장음표시 사용
411쪽
M. Claudio Marcello Coss. Tribunus militum in Sici lia fuit. Inde ut rediit, Τ castra sequutus est C. Claudii Neronis: magnique opera ejus aestimata est in praelio ' apud Senam, Τ quo cecidit Hasdrubal frater Hannibalis. si Qua stor obtigit P. Cornelio Scipioni Africano, consuli: cum quo
non Ie profectus sum ad Capuam, quo tem
pore agebat aetatis annum XIX. quintoque anno post ad Tarentum. Quo tempore natus erat annos circiter xxi II. Fabius autem erat v. Consul. Lamb. Sehori.
I Πιbunus militum in sicilia suis.JAnno aetatis xx Iv. Μ. Claudio Marcel-1o v. T. Quintio Cos . Lambin. Addit annum unum Sehotr. Qui Vrbis nxLv. Plutarchus χλιαρχ ιυ vocat, quem Latini Tribanum militiam. Ita Nepos in Conone chiliarchum dixit. Quomodo Hieronymus pro Chiliarcho tribunum. Exod. I 8. Hodie Mareschalcum vocamus, aut Praesectum militum. Duplexerat illa dignitas apud Romanos: Laticlavia dc Angusticlavia. Illi ex Senata, isti ex Equite nati. Lege Alexandrum ab Alexandro. Budaeum ad jur. Orig. Lipsium. Usuum. 2 Inde tit stediit. J Anno sequente, C. Claudio Nerone , M. Livio Salin tore Cost'. Lambin. 3 casira securus es C. Claudii Neroianis. J Qui magnis cladibus Hasdrubalem cum recenti exercitu Alpeis transgressum fatigavit, ac tandem ad umbriae flumen Alet aurum cum quinquaginta sex millibus hominum occidit. Adi Livium xxv o. Alludit Horatius I v.
Luid debet, ὁ κοma, Neronibus Testis Metaurum sumen, Asdrubal τευ tus, o pulcher fugatis
Nic. P. Crauit. Boeci. 4 Apud Senam.J uam Sevegalliam vocat Strabo, Senuamam Plinius &Diaconus , Senam milicam Ptolemaeus l
que Senam vocant, quae Appiano Σιλας.
Vrbs illa non longe a Metauro flumine in Vmbria, a Gallis senonibus condita sertur. Alii Brenno structam tradunt. Nugae. Silius Italicus:
Keuchen. Inde Cicero in Bruto, hoe praelium Senense vocat a Sena. Sic enim ille: Ludis juventutis, quos Salinator S nens pratio voverat. Ostendiant erram ho die Vmbri, quo Deo pugna νlla fuerat ρ- gnata. Lambin .s Suo cecidit Hasdrubal.J Cuius capite, quod cum curatervatum fuerat,
ante stationes Hannibalis proiecto, ille tanto sinul publico, familiarique ictus
luctu . dixisse fertur; . ηομο re, fortunia Carthaginis. Auctor Livius xxvrr. Lamhin. Vide etiam Florum I i. 6. Sic Machabaeus suspenso capite Nicanoris. I I. Machab. xv. 3 s. Hebraei caput Holofernis de luperioribus Ostentantes.
6 suasor obteit P. Cornelio Scipioni fricano, consuli. J Anno tertio a Neronis 3c Salinatoris consulatu. Nam anno proximo consules sierant Q. Caecilius Μetellus de L. Veturius Philo. Quibus magistratu defunctis, P. Cornelius Scipio Africanus, di P. Licinius Crassus Dives, Consules creati fiant. Ita xxv I I.
aut certe xxv Io. annos natus erat Ca
to, cum quaestor faeius est. Testatur de Livius, Catonem Scipioni quaestorem fuisse, his verbiri xx l x. Amal. Cum X T.
rostratιs navibus se , 'ac L . scrpionem ab dextro eornu r ab tava totidem rasrasis C. Latium praefectum classis cum M. Poreta Catone squastor tum is erat9 onerarias
futurum prasidia. Atqui Cieero in Bruto scribit , M. Catonem quaestoremi fuisse Cethego di Tuditano Cossi At M. Cornelius Cethegus, &P. Sempronius Tuditanus anno uno post Asticanum & Crassum Consules facti sunt. Responderi posse puto, Catonem fa- . ctum Diuiti rod by Cooste
412쪽
non ' pro sortis necessitudine vixit. ' Namque ab eo perpe tua dissensit vita. )AEdilis pl. factus est cum C. Helvio.' Praetor provinciam obtinuit Sardiniam, ex qua quaestor supe
ctum esse iternm quaestorem Romae, Cethego & Tuditano COT. postea quam quaestor Scipioni Africano obtigisset. Lambin. 1 Pro sortis necessitissina vixit. Nam Quaestor more majorum Praetori aut Consuli est liberum loco. Cicero Divin. in Verr. lib. I. accus. dc pro Plancio.
Sortis necesi tu em eundem morem vocat I. in verr. c. I . Bosius.
2 Namque ab eo perpetua dissensit vita. J Propterea opinor, quod ad amicitiam Q.Fabii Maximi se iam adolescens applicarat. Q. Fabio autem cum Scipione Africano non satis conveniebat. Lieet & ex Plutarcho intelligere, P. Scipionem dc M. Catonem gellisse inter se inimicitias. Sic enim ille: επι eg etarue απίζοντο- ω I'cηνε , Σπιχέων ο
, κνή τη δόξη προέλωντα*. Quin etiam mortuum Scipionem insectatus
est M. Cato. Livius xxxv r ra. Morte M- frieani erevere inimicorum animi: quorum princeps fuit M. Porcius Cato, qui vivo quoque eo, allatrare ejus magnitudinem solitus erat. Lambin.
Editis plebis factus est eum c. Hel--.. J Quadriennio post quaesturam. Is est annus Romae v LI. Quo agebat aeta tis xxx r. Seboit. aut xxx II. Lamb.T. Livius xxx I I. Inde pratorum eomitia habiata. Creati L. Cornelius Merula , M. clavindius Marcellus, M. Poreius Cato, c. Heiavius, qui adites plebis fuerant. Caeterum male in Nepotis fragmento C. Helvius appellatur, qui C. AElius. Idem Livius eum alibi dilium vocat. Scholt. Magis AEdiles plebis Theophilus άς μαμωκου evocat, qui numero ab initio fuerunt duo. Lege Pompon. lib. I I. ff. de origis jur. & Fenestellam de Μagistrat. Roman. XLII. Postmodum illud munus ampliatum fuit, 3c sex creati sunt ex in stituto Iulii Caesaris. Duo patricii, qui Cereales, di quatuor ex plebe. Dion
Scriptorem de Vir. Illustr. 7. Nomen Sardiniae , Sardus deductum, quod me- te Phoenicium est i I, quae voae etiam in Sardanapalo occurrit. Hic Sardus Herculis Africani filius fuisse perhibetur , teste in Phocicis Pausania; qui coloniam Phoenicum de Afrorum iaSardiniam duxit. Alii Sarssis scribunt.
413쪽
CORNELI NEPOTIs superiore tempore cx Africa decedens, Ennium poe
tam deduxerat: quod non minoris aestimamus, quam quem 1 libet amplissimum Sardinicnsem triumphum. 'Consu latum gessit cum L. Valerio Flacco; y sorte provinciam nactus Hispaniam citeriorem: ' cxque ea triumphum depor
profectuι Sardiniam Oeevavit, ct ex suo
vocabulo insula nomen dedit. A Graecis communiter Σαρδὼ vocatur. Duchen. I Ennium poetam deduxerat. JScriptor de Uiris Illustribus: in pratura
Sardiniam Jbegit, tibi ab Ennio Graeculitem institutus. Atqui Μ. Cato in quadam oratione objicit, ut probrum M. Nobiliori, quod is in provinciam poetas duxisset. Duxerat autem Consul ille in Atoliam, ut scimus, Ennium; inquit M. Tullius lib. I. Tusc. Idem Cicero pro Archia: Iam vero iste, qui cum MEIolu Ennio comite bella est, FuIυι-, non dubitavit Martu ma brau Musis consecrare. Idem in Bruto. Lambm. 2 Consulatum gessi cum L. Valerio Furca.J Anno ab V.C. I LvI I I. T. Liv. lib. xxx I II. Annal. Comit a inde habita a M. Marcello consule. Creati conseiales L. Va- δενι- flaccus, M. Porcius Cato. Lamb.
Porcius caro quo die magistratum im runt , de pro vinci, eum ad Senatum retuli ent 3 Patres eensuerunt, eum in Hispania tantum glisceret bellum, ut jam con*lari O sice , ct exercitu opus esset; pla
cere conseiales Histantam citeriorem O Ilaiatiam provincim aut eo arare /nter se,
aut sortiri. Vnde liquet, creatis Consulibus provincias fuisse nominatas, ut eas vel ipsi inter te compararent, vel sortirentur; quos ire ad bellum , quos praedine exercitibus oporteret: vel ii in deligendis provinciic non obveniret, extra sortem Senatus decerneret. Quod lege Curiata cavebatur, ut Senatus csen
ita legem illam sine sorte provincias
designaret: aut si Senatus aversaretur, per populum agi poterat, ut extra ordinem Consuli provincia daretur: tametsi utrumque Consulem in eandem provinciam quandoque profectum legamus. optionem tamen deligendae provinciae extra ordinem collegae dari, aut suam sortem permutare cuin collega absque decreto Senatus, antiquo more non licebat. Ergo Cato & Valetius Senatus decreto utramque provinciam
sortiebantur. Catoni Hispania obvenit, in quam duas legiones, ec quinque millia socium Latini nominis , & quinis geneos equites secum portabat, additis viginti navibus longis. Legendus Livius xxx I I I. Caeterum illa erat provincia generalis, quae in plureis minores subdividebatur. Harum aliae erant Conis stulares , ut Baetica, & Lusitania; caeterae praesidiales. Citerior 5c ulterior Hispania communi nomine Omnem, qua Patet, Hispaniam complectebantur. Citerior Italiae vicinior, inter Iberum fluvium longissimo tractu de Pyrenaeos montes patiat. Postea vero, ubi in Baeticani, Lustaniam , & Tarraconensem His ania distingui coepit, Citerioris fines longe ultra Iberum, ad quem Cato incolas domuit, exporrecti sunt.
Φ Lxque ea triumpham deportavit. JDe quo vide Oppianum in Ibericis, demutarchum in vita. Quippe P. Alanlii Pratoris auxilio, insigni plane ac memorabili strategemate, quadringentissimul civitatibus, quarum prima Emporiae, permistbs ad singulas nuncios, ut omnes stato die muros suos demolirentur , injunxit. Unde cum sibi tantum id praecipi singulae crederent, ne , si
in mora essent, non a Romanis tantum
414쪽
M. P o R C I V s C Α T O. 317tavit. Ibi quum diutius moraretur, P. Scipio Africanus consul itcrum, cujus ' in priore consulatu quinor fuerat, Voluit eum de provincia depellere, i & ipse ei succedere.' Neque hoc per senatum essicere potuit, quum quidem Sci' pio in civitate F principatum obtineret : si quod tum non potentia, sed jure respublica administrabatur. Qua ex re
iratus,' senatu peracto, privatus in urbe mansit. Ait Catoccnsor cum codcm Flacco factus, ' sevcre praefuit ci potestati.
tum, sed etiam Σ vicinis ae sociis ad id
cogerentur ; maluerunt PARERE. EX-
stat hujus triumphi praeclarum aliquod monumentum ; in quo hanc fuisse inscriptionem , testatur Augustin. Nerrucius:
PALLADI VICTRICI SACRUM. HIC HOSTIUM RELIQUIAS PROFLIGAvIT CATO, UBI SACEL-LvΜ MIRO ARTIFICIO CONDITvΜ, ET AEREAM PALLA-DIs EFFIGIEM RELIQUIT. PAREANT ERGO ET NOSCANT OMNES, SENATUS ET POPULI ROMANI IMPERIvΜ DEORUM NUMINE ET MILITvΜFORTITvDINE ET TvERI ET
3 Et ipse ei succedere. J Et successit.
δὲ Φηνη δάδ,χ ν , Plur. Vide sequentia. Addita est in provinciam Scipioni Hispania ulterior. Luius LXXI v.
Neque hoe per senatum esscere po- ruit.' Contra Plutarchus, ut supra m nuimus. Sed hoc non potuit essicere, ut Senatus, quae ement acta a Catone, improbaret. Sic enim Plutarchus eodem loco: οὐ μὴν ιιλλα se Iλλήτου φιμώνης μυιδὲν ἀλλά Eειν , μηδε
Quomodo vero post triumphum in Republica se gessierit Cato, explicat ibidem aliorum Principum exemplis.s Principatum obtineret. J Vt qui potentiae Romanorum provinciam aperuerat. Velleium.
6 Auod tum non potentia , sed iure respubliea administrabatur. J Proinde, quasi dicat, ut hodie. Μores enim suorum
temporum notat , obscureque potentiam Caesaris, aut Pompeji, aut utriunque carpit, ac vellicat. Qui locus etiam argumento est, hunc scriptorem multis seculis superiorem Theodosio fuisse. Lambin. B ur.
Senatu paracto. J Pighius vult reseribi constitasti peracto ; quia nullant post secundum consulatum Scipio proinrogationem imperii habuit. Gebhard.8 Caro eensor cum eodem Flacco factus. In Lxix. urbis. Qui aetatis xvix. Sehori. Τῆς υπατείας ν άπιν ἔ- 3 δέγουα πι - οιαν ὀ Κάτων -ρκομιλε. Plutari haer. Livius xxx ix. Censuram fiamma conten risne petebant L. Valerim Flaccus, P. OL. Scipiones, Cn. Manistis Uussa, L. Furius Purpureo , patricii r plebeii autem. M. Porcitis Cato , M. Ful vius Nobilior , T. O M. Sempronii, Longus O Tuditanus. Sed omneis patricios plebeiosque nobitis imariam familiarum M. Portam longe anteibat. Lambin .s Gυere praefuit ei potestati. J Vnde
censorius est appellatus. Deero in Caton.& Brut. Plutarch. D v. Val. Max. Apud Iuvenalem,
Tertius e eoelo ereidit Cato. ---a
qui Horatio, intonsetis; & Lucano, --yiridi servator honesti.
415쪽
stati. Nam & in complures nobiles φ animadvertit,& muratas res novas in odictum addidit, qua re luxuria reprimere tur, quae jam tum incipiebat pullulare. λ Circiter annos octuaginta, usque ad extremam aetatem, ab adolescentia ,
rei publicae causa 'suscipere inimicitias non destitit. Amultis tentatus, non modo nullum detrimentum existi
mationis siccit, sed quoad vixit, virtutum laude crevit. 3 si In omnibus rebus singulari fuit prudentia & industria.
κιον Κοιν πιον υ παονιάμ ὲ πῖα ὀ ι- ιe γ- φημιενον. Plistarchu . Livius xxx Ix. Censoras M. Pore1- , O L. Valerius, metis missa e 'ectarione Senatum legerunt; septem ma verunt senatu, ex quibus unum insignem nobilitate Θ bonoribu s, L. Ruintium Flamininum, con-Dlarem. Scriptor de Vir. Illustr. xLVII.
adjungit caulam de animadvertendo Flaminino; quod illa in Gallia ad eHusidam Forti 1μctaetilum, eductum qumdam . carcere in eonvivio jugulari jussisset. Lege eandem in Plutarcho. Quomodo plurimi narrant. Et ita Cicero, Catonem ipsum in Dialogo de Senactute haec Ioquentem & narrantem fecit. Sed Livius eum , qui occisus fuit, transfugam Gallum futue dicit. Et Lucium non per lictorem , sed ipsum sua manu hominem interfecisse. Κή- - τί λογωγε γροφθη Καανγ; ut continuo subiungit Plutarchus. Haec de Flaminino. De Vir. Illustribus: Mecusator a duus
malorum. GaIbam octogena, ε accusavit,
qui Praetor Lusitanos deripuit. Vide
D v. Plui. a Gnimaduertit. J Ex quo animadversio censoria. Cicero pro Cluentio:
Maiores nostri nti quam judicium nominaverunt , neque proinde tit rem iudiea-ram , observaverunt , animaduersionem, auctoritatemque tensoriam. Lambin. 3 circiteν annos octuaginta, Uque ad ex remam ataιem ab adolescentia. t Lam
seipera inimicitiar. J Cicero Divinatione in Q. Caecilium, seu C. verrem e Marcum catonem tiliam sapiantem,elarissimum virum O praesentissmum . iam multis graves inimicitias gessis. -- cepimuε, propter moanorum, apud quos consul fuerat, inimicitias. Idem lib. v. Accus. Et pro Muraena, pro Sylla. Lam-
s M multis tentatus. J Plutarchus tradit. eum frae quinquagies accusatum fuisse. Sie ille : Λέγ ' ὀλιγου - λι
6 In omnibus rebus singulari Dis prudentia ct industria. J In commune bonus. Lucanu/ II.
416쪽
M. PORCIvS CATO. 339 Nam& agricola solers, & φ reipublicae pcritus, & λjuris consultus, & ' magnus imperator, & Τ probabilis orator, si & cupidissimus literarum fuit. Quarum studium etsi I se
nior arripuerat, tamen tantum in eis progressum fecit, ut
non et Agricola solers. J rs ave δεινός.
Declarant ejus libri δε νε νωβιea. Lamb. Quos ex Graecis tantibus hausit. Schole. In quibus, teite Plutarcho, adeo laudis avidus visus est, ut in singulis rebus, proprius , elegans & copiosus esse voluerit. Mag. Livius: Urbanaι, rusticasque res pariter eallebat. Vide I'lin. lib. 7.& Ciceron. in Catone. 2 Ra publica peritus. J Πολιτrrae. Declarant ejus in republ. administranda consilia, dicta & facta. Lambin. 3 Lursonsurus. J Ual Max. v I II. 7. Ciamque eloqu/ntia magnam iam gloriam partam haberet; id egit, Mi juris civilis quorue esset peritissimus. Et Cicero fatetur, omnium jurisiperitissimum suae ae talis fuisse. Pomponius quoque Iuri Dconssiliis accenset, cujus dc libros eκ- stare scribit. Iduthmi M. Hi sunt Commentarii Iuris Civilis. Lambin. Maenins Imperator. J Argumento ei rei sunt res ab eo in imperio gestae, Sctriumphus ex Hispania deportatus. Ci- ltetur tamen testis Cicero; cujus haec verba sunt sub persona Pomponii Atti- lci in Bruto: Ego enim Catonem ruum, ut ei Dem, ut senatorem, ut imperatorem, Mius rum denique eum prudentia ct diligen- lrra; tum omni Dirtute excellentem pro-lbo. Lamb. Quod etiam declarant libri lejus de diiciplina militari. Veget. l. i. g. loc quibus apud Festum, Nonium, di
antiquos Grammaticos. Ex illis frag-lmentum citat ad II. Georgicorum Ser- lvius. Idem orationem conscripsit, lde praeda militibus dividenda. Nonius liti Fite, Agellius ri. ig. Vbi posteriori verba Catonis , quod impense sibi placuissent, exscripsit. Exstat alius men- ltio apud Priscianum lib. extremo. Keu- l
s Probabilis Orator. J In Μs nostro lCodice conscriptum lego: probatis-lmus Oratori Bosius. Itaque comparat eum cum Lylia Μ. Tullius in Bruto, quanquam dissentiente Attico . Nec Plutarchus iis assentitur, qui Catonis Orationes Lysiae orationibus similes este dicunt. Sic enim ille: σειν in οἶδε, τί πιπρνΘαπιν οἱ πύ Λυσiου λογ ει μώ
in homine res praestitisIe , existi inatus
est, optimus Orator, optimus Imperator , optimus Senator. Plinius v II.
Cujus locum explicat Claudius Salmasus ad Solinum. Lege etiam Uossium de Historicis Latinis. 6 Et cupidi 1 tis literarum. 4 Μ. Τulislius libro m. de finibus ; aeuo eum υenissem, M. Catonem, quem ibι esse nescieram , vidi in babliotheca sedentem, multis circumissum Stoicoram tibi is. Erat enim , ut scis, in eo inexhausa a DidiIM
legendi, neesatiari poterat et quine qui ne reprehensionem quidem vulsi inanem reformidans, in ipsa curia starer legere sese ,
dum Senatus cogeretiar , nihil opera re publica d trahens. suo magis tum in sum-mst orio, maximaque copia , quasi helluo librorum , si hoe verbo in tam praclarare utendum os, vadebatur. I. ambin.
7 Senior arripuerat. J Maxime Graeca rum. Cicero in Catone: Aura si erustius videbitur disputare , quam consueυit ipse in suis libris : attribuito Graecis literis , quarum consat eum perstudiosum fulse in senectute. Val. Maximus v I II. 7. Idem Graeas literis erudiri concupi Dit et quam sero , inde asimem iis, quod etiam Latinas pene jam senex didicit. Plutarchus in vita : MMωe o παιδεέας ἔλλὼυι Micrat γε MPI , e πορρω et u άπα-mν ἡλικιμ ὲληλα in e , ηλλ ικω βιcλιοι
417쪽
3 so CORNELI NEPOTI snon facile reperire possis, neque de Graecis, neque de Ita licis rebus, quod ei fuerit incognitum. Abadolescentia
consecit orationcs: senex historias scribere instituit, qua rum sunt libri septem. Primus continet res gestas regum populi Romani. Secundus & tertius, unde quaeque civitas orta sit Italicar ob quam rem omnes, φ Origines videtur appellasse. In quarto autem , Τ bellum Punicum primum: in quinto, ' secundum. Atque haec omnia capitu
latim sunt dicta. Reliqua bella pari modo persequutus est,
τέτακI. I Ab adolescentia consecit orationes. JCentum quinquaginta. Cicero. Quarum vix ad nos inscriptiones, nominaque Pervenerunt. Citantur a Cicerone de
Gellio, Ec veteribus Grammaticis : De aedilibus vitio creatis: De praeda militum dividenda: Pro lege Voconia: In M. Caecilium : Pro L. Caesetio: De moribus C. Neronis: In Furium: In Pan - lsam: De tribunis militum: In Q. Μinucium Thermum de suis virtutibus: In Veturium de sacrilegio com missio: Pro Veturio: De lege Laetoria: De lege Baebia: De salsis pugnis: De re Floriana : Ne quis Consul bis fiat: Adversiis M. Acilium quarta: Ad liteis Censo- trias : In Asiatum: In M. Fulvium Nobiliorem : De spoliis, ne figerentur,
niti quae de hostibus, &c. In Oppium :
De decem hominibus: De taneratione legis Iuniae r Pro Rhodiensibus : Pro lege Orchia: Diissuasio de rege Attalodi vectigalibus Aliae: PLdileis plebis sacro Ianctos este: De Auguribus, De in digetibus: De Coujuratione: Defundo oleario: De lignis & tabulis apud Equires: De re Histriae militari: De Consulatu: In Coineitum, ad PQpulum, dic.
2 Origines videtur appellasse H Μ. Tullius in Catone : Septimus mihi liber Originum est in manibus t omnia antiquitatis monumenta colligo: causarum Hustrium , quascunque defendi, nunc cum maxime Orationes conficio e jMIaugurium, ponti
crum, civita tracto e multum etiam literis Graecis tiror , thagorastrumque more,
exercenda memorιa gratia, quid quaquel die dixerim , audiverim , egerim, cstm-l memoro vesperi. Reprehendit hanc inscriptionem Festus in voce originum , his verbis: Originum libros, quod in- scri r cara , non satis plenum ritulum propositi sui videtur amplexus r quando
pragravant ea, qua sunt rerumgestarum
populi Romani. Lambin. Meminit etiam illorum Robertus Vulturius lib. II. de
re militari, Atqui hi libri iidem sunt
eum Historiarum libris : secus atque Colerus ex istimat. Cicero ejus orationes atque Originum libros impente
laudat. In orationibus omnes oratorias virtutes extollit idem Cicero , fiorem & lumen eloquentiae in originum libris laudat; etsi haec non probet BIR-tus. Hostilia. 3 sieltam Ptinicum primum. J Quod scripsit Maevius verssibus Saturniis. ει- flu/ in Saturno. Cicero in Bruto. Idem in Catone: Atuam gaudebat bello suo Pu-nιco Naυιus y Lambin. Gilanius e Cod. suo legit Panteum, ut alibi. B us.
Secundum. J Quod ab Ennio item vertibus scriptum est Annal. lib. XII.
418쪽
M. PORCIVs CATO. 36I' usque ad praeturam Ser. Galbae, qui diripuit Lusitanos. Atque horum bellorum duces non nominavit, sed sine nominibus res notavit. In iisdem exposuit quae in Italia Huspaniisque viderentur admiranda. In quibus multa indu stria & diligentia comparet, multa doctrina. Hujus i de vita & moribus plura ' in eo libro persequuti sumus,quem separatim de eo fecimus rogatu Titi Pomponii Attici: Quare studiosos Catonis ad illud volumen F delegamus.
I que ad praeturam Servii Galba. JSic legendum, non ut vulgo, Sergia Galba. Galbae enim erant Sulpiciae gentis, non Sergiae. Itaque hujus Galbae praenomen erat Servius, nomen Sulpicius. Lambin. De Galba vide, quae ad SuetOnium commentati sint Salmas. Box.
hornius in editione Schildiana. α taui ditipuit Lusitanos. J Suetonius :Ser. Galba consularas, temporum suorum eloquentissmus , quem tradunt Hispaniam ex Pratura obtinentem, xxx. Lusitanorum
millibus perfidia tracidatis , Viriatini belli causam extitisse. Eo nomine , L. Scribonio Libone Ec Μ. Porcio Catone in judicium vocatus est. Qui cum se certo damnatum iri videret ; complexus duos lfilios praetextatos, de C. Sulpicii Galli lsilium, cujus tutor erat; ita miserabi-lIiter pro se locutus est, ut rogatio antiquaretur. Lambin. Oliver. Exstat reorehensio Rutilii Rufi adversus Ser. Sulpicium Galbam apud Ciceronem Iib. I. de oratore; quod is L. Scribonio Libo ne quaestionem in eum serente, populi misericordiam concitasset. Vbi inter alia tradit Cicero, quod apud Cotonem idem setiptum vidisset. Lege eundem in Bruto. Valerium lib. ix. u. Epit
3. De vita ct moribus. J Quo tempo-xe aetatis & anno, & Consulibus inter.
ierit Cato ; discordant inter se ni stoli
ci. Sunt qui A Iocv. mortuum volunt urbis Conditae: octoginta quinque au- nos natus, L. Μarcio Censorino, Μanio blanlio Cossi Paterculus vero male P. Censorino, M. Alanlio Coss. Cicero in Bruto et caro, inquit, annos quinque Octoginta natus excessi e vita : ciam qu i dem eo ipse anno eontra Ser. Galbam ad populum Omma contentione dixisset. valerius vero lib. v m. cap. I. dc 7. Octogesimum sextum annum agentem adversus Galbam perorasse dicit. Plinius lib.xi v. c. . sexcentesimo Vrbis conditae mortuum , rotundo numero dixit. Non recte, ut puto; Plutarchus eννενήκοω Catonem , dc Livius nonagenario majorem faciunt. Schotrin. In eo libro. 4 Cuius fragmentum elegans vide apud Gell. I. I I. c. g. GDar.
Aperte indicat, eo nunc de Catone brevius se agere, quia separatim de eo scripterit. Erm vita illa Catonis, quam paucis perstrictam habemus, majoris pars est voluminis, in quo Romano rum compluIium vitae continerentur. Vtisus.
omnes , recte. seneca de Beneficiis lib. iv. cap. xi. Debitores nobis deos δε- legat, ut illi pro se gratiam reserant. Lam binus relegamus legit, pro quo facit Plinius lib. 7. cap. I. portusque adauctore/relegato. Savaro.
419쪽
1 DOMPONI vs Atticus, ' ab origine ultima stirpis
Romanae generatus, perpetuo a majoribus acceptam
' equestrem obtinuit dignitatem. Patre usus cst diligente, indulgente, ' & , ut tum erant tempora, diti, imprimisque studioso literarum. Hic, prout ipse amabat literas, omnibu SI Pomponius Otrictis Cul vitas ex cellentium Graeciae Imperatorum inseripsit : ut ex Praefatione patet. Gens Pomponia familias habuit, Bassorum, Secundorum, Atticorum & Labeonum. Reuchen. Alanutius opinatur, quod inde, quia fle Grace loquebatur, ut Athenis narua Dideretur, cognomen Attici adeptus sit. Erutius. Meminit ejusdem in Catone, rogalia T. Pomponii Mitici. Sa-
a Mb origine ultἷma sipis Romana eneratu . J Pro prima. Quod incredibile videretur, nisi ita saepe veteres usiur- passent. Livius I. Ibi Tarquinius ab ἀ- rima sirpe Orfiti. Scholi. Stirps Roma- lna post Romulum a Numa Pompilio lcapit originem. Qui inter quatuor fi- llios unum Pomponem appellavit. A quo postmodum Pomponii vocati sunt. Videtur huc respexiste Nepos, quando ab origine ultima stirpis Romanae generatum Pomponium dicit. Loeum restituit & explicat Casparus Barthius libro
XLII. cap. 29. Quchen. Ob origine ulti
ma stirpis Romana generatus. J Certant in eluendo hoc loco Docti: quorum princeps Manutius corrigebat e sirpe Romana generatur. Lambinus vero τὸ generatus expungendum, reponendumque censet generosus. Bosius divisim legit genere natus. Casp. Barthius Advers. lib. a. cap. 29. legit ab origine tibima sim
μι R. Leneratu*, illudque R. putat significare Regia. Verum hos omnes interpunctione deceptos esse assirmat Schotintus, eaque omissa vulgatam tuetur Iectionem : q d. Nepos, Genitus seu oriundus a prima nobilitate Romana. Haec schortus, quibus tamen non persuasit CL. Rutgersio, ut opinioni ejus accederet, quin mallet, ab origina ultima stir
pis Roma generatus , vel Romano genere natus, ut referat ad Numam lib. I I . cap.
v ID. Variar. Lect. Sallustius lib. I. Hist. Cato Romani generis dbsertissimus multa paucis absolvit. Nuperi Editores coniecturam Bosii non tam faciIe in codices se propagatos admisisse debe-b'nt. Gebh. Miror viros oculatissimos in re tam clara adeo caecuti isse, alio praesertim non minus docto facem praeserente. Delendum scilicet τὸ generatus. inepti librarii commentum, ut in suis ad Ausonium notis Tollius monuit. 3 equestrem obtiuuit dignitatem.J Equestrem Ordinem sutιm vocat libro v II. epith. I. apud Ciceronem. Hoc honore contentus , senatorium non affectavit. vide infra. Schortus. Prior dignitas adimebatur posteriorem recusantibus. Sue
Et, Mi tum erant tempora, diti. JFormula antiquis usitata di elegans.
Cicero in Bruto : Deermus sirurus erat eum literis Latinis, tum etiam Gracis, ut
temporibus illis eruitus. Mempla passim obvia. Echori.
420쪽
Bus doctrinis , quibus puerilis aetas impertiri debet, silium
erudivit. Erat autem in puero, prieter docilitatem ing Hii, summa suavitas oris, ac vocis; ut non solum celeviter acciperet, quae tradebantur, sed etiam ' ex cclienter Pronunciaret: qua ex re in pueritia nobilis inter aequales
ferebatur , clariusque exsplendesccbat , quam generosi condiscipuli animo aequo ferre possent. Itaque incitabat omnes studio suo: quo in numero fuerunt λ L. Torquatus, ' C. Marius, C. F. M. Cicero : quos consuetudine sua sic sibi devinxit, ut nemo iis perpetuo fuerit carior. Pater mature decessit. Ipse adolescentulus propter assini- 2
tatem V P. Sulpicii, si qui Tribunus pl. interfectus est, non expers fuit illius periculi. Namque Anicia, Pomponii
consobrina, nupserat M. Servio fratri Sulpicii. Itaque, interfecto Sulpicio, posteaquam vidit 7 Cinnano tumultu civitatem esse perturbatam; neque sibi dari facultatem pro dignitate vivendi, quin alterutram partem offende ret, Mociatis animis civium, cum alii Sullanis, alii Cinnanis
x celeriter aec'erat. J Cum vocabu
lo celeriter o rectius congruit ayriperet r
magis enim Latinum est, ut hoc loco
ex Cicerone notat P. Manutius. Significat autem, cupide amplecti. Schoreus. celeriter acciperet. J Nihil mutandum. Hinc evax ingenium. M. Tullius Catone Majore: Pueri res eas non tum primumaeeipere videntur. Gebhard.2 Excellenter pronnuciaret. J Infra rTanta suavitas erat sermonis Latini, ut appareret in eo nativum quendam leporem esse , non adscitiam. Idem poemata pronun-
elabat O Graca Latine, sic ut supra nihil pust. Cui virtuti quantum tribuant Rhetores, in vuIgus notum, cui di primas & secundas & tertias Demosthenes tribuebat. Sehortus. 3 Lucius Torquatur.J Hic L. Manlius Torquatus appellabatur, quia Manliae gentis Consul fuit cum L. Aurelio Cotta , biennio ante Consulatum Ciceronis , anno ab V. C. I cuta u. Erns. 4 c. MaHus c. filius. J Est sane antiquis modus loquendi, qui Ursino etiam probatur. Manutius legit, C. Marii silius. Ernstius. Apud velleium est . Caius Μarius Caji Consulis filius. Solus Ap planus fratris filium vocat. euchen.s P. Sulpicii. J Clari oratoris. Ernst. 6 Atii Tribsnus pl. interfectus est. J
L. Corn. Sylla & Q. Potnp. Ruso Con quum auctore Μario perniciosas leges quas per vim latas Sulla dicebat, ut est Pliilipp. 8.) promulgasset . ac PompejiConsulis filium , Sullae generum occidi siet; qui cum exercitu in urbem venit , ex eaque Sulpitii & Μatii factionem expulit. Vt ex Livio lib. xxxv I r. aliisque notat Fabricius. Tum Sulla P. Sulpitium oppressit, eique ferro erepta vita est. Cicero Catilin. m. dclib. III. de orat. Ernsius.7 Onnano tumuliv. J Anno v. C.