장음표시 사용
11쪽
Ipsali 743 Piι n. o. I. INTRODUCTIO. Specimen quoddam Academicum editurus, ex
infinita rerum dicendarum multitudine varietateque, eam in primis seligendam duxi materiam, quae' minus esset trita, inque scriptis Eruditorum haud ita vulgaris, juxta tantum incommunem conferret utilitatem Voluptatemque, quantum ex juvenili Musa exspectari possit. Quemadmodum autem non omnis fert omnia telis Ius ita nec cuilibet hominum licet omnia, quae ubivis terrarum inveniri poterunt vegetabilia invisere, in eorumque naturam penitius inquirere. Est igitur cognitio naturalis patriae praeserenda exterarum regionum contemplationibus, idque eo magis, quod
idem hoc jubent Regii Collegii Medici constitutiones. Tom. I. A Sumsi
12쪽
sum si itaque mihi materiam, Sue eis propriam, vel ipsis cum finitimis saltem regionibus co inmunem, de qua quae nobis adhuc contigit notitia, tanta, quanta Suecis Scriptoribus accepta est referenda; FRUTrCEM O quo BET ULI solo meo natali perquam samiliarem , oculisque meis inde a tenella
In ejusmodi materiis specialioribus pertractandis versati, dudum erudito orbi innotuere quidam Conterranei mei, ut 1 ELLANDER qui Dissertationem habuit de Rubo fragari folio. Ups. 716.8vo, G. O. RUDBECRI Us de Sceptro Carolino. Ups. 732. to Atque hae duae, exempli instar nominatae plantae, exteris aeque rarae sunt, a ista Betulae species, in qua exploranda praesens meus labor versabitur. Ut igitur ordo servetur dicendorum omnium, primo necesse mihi es omnes notas Betulae sp cies enumerare, ut ex earum collatione pateat deinceps, quaenam ostra sit habenda. Tum eandem plurimis 3 non3mis designatam proponam, ne quis in posterum plures species, quam quae natura ipsa produXit, addat. Inde descriptionem Nostrae formare licebit, varietatesque Characteribus Graecis designatas speciebus suis subnectere. Quae plura circa eandem hanc materiam memoratu occurrunt digna, paucis demum attingam. Uides, B L. quid nobis sit propositum Tuum erit nostri conatus mitem agere Censorem.
I. ET UI A foliis acuminatis serratis Linn. bori.
Betula foliis cordatis serratis Linn. H. ἰ p. 34I. Betula
13쪽
β. Betula virgulis pendulis Gottsch. pruss. 26. Menta. ind. 47. Herman. lugdb. 88. Valli parili 2I. Betula solio rotundiore ramis pendentibus Lind.
14쪽
Hangbiori Suecis. γ. Betula saxatilis torminalis, solio oblongo Listit. Sihsb. S. Betula cortice scabro hinc inde nigro Amman.
Betula pumila, foliis subrotundis. Amm. rvtb. I 8 o. Act petrop. 9. 'II 4. t. Id. Betula humilis rotundi folia Mart. urser. 35. Betula palustris ana. Nudbech lapp. 96. Betula an s. pumila. Frank dec ren. 32. Ti lands. b. . Betula nana uecorum. Rudb hori. 7. Brom. goth. II. Lirin forul lapp. IS. Betula nana Lind. tib. s.
15쪽
Praeter hasce duas species a. adlatas, Bolanicis nulla aliae adhuc probe cognitae sunt; quantumvis nonnulli tres alias species his addant. Cum vero earum susscientes descriptionesis cones cum nominibus suis specificis desint numero specierum hujus generis haud immerito istas exemimus suntque sequenteS. A. Betula nigra Virginiana, Iula lin. 7. q. dendr. 2. Betula nigra. B. Betula uti fera, fructu conoide, viminibus lentis. Gronov. Oirg. IIS etula lenta. Jl C. Betula arbor Americana, seminibus Lithosper-
mi frumenta est ternulisci Ilii chire e Barhadensibus dicta. Pluse alian 67. ah ISI.M. I. R . dendi . 12. Bursera gummisera. JTerebinthus major, Betulae cortice, fructu triangulari. Sloan sor 167. s. 2. p. 89. tab I99. g. r. 2. Rai. endr. O.
De primam secunda harum A. . dubitare
forte licesit, an Betulae sint species tertia vero C. Pistaciae species omnino est. Disceptatum praeterea fuit, utrum Betula pumila Thalii et i . . Synonymis Betulae foliis orbiculatis crenatis adnumeranda sit an varietas Betulae soliis acuminatis serratis habenda Llud Bro melio in Chlo-
16쪽
ride sua Gothica arrisit hoc vero Mappus in historia plantarum aifaticarum p 39. his verbis affrmat: in planitis herbidis in des Hocvehi iis res Hochfeld, pumiloe admodum reperiuntur Betula S distortae, vel ob minorem resonem aeris, et ob ventorum impetum, quae Betula bulli. Mappum vero hanc Betulam pu-milani Thali rectius adnumerare varietati Betulae
Vulgaris, evidenter patet ex Alpibus Lapponicis Datokarticis tibi Betula vulgaris in altum adeo non CX crescit, ut longitudinem hominis unquam possit exaequare id quod Celeti. D Praeses in peregrinationibus suis per Daleliari iam a Lapponiam observavit,' in flora sua Lapponica 341. η adnotavit,
diceni in summis montibus Alpibusque proximis locis humanam fere habuit altitudinem, S ratione magnitum
dinis liquateuus crassa. Et paulo infra in Alpium jugis rarius occurrit Betula arbor tum sngulurem admodum prae si fert faciem Catilis eis rodosus, rosuis, viae Bithamoeus, undique ramos exserens repentes V ad terram quas depressus, nigricantes, qui nec ad altitudinem pii cmaam adscendunt, sed foveas in ipsa terra deprimurit. Porro si Betula nostra foliis orbiculatis renatis inmercynia floruisset, perspicacissimum sane oculatissimumque Halterum ante aliquot annos Hercyniae montes pervestigantem, fugere non potui et 'b.
IV DESCRIΡTIO. Priorem Betulae speciem et: I. Turopaeis, cinhis, septentrionalibus praecipue notissimam, sicco pede prEeterimus de posteriori, utpote quae opellae nostrae est titulus, mentem nostram paulo diffusius eXplicaturi. Ad curatam igitur, quoad fieri possit, descriptionem ostrae ΕΤ ULAE foliis orbiculatis
crenatis, sequentem in modum adornamUS.
R ADIX Utique in paludos circa Bructerum crescit. Iall. goeti io Milich. eber. S.
17쪽
A D I x est lignosa, ramosa, fusca varie distributa, pro ratione magnitudinis ipsius vegetabilis magna. TRU hic sunt Caules plures, simplices, ramos, undique diffusi, lignosi, perennes, procumbentes, nigri cantes, glabri. Romi alternatim sparsi longi, angusti, distus flexiles, virgas formantes tenues; qui cum adhuc tenelli sint, parum pubescunt.
Longitudo caulium raro humanam attingit longitudinem, summa crassities raro pollice major humano est. Hinc Betula haec inter frutices collocanda cum in justam arboris magnitudinem non excrescat epidermis s. cortex extimus in hac nostra non est liber albus, ut in Betula Vulgari. 3T1PULAE sub singulo solio binae conjugatae sessiles, Uatae, concavae, obtusae, Virides, petiolo paulo longiores, tandem fuscae, rugosae, adlicae. Fo A patula per ramos distribuuntur simplicia &orbiculata vel diametro interdum superante longitudinem, renata undique per
totum marginem: crenae autem sunt numero diversae ab octo ad quatuordecim, quodammodo aequales supremae seu anticae ad apicem folii sunt profundiores, omneSObtusae discus foliorum utrinque glaber est; superior nitidus, laete viridis vasis reticulatis pallidioribus inferior colore quidem viridi sed qui cum pallore est conjunctus. Petioli foliorum brevissimi sunt, e singulis gemmis communiter tres, interdum duo vel unus, rarius quatuor vel quinque.
18쪽
Variat magnitudo soliorum apud nos in silvarum paludibus, raro latitudinem monetae minimae argenteae, nostris ' 'erctae, exsuperat, in Alpibus longe ninora sunt folia in hortis Ver duplo majora. Tuo RE eodem Xacte vigent tempore, quo foliae gemmis erumpere incipiunt; D duplices sunt, osculi alii, alii Vero feminei.
31 AscULI sores sunt amenta ex infamis ramorum gemmis enata, rarius e gemmis ad apices ramorum; suntque amenta haec sessilia erecta nec pendula, crassi te pennae columbinae paulo latiora, unguem humanum longa, ruso - fusca seu veluti adusta, teretia, a X constantia fili or mi, cui undique squamae obtusae iuxae sunt imbricatim fuscis apicibus unicuique squamae amenti a latere interiore adfixae sunt corollulae tres, quadrifidae, rotatae, oculo armato Visui ob Uiae. Filamenta in unaquaque corollula quatuor sunt, eaque breVjstima Anthercle ero totidem didymae, bisulcae, magnae
FEMINEI 'iores longe frequentiores, digesti in amenta, ex singulis gemmis singula enata; hi longitudinem crassiti masculis dimidio tenuiores sessiles Virides, erecti. Amenta haec quam is constant imbricatis, lanceolatis, viridibus & tenuibus, nec crassis, gibbis .fuscis, ut in masculis. Intra Unam quamque squamam latent duo osculi, quorum petat sensu oculorum vix percipi possunt Pistillorum styli virides, bini in singulo germine, fili formes, quam calycina longiores Cum folia erupere,
19쪽
flores masculi farinam suam genitalem ev cuarunt, decidunt masculi Flores vero feminei ad Julium usque mensem persistunt. sΕΜΙN ovata, compressa, ala membranacea instructa, ut matura dissuminentur. Ex dictis patet, hunc fruticem Betulae genuinam esse speciem.
Praemisia descriptione Betulae ostrae, disserenistiam specificam inter Betulam vulgarem QNostram constituamus necesse est, ne juvenes Bolanici hanc cum illa confundant, sed probe distinctam facilius
Duas species et . nobis abunde notas esse perspectas, supra 3. diximus his tamen duas alias Virginianas M. a. b. quibusdam addere placet;
nos vero dubias quasi ignotas prorsus, in medio relinquamus. Disserentiae itaque specificae, quibus nostra a vulgari distinguatur Betula sunt sequentes: μ. Locus Natalis Betula an in Alpibus' paludibus tantum crescit Betula vero vulgaris rarissime in paludibus vel Alpibus ipsis, sed in glarea potissimum in omni fere alia terra alitur.
β. Magnitudo. Betula Nana raro aut numquam longitudinem hominis exsequat fruticem enim novimus cum suis ramis in terram communiter prΟ- repere, Vel etiam declinare: Betula contra vulgaris truncum habet procerum cum altissimis saepe certantem arboribus. γ. Structura foliorum. Betula an donata est foliis orbiculatis renatis Betula vero vulgaris foliis OVato- cordatis. Betulae anae folia obtusissima sunt, nullo modo acuminata Betulae vero vulgaris solia semper in acumen desinentia. Betula Fana
20쪽
habet soliorum marginem renatum, si V incisuras ulla, modo apicem respicientes Betula vero vulgaris serratum, seu incisiuras apicem foliorum sem ne spectantes. Crenae foliorum Betulte anae cryper sunt obtusae cum Betulae vulgaris foliorum crense semper acutae existant. Florum amenta Betulae an se semper sessilia; at in vulgari amenta pedunculo semper insistunt. His in ana erecta in vulgari autem pendula &nutantia obscr Upntur. Amenta denique Nanae mascula plerumque ex infimis gemmis prodeunt; cum in vulgari communiter ex apicibus ramulorum excrescant haec amenta mascula.
Ex his enumeratis praecipua colligimus nomina spectrica quae e X figura soliorum, utpote sensibus maxime obvia, desium untur quam ob rem Betula Nana
foliis orbicularis, vulgaris vero Betula foliis actim natis distinguitur; ut species adhuc distinctiores
Vadant, frutex noster charactere foliorum orbiculatorum renatorum Fl Lapp. 9: Betula vero vulgaris
foliis acuminatis serratis fori cliff. designatur. Obs si loco natali nulla desumenda est differentia specifica. Linia fund bot. 264. Cum enim Nostra in hortis plantata fuerit, nullus facile perspiciet utrum e palude, an e campo desumta sit; nec Ex magnitudine apta satis differentia subministratur. G. c. 26o. Betula enim vulgaris primum
excrescens etiam tenuis humilisque comparet, antequam adolescat. Amenta quoque forum masculorum non seque commode tradunt differentias specificas, flores enim brevi apparent tempore & cito decidunt. Betula denique Nana in hortis culta, raro flores suos emittit, cum tamen folia per totum tempus