장음표시 사용
131쪽
r C A P. IIII. 12 o Declaratur L Imperatores in veri dignitatem . . de decurionibus.
i i Veritas flum in hoc arbitrio inquirenda, De q; semper, Iussitia prae oculis
habenda, es aequitas qua naturalis a pellatur. 4 Iudex in iudicando adsimilari debet prii mo, ac supremo Iudici Deo.
Stendimus hucusq;quam odiosum sit hoc arbitriutorquendi reos inauditos in suis defensionib': conseques est nunc, qua necessaria sint,vi huic arbitrio locus sit, demon strare; nec antea id pertractare, quam de pe- . riculo questionis aliquid dixerimus , & quae Iudex ii, testimoni js contra reos recipiendis icircumspicere debeat, animaduerterimus.1 - uno illud in primis ab optimo quoqIudice considerandum est , magnam satis,a' arduamq; ren sie, torqvcre reos ,& praec i- pue
132쪽
Pue exprocessu informativo inauditos in suis s t defensionibus, appellationeq; minime recepta: quamuis Sacrum Regium consilium appellationem etiam a comminata tortura aduersus hoc arbitrium semper admittat , ut lu-χ pra diximus: itum quia facile euenire potest, vel quod aliquis in tormentis desciat ; nam pleriq; dum torquentur, deficere solent, i. aut damnum .* .hostes .ss de poen. vel quod innos cens, i delicta, qus, nec admiserit, nec forte cogitauerit quidem , confiteatur: proptereaq; immerito damnetur; quod plurierin eadem mei magna curia Vicariae accidisse 4 compertum et &tamen i sanctius esset impunitum relinqui facinus nocentis,quam in-I nocentem damnari, l.absentem .sf. de poen. 4'fragilis enim, & periculosia res est quillio, &quae veritatem saepe fallat; cum multi sint tanta impatientia, ut in quo uis potius mentiri, quam pati tormenta velint,l. 1 g quςllioni .Ede quς ilion. Constit. Regni. Si damna cland stina,ver. per quς omnia, de homicid.&dam. clan. ideoq; non alias ad cam deueniendum est, quam si reus, ita a probatione amouetur, ut sola eius cofessio deesse videatur, & discre- , te quidem, ut in primo capite diximus, & infra etiam in sexto requisito dicemus. Nam ut
133쪽
Iegitur apud Valen Iax. lib. 8.tit.de qu stion.έ c. . t Magri j argentari j seruus, Alexandrum Titi Fata ij seruum occidisse, insimulatus est,
eoq; nomine tortus a domino, admisisse id e facinus, constantissime adseuerauit, itaq; Fannio deditus, supplicio adfectus est, paruulo deinde tempore interiecto, ille, cuius de nece creditum erat, redi j t. Quapropter hoc ani- maduertens Cicerot Volumus enim , prout antea etia fecimus in his quae diximus,quaeq; dicturi sumus, etiam Ciceronis auctoritatem
adhibere, quod candidis lectoribus, min me disciplicere existimamus: siquidem,& Iu- 'recon.id fecisse animaduertimus, ut Pompon. in l. 2.ff. de Orig. iur. Ulpian. in l. fulcinius.*. quid sit aute latitare .F. exquib.causs. in poss.cat. Triphon. in l. Cicero .st.de poen .eius deq; meminit etiam Papin. in l. in qui stionibus .ss ad leg. Iul. maiest. dum inquit, coniurationem L. Catiline Fuluiam mulierem detexis
se ,& M. Tullium Coc in indicium eius instruxisse; ideoq; nequis id aegre, sed susq; deq;8 serat, rogamus. Is igitur pro L. Sylla. t Sed
quaestiones inquit nobis&tormenta accus, tror minitatur, in quibus, quamuis nihil periculi suspica rnur, tamen illa tormeta gubernat dolor, modaatur natura cuiusq; tum ani
134쪽
13 L AD ARB. M. C. V. mi, tum corporis, regit quςstor, sectit lubido , corrumpit spes, infirmat metus; Vt nihil in tot rerum angustijs, veritati, loci relli1' quatur:&praecipue si mala mansio sit, quς qu stionis verbo continetur, item apud Labeonem quaestionis verbo ae . de in uir. est autem mala manso, eculeus, de quo apud Cicer. pro Deiotaro Rege in prin. ibi, exortus est seruus, qui quem in eculeo appellare
non possit, eum accuset solutus, non autem carcer, ut male interpretatur Accur. idq; pro'
batur in l. si hominem .sf. depos. ibi ad ma- O tam mansionem extensum, d cart. vel si sint tfidiculae, aduersus quas militiae, vel generis , aut dignitatis. defensione nemo uti prohibetur , excepta maiestatis caussa: in qua sola om. nibuS qua conditio est, i. nullus, C. ad leg. Iul. maiestatis; quod quidem tormentorum genus, cruenta conditio appellari consueuit,
decurionibusq; non infligenda; prςterquam
in crimine lςsς maiestatis, i. decuriones, C. de quaestion. vel alia tormentorum genera, de quibus per Cael. Rhodig. lection. antiquar.li. ii 6. c. s. Atq, id circo t Cicero, vitam accusatirorquendam esse arbitratur, ex eaq; quaerendum, num quae occultetur libido Z num quod lateat facinus t numquς crudelitas i num qu
135쪽
audacia 3 vita enim, & veritate, magis qua testimoni js, damnandum esse rcum ait A schines,orat.contra Timar. illudq; maxime, secu--
dum Cicer. cuiusq; iudicis, qui cum dum ma Zelegantia atq, integritate uixerit; interesse, noex libid ine,aut simultate, aut leuitate testium, scaussas honestorum hominum poderari , sed 4n magnis disquisitionibus, repentinisq, pe- Ticulis, uitam uniuscuisq; este testem; omnibusq; in rebus,quq grauiores, maioresq; sunt, quid quisq; voluerit, cogitarit,admiserit; non ex crimine,sed ex moribus eius, qui arguitur, si ponderare: tneq;. n. potest quisq; nostru subito fingi, neq, cuiusq; repente uita mutari,13 aut i tura conuerti. t Unde nec maiestatis quidem crimen, sui voluit Modestin. iure- lcon.)a iudicibus in occasione ob principalis maiestatis venerationem, habendum est, sed in ueritate: nam & persona,inquit, spectanda est , an potuerit facere Θ &an ante quid fece riti & an cogitaueritὶ& an sanae mentis fuerit; r incc lubricumdinguae ad poenam facile trahendum est l. fimos. Ead leg. ivl. maiest. Cui rei adstipulatur Th d. Arcad.& Honor.lmpp.
constitutio, in I. unica, C. si quis Imp. maled.' '- terea nec testibus lolii credcre iudicem
136쪽
solebat, ne testimoni js, quibus apud ipsum locusti an erat , credemi, L 3. . idem diuus deis, de testibus Exqu6 fisci aduocatum primum
instituit scivises atur Bud. iri adnota ad tit. fi de
ossic. q uaestor.iudici busquei propterea sescri bese 17 Re solebat, Tu magis scire potes, quantas, des sit testibus adhibenda, qui & cuius digni
tatis, & cuius existimationis sint, &iqui sim pliciter visisint dicere, utrum unum, eunde
Praemeditatum termonem attuleriat, & an adca,quae interrogaueris ex tempore verisimilia
I 8 responderint Z Vtq; non ad unam probatio nis speciem cognitionem statim alligare do-heas, sed exsentetia animi tui aestimare oporam, quid aut edas , aut sum tibi proba,i' tum opineris,dicaa 3 fAdeoq; cum sequen. et Quid enim est, ut ide ait Cicero pro MIonidubj xlucere possit prudentias ubi discerniistus tus auditor de credulus, ab religioso & sapi ii iudice 'Iumirumjllud, an quo ea quς dis
cxintuta testibus, iconiectura, & cogitatione araduntur, quanta auctoritate Ziquanta animi
sequitates quanto pudore Z quanta fide t quania inligione Z quanto studio existimationis bot quanta cura quamos timore , dicantur' o Namsi uti mumii vae scribit Arcad. iurecon. sui. cta mincubeas de quaestio. inbexcutienda
137쪽
veritate, & vox ipsa,& cognἰtionis subtilis dialigentia , adfert: cum & ex sermone , & ex co, qua quis constantia , qua trepidatione quid .diceIet, vel cuius existimatiCnis quisq; in ciuitate sua est, quςdam ad illuminandam verita- x tem, emergant. Proptereaq; fuit,fuit inquit maioribus iudicibus, diuinum ac singulare consilium, qui se non solum de reo, sed & de accusatore, & de teste iudicare arbitrabantur, quid fictum quid fortuna, aut tempore ali tum Zquid precio corruptumi quid spe aut metu deprauatum Z quid a cupiditate aliqua, aut ab inimicitijs , proscctum videretur s idq ;pulchre sensisse videtur Frider. Imp. indiet. constit. Regni, Hi qui, ibi, quae quidem rei
tio continebit conditionem deferentis, atq; delati,& nonae & fama ipsius, criminis etiam qualitatem, testium numerum, & ipsas depositiones eorum, famam etiam eorundem.
a1 Etenim is quia testes dicunt, idcirco accusatus noces exilii madus est, quid clamat opua est sapiete iudicet quid aequo quaesitores quid patrono non stultos& ii quonia quidem testes dicunt, sine ulla dubitatione credendum est, salus ipsa, virorum sertium innocentiam,
tueri non potest . arg. dic. l. absentem .sf. depcen. l. Spost edictum .ff. de iudic. l. consens α taneum
138쪽
taneum, C. quom.& quando illas properat Ndum, C. de ludic. Quua imo, si prescriptum ait, lege, aut ossicio putandum est testibus credere, nihil est cur alius alio4udice meliori aut sapientior existimetur. Rapiemur enim
homines vel optimi quiq; nisi prudentissi
mi iudices cauerint in in criminum iudicia, ex mni non modo inuidia, scd sermone mal .uoloru , ab unoquoq; qui contra quemcus3 se vindicare voluerit, t nec sibi deerunt falli, ac redempti testes, in hoc praecipue quod non sine lachrymis deplorandum est in Regno, atq; in hac ipsa nostra ciuitate, in qua hei mihi, quod cogitanti horret almus, diuinum timens numen, luctum refugit in implacitamq; rem referimus sui inquit Robeta in c. Regna, ut sine mortalis peccati, num . , 62.4 tanta viget copia hominum in testimoni is dicendis minime religiosa, quibus iusiurandum iocus est, testimonium ludus, existimatio iudicum tenebrari quibus lauS, merces, gratia, gratu latio posita est omnis in impudenti medacio ;quod proprium fuiste, ide intestitur Cicero.
omnis generis graecorum, quos testimoniorum religionem,& fidem nunquam coluisIeconqueritur : nos aurem hodie tribui posteiproli. dolor huic Reano, atq; huic Ciuitati in In 3 a c spolN
139쪽
postquam tantum contagio potuit suadero malorum j sexcentum magnae curiae Vicariet procellus, totq; cotra falsos testes aeditae prav24 matic ,testantur: ut non mirum. si cx mutitis pro caussa capitali in ius vocatis, non do sint, qui, tametsi innocentes sint, ad iust 23 men venire detractant: nam 4 & Alcibiades c ut est apud Plutar. in apophteg. in cum e Sicilia ab senatu Athenien . pro caussa capitali inius vocaretur se ipsu abscondit, quod diceret, stultum esse eum, qui pro caussa capitali inius vocatus, cum possit aufugere, quaerat absolui & liberari: cumq, ei amicus dixisset, no' conlidis patriς tuae de te ipso iudicios respondit, ne matri quidem , De forte ignara, Pro albo lapillo nigrum in urnam immittar Om- 16 nes enim ivt ait Cicero pro P. Quin ) qu rum in alterius manu vita posita esl, sepius illud cogitant, quid possitis, in cuius ditione ac potestate sunt, quam quid debeat facere. a. Praeterea tnec cofessiones etia reorum pro e ploratis facinoribus haberi oportet, si nulla probatio cognoscentis religionem instruat, i. 28 I. q. diuus Seuerus .ff. de qua ilion. t etiamsi quis ultro de maleficio confiteatur, eada. i. si quis ultro: quamuis sui praeclare inquit D mollii. orat. de ementita legat ) Ex quo homi
140쪽
138 AD ARB. M. C. V. nes geniti fuere, Si iudicia constituta, nemo. qui se deliquisse fateatur repertus fuit: scd
impudenter loquuntur, inficiantur, em emtiuntur, excitiationes praetendunt, omnia faa. 9 Ciunt, ne dent poenas. Deinde ani maduer
tendum est, vel Cassianis quidem iudicibus, obseruandum esse, ne in cognoscendo facile excandescant in eos, quos malos putant, i Obseruandum . U. de ossic. pr l. sed illam des nitionem iudiciorum aequoruna, quς nobis3o a maioribus tradita fuit, retineant ut sciliacet in iudici js, & sine inuidia culpa plectaturι& sine culpa inuidia ponatur; ut admonet Ct 3 1 cero pro A. Cluen. Est enim inquit perma
gni, si pientissimi; sanctissimiq; iudicis, non
modo animaduertere qua lege reus citetur; de quo reo cognoscat; quae res in quautione 'versetur: sed habere in consilio legem, retiagionem, aequitatem, Veritatem, fidem, e rumq; vi libidinem, odium, inuidiam, metum, cupiditatesq; omnes, non solum proprias amouere,sed oc aliorum quorum Cumq; repellere,oppress umq; audacia maloru reum, velut e medijs calumniarum flammis, sartum atq; tectu m eripere; maximeq;vel in hoc stumare conscientiam mentis su , qua a sumo