Cornelii Nepotis Vitae excellentium imperatorum, observationibus ac notis commentatorum, quotquot hactenus innotuêre, illustratae. Accesserunt huic editioni praecipuorum Graeciae imperatorum icones aeri incisae, ut & index rerum & verborum praecedent

21쪽

PRAEFATIO AD LECTOREM.

luce ligustrarem p dum utrique de Scriptore nostro

bene meriti videbantur. Et adhibendus ad hoe erat indu riae cumulus , quando Herodotum. I hucydidem , Xenophontem: Plutarchum, ac pleroseque Graecorum sua lassim tingua narrantes induximus: quod alienum quidem a male feriatorum intelIectu . sed haud ingratum melioribus. qui non levem quandam gloriolam hanc nosram opellam , neque omnino inutilem profitebuntur.

Haec te volebam Lector , nec morabor tisterius ,

si quod tuum es, humauis destinationibus praesenti instituto calculum adsieceris υ; favoris cem suram. Scribebam Lugduni in Batavis, pridie

22쪽

vIa A, ARGUMENTUM, OPERA,

TEMPUs HUJUS SCRIPTI,

a G. J. V o S s I o concinnata. Lib. I. cap. xIV.

de Historicis Latinis. O N ELI Us NEPos, dc ante Cassiaris

diciaturam, & eo dictatore, & postea vix it,

Hieronvinus in Chronico Eusebiano refert illum ad annum Augusti quartum. Nec cuiquam repugnem, Colligenti inde, tum demum, divulgaro ea coepisse opera, quibus maxime inclaruit. Padi erat accola, teste Plinio lib. II I. cap. Xvi II. unde Catullo, epigrammate primo Italus Ausonio autem, epist. xxiv. Gallus vocatur. Nempe quia Italia Trans

Padana diceretur Gallia Togata. De urbe patria quicquam se habere comperti, negat Elias Vinetus in Auson. Idyll. vis. At Veronensem fuisse, in Leandri Alberti Italia lego: uti dc in Cosmographia optimi, atquς amicissimi quondam viri, Pauli Merulae. Imo ex Verqnensium historicorum syllabo , quem doctissimus, amplissimusque Alexander Becellus, Veronensis urbis Cancellarius fecit, ac Illustrissimus Comes, Fer- Naiadus Nogarola, vir ut genere, ita literarum studio nobilissimus, cum V.Cl. Laurentio Pignorio, atque is mecum communicavit) intelligo, natum fuisse Ne potem in Hostilia: qui Veronensium vicus est, Tacito, Plinio, Cassiodoro, & Antonino in Itinerario memoratus , hodieque Ecclesiasticae Veronensium jurisedictioni subditus. Historicus hic Ciceronis amicus familiaris a Gellio vocatur lib. m. cap. XXVI II. ChrΟ-nica scripsisse , testis est idem Gellius libro xxv i I. c.xx I. In his pro triplici tempore, ἰσορικω,

de quibus . ex Varrone & aliis, libro de arte historicii

23쪽

CORNELI NEPOTI sdiximus tres videtur scripsisse libros ; ac singulis

Unius temporis narrationem esse complexus. Sane tr

libros secisse N epotem , quibus omne aevum comprChenderit , liquido teitatur Catullus initio Hendecasylliciorum. Nec historicum tempus ab eo solum esse tractatum, indicio est illud Ausonii: pologos Titiani , ta Nepotis Chronica , quasi alios apologos cnam 2 ipsa instar fabularum Funt ad nobilitatem tuam misi. Item ex eo, quod Tertullianus in Apologetico adversus gentes ubi eum inter antiquitatum commentatores clisertim reponit) dicit, haut aliud Saturnum, quam hominem promulgasle. Quod etiam Lactantius tradit lib. I. cap. X . Reliquit praeterea libros illu-1trium virorum , quorum Gellius meminit lib. XI. cap. VI II. & Seri ius in I. AEneid. Eorum librum r. Xv. & Xvi. Citat Charisius. Ex his habemus viginti duos CX tenarum gentium Imperatores. Caeteris libris egiste de Romanis, haec ejus verba ostendimi in extrema Hannibalis vita : Sed nos tempus est huyus libri

facere sinem, o Romanorum expiscarὸ Imperatores .' quo cibus , collatis utrorumque Ditis , qui viri praefereοῶ

sint, possit judicari. Operis ejus genuina inscriptio phtet ex ultimis hisce pr sationis verbis: Uuare ad pro-

Rositum veniemus , S in hoc exponemus libro VITA sEXCELLENTIUM IMPERATORUM. Prieter Imperatores seorsum exarasse librum de Regibus, a gumento ha C erunt , quae Timoleontis vitae subdit: Hi fere fuere Graecia gentis duces, qui memoria digni v

debantur , prater Reges. Namque eos attingere nolumus, quod omulum res gestae separatim sunt relata. neque tamen hι admodum sunt 'multi. Externi Imperatores, quos habemus, .ssimilii esse Probi, a multis creduntur. Qui error inde provcnit, quod librario id fuerit nomen, qui vitas eqs partim sua, partim patris& matris manu scriptas obtulit. Hoc ita dine, osten dunt

24쪽

dunt versiculi, qui vitis istis praemitti in MStis solent. Ac nec AEmilium, nec Theodosiani aevi quemquam,

eorum esse librorum auctorem, abunde arguit pura,& Romana dictio. Opinetur aliquis, ut 'a rogus ab

Iustino, ita ab AEmilio, qui sub Theodosio vixit, in

Compendium esse redactum Nepotem. Sed aliud suadet operis concinnitas, & illa praefandi ratio, quiu cst in Epaminondae vita , ac in Pelopida imprimis , ubi brevitatem justam pollicetur. Attamen sententia haec, licet erronea, minus periculi habeat, dummodo extra Controversiam maneat , IEmilium omnia de purissimis Nepotis sontibus hausisse. Sane Tulliani esse Aviscriptorem, neque alium quam Nepotem 3 tum Veterum aliquot librorum indicio Cognoscitur , tum etiam, quod ad Pomponium Atticum cujus idem rogatu de vita Catonis librum feci) vitae istae scribantur : utcunque id in quarto Miscellaneorum suorum neget Hieronimus Magius, qui ipsa Nepotis praefatione satis refellitur. Accedit & altera ratio. Nam his in libris ea legore est, quae opus hoc scriptum esse clamant, quo tempore PompeJus, & Caeiar , plus poterant, quam libera in rep. expediret. Ea Lambinus loca Congessit, ut nihil attineat illa hic reponere. Nec libris istis de viris illustribus solum persecutus est excellentes Imperatores : sed etiam Commentationibus Claros.

Quod argumentum signat B. Hieronymus, praefatione de Scriptoribus Ecclesiasticis : Vbi Nepotem inter eos refert, quorum exemplo acturus sit de iis, qui scribendo claruerunt. Egit autem N epos, tum de Graecis auctoribus, tum de Latinis. De Graecis, colligo inde,

quod in Dionis vita dic i, librum se fecisse de illustribus hiltoricis : in quo inter alia tractarit de Philisto

historico. De Latinis, argumento sunt plurima. Nam de Terentio egisse , ex Suetonio scimus in Terentii ita, Donato perperam tributa. Adhaec primum de . . 3 vita

25쪽

CORNELI NEPOTI svita Ciceronis librum Gellius lib. xv. Cap. XXum, Eoque ex opere fragmentum Hieronymus adfert C-pist. ad Pammachium. Ιmo verisimile est, inde esse, tum vitam T. Pomponii Attici, quae exitat, tum vitam Catonis, quam illis claudit verbis: M us de vita,

ta moribus, plura in eo libro persiecuta pumus , quem sep ratio; de eo fecimus, rogatu Titi Pomponii Atticι. Ouare studiosos Catonis ad illud volumen relegamus : Apertς

indicat, eo nunc de Catone brevius se agere, quia se paratim de eodem scripserit. Ergo vita illa Catonis, quam paucis perstrictam habemus, majoris pars est voluminis , in quo Romanorum complurium vitae Continerentur. Reliquit effam Exemplorum libros, quos citant Gellius lib. vii. cap. xviii. M Charisius lib. i. Alia quoque ejusdem laudant veteres: sed non item, quae ad historiam pertineant. Nam ex epistol*ejus ad Ciceronem quaedam Lactantius adfert lib. ID. Inili tui. Divinar. cap. xv. Quemadmodum & Ciceronis ad Nepotem epistolic meminit Tranquillus in Iulio Cap. Lv. Ammian. Marcellinus initio libri xxvi. ac Priscianus lib. viii. Imo & secundum Ciceronis epistolarum librum ad Nepotem Macrobius citat libro II. Saturnal. cap. I. Quod si quis fragmenta omnia Nepotis desideret, longe iis colligendis priorum vicit industriam Andreas Scholius. Hermolaus Bar-- barus, castigationibus in Plinii lib. X v. cap. XXIX. Cen'

set libellum de Viris illustribus, qui Plinio tribui Q.

let, Cornclii Nepotis esse, haut Plinii: atque id veteribus codd. adstrui posse, asseverat. Etiam Iani haeci Parrhasii sententia fuit. Utrius sit, dubitari ait Vine',

tus, nec ea de re statuere quicquam ausus est. Imo ali. qui, aut Suetonium, aut Tacitum, esse auctorem putarunt : ut indicat Gyraldus dialogismo XX vi. sed omnino sunt Sexti Aurelii Victoris: ut satis nunc con

26쪽

quin pleraque ex Nepote Victor desumserit. Nam quod Ludovicus Vives lita v. de tradendis disciplinis, Nepotem ait, de Gnecis solum ducibus scripsisse : id

satis refellitur verbis Nepotis antea adductis. Virdoctissimus, Io. Maria Catanaeus, commentario in Plinii librum iv. epist. xxviii. quae ad Severum scripta est, etiam Darctem Phrygium a Nepote transiatum arbitratur. Nempe decepit eum vulgaris Attamen & hic aqua haeret Uineto, notis in Auson. Idyll. Vii. Negat esse, qui certi aliquid de tralatione hac ausit affirmare. Atqui omnes, quibus ullum in hisce literis judicium est, satis vident, nec Daretem illum esse genuinum : nec dictionem ejus Augustaeam sapere cetatem; sed recentiorem multo. Nepotem Rutem Criaris Augusti arvo obiisse, Plinius testatur, lib. ix. Cap. XXXiX. Atque hoc fortasse impulit Genebrardum, ut putaret, eum nato jam Christo superstitem fuisse : qui&Iacobum Gualterium, Cum primum tabulas ederet Chronographicas , in eam sententiam pertraxit. Sed Nepotem eo usque aetatem prorobasse, nemo temere dixerit, qui tanti eum in literis nominis

jam Tullii, Attici, Catulli temporibus, fuisse cogi

tarit,

27쪽

AUCTORUM ALIQUOT

TESTIMONIA & JUDICIA,

meminerunt. Eusebius in Chronico.

Octaviani Imperia anno quarto,Olympiade CxxCv. Cornia, Nepos Scriptor Historacui clarus habetur. Ρomponius Mela IIII. cap. v. Gνnelius Nepos, ut recentior auctoritate, sic certior. Plinius lib. III. cap. xum. & lib. IX. cap. XXXIX.

lib. X. cap. XXXIII.

, Padi accola, qui Divi Augustι princiis Catullus Veronensis ad Nepotem. suoi dono lepidum novum libellum, Arida modo pumice expolitum, Corneli ' Tibi; namque tu solebas Mera esse aliqui utare nugad,

Iam tum quum ausim es unus Italorum Omne avum tribus explicare chartis

Doctis, Iupitres cs laboriosis.suare habe tibi, quicquid hoc libelli est,

ualecunque : quod ὀ Patrima Virgo, Plus uno maneat perennesecto. Ausonius Drepanio Paeato Latino. Cui dono lepidum no m libellum, Heronensis ait Toeta quondam' Cornelius Nepos

patu obiit.

28쪽

ΤΕsTIMONIA AUCTORUM. Inventoque dedit statim Nepoti. At nos illepidum rudem libellum, Burras, qu siquilias, ineptiasique e Credemus gremio cui fovendum:

Inveni strepida flete nugaὰ

Nec doctum minus, ta magis benignum, . suam quem Gallia praebuit Catullo. M. T. Cicero in Epist. ad Attic. lib. I 6. ep. s. Nepotis epistolam experito. Cupidus ille meorum, qui ea qui bus maxime γαυρμῶ legenda non putet.' Hieronymus de vita Scriptor. Ecclesiast. Scripserunt de vita illustrium Scriptorum apud Graecos Hemminus Peripateticus, Antigonus, GIstius Satyrus doctus vir, re longe omnium doctissimus Aristoxenus Musicus. Apud Latinos autem Varro, Santra, Nepos , HIginus, ta ad cnquinos exemplum vis provocare , Tranquillus.

Ausonius Epistola I 6. ad Probum praef. Ologos Titiani, cs Nepotis Chronica, quasi alios apologos cnam es ipsa instar sunt fabularum9 ad nobilitatem tuam

misi, gaudens, atque etiamsorians fore aliquid, quod ad minstitutionem tuorum, sedulitatis mea studio conferet. Agellius lib. xv. cap. XXVIII. Cornelius Nepos , rerum memoria non indiligens, es M.

Ciceronis, ut qui maxime, amicus familiarisique fuit. Ipse Nepos in vita Attici. Non auditum ,sed cognitum praedicamus: saepe enim propter

familiaritatem domesticis Attici rebus interfuimus. Tertullianus Apologetico, cap. Io. Saturnum, quantum litera docent, neque Diodorus G -

29쪽

ΤasTIMONIA AUCTORUM. eus, aut Thallus, neque Cassus Severus, aut Cornelius Nepos neque ustus commentator hujustmodι Antiquitatum, aliuta, quam hominem, promulgarunt. Idem i. r. ad Nationes cap. I .

. Minutius Felix Octavio. Mit hoc Nepos, ta Cainus in historia, cs Thallus, ac Diodorus hoc loquuntur. Lactantius Firmianus lib. I. cap. XIII.

sui vires ejus in Italia gestri memoria tradiderunt, Graci , Diodorus, o Thallus: Latini, Nepos, due Cainus, ta Varro. Plinius Iunior Severo Epist. xxv ILI. lib. I v.

Herennius Severus vir docti mus magni aestimat in Bibliotheca siua ponere imagines municipum tuorum, Cornelii Ne

potis , ta Titi Cassi: petitque, si sint istic, ut esse credibile est ,

exscribendaspingena que delegem. Uuam curam ti&poti mum i ungo: primum, quia desideriis meis amici e obsee- queris: deinde quia tibi studiorum Fumma reverentia, seummus amor studiosorum: postremo quod patriam tuam, omnesque , em nomen ejus auxerunt, ut patriam ipsam, veneraris 2 dia is. Idem lib. v. Epist. III.

Scio non corrumpi in deterius, qua aliquando etiam a malis; sed honesta manere, qua saepius a bonis fiunt. Inter quos velpraecipue numerandus est P. Virgilius, Cornelius Nepos, Nprius Ennius Acci quer non quidem hi Senatores, Iedsancti ias morum non distat ordinibus Onuphrius Pan vinius Catalogo Illustrium Scriptorum Veronensium ; tib vI. Antiquit. Constanti mo civitatis nostra testimonio C. CORNELIVM NEPOTEM, virum doctissmum, , antiquit

tum Diuili so by Cooste

30쪽

TEsTIMONIA AUDTORUM. tum omnium periti simum, Veronensemfuisse traditur. Cui Asumma curia cum reliquis Hrronensibus illustribus etiam statua, posita es ex publica auctoritate. Eum Plinius lib. III. c. XIIX. Padi areolam vocat, ta alibi saepius de eo mentionem facit. Ortus siquidem in vico Veronensium stilia ad Padi ripassito, ut Tacitus auctor est 5b. XIX. Historiae Augustae. Pius quoqua pa. V. in Asea descriptione eum Heronensem aperte fuisse scribit. Ad hunc Catullus opissuum misit ι tanquam civem Jkuns Quoi dono lepidum novum libellum,E .Hic in obe, Ciceronis ta Caesaris tempore vixit, pervenitque Hque ad A gustiprincipatum,scripsit disertis ime Illustrium Virorum vitas. Uuarum tantum Pomponii Attici exstat; qua caeterarum

facile specimen potest indicare. Mus illustrium virorum libri

xvI. citantur a Charseo Grammatico. Scripsit accuratissime rerum Romanarum Chronicon, vel de temporibus librum, in quo brevi explicatione omnis aevi memorias complex 4 e quod a Solino citatur. De ejus subindesupra 1criptis versibus,memi nit Catullus , eircumferuntur periocha pub ejus nomine excusae, Daretis Phugii, de bello Troyano, tum soluto sermone , tum carmine heroico Latin adta; quodcunque fuerit Poeta, testatur Plinius junior epistola III. lib. Iv. Item perlocha v1. librorum Daretis sermone soluto eodem volumine impressa. At cem re qua versibus exarantur, impo rarumplena. Mentio enim eo tibello de Imperatore Nerone habetur. Et Nepos adhuc -- gusto imperante decessit. Verum Nepotem etiam fuisse Getam ex Plinio Iuniore epist. III. lib. vI II. colligitur

Ioan. Savaro de hujus libri Auctore. Nunc librum CORNELIO NEPOTI asserit 'ipsa afatis: Non dubito sore plerosque, Attice, &c. U. e vita Catonis illa: Hujus de vita & moribus, plura in eo libro persecuti sumus, quem separatim de eo fecimus, rogatu T. Pomponii Attici,&c. Cujus quidem libri fragmentum,

Cornelio Nepote laudare videtur Gellius lib. II. cap. VII. Prare a bbros de viris Illustribus, veterum scriptis celebres, qui