장음표시 사용
101쪽
loci figuram turpiter consormantur; quam informitatevictu in utero sustinentes, habitualem reddit cauta conseruans illam multo tempore;vndemonstra enascuntur turpi distor- cap. i. sione informia. sic exortum dixeris puerum pedibus, mani- 3.de conbusque mire distortum a Paraeo,N Rueta descriptum. cep. cad.
nrtia informium monBrorum eaussa, σ origo in motu inordinato
B materiae scelus in utero degentis teneritudinemra n cum visciditate coniunctam fieri quoque potest ut in quacunque de caussa membrum aliquod infanti
inordinato,ac vehementi motu cieatur,pars ea corporis mire in monstrosam figuram distorqueatur;fiue mater na culpa enormes corporis agitationes fiant, ut in validioribus choreis,&saltationibus; sive ab externo aliquo motore grauida violente concutiatur; sive temere foetus ipsemet in aluo sponte moueatur:&eo sane magis monstro insormium hementior molns origine praebere poterit,si motu fieri contiserit in angusto nimium utero.Sic profecto genitum dixero infantem illum adeo scissis,& apertis naribus, ut per eas cere brum inspicienti manifeste pateret: intrusis nimirum intra nares puelli digitis, & post digitulo, etiam manibus integris odorandi meatus mire sentim sine sensu in monstrosam informitatem diducentibus.
maria informis monBri origo, ct eatissa depremitur ex mola, replacenta, tumoreque Nieri, concurrente virtutis formanicis imbecillitate , ae materia ineptitudine . cap. XLI.
SEd informitas illa maxima, quae obseruata fuit in puelis
io habente partes ab umbilico infra in pyramidalem figuram desinentes, nullamque membrorum humano rum imaginem praeseserentes, plures habuit in unum. concurrentes caussas monstrificas; nimirum virtute illarum partium formatrice debili suam functionem intermittente; rudique,ac inepta illa materia hinc a dura mola, illinc ab excrescente placentara tertio ex laterea tumore uteri compressa in
102쪽
NATURA, ET DIFFERENTIIS. LIB. H. 7s
sa in num pyramidis; cuius cuspi, acutior ab angustia loci in suillae caudae similitudinem contor esse potuit. Quae qui dem caussae ut dissicili negotio in unum coeunt ;itam vi ru in origini adscribi optime possunt; quorum natura est utraro admodum proueniant. uinta informis moinri origo, ct eaussa ex imaginatioης parentam vehementi explicatar. cap. XLII.
CSterum aliquas etiam monstrosas inBrmitates a veis
hementi parentum imaginatione, potissimumque matris, seu vigilantis, seu dormientis, embrij compusculo praesertim organi Zationis tempore imprimi posse, nihil est quod prohibeat satis; & eo minus, quo facilius est vigenti, urgentique phantasiae spectro concupta' licuius membri figuram distorquere,atque a naturali conit, tu tione turpiter variare, quam partis alicuius aut magnitudi-De hum. nem adaugere, aut numerum geminare, aut situm permuta- fiet. cost. re: At vero & alibi siue demonstrauimus imaginationis ge- P nerantium simulachra vehementiora facile posse in embrii substantiam alienissimarum rerum imagines,ac figuras insculpere; quae theoria inde huc nobis transferenda non est. I ta ergo fieri potest ut viii monstri consimilis a pareatibus, vel etiam per somnium, simulachro imaginationi eorum alte defixo; indeque spiritibus, ac virtuti mrmativae impresso ἀ co similis figura in membris embrsi generetur. Sexta informis monRH caussa,ct origo in monstrosa parente
SIR Rutem parentu aliquis, aut ambo monstrosam ni iamitatem in corpore,siue ab ortu, si ue post Ortum ainoebo contraxerint; nae ipsi filios sibi consimiles, atqu adeo monstrosos procreare poterunt; non quidem semper, quia unius in Drmitati parens alter consulere pol rat , si aut non ambo in Brmes extiterint, aut non eadem cor Poris parte, aut non longe a concubitu vi morbi in talem imformitatem inciderint ; adeo ut seminis ante inmrmitatem
geniti aliquid habeant Butui constituendo susticiens. Sin mis
103쪽
nus, ex monstrosis parentibus informe, itidem filii proerea. huntur:mire namque pertinax est cuiusque natura viventis iugeneranda sobole sibi quantum fieri potest quamsimillima rQuin & lapsam parentum inentiam in generatione filiorum errare non est difficile. Septisa inornus monstri origo, ct eaussa refertur ad menstrui
rem fluxum tempore conceptus. cap. XLIV.
OVum 3Πxqm parentes liberorum procreationi men
struς purgationis tempore operam dare voluerint, monstrorum generationi se se obnoxios reddunt, vel e sacrarum litterarum testimonio; siquidem nobiscu & Paraeus apud Esdram Prophetam se legisse confitetur, Mulieres,quae fluentibus mensibus,viro se miscuerint, monstra parituras: Solinus etiam in suo Polyhistorico ex Democrito Physico asserit mulieris profluuia menstrualia non paruis spectata documentis inter monstrifica merito numerari: cuius ea ratio est, quia tunc menstruo primae partium . tus constitutioni apis,ut puta ex residuo ultimi alimenti me brorum omnium parentis exorto,commistum est menstruum alimentare, nondum vi tertiae coctionis ultimam dispositionem adeptum ad induendum naturam cuiusque membri determinate : quare ex illa menstrui utriusque confusione non nisi monstrum informe potest exoriri. De sane ortum dixero Ruemj monstrum, & alia.
MοηBri enormis exi fientia patefit. Cap. X L V. .
HVmynJςorpor , eorumve membra, quibus nihil
desit, nihilque supersit; nec situs, aut figurae vi lumadsit erratum; sed in sola substantia ordinarium naturi cursum non seruantia, & videntibus admurationem parientia; ea nobis Enormia Monstra cognominatur; quorum tres tantum differentias videre licuit apud auistores; Prioris exemplum est vetustissimum illud Pythagorae, cui semur aureum extitisse credidit Antiquitas ; Diogenes 1 benim Laertius asserit famam esse nudatum Pythagorae lamur
104쪽
NMVRA. ET DIFFERENTIIS. LIB. II. gl
*R. 7. aliquando aureum apparuisse. de cuius caussis suo loco latius. '' ε' Alterius exempla recentiora sunt; & prunum a Cardano adducitur asseuerante Conllaniij tempore in urbe Daphner I s. de Va glonis Antiochiae natum infantem barbatum praeter alia mou bi yy stroia . Secundum proponitur a Damasceno, qui testatur via νd .r hi sam sibi puellam corpore toto instar Urii viliolam in agri Pi
nie. Gl sani oppido Petrasancta genitam. Realdus item Columbus Io.3. Insignis anatomicus ait te vidisse Hispanum quendam pilisli 33,c , refertissimum in omni corporis parte, praeter quam in facte, Sc manuum parte. Vidisse ait etiam Vestalem consimiliter pilosam. Rub eaquenti,&Gualtherio consimiliter, Martino Quarto Pontifice, ex illustri quadam femina natus et puer villosus,& in speciem ursi unguiculis armatus; quo monstrusico partu permoti matronae necessarij omnes ursorum imagines,quae sorte in eius domo fuerunt,deleri tulsere; manifesto argumento receptae ab ea imaginationis in conceptu Sue-uam mulierem peperisse infantem ad instar urti pilosum testantur duo Magni v alenses Episcopi, conisentiente Del-
ωΛεs r O. Sedi c in sacra pagina legimus Esau filium Isaachom,
cap. 1 et . nem fuisse pilosum, quem Vt aemularet Iacob materno impulsu pelliculas hedorum circumdedit manibus, & colli nuda protexit; SI a patre tactu putatus eli Esau. Tertiae differentiqmonstri Enormis duo exempla recentissima proponuntur al-i7.hist. Iacobo Augusto Thuano in hanc sententiam, Anno II 82. res
r et ii incidit quo magis mira,eo minus sidet apud posteros habitu. ra,nisi certissimis veritatis testimonijs niteretur; quam quia pro comperto habemus, hoc loco, ne in dubium olim reuocetur, amplius asseri ollici j nostri,& instituti esse duxi. Mulier Aquaedam Agendici Senonum, quae Celticae nostrae metropo . . si is est Archiepiscopali dignitate ornata, Columba Charria nomine Ludovico Caritati Sartori nupta, quum ad annum trigesimum octauum valetudine integra peruenisset, neque adhuc uterum gestasset, certistima habuit concepti faetus indicta , menstruis purgationibus non iam ut antea itatis te imporibus erumpentibus, & frequenti uteri motu iam manife- sinna graui is sto,ac tumore lumborum & abdominis paullatim succrescen ditatis cenis te, mammisque lacte turgentibus: Tandem decurso statae ge- stina .
stationis curriculo, gleueis puerperij labores,& alui tormina experiri caepit, urina ad aliquot dies suppressa, quae postea i ' L curren-
105쪽
eurieme velutilatum magna vi erupit, profuso illo ichore nis .
tam ex vesicae meatu,quam ex muliebribus loculis scaturiente, & tunica disrupta una cum serosis recrementis sanguinis coacti quasi rhombus emersit: ex eo mammae concidere visae ; & motus infantis aut ignauus,aut nullus, ac labores mulieris tolerabiliores suere; quae a ludibrio illius steturae totum triennium in lecto decubuit, semper de valetudine aduersa, : de duritie de tumore,de torminibus alui,ac de inutili illo pondere, quod per se mobile pro vario gestantis motu, modo ir . . hanc, modo in illam partem procumbebat, quandiu vixit, conquesta. Quum rideretur a vicinis, ut erat satis lepido in. genio, respondere solita erat, fore ut scelus,quem utero gestabat,cum parentis exitio aliquando prodiret: Fato post vigesimum octauum gestationis illius annum functae dissecto ab-
domi ne,vte rus rugosus apparui t,&iversicolor, tactu durus, ac veluti testaceus; sectoque rursus eo vix tandem renuente ad nouaculae aciem, portentosa mole gypsea eductus scelus, bene conformatis membris, ac eodem pro rius quo ceteri posi roetu, lapi- tu , de cetero pene lὸpideus; ita tamen ve Ossa capitis quasi . , .
deus umero. cornea interlucerent, partes autem internae, viscera, cor, cev i,
rebrum naturalem habitum seruabanti; inii quod ultra min
dum induruerant, non tamen ut externae. Hodie adhuc cor
pusculum illud Agendici a praetereuntibus miraculi instar visitur,expers putredinis, & teredinis. De eo scripte te Ioannes Alibosius Augustodonensis, qui postea Henrici Quarti
Archia tros fuit, SI Simo Prouencherius Lingonensis praestan . tes Medici, caussas concretionis in post extinctum foetum duritiei contractae, quum potius putrefieri debuisset, ex arte rimati; quas rerum naturalium peritis amplius discutiendas relinquit Historicus . . Huius infantis semilapidei l idescentis testimonium etiam perhibuere Laurentius celebrati nominis lanatomicus, Quercetanus latrochimicus misgnis, Bonamicus egregius Plutosophus, e nouissime omnium Riolanus Medicus eximius. Subiungit autem allud in hoc genere monstrum Thuanus inquiens , Tantum ad' lyhi se . . dam huic gemellum sere naturae miraculum proximis an ct .c. . nis Lutetiae in illustrissima femina visum , sed post quin- 4. de ali.
quennium seu medicamentis , seu te amentis frustillatim V. pucductus laetus fuit, eundem proculdubio exitum, si diutius lipi ''
106쪽
NAT'A, ET DIFFERENTIIS. LIB. II.
in utero haesisset, habiturus; quippe qui iam lapideseere im
cipiebat. 'MOnBra enormia-omniso monlyra non esse infantes eanHdos et parentibus aeth opibus ortos;nec vicisim aethiopum ne
- re nigros ex caudicis, ct de colore Andromeda. cap XLVI. D hoc genus monstri sunt, qui censeant redigendos esse metus albos ex genitoribus aethiopibus oditos, & vicissim nigredinem aethiopicam habentes
ex candidis parentibus natos aquam sententia tue- Lib. 1 . ri videtur doctissimus Paraeus; nam de Monstris agens vi pa- p-ἰ7. rentum imaginationis conmrmatis Puellae villosae a Damasceno visae duo alia haec attexit exempla inquiens, Proditum ab Heliodoro legimus Persinam Aethiopiae Reginam ex Hi-duste marito pariter aethiope filiam suscepisse albo colore infignem; quod quum in viri amplexibus,ex quibus grauida euasit,esset, fixis oculis, intentoque animo in oppositam pulchrae Andromedae imaginem se conuertisset, & paucis do puella pilosa interpositis subdit, Narrant Hippocratem hae
caussarum explicatione principem quandam mulierem, quae alba ex marito pariter albo prolem aethiopis instar nigram ob id susceperat,quod concumbens oculis obuersan tem qthiopis imaginem sortiter, &assidue animo comprehendisset, adulterij suspicione explicuisse Haec vir insignis: cui ut consentio sola vi phantasiae parentu posse parentes albos nigram prolem suscipere,ac vicissim aethiopes albam; neque demus ex Platone huiusmodi originem esse monstrosam, &sobolem vel ut' monstrum; non tamen dabimus albam filiam licet ex aethiopibus ortam,aut nigram ex albis genitoribus esse mon- . strum; quia videntes se non rapit in admirationem, nihilque
in suo corpore absolute considerato,ac non in relatione ad parentes,obtinet monstrosi: monstrum enim substantia est, Sc i absolutum quid, ac per se monstrum, non per comparatione. . . ad aliud: Neque vero sola raritas Originis eam puellam inter monstra reponet; si quidem multa raro fiunt, quae monstra non sunt; nec sola raritas monstrum constituit; ut dudum e.s. 8e io Rouimus ex monstri definitione. Deinde vero , ut recipimus - - L Σ exemplum pilios albos
Monstru nollsemper est,cuius origo mostros ..
absoluta,murelativa. Sola raritas
107쪽
Ηe Iiodorusnohistoricutis ed poeta est. Andromeda aestivo. Petrarchae Ioeus difficilis. Ioppe ciuirates duae. Syriaca Om-nm antiquissima, dilii uium praecessit.
ex*mplum Hippocratis, ita ramplum Persiuae; quae ex in daspe marito in aethiopia candidam filiam peperit solo Amdromedae intuitu, non belle duxit vir eximius in argumen. tum ; si quidem Heliodori nomine historia inscripta, rei pii mera est Poetas fabula: quod unicuique constabit illud opus totum legenti; etsi enim soluta oratione conscriptum sit, methodo tamen poetica res fingit,non factas narrat Heliodorus; unde poeta,non historicus psscepto Aristoteleo dicendus est. Nee minus poeta fuit Achilles Statius, cui Α ndromeda item candida pingitur. Manilio etiam ex poetica libertate Andromeda --- niuea ceruice reclinis 'Molliter ipsa sua custos est sola figurae. Multo verisimilius apud Ovidium Sapho Phaoni suam ni
gredinem excusans scribit, Candida non sum placuit Cepheia Perseo ;Andromade patria fusca colore suae. Vnde Ρetrarcha in Triumpno Amoris belle mutuatus lepis duΙime concinit, Terseo era runo ; e Tolii sapex come i Andromeda gli placve in Eliopia Veuine bruna i bali occhi, e te ebiome. Quae sententia plerisque dissicultatem parit, eo quod Perseus Andromedam toppe, in maritima urbe Palestinae, non in sAEthiopia scopulo deuinctam a ceto liberauerit: t testantur Solinus, Pomponius, Hieronymus, Plinius,& Boccati ua: Nos apud autores duas eodem nomine Ioppe ciuitates maritimas legimus, alteram in Palestina omnium totius orbis vr- . bium a ntiquissimam; ut pote Solino,& Plinio ante diluuium uniuersale conditam : cuius olim Contarenorum prim ascinmes fuit, in extinctae coniurationis praemium a vidua Cypri Regina titulo recepto,Georgius vir magni animi, ac Reginae pernecessarius,e Ius iuccetaribus natu maioribus in aeternum eadem dignitate decorandis: inter quos nunc amplissimu in Senatorem Venetum,& Euel uitem IO.Thomam, virum inte' gritate,ac prudentia summe coni picuum, veneramur: Hlt ram vero Ioppe in AEthiupia,relatu P.Ouidij Nasonis, cui Terseus Andromeden nigνis portauit ab Indis.
Veterea enim AEthiopiam indiae noni et appellabao in utro
108쪽
hique Andromedam scriptores aIii marinae belluς dicunte positam,&a Pei-liberatam. Si quidem Petrarcha Oui dioeonsenserit,nihil habet difficultatis eius assertio ; censuit enim Andromedam in AEthiopici maris oppidi saxo alliga-gatam Perseo placuisse e sin autem cum Solino,&alijs finis dromedam in Syria expositam erediderit: bifariam eius carmina dubitatione liberantur primo quidem si vertamus parisi liculam in in particulam di lagentes . - Τ, . Andromedagtipiatqued Eri,pla Deinde vero seruata littera contextus asserentes poeta AEthiopiae meminisse,non tanquam loci, ubi Perseus Andr meden viderit,amauerit ,a ceto liberauerit sed tanqua regionis,in qua nigerrima inter Omnes accolas Andromeda videre Petrarehae lotur; licet oculos pulchros, non rubentibus: venulis foedatos, cus dissicilis& capillos lungos,non breuiores,ut aethiopiae feminae habet, cruci xv . obtineret; qui sensus euidens in codice vulgato, euidentior fiet,si sic interpungatur Perseo era Puno I e voltis aper comeῶ i Andromeda gli piacque, in Eliopia Vergine brana i begit occhi, eis chiome LAe certe Andromeda orta ex Cepheo, & Cassiope Renibus AEthiopiae nigra Physiologo censebitur: Alioquin enim si ex
nigris parentibus quavis de caussa candida extitisset; quum id aut priuilegium Regum AEthiopiae natis datum esse oporteret quod nonnullos opinatos memini; qui propterea Tasso succensebant,quasi rei huius ignarus miraculo, aut mater nae imaginationi Clorindae Regibus aethiopibus natae canindorem adscripserit aut spectro albae virginis parentis pham rasiae alte defixo contigisse necesse esset: quorum neutrum latuisse Persinam, Hidaspem probabile est; atque adeo ab illa candidam Charicliam expositam iuisse verisimile non est . Quum autem Palestina sit aethiopiae contermina; in ea facile potuit Cepheus ditionem oppidi habuisse; atoue ibi vel Vt in tempera tori loco fervissioribus anni diebus habitasse; vel sa-
Q. goneo caussa illuc aduenire,ac diutule cum tofa Regia permane 'log. deo. consueuisse .. Eo loci Solinus,& Pomponius Saxum esse scri-c P bit Andromedae, seruataque immania belluae marinae
109쪽
quae inde Romam transsata M. Scauro AEdili memorat Pli. Lib. s. nius. Sed haec obiter . Sat nobis sit ex aethiopibus ortam γ' aeandidam puellam,& vicissim ex candidis parentibus atram, hiat in de qua ex Galeno, Avicenna, & Magno Alberto inicius, ea.3.coIlicet monstrosae genitas,ac veIuti monstra,vere tamen mon- loqv. 3.stra non extitisse ἱ ac proinde a nobis,qui de Monstris proprie 3 :*Iςr ς dictis agimus,non de quasi monstris,nee de sola generatione ' ἔπι se monstroti,inter monstra referri non debuisse.Consimili pla- s. Ethic. ne ratione, ut admonet alicubi Aristoteles, fieri potest τι quis ςδP si
licet iniuste agat, unus tamen non sit: nam concumbere cum mutiere quis posset non ignarus qua eum rem habeat: non tamen ex
electionis principio,sed ex affectu id fureret equi sane iniuste qui
dem agit: non tamen est iniustus: scut neque fur, licet furatus st: neque adulter, licet adulterium commiserit. ili modo etiam' de altis. Exhis itaque patet ad aures etiam Aristotelis momstrose fieri posse id,quod reipsa monstrum non est: monstr samque generatione esse valere viventis minime monstrosi. MonLiri enormis origo,ct eaussa prima esse in imaginatIone pare tum perhibetur τρο multa de aureo crure Pythagora. consederantur. cap. XLVII.
Crus aureum Ir Norme Vero monstrum praesertim, quod in Pythago- Pythagorae.' ra obseruauit antiquitas,quem ferunt aliquando nu- ςl pologu R , datum femur aureum habere visum: si modo id in 'φ' ter apologos referendum non est,aut potius.allegoricam,quam naturalem caussam habuisse dicendum non e st; si- Allegoria - gnificare siquidem volentes prisci sapientes Pythagoram in Pi via morum,& sapientiae nequicquam errare, sed bene incedere, semur aureum illi scitissime attribuere : namque Platonem legimus asserentem apud Sothas eos felicissimos,optimos In εuxique viros esse,qui in sui capitis ossibus aurum multum eontinent: ς ψ' Scyths eur bi quodque magis est mirum ,suis ex ea tibus deauratis bibunt: σbant ex calua introflpiciunt, verticem, frontemquesuam manibus attollentes. priis ri ex Hesiodo statuentem hominum primumgenus au- i' r.eseur aurei reum dici non ex auro productum,sed bonum,& pulchrum .dicii. coniectura hinc facta,quod idem nos, heu quam a priscis illis. degnerest serreum genus' esse dicit et aureo, vero, & honosiple solos sapientes constituit, qualem Pythagoram maxime' coluit antiquitas: quem propterea non inepte sanxit aureo
110쪽
Lib. s. cap. s. Lib. experimet.
NATvRA, ET DIFFERENTIIS LIB. II. I
crure incedere. Sed si huius ca ussa m phy sica m assi gnare li- Aurei semiaceat, eam primo afferemus parentum imaginatione: si enim iis caussa pri- sola phantasiae vi passim videmus innatorum vultibus,alii L. M uralisque membris suillae, vini rubri, nigri, aliarumque rerum imaginem depictam: quidni matre Pythagorae uel uini flauiau. tio. 'reum colorem referentis, uel aurea: altersus cuiusque rei deinsiderio flagrate pueri sui femur aureo colore pingere potuit Eandem sane caussam habuisse Damasceno scribitur puella uillosa,quam ex eo quod mater in ipso excepti, conceptique seminis articulo in Diui Ioannis camelina puelle induti figuram ex lecti oppositis fulcris,seu uerius in Ecclesia pendente, pcrius esset i niuita, ut aperte testatur ex Petr. Hi p. Sylv. Maiolus. Et prosecto eadem ratione sola ui uehementioris parentum imaginationis aliquando ex aethiopibus parentibus foetus albus enatus est, ac uicissim ex candidis aethiops . Secuvia monstri enormis aureo femore causa, ιν origo reponitur in exhalationem igneam de corpore riuentis estimem tem. cap. XLVIII.
adeo monstri enormis origo , & caussa naturalis constitui potest exhalatio ignea,&crassa ex eo me-bm,quum nudaretur,co frica toemergens, ipsumque ambiens in auri speciem, qualis est inter meteora Physicis relatus ignis ille fatuu, non urens, qui aliquando ambulantes homines inlequitur: & sane prosilire quandoque ignes huiusmodi exanimantium corporibus non semel obserua Io 'ς ς γ' tum est: Canius etenim Rhodiginus in tuis antiquis lectioni- mire uibus Tiberi; equum notat eius extitisse naturae ut ore flammi- lientes ga re videretur. Ioachinus etiam Fortius Ring et bergi us cosirmat saepenumero per nigri c qui collum se manum sursum, ac dorsum in tenebris duxisse,& undique ignium scintillas ei pere conspexisso. Theodorici pater ex toto corpore quo- que scintillas dicitur profudisse. Apuleius, & Valerius Maximus testantur Seruilio Tullio etiam tum puerulo dormie ti flammam circa verticem emicuisse . Quin& ex Lucii Marij Ducis duorum exercituum capite concionantis flamma eluxit. Cardam etiam relatu quidem monchus Carmelita id