Januarii Parrini ... Convivium rabularum et dialogi forenses decem

41쪽

struem erectis, unde ille properanter tan quam de alieno rapiebat . Caetera disci Apulorum turba su veniliter admodum sese gerebat ; & intercipiebant mutuo cibos, si repentes , clamantes , mensasque Conincutientes , aliquando ita valide, ut sure Omnia' conspergerentur , pulmenta per manus jactata in terram demum laberentur , calicesque in mensam effusi frangerentur . Talia videbamus aegre a Patrbferri i mundus enim, ut nosti , Pan λ-

te, & elegans fuit homo e verum quasi alio spectaret, quae fiebant silentio prae Ateribat ; Et si quando advertisse manife- sum erat, lenitet risu illoskexcipiebat,& plaudenti potius , quam indignanti similis videbatur . Baccho largiter indul4gebant omnes, sed Voconius , & Rapidius nimis , ut Comici verbo utar, a Uariter in se merum plenis faucibus ingurAtitabant i licet Vulpinus prope eorunia

aequaret Virtutem.

Ut autem erat Pater ejus rei, cujus gratia illos in vita vetat , memor, modo Blandidianum , modo Vulpinum submisisahrogabat voce, ut tandem Modestinum dicere sinerent, atque inter epulandum, ut Fossiciti erant , me emendandum su- . o 1cipe

42쪽

- ει

sciperent .-Assentiebantur illi , Voco. Diumque, aliosque, ut Poterant , per . clamorum intervalla identidem rogabant , ut patri obsequerentur, sed dia frustra. Demum strenue annitente Patre,

aliquantulum tandem conticuerunt, aua

resque praebituri visi sunt . Iamque Mo

cleti inus , qui pro temperantia sua epulis ad quotidianum modum resetus jam . Pridem cessabat, dicere aggressus erat: sed obturbavit semel, iterumque Rapidius, aperte id contra pactum esse dejerans, nec aequum esse in primis mensae spatii; consistere, statariamque, & meditatam Modestini oratiunculam audire . Demus antea saltem quod opus est corpusculo, pshbiratus clamabat , primosque famis Impetus retundamus, postea saturi de his videbimus , sedatoque intestino hoste ea terna curabimus. Plaudebat his Voa eonius, & Blandidianum increpabat, qui, quum jure vicinitatis Rapidium deberet defendere , hieret: se vero alienae ca sae patrocinium suscepturum libenter; nee passurumoomnino , ut Rapidio invito quicquam ageretur et se se voce , a clamoribus , s aliter nequiret, diem extracturum . Agerent itaque obsonia, pa- . - C a tinasque

43쪽

tina ue ellam ipsas per ocium vorarent illudiqndi, ac dicendi tempus nunquam a

defuturum. Quid te modo . Pansule is,'frigida hac narratione enecem tiSatis sit dixisse, pluries, Modestinum coeptasse, pluries ut desisteret adacturri esse Irin ea nisi illatis secundis mensis Patri aegre datum, ut silentes id est non continen ter clamantes pranderent, & Modestitium tandem audirent. Is itaque tunc de tamum exorsus, in hanc fere sententiam. Iocutus esti nam-verba ipsa memipis

admodum es et dissicile.Tu vero, a verbs laudari me a Modestino audies , ne muvanum continuo arbitreris , qui laudes, ipse meas referami accipies enim paulla post , unde has talides abunde compensies AccEpi hune ego , inquit MODESTI MUa , viri clarissimi , iam tertiumdeci mum agentem annum, iis literis satis imbutum , quibus de more puerilia aetas ad scientias , artesque meliores informari consuevit. Optima mihi iam inde a a principio adolesceo tuli visa indoles ingeniumque 3 modo cura, ct diligentia

accessisset, cujuscumque rei capaX . Ita

que S parentis sui optimi viri obsepra

44쪽

sancte sum executus,quam si de filio meo ageretur. Itaque eum ad Geometriam, Primum , veluti ad omnium scientiarum ostium perduxi: eo nempe consillio , ut quantum ei liceret de Mathematicis scientiis degustaret: utque et smul geometrica perspicuitate Diale 'ices regulae comprobarentur'. Unde veritati quamprimum assuesceret, ejusque notas ita perspectas haberet, ut dissiculter iner prorem deinceps laberetur , nec falsa aut incognita pro veris unquam acciperet animo . Latinas interea Graecasque literas assiduo studio hauriebat, dum ego ei utriusque linguae Scriptores , quam

Poteram accuratius eXplicarem et non ut hic verborum vim,& Grammaticae arca.

na assequeretur , quod jam satis alii prae- .s iterant praeceptores : Verum ut dua- 'rum quotquot sunt aut fuerunt culti sit, marum Nationum indoles , mores , re

ligio , leges , instituta , belli pacisque

artes ei reserarentur. Quod ego sedulo Curabam , & magnum me operae Precium facturum rebar,si Romanorum animorum

magnitudini ,Gr4ecaeq; virtutis veluti se-

L 3 mina

Diuitiarius by Corale

45쪽

mina quaedam jam tunc , adhuc tenera ejus mente , sererem , quae postea uberem segetem essent latura . Et mirum . 'profecto est , Viri maximi , quanta celeritate ea Camillus arripuerit . Quod ego intelligens , longiore , quam Prim mum statueram , itinere eum ad Iurinprudentiam deducendum suscepi , nil in eo temporis jacturam veritus , quun1 . hunc viderem brevi conficere , quod alii vix duplici temporis spatio eXequeren

tur.

Historias ergo ipsi omnium barbarara,eultarumq; gentium eXposui, ab Hebraeis& Assyriis ad Reipublicae Romanae Iapsum , non ideo tantum , ut Regum dc Imperiorum varios casus , Urbiumque is . . Clarissimarum excidia , Ducumque selertiam cognosceret quae fortasse ignorare. levi admodum jactura possent) sed prae

eipue ut rerum 'rumanarum vicissitudinem, humanique adeo animi indolem, intimamque Naturam intueretur in tot tam diversorum Populorum atque homitium factis: perturbationumque origines, viasque atque exitus colligeret ex infinii ta Omnium temporum , exemplorumque Varietate . Praecipue vero magnorui

46쪽

vIrorum vitis immorari eum hortabati eosque propius in privatis publicisque a negociis sequi et quum non minorem utilitatem capi arbitrarer ab eorum fortibus in bello factis, Reiquepublicae admini stratione , quam ab interiore ac domestiga disciplina. Imperatorum dei Romon ora historiam cum Christiana conjunxit hisque subtexui breviter Regnorum QMdinium historias , quae Occidente Romamnorum Imperio subinde orta sunt: atque ita eum ad Proxima usque nobis tem-Pora arctis quidem itineribus deduxi, ampliorem singulorum Regnorum notitiam firmiori aetati, majorique Ocio rem servans . Ab hac accurata diligentique historiarum lectione Ius humanum, com muniaque omnium inter se gentium vincvla arripuit Camillus: ut nullo prorsus

labore inde ipse per se naturalis Iustitiae

principia excuderet i comprehensumque haberet animo quid Natio mes mutuo firmum semper immotumque servassent, dc quo dedecore eos notavissent Populos,

quoque etiam supplicio aliquando ast.'cusent, qui ab hoc jure desci verant. Huius ego juris caussas e Philosophia adolescenti suggerebam , ne more Potius si cou

47쪽

consensu, quam ratione illud ortum arbitraretur , & late diffusum . GENTILIS . deinde , GROTII , PUFENDOR FII , SELDENI aliorumque doctissimos iis de rebus

libros ei perlegendos subdidi : quos hi

propero gressu percurrit , nusquam pene haerens : immo quid de quaque controversia dicturi illi essent, praedicens , ex antecapta scilicet animo rerum 1 urisque 'notitia. His ego quae ut uno cursu ex Ponerem in unum contuli ) admiscebam, Partitis nempe opportune horarum achudiorum intervallis , Principum Omnium seriem ordinemque: Imperiorumque magnitudines vi reique, atque uniuncususque gentis confines Populos I monteique & flumina illustriora indicabam, tanquam memoriae adminiculum. Deinde Coelorum ei Terrarumque diligentem descriptionem ad hilarandum refovendumque animum subdebam, syderumque

ortus atque obitus , ventorumque caussis , atque esus generis, ut ad universae naturae contemplationem adolescentem

inde facilius deferrem . Itaque Philoso-Phorum de naturalibus,rebus rerumque universitate placita veluti alteram hu

mani ingenii historiam ) a primis usque

48쪽

64 temporibus huic deinceps aperui . Sed

parum ei futurum ocii sciens ad maxime Obscurarum rerum cognitionem funditus assequendam et selectiores receptioresque

talibus de rebus opiniones delegi, eique perdiscendas proposui , addidique quicquid per iterata pericula cognitum peni- 'tus at ue in Physicis exploratum haberemus. in prima Philosophia aliquanto accuratior fui, Pythagoreorum & Platonis vestigiis insistens e ac quantum ejus rei hujus aetas capax fuit, serio sategi, ut ad primas rerum ideas attolli disceret,

animoque consuesceret primam earur naturam comprehendere . Ab hac etenim Philosophia , cui tantum nomen jure debetur , sapientiam oriri censeo, facesque illas in humanis ingeniis accenis di , quibus rerum omnium, nedum scientiarum interiora , clare perlustrentur .

Hinc ad ossicia eum perduxi; & quid Deo O.M.,quid sibimetipsi , quid Parentibus, quid Patriae , quid Principi, & cur deberet , perdocuit quoque patio erga consanguineos, Amicos, Cives, adve nas , notos, ignotos, inimicosque demum se se gereret r Commune Fas explicans , neve se unquam ab aliqua ossicii parte

49쪽

42 parte liberum & immunem putaret quum semper aliquid homini ab homine hoc jure deberetur . Humanos affectus ei pare. feci , & quatenus nobis utiles essent, at que unde demum a naturali permissoque usu in vitia degenerarent, eorumque re-' gendorum regulas tradidi , quibusque habenis iis facillime moderaretur . Et quando in Forum pergeret , ei tMpestive praedicendum censui, ne lucri quae maxima Fori syrtis est ita cupidus unquam esset , ut ossicii aut virtutis vel paullulum oblivisceretur . Nullam ete. nim majorem hominis laudem esse, utilioremque simul rem , quam honestatem lPerpetuo colere , veracem usque esse, mendacicque constanter abstinere . Virtutem bonorum omnium principium si- lnemque esse , malumque id solum quod i turpe esset, ct a virtute recederet. Atque hoc eum, ut perpetuo servaret eniXehortatus sum, ut quicquid agerct., aut agendum in vita susciperet , Perpenderet antea 'dulo , atque ad virtutis trutinam revocaret et sequeipsum Iudicem, rerum suarum severissimum constitueret,

suumque praeter omnia judicium subire& vereri assuesceret.

50쪽

Nec me velim interea, viri claristimi, id tantummodo.egisse arbitremini, nec ad majora advertisse animum. Etenii

jam inde a principio , dum Christianam historiam exponerem , ad pietatem hunc sedulo formavi, Religionemque Omnem ordine explicavi, assidua Sacrorum libri rum lectione inculcata e ac Salomonis Praecipue scriptis ita eum operam dare

jussi, ut pleraque sapientissimi illius Regis Coelestia euata memoriae mandaret.

Haec veluti Eloquentiae ac IurisArudentiae communia simul tradidit fontem enim pariter utriusque , Philosophiania,

humanarumque ac Divinarum rerum cognitionem ratus sum . Nec ideo minus interea ad earum alteram , Eloquentiam

scilicet, eum formavi ; quod facere aliud agentes, & quasi per ocium potuimus;

Nam nec nimium temporis a gravioribus occupationibus nobis surripiebat , nec labor ille videbatur adolescenti, qui satis hilare in amoenissimis studiis versabatur. Primum omnium eum pure & dilucide semper loqui jubebam , verborum que nitorem in familiari quoque sermo ne sequi, & vernacula Uerba quant una posset vitare: ut ita materies quaedam,

para