Titi Livii Patavini Historiarum libri qui supersunt omnes ..

61쪽

rum in Africam Romanum crediderunt. Erat V. e. 48.

Hasdrubali Gisgonis filio non hospitium modo . - . Cum rege, de quo ante dictum est, quum ex Hispania sorte in idem tempus Scipio atque Hasdrubal convenerunt sed menti quoque inchoata adfinitatis , ut rex duceret filiam Hasdrubalis. Ad eam rem consurn mandam Θphax tempusque nuptiis statuendum jam enim .mici, His snubilis erat virgo profectus Hasdrubal, ut d accensum cupiditate d. sunt ante omnes Νumidae barbaros itus in Venerem sensit, virginem ab Carthagine arce;1it, maturatqUenuptias inter aliam gratulationem, Ut publicum quoque foedus privato adjiceretur, societas inter populum Carthaginiensem regemque , data ultro citroque fide , eosdem amicos inimicosque habituros , jurejurando adfirmatur. Ceterum Hasdrubal, memor cum Scipione inita regi societatis; quam vanain mutabilia harbarorum ingenia esi Et, veritus , ne, si trajiceret in Africam Scipio,

parVum Vinculum ea nuptiae sient, dum accensum recenti amore Numidam habet.

perpellit, blanditiis quoque puella adhibitis, ut legatos in Siciliam ad Scipionem mittat, Per quos moneat eum, si Ne prioripus suis

62쪽

U. e. 1 8. promissis fretus in Africam trajiciat. Se

ntipti I cIVIS Carthaginiensis, filiae Hasdra1- Scipioniam ieitiam Dialis, quem Viderit apud se in hospitio, is publico etiam foedere cum populo Cartha-mginiens junctum optare 40 primum , ut D procul ab Africa, sicut adhuc fecerint, bel-Dlum Romani cum Carthaginiensibus gorant, is ne sibi interesse certaminibus eorum, armaque D aut haec, aut illa, abnuentem alteram so-ον cietatem, sequi necesse sit. Si non abstineatis Africa Scipio , Carthagini exercitum ad-r moveat, sibi necessarium fore, iro terras, Africa, in qua ipse sit genitus in pro D patria conjugis suae , proque parente ac pe-n natibus dimicare. uXXIV. CV his mandatis ab rege legati ad Scipionem misissi, Syracussis eum OnVenerunt. Scipio , quamquam magno momento rerum in Africa gerendarum magnaque spe destitutus erat , legatis propere, priusquam res vulgaretur, remissis in Africam, literas dat ad regem, quibus etiam atque etiam monet eum, Ne jura hospitii secum, neu cum D populo Romano initae societatis , neu fas, 11 fidem , dextras Deos testes atque arbitros

63쪽

1 conventorum, saltat. Ceterum, Guando s.

a. C. O .

neque celari adventus Numidarum poterat,

vagati enim In urbe, obVersatique prRlONO Phlbia erant &, si sileretur, quid petentes venis simulat

sent, periculum erat, ne Vera eo ipso, quod re Sripio. eelarentur, sua sponte magis emanarent, timorque in exercitum Ces incideret, ne simul eum rege marthaginiensibus fore hestandum , avertit a vero falsis praeoccupando mentes hominum. Et vocatis ad concionem militibus , mon ultra esse cunctandum est .s Instare, ut in Africam quamprimum traji-r ciat, socios reges Masmissam prius ipsum adsi Laelium venisse querentem, quod cunctando a tempus tereretur. Nunc Syphacem mittere le- si gatos, idem admirantem, quae tam diuturnaea morae sit caussa Iostulantemque, ut aut trZDjiciatur tandem in Africam exercitus , aut, sita mutata consilia sint , certior fiat, ut di ipses sibi ac regno suo possit consulere. Itaque, is paratis jam omnibus instructisque , in rer jam non ultra recipiente cunctationem, in D animo sibi esse , Lilybaeum classe traducta, Neodemque omnibus peditum equitumqueri copiis contractis , quae prima dies cursum

64쪽

U. e. 1 8. D navibus daret meis bene juvantibus , in Africam trajicere. D Literas ad M. Pom- Ie ponium mittit, ut, si ei videretur, Lilybaeum k q - ' eniret , ut commvnjter consulerent, quas

potissimum legiones d), quantum militum

numerum in Africam trajiceret. Item circumGram omnem maritimam misit , ut naVesonerariae comprehensae Lilyhaeum omnes contraherentur. Quidquid militum naviumque in Sicilia erat, quum Lilybgeum conVeni Sent, nec urbs multitudinem hominum, nec portu nave caperet, tantus omnibus ardor erat in Africam trajiciendi, ut non ad bellum duci viderentur, sed ad certa victoriae praemia. Praecipue , qui superabant ex Cannensi exercitu, milites, illo , non alio duce, credebant, navata reipublicde Opera,

finire se militiam ignominiosam posse. Et Scipio minime id genus militum adspernabatur ut qui neque ad Cannas ignavia eorum cladem acceptam sciret, neque ullos a que veteres milites in exercitu Romano esse, expertosque non variis proeliis modo, sed urabibus etiam obpugnandis. Quinta .sexta Cannenses erant legiones Eas se trajecturum d lagiones potusmum Gron. Crem

65쪽

in Africam quum dixisset. singulos milites V e. Rinspexit relictisque, quos non doneo cre debat, in locum eorum subjecit, quos secum ex Italia adduxerat supplevitque ita ea legiones, ut singulae sena milliam ducenos pedites, trecenos haberent equites sociorum item Latini nominis pedites equitesque de exercitu Cannensi legit. XXV. QUANTUM militum in Africam trans in

portatum sit, non parvo numero inter auctores discrepat Alibi decem millia peditum, duo millia raucentos equites; alibi sedecim millia peditum, mille sexcentos equites; alibi parte plus dimidia rem auctam, qui que originta millia peditum equitumque

in naves inposita invenio. Quidam non adjecere numerum inter quos me ipse in re dubia poni malim Coelius, ut abstinet numero, ita ad inmensum multitudinis speciem auget. Volucres ad terram delapsas clamore militum ait, tantamque multitudinem conscendisse naves, ut nemo mortalium , aut in Italia, aut in Sicilia, relinqui videretur. ilites ut in naves ordine ac sine tumultu conscenderent, ipse eam sibi curam sumsit. Nauticos copiae nae

C. Laelius, qui classiis praesectu erat, in na feen dura.

66쪽

U. c. I s. Vibus, ante conscendere coactos , coni nuae Commeatus inponendi . Pomponio praetori cura data quinque in quadraginta dierumciharia, e quibus quindecim dierum cocta, inposita Ut omnes jam in navibus erant , scaphas circummisit, ut ex navibus gubernatoresque' magistri navium .hini milites

in forum convenirent ad imperia accipienda. Postquam convenerunt, primum ab iis quaerussivit, si aquam hominibus umentisque in totidem dies, quot frumentum , inposuissenti Ubi responderunt, aquam dierum quinque&quadraginta in navibus esseri tum edixit militibus, ut silentium quieti nautis 1ne cer tamine ad ministeria exsequenda bene bedientes praestarent : cum viginti rostratis se ac L. Scipionem ab dextro corni . laevum totidem rostratas in C. Laelium praefectum

classis cum M. Porcio Catone quaestor istum erat onerariis futurum praesidio Lumina in navibus singula rostratae , bina onerariae haberent in praetoria nave insi e nocturnum trium luminum fore amporia ut peterent, gubernatoribus edixit Fertilissimus ager, eoque abundans omnium copia rerum est regio in inbelles sequod plerumque in uberi

67쪽

foisit,

te agro evenit, barbari sunt priusque, . e. 8.

quam Carthagine subveniretur, obprimi Vide hantur posse Iis editis imperiis , redire ad naves jussi in postero die Deis bene juvantibus, signo dato solvere naVeS. XXVI MULTAE classes Romanae e Sicilia lupis, atque ipso illo portu profecta erant. Ceterum non eo bello solum, sene id mirum praedatum enim tantummodo pleraeque classes ierant sed ne priore quidem ulla prosectio tanti spectaculi fuit Quamquam si magnitudine classis aestimaretur bini consules cum binis exercitibus ante trajecerant ; prope totidem rostratae in illis classibus fuerirant, quot onerariis Scipio tum traiiciebat, Nam, praeter quadraginta j longas naVes, quadringentis ferme onerariis exercitum trans, vexit. Sed tellum bello, secundum priore, ut atrocius Romanis videretur, quum quod in Italia bellabatur, tum ingentes strages tot exercituum, simul caesis ducibus, effecerant: Scipio dux partim factis fortibus , partim suapte fortuna quadam ingentis ad incre

68쪽

me. 1 7 simul mens ipsa trajiciendi, nulli ante eo . . bello duci tentata, quod ad Hannibalem detrahendum ex Italia , transferendum queracfiniendum in Africa bellum se transsire vulgaverat. Concurrerat ad spectaculum in portum omnis turba, non habitantium modo

Lilybaei, sed legationum omnium ex Siciliarquae & ad prosequendum Scipionem ossicii

caussa convenerant, praetorem provinciae M. Pomponium secuta fuerant. Ad hoc legiones, quae in Sicilia relinquebantur, ad prosequendos commilitones processerant : nec Hassis modo prospectantibus e terra, sed terra etiam omnis circa referta turba spectaculo navigantibus erat.

XXVII. B inluxit, Scipio e praetoria Scipἴon ἰ naVe, silenti per praeconem facto, Divi, e q-μ ρ' is Divaeque inquit maria g terrasque quin colitis, Vos precor UrisO qtie , uti, Vae in D meo imperio gesta sunt, geruntur , postque D gerentur, ea mihi, populo plebique Roma-r nae, sociis nominique Latino, qui populin Romani, quique meam sectam, imperium, is auspiciumque terra mari, amnibusque se-

nnia bene juvetis : bonis auctibus auxitis:

69쪽

i salvos incolumesque victis perduellibus V.F. J S.

n victores , spoliis decoratos, praeda nUROS utriumphantesque , mecum domos reduces, si1statis: inimicorum hostiumque ulciscendo-D rum copiam faxitis maseque populus Car-nthaginiensis in civitatem nostram facere mora litus est , ea ut mihi populoque Romanor in civitatem Carthaginiensium exemplais edendi facultatem detis o Secundum eas prece cruda exta victimae, uti mos est h), in mare porricit, tubaque signum dedit proficiscendi. Vento secundo vehementi satis profecti , celeriter e conspectu terra ablatisimi meridie nebula occepit, ita ut vix concursus naVium inter se vitarent Lenior Ventus in alio factus Noctem insequentem eadem caligo obtinuit sole orto est discussa, & addita vis vento Iam terrZm cernebant. Haud ita multo post gubernator Scipioni ait,ti non plus quinque millia passuum Africam D abesse mercurii promontorium se cernere. BSi jubeat eo dirigi, jam in portu fore om- D nem classem. u Scipio, ut in conspectu terra fuit, precatus Deos, uti bono reipublicae suoque Africam viderit, dare vela, alium infra

li cruda exta , e 2 victimr, uti mos in mare OG

Tom. VII. E

70쪽

P. e. Sη . navibus adcessum petere jubet. Vento eodem

-- ferebantur. Ceterum nebula sub idem ferme tempus, quo pridie, XOrta conspectum terrae ademit, Qventus premente nebula cecidit. Nox deinde incertiora omnia fecit. Itaque ancoras, ne aut inter se concurrerent naVes, aut terrae inferrentur, ecere. Ubi inluxit, ventus idem coortus , nebula disjec ta aperuit omnia Africae litora Scipio, quod esset proximum promontorium, percunctatuS, UUm Pulchri promontorium id vocari audisset, tillacet omen inquit illuc dirigite naves. DE classis decurrit: copiae omnes in terramdpulit expositae sunt. Prosperam navigationem me terrore ac tumultu fuisse, permultis Graecis Latinisque auctoribus credidici Coelius unus praeterquam quod non mersas fluctibus naves, cetero omnes coelestes maritimosque terrore , postremo abreptam tempestatem Africa classem ad insulam Egimurum , inde aegre conre tum cursum , exponit prope obrutis navibus injussu imperatoris, scaphis, haud secus quam naufragos, milites sine armis cum ingenti tumultu in terram evasisse. Terror in XXVII EXPOsITI copiis Romani castra I - in proximis tumulis metantur. Iam non in