장음표시 사용
151쪽
Iut in imagine ipsorum sensa ingenia, s pientiam perspiceres superioribus,, vetustissimis illis saeculis videri interfuisse,
totum mundum,omnemque antiquitatem animo circumferres Si etiam agresti vaseliadem'; noctia delectationem dat; quantoperὸ hominem cruditum infinitae rerum pulcherrimarum maximarumque cognitiones delectabunt 8 ira voluptas est-dium , tibiarum, atque vocum cantabuShsuritur , veruntamen illa continuo euaricscit:literarum est stabilis,ac permanens; quae interdum mentem humanam ita ve Jut captiuam. oppressam detinet, ut nec oculi nccaures , nec gustatus suum faciant ostici uni Alcitie bae res,quas buet Dus audisti, in causa metunt, ut tam inde
setas assiduosque labores in cumu)ara seruditione sibi pariunda multi susciperent, totque regiones tam distantibus lis cis,tam diuerso subc o positas peragrarent Plato,& pythagoras in AEgyptaim, ille etiam in Italiam contendit, Anacharsis Scutha Athenas venit, Apollonius ad Indos est prosectus Carneadi idem philosophalidi, qui vivendi finis fuit. D mosthenes Thucydidem octies sua manu
152쪽
ta passim narrantur Sophocles cum prope centesinium aetatis annum attigisset, sub ipsam mortem fabulam rar clarissi mam Oedipum Colonaeum diuulgauit. Harum , aborumq; exempla studioso imitaberis, dissa eo, quod tam necessarium tam fructuosum, iucundumque intellexisti consectivido nullam neque corporis, neque animi defatigationem, contenti nemia recusabis A. Abducas me tecum licebit, tuisque diuini illinis praeceptis instituere pergas. Nihil me iam preter,unam te potest recreare , in te mihi sint omnia
tibi immensas tabe, Mago gratias, cuius prudentissima, splendidissimaquo
disputatione mens mea collustrata tiquidissimam veritatem intuetur tibi omnia mea, quam commendatissima esse cupio ad tuum arbitratum, imperiumque me totum conuerto S. Saluus es,si istam animi firmitudinem obtines. Serva tibile petuam patronam,dc adiutricem me,atque hanc inuentam inueni.
153쪽
VErannius Frequens excusii, aliaue
ponderati acutissimam illam, praeclarissimamque, ac perpaucis notam . M.
Tulliisententiam de doctoribus, qua nihil vetius dici potuisse cons o Vt quis-ῖς ingeniosinimus est,inquit,ita labori -
ssime docet; quod enim ipse celeuiter didicit, id cum alii tardius arripiunt, cruciatur. M Nondum perspηcio quorsum is collimes . . Atqui nihil facilius Ma Ast ego Davus sum, non Oedipus. Inge nium ego mihi quidem summum non aris rogo, mediocre, cincta summum detra hi ferrem paulo aegrius . M. Esto . v.Sed quanquam ingeniosissimus haud numeret, hoc tamen narro tibi, me docerest horiosius; id est, cum video quae a media cuntur arripi tardius,a multis cruciari vehementius M. Et mihi bilem comm uent, quos ita de iisdem rebus cogor do-
154쪽
fete in diei, velut si eandem incudem perpetuo continenterquξ tunderem. Qui, etsi meo iudicio tam sapiens minime sum, quam fili is,'ii Oraculo Delphico mor. tabum sapientissimus est renuntiatus, at stultitia eertὸ quidem carete me confido, que quidem consensu omnium philophorum maius est malum,quam si omnia mali, de fortunae diorporis ex altera parte
ponantur. Ita Cic. in i .ae nat deor. lerip-nt . . Simili Breuna,timur;tuorum pletique sunt hebetes, meorum pauci ingeniosi, ac dociles. Proinde ex sententia
philosophi nescio euius, non iniuste magnam mercedem exegerimus ab utrisque rab ingeniosis quidem, quod multa dilcsit;
ab obtusis quὁd multum molestiarum exhibent veruntamen communis haec Iu-dimagistiorum calamitas: communia autem toleranter patienda sunt. Ingenium
dare sibi nemo potest sedulitatem xindustriam potest quilibet. Quybus der bus ante meridiem disputasti in gymnasio M. De illustribus V. Sic reor equidem. De bello Tromnes quae est materia in Ore nostro frequentissimaraut de historia, aut de poes fortasse N. De nullo istoxum. V.
155쪽
Quid suspendis me quin rem dieis M.
Quoniam iuuentuti trado litteras huma Diores in hac voce nihil contriti iis, cum tamen eius ratio I subiect a vis nec a
doctoribus nonnullis intelligatur , de studijs Humanitatis paratus, meditatusque disserui. V. Prudenter fecisti. Non multi abierunt dies, cum idem inter meos argumentum tractaui . . M. Munere
sngulari abs te ornatum me putast o , si dis utationis tua summam quandan is ipsaquE capita Iecensueris . V. Faciam id ego, si tu priore loco sententiarum tuarum conscium me feceris M. Prim3 triplicem humanitatis significatum statui: post id causas attuli tres, ob quas haec liberalissima studia isto nomine afficerentur. V. Quid tertio loco ostendisti quanquam id opinione praecipio. M. Quam late paterent, quas artium facultates ambitu suo includerent. Postremo de iucunditate, utilitate, disiaitate eorunder overba feci, Madolet centes ad ea toto pectore complectenda, excolendaque ins maui. V Debitum tenuisti ordinem via, ratione processit oratio. Ceterum animmi, domemoriae causa rerum propositarum
156쪽
rum silmmam mutuo sermone iteremus' Et sicut nautis de re nautica, de ventis,
ac tempestatibus Lagricolis de seminibus,& ruetibus militibus de bello, Marmis audireri colloqui cum voluptate nos est , ita nos de communi professione nostra , deque suauissimis studiis, in quibus, tesque iam pridem versamur, vel saepius in colloclitium venire delectet M. Bene iti- dicas . Humanitas igitur in Latina lingua idem est quod natura hominis , quodqueaa hominem pertinet, eiusquc proprium
est hoc, inquam, totum humanitatis nomme comprehenditur. Sic eos omnem , humanitatem exuisse dicimus, qui naturae
Officia contempserunt; perinde ae si homines se esse quodammodὁ obliti sint M. Tullius agens de parricidio, quod a Sexto
Roseio filio commissiim accusatote Sisen . tiebantur. Marna est enim vis humanit iis inqu:t multum valet communio sanguinis, reclamat istiusmodi inspicionibus ipsa natura. Deinde humanitas est, quae a Graecis φιλανθροπία dicitur, dexteritas inuae in is beneuolentia erga omnes nobiscum natura societate deratos, prorsus erga omnes homines morum
157쪽
saei litas, suauitas, lenitas, placabilitastimansuetudo. Sic Cicero scripsit dissieillimam eta societatem fauitatis cum liua
manitate. Idem raudat nescio'irem, qui summam seueritatem, cum summa liuinmanitate coniunxerit Sequitur tertia notio , quaeapitur pro eruditioneis instituistione in bonas artest Graeci παιδείαν mi candi cicero: Homo no, hebes, neque in
exereitatus, neque communium litera---, ct polituris humanitatis expers Et alibi: Omnes artes, qua ad humanita. stem misent, haιent ouoddam ommune vinculum , quo ognatione quadam inter se eontis niti . estis item a Gellio addueitur M. Varro, cui sic usus est hoe verbo libro terum humanarum primo praxiteles, quipropter arti tum egregium nemini es paulum mori huma. niori ignotus: Humaniori, inquit, non ita; me usto dieitur; aed. o tractabili, feneuoti,iametsi rudistiterarumsit hoe enim cum sententia nequaquam conueni ret)'d erudiri ei dos rique ui Praxi tetem quis fumi ct eae ruris, edi ex histo. ria cognouerit . . Perspicue diserteque docuisti, quae huie vocabulo notiones sit bilec-
158쪽
ptima fidxisse altetram, dc ab hac tertiam Quia enina ad humanitatem, id eli, ad naturam hominis vehementer pertinent lenitas, mansuetudo, comitas, idcirco ea communiter humanitati nomen accepφ-runt. Certe homines immansuetos. agrestes, inurbanos, duros, implacabiles, vix in hominibus sed in belluis magis numerandos arbitror. Et quoniam, qui istas de quibns sermo a nobis susceptus est diateras studiose colunt, comes, faciles, tractabiles, iucundi, dc suaue euadimi, pro pterea ipsemex eruditioni, ab effectu scili-eet, hoc nome impositum mihi videtur. M. Extra controuersia est, huius elegantissimae doctrinae ammnos humanitatis laude xcellςrc. Habet enim eam vim, ae potestatem, ut quamuisnatum,quodvis ingenium mitescere, mollescere, a mansuesceri gat: ut quisque ab ea felicis. simus, ita est facillimus,atque lanissimus. Testimonium petere possumus ab Ouidio ingenioso, a pererudito poeta duplex. Primum est.
159쪽
r PROG. LATINIT. Adde quod ingenuas didicisse fideliter
Artibus ingenuis quarum tibi maxima cura est Pectora mollescunt, peritasque fugit. SI ergo haec prima causa , cur haec vox ad ingenuas artes significandas sit ac-- Commodata. Secundam video a nonnu Llis afferri, quod nenio fere nisi placabili,& mansueta praeditus natura, Mab omni motione feritatis aliena , possit in hane partem studiorum placidissimam, pulche. rimamque incumbere is eius cupisitate incendi. V. Nec isti rationi sua deest probabilitas, humanas , siue humaniores appellari literas, quando eas fere non nisi saumani, id est, lenibus a natura, hau suetis ingenijs ornati homines conse n-τur Vel igitur quia faciunt humanos, vel quia non patiuntur nisi humanos, idCOnumanitatis nomen sortiuntuI. M. Ad AIn gam
160쪽
gam his tertiam ex A. mel inpud quem ita scriptum est risuius enim scientia τώ ra, i, di eiplina, iuersis animanti,us uni homini data est, idcirco Humanitasuppellara est.VMoecine Gllius M.Etia Sed quod bona cum venia tanti scriptoris liceat mi hi dicere,eum neque istarum I ne1que aharum artium, ut Mathematice , Me. dicinae , Iurisprudentiae, Philosophiae, Theologiae participes sint aliae animantes praeter hominem, si quid haec ratio, teret, eaedem ille quoque, qua recenam disciplinas , Humanitatis nomen fer rent . . Recte argumentationem con eludis r non placet haec ultima causa is Quibus autem finibus, quibus term misHumanitatem circudas,ac circumscribis M.Gramnaticis quo nomine duarum linguarum, Graecae videlicet, ac Latinae accerrimum,&ad modum late patens stu. dium intelligo in poeti eis, oratoris, historia.
irae antiquitatis in titia, dialecticis ,
morum philosophia. Non quidem his. 4tis , sed his potissimum. V.Multa haec, imo infinita complectuntur M. Nec sci. tum uniuersa, sed lingula quod nomadoptime, qui longius discendo progres.