장음표시 사용
521쪽
A mate Remelancholia n5 eκistentibus multum emra rem naturalP, si conserttheriaca, vel non, ad hoc inquirendum studium est nece scirium durum multum. Et hoc quidem dicimus propterea . quia concordant omnes in theriaca , quia . non confert fgritudinibus generatis e N sanguine, δί cholera. Restat ergo cer tificare, quod dictum est, si illeriaca confert fgritudinibus, quς generantur eκ flegmate id melancholia egredientibus terminum naturalem e Nitu , scilicet multo, et utrum curentur a theriaca, sicut cuiat ea quslibet eκ medicinis ii Cis , Vel non.
IN principio tamen eius. quod dicturi sumus. hie est videndum e virum the
riaca conferat corporibus sanis ad sanitatem conseruandam ita ut non fi me in eis egritudines aliqus, vel non conferat. nisi tantum ad prs seruationem
corporis ab fgratu linthus magnis: & vir u generaliter prs seruet corpus ab spritudinibus,qui generantur ab humoribus duobus lactis, siue sint fortes. siue sint dehiles: sive a venenis. Ac si non confert generaliter ad hoc, fortasse si confert quibusdam egritudinibus,qus non sunt magnae: vel si fortasse non conserta Et dicam in iuvamenta theriacae in conseruatione sanitatis ingreditur studium difficile ad intes ligi nos enim inuenitnus omnes medicos, & non solum Gale. immo omnes alios in ipso, qui dicunt: in ad hoc, quod dictum est, confert, & in nobiliores eκ nobilioribus sui teporis homines utebantur,& lingulis diebus:et ει quidam eκ eis utebantur eκ ea his in die et 8c iste qui utebatur ea continue, Pol eam securius bibere, qr ille qui non bibit eam nisi ter vel quater sine nocumento. Sc hoc quium scripsit Gale. in lib. suo,quε fecit de theriaca . Et diκit
Aboali, theriaca confortat a tota specie calorem naturalem,& dat ei multitudinem Virtutum illarum per quas curantur oes aegritudines.& dat sanitatem omnibus membris. Radire tamen verborum Gale.est in his multum contraria: Mest, . medicitas,qus conserunt venenis, sunt medis inter medicinλS,8c Venena,
de hoc druit in libro suo quinto de Simplici medicina: si enim nutrimentia est.
quod conseruat sanitatem perfecta. 8c medicina sanitate lapsam et venena Verosunt,quc auferunt sanitate,& medicitas dominates in theriaca sunt medicitas in ter medicinas,& venena:& omne copositu declinat in virtute sua sua versus intus naedicinaru Vincentium in compolitione eius: videtur ergo ιν theriaca sit media inter medicinas,& venena, Se sieli media est fortior medicinis, & debi-C Iior venenis.ergo non conseruabit sanitatem , quam conseruant medicine, nec curabit fgritudines,quas ipsς curant,quoniam est fortior omnibus eis. Sc si c5- seruat sanitatem aliquam, erit sanitas illius, qui paratus est cadere in s gruudines humorum similium venenis,& si iterum curabit, non cin abit nisi illam,quge κ illis est. Et manifestima est . in species minimarum s gritudinum in homine non sunt, nisi paucs. Item dicimus. ω conseruat sanitatem eorum , qui timentine cadant in sgritudines similes istis. Et dicunt quida, v illum, Qui continuat Vsuintheriace, non oportet limere, ut operetur in eo virtus medicitas venenoss , sicut dicit Gale. de illis regibus. qui composuerunt mytridatum, Sc censeruatur cum ea compleκio eius radice naturali. Et hoc quidem est , quod non creditur: q ncu medicina venenosa sit cotraria corpori homines non evadunt ab ipsa, u=45 operetur in Iesum,nisi post in factum est simile veneno. qm id quod in alio non agit, est tale, quale id proculdubio & ei simile r& res qur in aliam agit, est ei corraria,& ia in quidem declaratum est in libris Antiquotuni,& inter eos non est diuersitas,& si corpus hominis, in quo diκ erunt, non operatur venenum, simile est veneno,& veneninu est contrarium corpori humano, tunc est manifestum. Cp corpus hominis illius per usum theriacae factum est diuerium a corpore ali rum hominum,& id, quod est diuersuin a corpore humano no est homo, de ille.
cuiuI complenio est diuersa a complane aliorum hominum, non est possitate,
522쪽
ut ren aneat honto,& si temanebit, ni ia remanebit. quin in tempore pauco tran D
facto redeat eius comple Nio ad complere ionem illorum , qui habent humores venenosos. Si vero dicat aliquis .m corpus hominis non patitur ah operatione venenosorum. Vt ab eis offendatur, nec eκ hoc dicendum est si ini Ie eme vene- Znis, sed hoc est, quia complereto illius est in ultimo contraria medicinarum venenosarum , dc est fortior venenis imantum cr in ipso non operatur . Ac vincet homo benenum istud ita, in non vincatur ab ipso. Ad hoc dicimus si sic est, vi detur m corpus hominis redeat in hoc simile medicinis vincentibus venena et esset hoc corpus medium inter medicinas, Sc venena . M videtur id non remaneat eius comple Nio in termino naturali,& ille qui permutatur a termino natu rati ea permutatione, quam diκimus possibile est, ut corrumpatur, Ac hec cor ruptio proculdubio est fgritudo, de si reperiatur, eius compleκio ut redeat secuis dum modum,quem diκimus, simile est ei, quod quidam dicunt, inueniuntur quidam , qui fuerunt usi Veneno tantum . quod conuertebatur eis in nutrimen tum,& hsc est res. qns egreditur viam naturς. Et de consuetudine quidem artis medicitas non est, ut res e Nerceatur in corporibus naturalibus. qus egrediuntur viam naturalem. Et corpora, quibus non consert secundum plurimum sanitatis usus theriac , sed ea rotare facit ista, non iuuantur etiam per istam in curatione ςgritudinum , dc a fgritudines etiam isti debiles essent, & e X humori
hus similibus venenis . Et hoc est, quod dimimus nos in hac re . Et ego qui . dein iam pri cepi sociis meis famosis in arte medicitas, qui curabat filios regum, vi prohiberent eis uti thetiaca in regimine sanitatis,& non uterentur ea continue. 8c quia non consenserunt, mihi damnificauerunt eos multum : quia conti nuare usum theriacs non est multum debitum in conseruatione sanitatis, cuius comple Nio, est sicut compleκio, quς reperta est utplurimum hominibus : dc si sic est, nec etiam meliori comple Riotii. quam considerant medici, quς raro re peritur, ut dicunt : sed super eam rememoratus sum , ut sit eis statera ponderis. quodcunq; ere corporibus ab squalitate lapsis fuerit: sie etiam non inuenimus compleκionem, in qua generentur sgritudines similes venenis, nisi parum, Msi sic est totum quod dictum est, oportet in non utatur aliquis theriaca in conservatione sanitatis. lus est reperta in pluribus hominum, δί maκime in illis. qui in eis sunt iuuenes. ista enim sanitas,qus secundum plurimum est reperta in omnibus, dipnum est 'ν dicatur naturalis,quia res naturalis est in ea secundum maiorem victoria in . sanitas cnim qus est in sine perfectionis, non est inuenta,nisi parum , sic δί fgritudo qus est in fine malitiς non est reperta nisi parum , dchsc sunt diis e Riremitates qus sibi inuicem contrariantur. Se id quod est inter eas, est medium, Quod est inuentum secundum plurimum. Sc si sic: est ligc,& illa species sanitatis, ad cuius conseruationem instς sunt medicins, qus ab fgritudi- Fne futura descendunt,& ad cuius etiam ςgritudinis curationem lacte sunt medi- Cing,quς curant fgritudines, quς secundum plurimum reperiuntur in iis temporihus: quoniam medicitas quibus curamus istas fgritudines , sunt genera alia me dicinaruin a medicis,quibus curantur venena . Medicing vero cum quibus curamus venena, sunt medis inter medicinas δί venena: dc radiκ est ut non via tur medicus in curatione ςgritudinum medicinis , cum quibus curantur venena. hsc enim genera medicinarum sunt in nomine Sc natura diuersa.
Quibus aegritudinibus eonferat theriaca , se quires
non. cap. III. SEd, quoniam ςgritudines,qus eκeunt naturam aliarum fgritudinum, sunt
similes venenis.& similantur etiam medicitas,qus curant venena sua operatione,operi medicinarum,qus curant istas spritudines. ideoq; theriaca est composita eκ duabus speciebus medicinarum, Ac generaturin ea comis Pleκio media inter medicinas, qus sunt medis inter medscinas , dc venena. Scvropter hoc est possibile ut curet aliquat eκ fgritudinibus alijs ab iis,qus sim,
523쪽
a tantur venenis. Et id. quod mihi videtur in hoe,est, medicinae, quae curam
aegritudines generatas ab humoribus, adiuuant medicinas, qus curant venena. .sed Mon econuerso,nisi aegritudines similentur venenis: illas euun adimiant. Veiid quod est minus eis parum & melius in eo quod diNinius, est, ut propinentur medicinae curantes aegritudines aegritudinibus tantum,& eurantes Venena venenis taxum . Sed quoniam theriaca est eomposita eκ duabus speciebus, ideo resultat haec medicina aggregata ex aegritudinibus 8c venenis, sed non omni hus aegritudinibus generaliter, sed tantum illis doethus speciebus, C praedictis. vel illis, quae sunt eis pro X imae. sed,quia distinguere has duas species aegritudinum est quandoque difficile medico,ideo nece iue est ut hene prouideat in dan do theriacam in cura aegritudinum. Et propterea subtilizant medici in mens Ratione potus theriacae in aegritudinibus, plus cp in aliis medicinis compositis. quonia in theriaca sunt medicinae curantes venena. dc si utuntur ei in aegritu dinibus, necessarium est, ut hoc fiat cum cautela magna.& ideo in aegritudini hus fit minor potus eius potu contra venena, de diuersificatur potio theriacae in venenis secundum fortitudinem veneni & eius debilitatem. Et similitudo, quae
est inter medicinas. quae curant venena. 8c illas, quae curant aegritudines quas iam diκimus, eit, in omnes operatIones, quas efficiunt medicinae in aegritudini. hus, sunt eaedem cum eis quas complent medicinae propriae venenis, idest curantes venena .quoniam sicat quaedam em medicinis propriis aegritudinii sunt, quae
M curant aegritudines suis qualitatibus.idest calido, trigido,sicco.& hutnido, quoniam aegritudines fiunt ab illis, de est ut quaelibet curetur suo contrario. i. cali. do,& frigido, et econuerso: similiter etiam sunt eκ medicinis venenosorum, lus operantur ere suis qualitatibus praedictis & sic sunt eκ medicinis aegritudinum quaedam quae curat primis suis virtutibus & terti is, sicut dilioluendo, aperiedo. - 1eniendo, Sc faciendo totum id quod purgat membrum ab humoribus. δί atra. hit eos a corpore.i. a membris nutritionis,& motus & sensus, de membris vir-eutum emtimatiuae potentiae animae. similiter sunt ere medicinis venenosoruria quaedam medicinarum,quae id faciunt suis virtutibus secundis. & tertiis . Amplius sicut sunt eκ medicinis quaedam, quae curant eas per id, quod sequitur incompositis miκtione qualitatum. .& quod vocat Gale. totam speciem : si li- er etiam sunt eκ medicinis venenosorum,quae id faciunt a tota specie earum, si venenum sit operans a tota specie, & hsc enim venena sunt deteriora omnibus aliis, sicut aegritudines, quae a tota specie earum sunt morti serae vel pestiferae, sunt deteriores omnibus aliis, in tantum, v non inuenitur in eis cura nisi accideret Q Inueniremur medicinae, quae eas curarent a tota specie . de si totum hoc est sicut dictum est: ν theriaca in se unit duas species medicinarum simul, videtur mihi Φ curet venena curatione perfecta,& curet etiam aegritudines similes vesi nenis. sed in aegritudinibus,quae non sunt huiusmodi plus nocet, cp prosis, sicut nocent medicinae fortes propinatae aegritudinibus debilibus: A sicut etiam nocent medicinae curantes in conseruatione sanitatis: sed medicinae conseruantes in curatione πgritudinum non imprimunt effectum, de quo sit curandum.& ills medicinae sunt cibus, dc medicina simul . Et ego quidem intelleκi de antiquis medicis,quod ipsi non curabant,nili cum cibis, qui erant cibi dc medicina. Schoc erat, quia homines illius temporis prohibebant per leges & decreta e tum ab usu malorum nutrimentorum Sc malis cogitationibus, Se cogebantur' ακercitari a magistris e Nercitio conueniente complexioni cuiusque illorum: Msecundum hoc videtur mihi quod theriaca non erat eis necessaria, nisi contra venena: dc si forte erat eis necessaria ad euacuationem aes ritudinum non sume hant de ea, nisi modicum.quoniam Gale. 6c post eum,& multi eN antiquis diocum, p plurimae aegritudinum, quae currum tempore nostro, sunt nouellae sicus Pleuresis,& apostema membrorum principalium, ut cordis,hepatis, cerebri, Scsimilium eis. ce praeter istas sunt multae eκ aegritudinibus meuntibus naturan
aliarum eκitu multo, dc qus interficiunt subito. dc si totum est, ita ills qui viis fur illo tempore ιlieriaca vel percepit alias. recesse est o Et sapiens in nne in
524쪽
olent Iae perfectae praecipue cum voluerit uti ea in taratione aegritudinum. vel Din conseruatione sanitatis particularis secundum eum, qui paratus est labi in xeuritudines humorum sinitium venenis. 8c hoc quidem dires, sicut intelligere poteris Q genus idem medicinara curat aegritudines aliquas & praeseritat cor pus ab eis: sed melius est ut dicamus. . aegritudinem curantes sunt fortiores medicinis qui ab illis praeseruant. Oportet etii Cp sint medico medicinae scitae& sortitudine α debilitare secudu grado morboru fgritudinis. ad qua parati έunt labi sicut etiam oportet scire medicu medicina1, cu quibus curat secundGoradum timoris aegritud in is is fortitudine & debilitate, cum sciuerit totum g nus aegritudinum. Quae fiunt e re humoribus.& quae eκ Venenis dc genus mediis cinarum, M oppositionem cuiuslibet speciei illoru,& esse theriacae, de eius coispositionem ere duabus speciebus medicinarii, & Propter qua causam inuenta etiam fuit a primordio eius compositio.& quae sit eius copositionis causa, pons bile e est ei ut sciatur quando homo Vtetur ea, dc quando non utetur. Et ego narrabo tibi vhi est licitum uti ea & ubi non.& dicam etiam illud. . di κ eruthomines & quod eκ pertum est de ea, ct in verificatum est de natura eius in hac re. Se eius operationibus in corporibus humanis. Et dicam, in consuetudo medicorum est diuidere aegritudinem in simplicem & compositam, M iterum dividunt simplicem in malam compleκionem,quae est cum materia,& tum qui n' est sine materia: in comple Nione autem mala sine materia non Utuntur, theria.
ea siue illa sit calida siue sicca,& cum fuerit in fine violentiae suae, si cui est se,
hiis ethica, siue aegritudo sit uniuersalis, siue propriam membro. in mala comis ple Vione cum materia utuntur ea, quando fuerit eκ flegmate & melancolicae Mistentibus in fine malitiel, & non utuntur ea in aegritudinibus sanguineis . . nec colericis: nisi quando colera fuerit e Niens terminum naturalem: & in ipsa est multum cautela iterum necessaria sed si cum ea sit se. non utuntur ea parum, vel multum. si vero non est febris,& fuerit cholera eruginosa vel prassina, eNuuihus fit vomitus M su Rus vςntris sortis. In alia autem etiam oportet , ut sit cautella maior, alia minor,& est quonia cum cholera sit calida non est Iicitum
. t uti ea in peccato eius. Sed quoniam haec species cholerae non recipit digesti nem nec alterationem medicinis ei contrarijs do theriaca inualescit super eam. Be eius substantiam destruit & eκ trahit & ideo videtur ut in ea conferat si deatur δί ordine naturae & euacuationis.& est in hoc ut medicus aspiciat ad duo maia 8c quod sortius est curet & sortius eius est periculum deueniendi ad mortem subitam. In fluxu aut diuturno cato ab humoribus frigidis, & humidis vemihi, m conueniat theriaca,& sit couenies ad curam: et iam dirierunt medici in theriaca curat flumus vetris diuturnos, quorum causa ignoratur, & vi mihi in . hoc diκ erunt, quonia sicut in theriaca sunt eκ medicini Venenora, quora cauo Qsa ignoratur. sic etia in ea sunt e re medicinis aegritudinu, quς simitatur venenis. Eoo tam e nuκu vidi diuturn si qui erat e X cholera & melancholia adustis, MPrς ceperunt patienti uti theriaca,& mortuus est. & propter hoc laudabile ea apud me ut non utatur aliquis in fiunibus theriaca, nisi in eis qui sunt de mat
riis frigidis,& membris frigidis: si autem fuerit de humoribus adustis c inalita
tem e Meutibus non utuntur ea, nisi eκitus esset per adustionem similem venenis. si vero fuerit adustio pauca, theriaca adustionem augebit, tamen in fluκihus M vomitibus, quihus timetur aduentus mortis subitanes. sicut in illis. in . quibus propter magnam comestionem accidit,dicunt. P multu confert in hoc. ω cu diκerunt . confert in fi u diuturno,n5 d: Nerunt, si fluxus sit eκ hum tibus calidis aut frigidis:& hoc sic dictum effr non potest. & utuntur theriaca in fluκu sanguinis narium, dc in constringendo fluNum sanguinis per anum et
me struorum,quando superfluunt.quoniam theriaca.L noua quandoque confere, multu.na per ea ingrossatur sanguis propter id qd est in ea de opto, & cosortat virtvth continente sanguine invenis .ppter id qd est in ea de mαdicinis styptiis Cis. im est ostesum nobis,& manifesta,q, sanguis naruraliter est in eis:& Gaudabas ea illi,qui spuebat eκ pulmone Propter solutionem continuitatis accide
525쪽
A rem eκ ulceratione rerum acutarum descendentium a cerebror & eius quidem iuvamenta in hac fgritudine sunt multa,& cum illa quandoque sedat M tollit tussim illi, qui habet eam propter opium, quod est in ea,& desiccat vulnus proopter medicinas desiccativas humiditatis accidentalis. qus est in ea: de prouocat soninum:& ma Mime quando est recens & alophario. quia secundu q, mihi Videtur non est melius sanguini eκeunti a pulmone, I confert etiam aliis memoliris a pulmone, quoniam est efficacius in congelatione sanguinis augendo somnum,& sedatione tussis: & iterum contingit, sin theriaca conueniat morsibus animalium,eκ quibus causatur fluκus sanguinis: similiter ergo prodest in con solidatione vulnerum pulmosiis.& dictum antiquorum est quod theriaca con fert in principio hectics,& confert vulneri pulmonis in principio, de in fine.& confert etiam omnibus fgritudinibus neruorum, uus fgritudines nervorun sunt eκ membris frigidis,& curat apop xiam,& paralysim,& curat torturam faciei M spasmnm, & tremorem quando sunt eκ materia, quς non est calida. Et quia diκ erunt quidam medicorum in conuenit alie ui ex speciebus.*asini. scilicet, ei qui est eN ca Iore. videtur mihi quod si acciderit non est, nisi per via accidentis, non per se scilicet quia in neruis fiat fgritudo: & di Nerunt in confert venenis medicinarum corrosiuarum, super quas tempus est prolongarum .et 'videtur mihi in si sic est prodest quia ipsa incidit Sc frangit materiam illius ve-M neni,quod est in fine illius mali ciet,& qua doq; eκ siccat vulnera, quς accidet post tenesmon.Cave ne des eam,quando sunt e re cholera.& in sint antiqua, imquando sunt antiqua utimur in eis medicinis fortibus ad mundificationem viceris in tantum in quandoque intromittuntur trocisci de arsenico. Sc lisc Vlcera consumunt carnem,quando fiunt in membris mare ime, lus velociter sumunt putrefaetionem,& quando sunt in membris calidis & humidis, Sc quando sunt litio cis vel membris e Npiilsionis. sicut in testibus vel vesica. & dare theriacam in principio liprs est valde utile: S hoc est inanifestum. Sc etiam in spritudionibus inficientibus cutem,& ssimilibus illis. Et diκerui, ut homo utatur in Prin cipio hydropi sis:& hoc incedit via rationis. si cum ea non sit febris, Ac non site κ causa ea lida: sed di Neriit q= in hac fgritudine detur cu aceto. et hoc quidem est accidentale,qm acetii isdit hepar, sed miscetur ipsum, im videtur, v acet uir acuat siccitate,& diureticitate: melius in est, ut hoc fiat in hydropisi, luc est causa splenis: vel possibile est ut acetu detur in duritie hepatis, ius est propter bi dropi sim post in profecerit sie si, hydrbpilini diminuat, vel detur propter aggregatioriem medicinarum, mollitiuarum,& distatui tuarumqus sunt in theriaca ad dissoluendum duri ciem:& acetum confert in hoc multum admiκ tum medicinis mollificatiuis. M possibile est si, hoc sit verificatu per experientiam , qm rati C non transgreditur hoc, nec hoc debet immutari a solutione, quoniam utile, Inin quantum Vult ratio. nunc est ratio uti eo donec videatur id propter eκ perientia τistae quide sunt plures eκ spritudsnibus cum materia,in quibus secundum Plu rimu confert theriaca,qus est e X melacholia & phlegmate,& eκ illis e N eo vest compositum e X eis,& utuntur ea in doloribus; quorum est causa ventositas Maturam egrediens, sicut vetositas choleri .Caue in ne des theriaca in sgritudine cliolerica, cuius causa est san 'is, Vel cholera, vel apostema.& uniuersaliter non detur in aliquo dolore, qui generatur eκ apostematibus, quia apostem Zia , qui fiunt cum dolore secundum plurimum sunt de genere a postemarum calido rum.& da eam in dolore stomachi, renum,& velles, si cum eo non est apostoma, nec eκpectetur post ipsum. Et diκerunt quida, ut detur theriaca in dolor: Iateris: ted non detur, nisi dolor fuerit prolongatus propter humorem ventosu, vel si non est se.& detur in potu in dii ficultate foetus, vel partus, sicut narraue runt medici .et hoc tamen indiget cautela,qm scem plurimu interficit embrione M in moritur partus, fit difficultas pariendi stililicet maior. & possibile est, P non conferat in dissicultate partus, nisi difficultas partus sit ex difficultate vim tui S eκpullius, vel propter mortem embrioins,& quia theriaca eκpellir sangui nem mestruuntieNPellat embrionem. In egritudinibus aut compositus, qui tun
526쪽
Me,vel non. n anno vero cuiu α εunc calida multa accidunt apostemata.
o modo iberiaca corpus isset,se quo indo ran. cap. m.
527쪽
R inquantum est eis virtus propria contra illam spritudinem, & res qui ipsum
adiuuant contra venena, sunt medicitas que sunt dictς contraris venenis. The riaca autem, ut diκimus, quia adiuuat calorem naturalem, qui operatur in Veneno, adiuuat etiam in operatione spritudinum. qus sunt similes venenis. M propter hanc eandem causam conseruat sanitatem etiam, uus est propinqua γε mutetur ad fgritudines contrarias. 3c in hoc etiam assimilatur calori naturali .
Quoniam inquantum ipsa sensibilis est, de ad oculum est res una.& si eam consideres, inuentes in ea operationes plures: Sc limiliter est esse caloris naturalis. quoniam cum ipsum in spe Neris invenies ipsum unum, sed cum eius. Operatio nes consideraueras, inuenies ipsas plures. & theriaca quidem est in fine iuua menti,quae operatur in rebus distii fila Se determinatis ' de temporibus. Et postquam lain deuenimus ad hunc locum . non remanet aliquid de eo quod loqui volumus, de quo nullus eorum, quos nominauimus praeter nos. locutus est. Firmaui tamen hoc dictum meum eκ dictis antiquorum, Ac hoc solo quia meretur laudem, & honorem, dc non solum ipsi, qui iam praefuerunt verum. etiam eκ hominibus,qui futuri sunt, nec remansit hic loqui nisi in quantitate.& mensura potus eius. ists tamen mensurs sciuntur per rationem,sed verificantur ereperimento, sicut accidit in operatione theriacs, & operatione aliarumri medicinarum nobilium,& numerabilium . quoniam ills prius sunt compositsu per rationem : Se propter hoc omnes sunt verificats per eκperimentum. M propter hoc omnis medicina, qus est composita per rationem, nisi prius Ma deo tur alicui,ut veri ficetur per e N perientiam , est dubia 6c diminuta. 8c propter hoc, res medicinarum, quas medici daturi sunt alicui nobili, eriperiantur priua in aliquo rustico habenti comple Nionem effrenem, siluestrem , id post dent illi eam: quia cuin certificatus fuerit medicus per rationem, quod est Dona Mutilis: Sc post hoc approbata fue iit ereperimento, quod V Irtus eius est conorra rem, ad quam intendit, idest dirigens ad finem, quem Rufrit, tunc quidem potest uti ea, ubi voluerit.
De Visantitate theriacie exhibendae. cap. V. J Llud autem, quod coegit antiquos inquirere quantitatem potus theriaec .
est id quod coegit eos ut ponderarent,& mensurarent medicinas In qua nistitate, Ad qualitate, de dicunt, medicina est in hoc gradu, 8c datur in hoc pondere, cum potatur et quoniam ipsi sciunt oportet, ne virtus medictonarum sit fortior spritudine, sed non ut operetur in corpore operationem simi lem medicini magiis θc fortis virtutis idest facientis corpora egredi terminum C naturalem, quoniam si sic essent illa curata, curarentur alia : oc proprer hoc ostartet ut diuersificetur quantitas in medicina secundum diuersitatem virtutis patientis, & compleNionem, & regionem, & statem, Sc particulam patientem, si s gritudo est particularis. 8c quanto medicina est fortior tanto eius opeo
rationes in corpore sunt fortiores, quoniam omnis medicina est contraria cor
poti, sed confert ipsi inquantum contrariatur cgritudini, lus est in ipso:& pro Pier hoc oportet, ut virtus medicitis sit fortior sgritudine, sed non multum et quoniam superfluitas forte faciet ς gritudinem nouam illa remota , & quia meo dicitas non conserunt uniuersaliter non tempore sgritudinis, ideo impossibi te est ut conseruent sanitatem persectam, conseruant tamen sanitatem lapsam. Se ideo medicina diuersificatur in hoc secundum s stimationem futuri lapsus. ει secundum species spritudinum antiquas, ad quas paratum est labi.& sic e se manifestum iam quod di κimus, quod theria ea confert sanitati, qus parata eis abi in sgritudines magnas.vel ad fgritudines, qus vadunt. dc redeunt: & ista est sanitas decrepitorum, quorum virtus est debilis. dc ideo plus confert de crepitis,quam aliis hominibus,quoniam ab eis non recedit debilitas. R pol
decrepitos confert magis senibus. Iuvenes autem non oportet, Vt utantur theosiaca,nec parum,nec multum nisi eis acciderent egritudines,quas tam diri linus.
528쪽
ci en quia medicula linquantum medicina,est c5traria eorpori tinniano.ssano. ' utinir v aspiciat in quantitate eius, & ma Nime eum medicina est fortior.& quia virtus theriaec est contraria corpori humano in fine conistra rietatis, oportet ut sit quantitas, que datur de theriaca minor aliis medicinis,oPortet. quod sit eius quantitas scita. In medicinis autem que purpant. Opor' inquirant per rationem, & aspiciant quantitatem, quam dant in qualibet post hoc veri ficet per eN petientiam:& oportet, ut sit scita qua mas medicine. ius e Nperitur:& possibile ut diuersificati sint medici in aliqui Dus earum diuersitate iusta. Nunc autem narrabo quod GaI.d tin hoc secinticum Democritum. Inquit Democritus, da in potu de theriaca illi. qui timet, ne ponatur vellenum, &Illi, cuius cibus est venenum . de maxime vomuerit totum, litod de isto comedit, & da ist is ter vel quater. & non Iactas, Uonec testimonia sint vera, Venenum sumpserit. 8c defiat illi quem o-m Ormi animal, post cuius morsum invadit cum sitis . Et detur morso a cane ','uonia: morsus istorum est morsus malus. & detur morso ab inimali
ἡ i h h brui ibu' venenum, εἰ illi, quem pungit aliquod eκ animalibus
Paruis sicut vespae.& sicut animal quod est dictum rutet Ia . de id interficit. δίPOiSilaile est, ut sit aranea siluestris, vel aranea , Ac sit mensura . quae datur a D, i pqndere NV- 3-yini lymphari Sc non sufficiat cum una vice 2 tra nendum malum morsu in , i in imo ii vis timorem abiicere oportet ea mulawrieris sumere, ut theriaca vincat dolores, a quibus dubiratur corpus periclita-M Derpetuo & detur in febre,quae invadit una die & dimittit alia:& tremori. MURN me cum aegritudo est cum dolore, & in qua dubitaueris apostema futura. duo membrorsim abundantium multiim, Vel in membris principalibus vel vel quando est inflatio intestinorum quae dicta est choIica. in qua Ontinuatur dolor in renibus, vel vesἰca,& si dolor est propter aegritudine quae I ς' a languine, M lapis Π vesica &.detur multotiens illi, qui habet apois epatis qu. Et illi habet fluta una sanguinis e re hibeatur noua theriaca ... yziens, undecunque sit, vel si sit e X pulmone,& habenti in ventre suo dolo, torsionem quoniam cumdatur ei amiqua statim cessat torsio & dolor . conuenies est ut illi detur, qui non digerit cibum suum in tantum eius an ra diminuitur.& cuius stomacho accessit ci hum,& nauigantibus,deum cori suetudine est,ut bibant aquas malas, & detur eis pondus duorum. denariQrum cum duabus corillis, Vel quatuor aquae calidae: de, haecitastrumentiani Vltreuna paruuila, S hthalit eam ante cenam & ci-
o. r. . 'Rhδbet dolorem in Vesica cum vino dulci & tem, ii qui ipuit iδnguli e ira, & illi ad cuius pectus descendit reuma. M. . . V in P um ea Rquam decoctionis pulegii δc melius est si, de ea por. iiii, si ς x Ira MQrcti l Vel de Scanonya, vel de Tibantis. quoniam Pariaca datur cuili eo, prohibet descensum istorum humorum, &. sic dabis in
e ea cum tribiis coadic eius, de sunt qui curant eum ea dolores aurium ., . illi 'v ndo mi iccnt O ea ii dicum Vini dulcis,q, portatur de Morchio. et,os, Visu datur modicum lanae α infundatur lana ini. . λ q/ lii lux Ρ' bucinium auris.& hoc est illud quod generaliter dixit Ga. ἡ x 'ς ΠΩcritum lil tui. in quibus datur haec medicina,& qnantum datur
in mio commistet.& hoc, quod est ductum, incedit via profunda. incia mi)ul tamen non tantum inquirehant medicinas profunde. dc hoc
loclitebaritur cum hominibus qui sciebant medicinas perfecte , de iIlοῦ .e ς': quod ditat, S: quod sum dicturus, de intelliget hene ut selat naturam
operat toties eius,& quo sunt eius operationes, S cu quo operatur Poterat declarare res istas declaratione vera,v. g. dictum suum in febribus. quae irvadunt una die & interpolatis alia,& tremore ina Nime, sed si sum cui d lore, non potest intelligi in febribus simplicihus, que inuadunt una die et in toth ikR,'' ' ς Rb ih in. Vficientibus diui urnis de materia, frigida & pe, dictu suu aegritudinibu Auae cum dolore oportet ut intelligatur dolor fed
529쪽
A tis.& alia aecessita sortia,qui assimilantur venenis, & in dicto sua qd dicitur
in apostem a laturum adhuc sit in membris principatibus, Ut in matrice, no oportet intelligi apostema calida.& hoc est totu quod Gale. dicit super Democrita ubi datur & quantum datur eκ ea.& inuenies eκ dictis suis dari contra vene na pondus duorum denariorum,& pondus maius,hoc est albedaca, aliter athes Iencas: sed hoc intelligitur est dictis Gal. licet non bene sit declaratum. & vidi de aliquibus antiquorum,qui declinant esse theriacae,& locuti sunt de ca maior quantitas potus eius est quantitas albedaca,Ac minus, quod de ea sumitur est quantum aegyptiaca faba. Author tamen illius libri,qui dicitur almathi declaxatione sufficienti dicit, ut detur in potu qualitas albenda ea illi, qui morsus esta Iacerto Xum. 3. iiii. aquae decoctionis mirrhae vel mentae.& est communior Acconuenientior & praecipit dari habenti caninum appetitum. cum iiii. 3.Vini,Min hydropi si tribus diebus. cum aceto lymphato, k hthemi lapIdem in renio hus, cum aqua apti. & habenti apostem a durum in hepate vel iii splene , euntoκymel Ie sqii illitico,& cum simplici tribus diebus in colica: δί ponti in pradu superiori pondus albenda ca. i. pondus. .granoru hordei, & ponit in gradu secundo post ipsum pondus, qd diκit metheata, A praecepit ut eius pondus det tirilii que canis rabidus momordit .cu pondere unius denarii de pinguedine picis, detur & illi qui si impsit euphorbuim in potu. R opium,& ijs similia eκ medicin illa venenosis.& ponit gradu tertium pondus danich usque ad obolu & prscepit illi,que momordit scorpio in potu dari cum vino &habenti inflationem stomachi.& intestinoru,& habeti tremorem, sicut in febribus. Et praecepti dari quatitate via ius laseolt, aut lupini una cum vino & aqua Ac menat tremescit.
Ec etiam icteritiae .quae est e N genere hepatis Sc Et splenis, & difficultati partus cum 3. i. oκymellis squillitici.& praecepit in potu dari pondus unius daniclicum aqua vel succo malorii illi,qui patitur iliaca,qn accidit eN peccato phlegmatis, vel quando accidit Verii o,detur quatitas unius lupini,cu aqua satyriae. α habenti paralysim vel tortura detur cum decoctione radicum, & contra Isis
pranicum decoctione mentae Sc contra albaras detur cum aqua. V. radicum, vel cum aqua mellis,&praecipit ut detur in potu contra vene ira magna, quando
visa fuerint accidentia magna terribilia & manifesta, quacitas metheali. Vera haec est quantitas mulia: A ideo melius est ut detur in potu non tota ista qua notitas simul. sed diuidatur in vicibus mullis. εἰ hoc est, quod d:cit author hic de potus eius quantitate, de dicitur in reprobatur in litibusdain & cum praecepit dari in morsu canis rabidi mei heala.& in apostemate hepatis tu splenis, & cotra appetitum caninum quantitatem albenda ca. Et Auic. ponit quantitate maiore potus eius theriacae fortis pondus metheatas siue methealii,& dedit in poni pluribus aegritudinibus quantitate lupinorum cum medicinis quae pro sunt egrIV iudinibiis.& dant in potu quantitatem unius fabae illi. qui patitur defectum vocis.& in iis discordant plurimi alij, sicut alius alter asserat. 5 haec quantitas qua dicunt non consert omnibus hominibus tantum, sed oportet ut relinquatur aestimationi medici, lula theriaca diuersificabitur in quantitate potus eius secunda fortitudinem,& debilitatem infirmi,&debilitatem,& fortitudinem veneni, dc secundum fortitudinc δε debilitatem theriacae in aetate sua, & secundum comple Nionem infirmi & regionem,& tempora anni, & secundum aerem corruispium in substantia & qualitate . quoniam isti aeri conuenit solum, & maκime cum aggregatur aliqua ere speciehus qualitatum venenosarum . Sc secundum locum morsurae quae accidit in corpore oportet diuersificare iussi ita tem potus. quoniam omnia membra, vel loca non sunt aequalia. Sc haec quidem manifesta sunt illi,qui vidit a labor. 6c melius quod potest fieri in hac re, est, ut sciatur uniuersale particularis eius, quo indiges.& illis quibus est melius ut eis detur theriaca, sunt decrepiti,quoru virtus est valde debilis, & post hos sunt senes.sed iuuenes no vi anzur ea multu nec paru nisi magnis calthus, dc nisi apud magna necessitate,& ille cui prscipitur potus eius, bibat ea vino cocto, cuius ter ria pars per decoctionem diminuta eii: hoc est, propterea Quod vinum crudum
530쪽
prohibetur eis,scilicet saracenis eκ toto,& hcc necessitasintrodu&it eu ad hoc ἀγα probauit se multa in hoc.Sia ego hic abbreviavi,quod non est proficuum.
suaenam , O qualis theriaca bona sit cap. VI.
suerrois tractatus de Theriaca .
FINIS. NVnc autem dico, quod theriaca quς est quatuor annorum non, habet
virtutem ilieriacs, qus est in summo bonitatis . sed eius operatio est operatio aliarum medicinarum fortium: & possibile est quod conis. rat, clus est unius anni: quoniam super ipsam iam transiuerunt quatuor tempora:& possit,ile est ut conferat qus est seN mensium apud magnam necessitatem. 8c theriacς operationes non mutamur,nec separantur ab ea spacia viginti annorum,& est in virtute sua.κl. annis, &minuit operationem suam usque ad N l.annuin, S non potest proficere nec complere operationes suas. α mutatur stas theriacs secundum medicinas, eκ quibus est composita, quo niam si hona fuerit tenet suam virtutem hene, & si sunt malς minus seruant eam. Et oportet ut mel,quod cum ipsa perficitur sit honum, fic vas etiam uri
recondita fuerit.& regio,vbi facta suerit. Nunc autem quiescat postulatio, MLufficiat satisfactio secundum tempus. Laus sit Deo qui me comprehendi pos/ ise largitus est , Amen.