Titi Livii Patavini Historiarum libri qui supersunt omnes ..

81쪽

eiam

contendit.

Inde , inritato ad bellum Syphace, inter Cir in

tam Hipponemque in jugis obportunorum ad omnia montium consedit.

XXXIII. 41OREM igitur eam rem Syphax hq

ratus , quam ut per praefectum ageret , cum filio juvene senomen Verminga erato parte exercitus missa, imperat, Ut , circumducto agmine, in se intentum hostem ab tergo timvadat. Noete profectus Vermina, qui e Occulto adgressurus erat Syphax autem interdiu aperto itinere, ut qui , signis conlatis, acie dimicaturus esset, movit castra. Ubi tempus Visum est, quo pervenisse jam circummissi videri poterant , ipse leni clivo ferente ad hostem , quum multitudine fretus, tum praeparatis ab tergo insidiis, per adversum montem erediam aciem ducit Masinissa fiducia maxime loci , quo multo aequiore pugnaturus erat, di ipse dirigit suos Atrox proelium diu anceps fuit loco virtute militum Massinissam , multitudine, quae nimio major erat, Syphacem juvante Ea multitudo divisa, quum pars a fronte urgueret, parsa tergo se circumfudisset , victoriam haud

dubiam Syphaci dedit , ne effugium quidem patebat hinc a fronte, hinc ab tergo in-

82쪽

U. clusis. Itaque ceteri pedites equitesque caesi. ... ---- aut capti. Ducentos ferme equites asinissa circi se conglobΗtos divi sque turmatim rim tres partes erumpere ubet ;loco praedicto, in quem ex dissipata convenirent fuga. Ipse, qua intenderat, inter media tela hostium evasit. Duae turmae haesere: altera metu dedita hosti pertinacior in repugnando telis obruta confixa est Verminam prope vestigiis instantem, in alia atque alia

flectendo itinera o eludens, taedio Hesperatione clandem fessum, absistere sequendo coegit. Ipse cum sexaginta equitibus ad minorem Syrtim pervenit. Ibi cum conscientia egregia saepe repetiti regni paterni, inter Punica Emporia gentemque Garamantrum Omne tempus, usque ad C. Laelii classisque Romana adventum in Africam, consumsit. Haec animum inclinant, Ut cum modico potius, quam cum magno praesidio equitum, ad Scipionem quoque postea venisse Masinissam credam: Carrῆαgi quippe illa regnantis multitudo, haec pauci

rant cum praefecto amissa , alio equitatu per no- ω itinere CreV.

83쪽

vum delectum compara o Hannonem Hamil V. e. s. caris filium praeficiunt. Hasdrubalem subinde . . . ac Syphacem ex literas nunctosque, postrem etiam per legatos, arcessunt masdrubalem opem ferre prope circumsessae patriae jubent : Syphacem Crant , ut Carthagini, ut universae Africae subveniat. Ad Uticam una castra Scipio, ferme mille passus ab urbe, habebat, translata a mari, ubi paucos dies stativa conjuncta classi fuerant. Inno, nequaquam satis Valido , non modo ad lacessendum hostem , sed ne ad tuendos quidem a populationibus agros, equitatu accepto , id omnium primum egit, ut per conquisitionem numerum equitum Ugeret nec aliarum gentium adspernatus , maxime tamen Numidas

id longe primum equitum in Africa est genui conducit. Iam ad quatuor millia equitum habehat, quum Saleram nomine urbem occupaVit; quindecim ferme millia ab Romanis castris. Quod ubi Scipioni relatum est,ti Estiva sub tectis equitatus' inquit sintv phvel plures, dum talem ducem Fabeant. OEoque minus sibi a cessandum ratus, quo illi

pDAE'. f. r. agere quitatus; sint, inquit, Groau

84쪽

V. c. yyi segnius rem agerent, Masmissam cum equi

a C. O . .

- tatu praemiatum portIS obequitare . atque

hostem ad pugnam elicere jubet ubi omnis multitudo se effudisse , graviorque jam incertamine esset, quam ut facile sustineri posset, cederet paullatim se in tempore

tum satis temporis pretegresso visum ad eliciendos hostes, cum Romano equitatu secutUS , tegentibus tumulis, qui perobportune circa viae flexus obpositi erant, occultus processit. Eque re Masinissa, ex composito, nUnc terrenti S nunc P μ μ* timentis modo , aut ipssis obequitabat portis aut cedendo, quum timoris simulatio audaciam ossi faceret , ad insequendum s temere eliciebat. Nondum omnes egressi erant, varieque dux fatigabatur, alios vino somno graves arma capere, cirenare equos cogendo aliis , ne sparsit inconditi sine ordine, sine signis omnibu portis Xcurrerent, Ob-ssistendo. Primo incaute se evehentes Masinissa excipiebat mox plures simul conferti porta effusi aequaVerant certamen postremo, jam omnis equitatus proelio quum adesset,

sustineri

85쪽

LIBER XXIX CAP. XXXV 81

fustineri ultra nequiere t). Non tamen essus a G. Go g. fuga Masinissa, sed cedendo sensim inpetus eorum excipiebat donec ad tumulos tegentes Romanum equitatum pertraxit. Inde exorti equites ipsi integris viribus , recentibus equis, Hann 'ni Afrisque pugnando ac sequendo fessis se circumfudere , Masmissa, flexis subito equis , in pugnam rediit. Mille ser 'heuhsur me, qui primi agminis fuerant, ut quibus μ ιδεμg- haud facilis receptus fuit , cum ipso duce Hannone interclus atque inter sed hi sunt. Ceteros, ducis przecipue territos caede , effuse fugientes per tria su millia passuum victores secuti, ad duo praeterea millia equitum aut ceperunt, aut occiderunt. Inter eos satis constabat, non minus ducentos Carthaginiensium equites fuisse , divitiis quosdam &genere inlustres. XXXV. EODE sorte, quo haec gesta sunt, die naves , quae praedam in Siciliam vexerant, cum commeatu rediere velut ominatae, ad praelam a eram repetendam sese venisse. Duos eodem nomine Carthaginiensium duces duobus equestribus proeliis interfectos, non

Tom. VII. F

86쪽

U omnes auctores sunt Veriti, credo, ne fal-

-- leret bis relata eadem res Coelius quidem Valerius captum etiam Hannonem tradunt. Scipio praefectos equitesque, prout cujusque Opera fuerat, ante omnes assinissam , ins1gnibus donis donat firmo praesidio MIerae inposito, ipse cum ceter exercitu pro- Scipio fectus, non agris modo , quacum e incede

populatur

tieam. bat, populatis, sed urbibus etiam quibusdam vicisque expugnatis, late fuso terrore belli, septimo die, quam prosed is erat, magnam vim hominuti pecoris omnis generis praedae trahens , in castra redit : gravesque iterum hostilibus spoliis naves dimittit. Inde, omissis expeditionibus parvis populationibusque ad obpugnandam Uticam omnes helli Vires convertit: eam deinde, si cepisset, sedem ad cetera exsequenda habiturus. Simul a classe navales socii, qua ex parte urbs mari adluitur, 1mul, terrestris exercitus ab inminente prope ipsis moenibus tumulo est admotus Tormenta machinasqu2 advexerat secum ex Sicilia missa cum commeatibus erant in nova in armamentario, multis talium operum artificibus de industria inclitis

Uticam V

-bpugnat. fiebant. Uticensibus tanta undique mole cir-

87쪽

cumsessis in Carthaginiensi populo Cartha U. e. 1 Aginiensibus in Hasdrubale ita, si is movisset Syphacem , spes omnis erat: sed dessiderio indigentium auxilii sh tardius cuncta movebantur. Hasdrubal, intentissima conquisitione UZitibὰ- quum ad triginta millia peditum, tria equi ι

tum confecisset, non tamen Znte dUentum geretes s

Syphacis castra propius hostem movere est 'ausus Syphax cum quinquaginta millibus

peditum, decem equitum advenit conses in que motis ab Carthagine castris, haud procul Utica munitionibusque Romanis consedit Quorum adventus hoc tamen momenti fecit, ut Scipio, quum quadraginta ferme dies ne Selais quidquam Omnia experiens obsedisset Uticam, ς Gς μ'

abscederet inde inrito incepto. Et xk jam

enim hiems instabathcastra hiberna in promontorio, quod tenui jugo continenti adha rens in aliquantum maris spatium extenditur, communit i uno vallo navalia γ castra amplectitur Jugo medio legionum castris inpositis, litus ad septentrionem versum subductae naves navalesque socii tenebant: mer,

88쪽

. e. νηῖ. dianam vallem ad alterum litus devexam equi

a. C. O .

- tatus. Haec in Africa usque ad extremum autumni gesta. commea XXXVI. PRAETER convectum undique ex

pionem ad populatIS circa agri frumentum, commeatusque ex Sicilia atque Italia advectos, Cn. Octavius propraetor ex Sardinia ab Ti. Claudio praetore, cujus ea provincia erat, ingentem vim frumenti advexit : horreaque non solum, quae jam facta erant, repleta, sed nova aedificata Vestimenta exercitui deerant. Id mandatum Octavio, ut cum praetore ageret, si quid ex ea provincia comparari ac mitti posset. Ea quoque haud segniter curata res Miliza ducenta togae brevi spatio, Sempro duodecim millia tunicarum missa. Estate ea, 'timisisti Da haec in Africa gesta sunt, P. Sempronius Π ibo semo consul, cui Bruttii provincia erat, in agro

Crotoniensi cum Hannibale in ipso itinere tumultuario proelio conflixit Agminibus magis, quam acie, lignatum est Romani pulsi, tumultu VeriuS, quam pugna a mille ducenti de exercitu consulis interfecti in castra trepide reditum. Neque obpugnare

89쪽

tamen ea hostes ausi. Ceterum silentio pro g.

ximae noctis profectus inde consul, praem111 - ---- nuncio ad P. Licinium proconsulem, ut suas legiones admoveret, copias conjunxit. Ita duo duces, duo exercitus ad Hannibalem redierunt nec mora dimicandi facta est quum consuli duplicatae vires, Poeno recens victoria animo esset. In primam aciem suas

legiones Sempronius induxit in subssidiis locatae P. Licinii legiones Consul principio Hanniba-

lem acie

pugnae aedem Fortunae Primigeniae vovit, si inelia eo die hostes fudisset composque ejus voti fuit. Fus ac fugati Poeni : supra quatuor millia armatorum caesa paullo minus trecenti vivi capti, Mequi quadraginta, indecim militaria 1gna. Perculsus adverso proelio Hannibal Crotonem exercitum abduxit. Eodem tempore M. Cornelius consul in b)al CorneIius

ter parte Italiae non tam armiS, quam UdI riam inciorum terrore, Etruriam continet . totam in 'q

seriare ad Magonem , ac per eum ad spem novandi res, Versam. Ea quaestiones ex senatusconsulto minime ambititiose habuit. Μultique nobiles Etrusci , qui aut ipsi ierant, aut miserant ad Magonem de , populorum , in del. Gron.

90쪽

U. c. I S. suorum defectione, se prim praesentes erant -- condemnati postea, conscientia sibimet ipsi exsilium consciscentes, quum absentes damnati essent, corporibus subtractis, bona tantum qum publicari poterant , pignoranda poenae praebebant. Lixit XXXVIJ DUM haec consules diversis re- claudia gionibus agunt, censores interim Romae . φυμ μ Liuius Claudius senatum recitaVerunt. Princeps iterum lectus Q. Fabius Maximus. Notati septem nemo tamen, qui sella curuli sedisset Sarta tecta acriter, cum summa fide exegeruat. Viam e foro Boario ad Ueneris , circa foros publicos, ct aedem Matris Μagnae in Palatio faciendam locaverunt. Vectigal etiam novum ex salaria annona statuerunt. Sextante sal Romae ter totam Italiam erat Romae pretio eodem, pluris in

foris S conciliabulis is alio alibi pretio

praebendum locaverunt. Id vectigal commentum alterum ex censoribus satis credebant, populo iratum , quod iniquo judicio quondam damnatus esset in pretio salis maxime oneratas tribus, quarum opera damnatu erat, credebant. Inde Salinatori Livio inditum cognomen Lustrum conditum serius,