oriuntur: sed a uitiosis potius succis consertim magnoq3 impetu in sensu praeditas partes ruentis bus, quae ne gratis dixisse uidear ipsummet Hippocratem testam adduscam. Is primo libro qui inscribitur, de rigoris generatione lo/quens ad hunc modum disierit: το b ρμγ ν -M νίων , s 7 ιμ υ -- , υ υδαπι , ,h αἰ M, sia, a 6 Au-Mτί- ου' ram δε υ
Rigor inquit in morbis fit extrinsecus quidem, a uentis ,aqua, sesrenitate, & eiusmodi aliqs: item 5c ab ingestis cibis potionibus4. Hroxo tior autem fit, cum bilis pituita , uel altera, uel utraq; cum sanguine una miseentur. Omnes hic rigoris causas enarrasse breui sermone Hippos crates uidetur,inter quas praecipuam iacit bilis pituitaein cum sanguine mistionem: quorum sine humorum uehemens ae consertim iacta per corpus delatio, rigorem primum, horroremue si mitior fuerit motus, humorq; ipse uel benignior, uel copia minor, dein uero sebrim quum incalescunt, parit. Sic enim eodem ipso loco Hippocrates:
Fit inquit sebris cum bilis pituita. calescens uniuersum corpus eracaleiacit: quod quidem sebris uocatur. Itam quum Hippocratis tostimonio , tum uel maxinia ab interna quidem Sc corporea causa rigorsat cum bilis pituita ue mouentur,ab thsdemq; calefactis, sebris nascatur, ut mox astirmauit,necessario fit,ut qui horrores sebrim an recedunt,non ab spiritu, sed ab ris succis potius oriantur. Quamobrem cum pugnat. tia eadem de re dixisse Hippocratem confiteri absurdum sit,sint genuisna Hippocratis quae modo ex eius de Morbis priore libro attulimus: dicemus,quae libro de Elatibus adseruntur de rigore uerba, minime Hippocratis esse : ut quae Zc Alsissima sint, & eiusdem autoris testimonio conuincantur. Caleni modo explicanda de rigoris natura & causis sens is tentia uenit: quo quantopere ab rjs sit erratum, qui rigoris horroris uein sebribus ortum a flatu ut hoc loco affirmat,quisquis huius libri fuerit autor) esie dicut,perspici plenius possit, huius is libri praeiudicata hactes nus autoritas abrogari. is igitur libro ad id dicato ad hunc modum horrorem, rigorem, intagidarionem. definit:
37쪽
Num uero rigorem inquit frigus cum dolore finientes, rem totam ibas Iecuti sumus, aut quicquam desit Non enim quicunq; hoc pacto ri,ior definiendus est, in ualetudinariis prosecto non idem rigere,horrere, igefieri Φ dicas, accessiones nancis & exacerbationes saepe dicimus cum rigore huic, horrore ali j, alii solum cum frigore accessisse , nominumineiusnodi usum passim per uolumina medicorum omnia reperias, ut nisi quis quassatione atq; agitatione frigeat, rigere non appelles : sed ubi riugor nominandus sit inaequalem & inuoluntariam motionem adeste sit operaepretium: quod hac uacat, nisi superficiem etiam impariter coma moueat,dicunt frigefactione. Quod si hanc per aliquas accessiones turabet Sc concutiat, reliquo non moto corpore, horrorem nominant, ut i, solius cutis horror eiusmodi assectio existat, sicut rigor univcrsi corpo-
Et paulo post rigorem exactius definiens:
Hoc est: Rigor frigefactio est, cum dolore at* agitatione inaequali,
8c quassatione uniuersi corporis. Rimis era- Cuius quidem causam eodem loco Galenus natiui caloris pugnams aduersum ea quae corpori nocent, eiusdemw natiui caloris impeditum ad externa motum iturusionem Is in ima corporis quandam, rigoris causam bellissime statuit. Unde constat spiritum , rigoris causam non esie, 3 cum suapte natura tenuis sit quaedam Sc discussu facilis substantia: quae tenuitate quidem sua nec ualde natiui caloris motum impedire, nec mea' tus obstruere i c inritam in corpore pugnam concitare possit. Quanas .c. ia rem cum in rigore, ut ait eodem loco Galenus, & magna ui ad intra trudi natiuum calorem cernamus: Sc rursum magno impetu atque nixu ut soras erumpat niti, magnam este Sc selutu difficilem quae tantos mosius cicat causam confiteries necesse. Unde N. Methodi medendi rigoris horrori pinaturam Omnem causamq; tradian ad hunc modu disierit. O et inmi 0 Himi es G ο κ rων ς κόψ σι, φρίκαρ E Fγει B ῶ-
Quod est: Mordens halitus &succus, ubi per sensilia corpora seruiastur, horrores rigorem; pariunt in ris in quibus cute stipata retenta sunt quae prius transpirabant. Et paulo post.
38쪽
Rigor inquit succedet ob eorum quae seruntur excrementorum tum copiam, tum acrimoniam, tum impetus celeritatem, tum laborantis utirium infirmitatem. Horrorem uero quod paulo post idem autor seris hil) tum fieri, clim haec qualitate remissa fuerint,nec tanto impetu lata.
Horror inquit fiet cum qualitas eorum quae seruntur,& impetus ueν Iocitas, fuerit remissa, tum copia minor: potissimum uero cum uires tris stanti obsistunt.b, Rursus uero sub finem libri quinti de Symplomatum causis, quum testiuis 8c mordax fuerit succus,nec concitato impetu protrusus horrorem: com uerὰ copiosior,acriorq3, uehementiori Φ motu delatus, rigorem sescere scribit. Ex quibus sanὰ locis euidentissimum fit, rigorem horros rem in non ab spiritu se lum,uerum multo amplius a uitiosis succis, qui iacopia, & acrimonia, R impetus celeritate noceant, fieri. Sunt enim hors ror atq; rigor deprauati quidam animalis facultatis motus ab humorum uitio prouenientes: uti eodem ipso loco bellissimὰ ostendit Galenus, qui
unus omnium optime horum motuum naturam omnem explicasse est
uisus.Non igitur rigoris horrorisve causa erit spiritus,seu flatus,sanguiseto ne refertas partes inuadens: eas* refrigerans, ut huius libri autor uelle uidetur : sed potius acres mordacescis succi persensiles corporis partes concitatius delati: ut Galenus, & una cum eo quotquot de re medica
-ν.κι ψυχροτ ρον ἰοερο ν . αε a u τόνων, o ἔπιὸν τό ψυχῶε, ς σου ἰχnἰν. Quod est: Quanto & copia & frigiditate flatus ipsi praecelluerint,taristo maior fit 5c horror,a pluribus uidelicet & sortioribus ualentiori a pau.. cioribus& minus seigidis imbecillior. Ἀ
Non ex flatuum aut copia aut frigiditate, sed ex humorum uaria
qualitate ac motu horrores nasci, ex ijs quae paulo antea ex Galeni dogmate attulimus,euidentissimum fit. Horroren . ei., .n 'um seris Dbit X. Methodi Galenus, cum qualitas eorum quae seruntur θά impetia di uelocitas fuerit remissa,& V.de Symplomatum causis, cum tenuis mors dens p succus non magno impetu sese per sensu praedita loca i inmiserit. Quin si uerum id est, ut ubi flatuum copia maior sit, illis & horrorem nasci maiorem sortioremq; Oporteat, in qs qui Tympaniae premuntur uehementes perpetuosq; incile horrores,cdsequens quidem erit. Magnis 6 enim i j omnes flatibus distenduntur,ut uenter illis uniuersim instar tynis pani uehementissime distentus, in magnam molem assurgat. At eos hor rores minimum cernimus, uti nec eos qui hippocondriaca melancholia tenentur, in quibus tamen uel Gallani testimonio, quam plurimi abunis dant flatus. Non igtur ad flatuum uel copiam uel Digiditatem, horros
39쪽
zoE N A R. MEDICINALIUM HIPPOCRATES.
Quod est: In horroribus autem & tremores corporis ad eundem plasne modum fiunt. Sanguis enim praesentem horrorem metuens , cons ii currit & penetrat in corporis calidissimos Iocos. Hi enim sunt eius sabius. Abeunte autem ab extremis corporis partibus sanguine, tremunt tum uiscera, tum ipsic carnes, ex corporis uero partibus quaedam samguine resertae, quaedam exangues sunt. Atq; exangues quidem minime iremunt,ob frigus, sed parumper commouentur, quod eas calor destituerit. Quae uero sanguine abundant,ob sanguinis copiam tum tremunt tum inflammationes pariunt : fieri enim nequit ut sanguinis copia conquiescat.
Inime hoc Ioco censeo dubitandum, quin tremoris nomine rigos rem intelligi uelit Hippocrates: quod post horroris tractationem ex quadam quasi consequentia nectae habuerit de finitimo illi motu, sed
uehementiore, rigore inquam, tractare. Cuius quidem generationis mos dum ex is quae sensui apparentinuestigare satagit. Ut enim in metuentis bus,& pauore insigni aliquo exterritis,fieri videmus, ut sese ab extimis in ima corporis calor condat: sic plane in rigentibus concurrit in calidissima corporis uniuersus sanguis, ut iis se aduersum impetum humoris musniat: quamobrem eos & pallore deBrmatos, & pene exangues est uides re, quod extimas corporis partes calor destituerit. Verum non satis uel ad rei de qua tractatur naturam, uel ad ueri fidem uidetur Hippocrates . , hac in parte locutus: si quidem non perpetuo tremor horrorem comitas xur: ut necesse sit ob horroris praesentis metum quod hic uult Hippo
crates sangum v ro concurrere, & fieri tremorem: quum enim ues
.ementer mordax humor,& magno impetu latus,in insuetas se demisit partes, tum nullo praesente horrore rigor uehemens nastitur, uti bellisissime ex Galeno supra monstrauimus refugitq; magno concursu in incisma sanguis: at non ob praesentis horroris motum, quum nullus stibsit tum maximὰ tremunt quum sese in ima nativus corporis calor condit, non tamen reuocationi illi motus is qui rigor dicitur adscribendus, sed
magis cuti N. Methodi bellissime Galenus explicat ob eorum quae taruntur eXcrementorum copiam, acrimoniam, impetus celeritatem, Ruirium corporis robur. At uero quod sequitur longissime a uero abesse
horror,sed ingens ille & concitatus motus acrium humoru cui rigorem pariat talin nec illud sua fide constare uidetur,quod abeunte ab extremis
corporis partibus sanguine tremant tum viseera, tum carnes: nam etsi
40쪽
milii uidetur: nempe exangues partes ob seigus minimὸ tremere: sed
quod eas calor reliquerit,parumper commoueri. Si enim sensuum fidem requirimus, contra omnino euenire videmus: quo enim attenuatiora Rexanguia magis sunt corpora, eo per seigidas acris constitutiones rigere magis cernimus, quod eas uehementius seigus permeet ex carnes in opprismat: succulentas uero & sanguine resertas partes & tremore affici magis N inflammatione quod redundans sanguis coquiescere minime possit uult hic Hippocrates. Quod si uerum est, athletas,& quorum corporis
habitus ad summum bonitatis peruenit, perpetuo rigere oportebit: utio quorum sint partes multo,copios 3 sanguine resertae. Verum non licia,ner res habet: non enim ob redundantem in partibus sanguinem, sed ob humoris ut saepe antea didium est) tum acrimoniam, tum impctus ueshementiam rigorem fieri certum est.
Quod est: Hiatus autein praecedere sebrim solet, siquidem multus aeraci coaceruatus cumulatim sursum latus commouet ac deducit os, quod fascillimus inde ei pateat exitus. Uti enim in lebetibus ab seruente aqua uetis por multus attollitur : sic& corpore calefacto, penetrat per os aer consuolutus,& ui quadam erumpenS.
OScitationem febres praecedere uerissimum quidem est. Cum enim
quae esiactura est sebrim materia comouetur, tum turbari corpus, inaequalitaterni sentire quandam, ac hiatum fieri, pandiculationein est necesse: expultricis nimirum facultatis opera, ut quadam quod mo testat explodere nitentis in musculos,deducitis rjs excrementis, que hoste,o motus creare possent. quod apertissinia Galenus explicare uolens, tum a. . libro de Sympl. cau.M . tum V II. Aphoris comment. LVI I. ita Eorum motuum naturam omnem declarauit. Huius inquit facultatis de natus fias,riptirali loquens opera sunt,sternutamentum,tussis, o ictac o aridiculatio.
Capite uero sexto eiusdem libri, ad expultricem facultatem motus ec reser t. Igitur tussis ait sternutamentum, singultus,rigor, uiolenti ualis di ut expultricis facultatis sunt motus,pandiculationes & ostitationes ad eandem pertinent facultate. in Aphorismis uero ad hunc modum: Oseis 1 AD--.tare inquit & pandiculari contenta aliqua in musculis per quos tales fiunt motus quos pandiculationes Sc oscitationes nominamus, uel lius 4, miditate flatuosa, uel spiritu uaporoso fieri est a nobis dei honstratum. Quod uero os itationes antecedere sebrim solere ab Hippocrate dicium est,non ita accipiendum, ut ad omne sebrim id eueniat, non enim contis nentes sebres perpetuor praecedere ostitatio solet, cum plerasin sine pans diculatione & oscitatione fieri cernamus. Sed in intermittentibus uerissismum quidem id est: ut in quibus impetu quodam ξ uasis in musculos