장음표시 사용
71쪽
Terra regione. I quae non modo ipsi non intelligerent, sed in quibus etiam, veritas qua nihil lucidius scum sit lux ipsa ne quidem a maxime lynceis mentibus deprehenderetur. Ego vero qui in solius scriptu,
Pse sacrae verba iuraui, quique non per hominu mentes aut libros , sed per lumen a Natura, & astris concessum, resipias ultimo intuedas,de ijsq; quod verius est, sine respectu cuiusuis authoris pronunciandum puto: Pace tanti
viri dixerim, doctrina eius sutraposita
a vero multum aberrat. Primo enim
ius axioma, siue de eo em siue de diuersis intelligatur,falsum est. Nam pro . diuersis ne lucem ne tenebris, sed in ipsa luce quaeramus. quis nescit Aere rare positum esse, Terram autem, vel Aquam a se comprimi, cum densa sint ει grauia λ A t utriun elementorum calidius extat, an rarit positum, an Veroa seipso compressum, ut loquitur Hypocrates t Certe rare positum scilicet Aer, sua natura calidus: Terra enim,&Α qua sua natura frigida sunt. Ergo in diuersis axioma falsum est. In eodem vero, nonne aqua dum glaciatur,COm-
primitur in seipsam Z unde fit ut glacia-
monstra tura Diqitirso by Cooste
72쪽
ta multo minorelocum occupet, quasi
bulliens rare positat Atquς aquai calidior, an bulliens seu rare posita, an vero glaciata,& in se compressas sine dubio bullies; Ergo Hypocratis mio- ma, siue de eodem, siue de diuersis in telligatur, minime verum est. Quae
enim ad illud probandum, de fimo αtritico profert exempla , sunt tantum de calore putredinali , qui calor, neq; etiam a partium mixti compressione, proxime,&formaliter oritur: sed aspiritibus mixti, ad putredin enonducen Canta pu- dam palatis, in qua putredine induce ' - da , spirituumque calore retinendo; obstructio, seu compressio , vel euentilationis, seu reipirationis carentia, tanthm causis per accidens , aut sine qua non rationem sortiuntur,ut fusius
' axioma illud in quibusdam latummodo causis per accidens, vel siue quibus non,potest esse verum: In causis; vero proximis & per se,est uniuersaliter falsum: Attamen consequenter ad ipsum pro causis frigoris subterranei, ponit Hypocrates Terrae raritatem, & leui-
73쪽
Terra regione. s' vatem,& pro causis caloris densitatem& grauitatem: non quidem pro causis per accidens, aut sine quibus no quod tan tum virum dedecebat, a quo causta per se tradendae erant ὶ cum tamen ex ipsius quoq;verbis no possint esse cauissae, nisi per accidens. Attendant enim docti text. 29. an non velit aestate rerram frigefieri, ab aquae in decliue fluetis spiritu, sursum si ibinde exhalante,
ram hyeme calefieri, ab aquae spiritu, qui Terram ulteriuS penetrare non Valens of huius densitatem, retro abit ad aquam, unde fontes hyeme calidiores,ia tam Aqua, quam,Terra calidior Ergo ex ipsomet Hypocrate , solus a- uuae spiritus est causa per se, Terrae au- .
tem raritas, aut dentitas tantum cau' densita, saeper accidens Non secus ac Aeris ra- possunt tam
ritas , dici tantum potust causa peraccidens , aut sine qua non frigoriS me' accidens
diae regionis Aeris, quatenus scilicet ψῆ ζψ sine tali raritato, non posset terresuis 'S' globus Vsquo jn regionem filiatus suum emittere. Sedi quod magis miror in Hypocrates eundem aquispi ritum , modos didum, modo questi-
74쪽
gidum facit, quod esse nequit: cum ex se idem semper essedebeat,Praeterea quid intelligit per aquae Spiritumi Aerem certe intelligat necesie est,ex ipso met.lib. de flatibus text. 4. ubi sub Ae ris nomine, vaporem, eXhalationeque complecti cogetur. vi cap.3. dixi: Aer autem, & exhalatio, per aquae spiritu hic intelligi nequeunt, ut doctis satis claru est, Ergo solus vapor, quandoquidem etiam hic solus spiritus,eX a. qua exhalat: At vapor Terram refrigerare nequit , cum sit calidus ex se, Mune calore nequeat concistere exhalare, id est sursum ascendere, quod tantum calidorum est. Ergo haec doctrina ex multis tapitibus falsa, sibique
Contraria. Praeterea teXt. 26. ait, Terram hyeme calidam esse, quia in se, magis comprimitur, fitque grauior ab aquis eo tempore e Coelo descendentibuς, quas Terra ebibit: sed hoc pla-nε mihi videtur ridiculum: Cum enim aqine e Coelo descendentes, fiant ex nubibus , nubes ex vaporibus, C terrestri globo ascendentibus , vaporeS autem ex aquis, in globo terrestri prilix contentis: mihi omnino videtur,quod
75쪽
Terra regione. si Terra cum his postremis aquis, quam
cum illis primis sit multograuior.Tum quia vapores, & nubes quae ex postre mis nascuntur, in aquam puvialem secundum se totas minime resoluuntur, sed in Aerem mutatur parS earum non exigua: tum quia aquatillae pluuiales quod a Natura destilata: multo sunt leuiores alijs, ex quibus vapores Confecti sunt. Hyeme denique siue pluat, siue non: modo Aeris infima regio impense frigeat. Terrae supremam regionem plurimum calere titit semia per animaduersum. Ergo Hypocrates eo loci, frigoris , & caloris subterranei veras causas ignorauit:Nec mirum Cum huc usque Terrae ignota fuerit diuisio tres in regiones quarum media
perpetuo calet, Vt cap. sequenti dic Hypocre
tur. Quod si cognouisset, alias siue du- xes. bio caulas frigoris, calorisque subterranei quaesiuisset, &assignasset.
Caeterum neque etiam astra possunt esse causae per se caloris, & frigoris hu- per se caloius regionis. Et ratio est, qua statim at- stigo
que Sol, astraque calida , Terrae super- te ori ficiem simulque 4eris infimam regio- Tenae. nem calefaciunt, ut ςstatae Terrae su-
76쪽
prema regio refrigeratur: e contra Vero calefit, cum Terrae 1uperficies, dc Aerii fimus ab astris frigidis, vel absentia,
Ten otio neue calidorum refrigerantur
Vt hyeme: Ergo caloris,&frigoris huius regionis causae per se , esse ni- queunt. Sic autem seres habet. Terra viscitu r) natura sua frigida est, dc sicca ,sicciti, iisque ratione, ec corpori S densitate, vi S eius a ctitia refrigerans plurimuacuitur. Perpetuo vero Aeresibi vicinurefrigerat, At cum Sol, astraque calida Terrae superficiem, dc Aerem Infimum calcfacere incipiunt, ut aestatis initio ; Tunc Terrae frigus a calore eX- terno repellitur, dc si non totum, eX parte saltem intus cohibetur a suo co-trario: i biq ue eo c opi osius cum uia i ur, quo calor externus magis intenditur: indeque fit, ut dum aestate media, Terrae luperficies, Aerque infimus maXim C calent, Terrae suprema regio maxim e frigeat , Terraque collectis δc ita seipsa repercussis vitibus, conrra calΟ- rem ccclestem .validissime pugnet, huiusque non exi quam partem, in Aerem vicistim repercutiat. Ex quo satis pater,
77쪽
' Terra regione. ipsius Terrae frigus, quatenus a Sole
repercussum,insulque cohibitum, caur Terei .iasam esse per se frigoris huiuS regioniS t frigerans aestate: Solem autem tantum cauiam q' δ enus u
per accidens ; quatenus icilicet λpsum euila. Aci, Terrae frigus repercutit, & cohibet, li- eii p secet caloris Aeris infimi 1ple sit per se causa. A simili enim Terra causa est per premae re- accidens, caloris Aeris ipsius infimi. IVM Tς 'quatenus scilicet, calorem coelestem in ipsum repercutit. In quo sane mirabilis. Naturae sapientia elucescit, quae his causis uniuersalibus, plane contrarios essectus in his sublunaribus, simul tepore, sub diuersia tamen ratione con- Cessit, ut omnino necessarium extetisse videtur. Accedit quod vapores e Ter frigoris. rae profundo ascendentes, frigorique repercusso occurrentes, ab hoc in aqua facile coagulantur: in qua Digus, ut in proprio subiecto maxime vigoratur
ut sitis sentitur aestate,per huius regi O- Frigiis se nis humida loca transeundo. A tanto prem eve-Vero frigore, quod a Terrae surperficie ad eius secundam us q ue regioncsen sim lqrcaestia eretrocedit, dc intenditur ubi ob ipsius b. secundaeregionis calorem perpetuum, secundo sursum repercutitur , sicque
78쪽
Causa si e eitatis , ε serenitatis
aestiuae. Causia Ter. Iaemotua. Causa leaeperiei suis premae regionis Terrae, au
a calore utrinque obsessum, per anti- peristasin acerrime vigoratur sic Terrae tori constringuntur , Ut amplius neque vapori, neque ex halationi, aut saltem dissicilis ascensus,& in Aerem egressus, ad pluuias aut ventos gignendos pateat: Indeque aestiuae serenitates , siccitates, &in Aere tranquillitas potissimum oriuntur: inte dumque sub finem aestatis Terrae motus, is exhalatione diutius incarcerata, copiosiusque cumulata.Hacque notandum obiter, quod ex Hypocratis doctrina supraposita , Terrae poris a summo frigore ut stupra constrictis, Terra deberet esse calida, quia densior& grauior ut vult, quod tamen est plane falsum.
Dum vero vis causarum Terrae s perficiem,infimumque Aerem calefacientium , incipit languescere : vel astra frigida Aeris dominium sibi vendicare: s autumno scilicet incipiente )Tunc Terrae frigus quasi carcere solutum, qua data porta irruit in Aere, ipsiusque refrigerationem aggrediture non quod de subiecto transeat in sub ieetiim ne forte a sciolis nobis impo
79쪽
Terrae regione. 6snatur) sed Terrae partes superio leS, ea- Ium vi amplius non impedita, Aerem proximum primo refrigerant: ab eo autem repatiendo calefiunt, dc aperiti 'tur: Hae deinde Terre parteS, per rea Notanda. Ehione calefactae, a sibi vicinis inferioribus refrigerantur,per reactionem Vero hae simili ter calefiunt: Non secus ac Aeris partes a Terra frigefactat, a calidis sibi superne vicinis illico calefiunt, Perreactionem vcro hae quoque ab illis
xefrigerantur: si cque consequen ter mΑere&Terratandiu continuatur partiti in partes actio,&reactio: quousque Aer, Terraque temperentur: quodlibet iuxta corporis 1 ut con litionem, puta raritatem , dc densitatem, humiditatem , dc siccitatem , quod circa autumni medium accidit, Astrorum
autem hoc etiam tempore minime obliuiscendus a est potissimumque Solis; Cuius a verticali recessu, iam incipiunt cuncta ad frigidum inclinare, sicque Terrae Aerem refrigeranti plu-ximum fauere. Quod si stellas fixas exorientesFulminantesve, aut planetas 2
Aeris dominium suscipiente S, frigus c si itario- Terrae denuo cohibere, & consequen
80쪽
Terrae regione a cendentesi&in supre raera reterae, supremam
ter in ipso Aere , calorem autumn. producere contigerit: quam breui te
pore id duret, cuilibet est manifestium
ob Solis continuam a Zemth remotionem, eX quo Terra Continuo ad Aere refrigerandum vigoratur , breuiquo prqualet : indeque causa petenda est instabilitatis , constitutionis autum natis. Terra autem, & Aere in calo re,& frigiditate sic autumno temperatis, Con' sequenterque potis Terrae reseratis, iafacile, copioseque per eam regionem transeunt vapor de exhalatio in Aerem e Terrie profundo ascendentes, Transeundo vero nonnihil ipsam Calefaciunt i Alchm Solis a Zenith recessii maximo, stellarum hyemalium frigore coelesti , globique inferioris frigore elementali, Aeris infima regio impensius refrigeratur , ade6que Virigeat quod hueme contingit) Tunc
tanto frigore Terrae cute constricta, , constipataque, vapor, & exhalatio
denuo incarcerantur , ijsque in Aerem denegatur egressius: Copiose ita que in Terrae suprema regione acerug-tur, quam plurimum calafaciunt, ea D