장음표시 사용
21쪽
uunt frustra: quod certε non diceret, si plures Deos esse ce seret . Quod si dubia Ciceronis , Origenis, Theodoreti, Themisth ; certa vero, ct luculenta Stobsi, Demetrij, Ap
lei, Justini m. Jota Philoponi, & recenIiorum non paucorum stiiragia sequutus Aristoteli aludicra Librum, seu Epistolam de Mundo ad Alexandrum; non est, quod super hac re de ipsus mente dubitare possis: nam cum multa de hoc habet ibi clara , S perspicua , tum illud est apertissimum , quo ibhrum concludit . Unus inquit, Deus eam sit, pluribus nomini-δui avrigatus es: ab iis alique suis omnibus Uectibus denominatus , quoram specimen edere ipse Blet. Tum per complura de rum nomina excurrit, iisque omnibus unius, ejusdemque Dei enectus varios , atque multiplices significari ostendit. Sed di in Moralibus unum Deum consessus est Aristoteles, rerum humanarum gubernatorem: quaeque ibi scribit de nectare deo. rum, iisdem probari contendimus unius summi Dei Civinit tem, qui felicitatis sibi, aliisque omnibus causa sit. Nec mi nus ex iis, quae scribit de beavitudine, quam in contempla tione positam docet . Item in Politicis , ubi Deum, velut ii mani generis regem constituit, cui omnia obtemperare oporteat e Tum ubi Deum iugem esse ammat, ct imperium legis esse imperium Dei. itemque, ubi divmissimum reipub. genus docet esse Monarchiam. Tandem in libris de repub. in quibus , cum de his ageret, quae sint in repub. necessaria, primumque alimentum numerasset, tum artes, Iertio arma ,
quarto copiam aliquam pecuniarum ἔ haec satim subjecit, quintum , cir primam cultus Dei , quem religionem appetiam.
XII. Dei unitatem alii etiam ethnicorum philosophi, post Platonem , & Aristotelem agnovere . Theophrastus in Iibris de Metaph. Id quod est, inquit, primum,indivinis rum, omnia optima vali esse: Draobseque i es exuperans omnem scientiam, O inserataiale. Et rursus in eodem libror Divinam, inquit. Primeipium, per quod omnia sunt, O permanent. Quae plane Mosaica sunt, atque e sacris libris expressa. Alexander Aphrodis. i.
quaest. natur. c. I. Aristotelam praeceptorem sequutus, ex motu primam unam Venatur Subsantiam, aternam, simplicem, O immobilem, actumque e cistorem corporis circulo versetilis, move
22쪽
ligibilis, O maximὰ appetibilis. Epitecttiς ita Enchyr. Deus , inquit, est utilis: sed O bonum es utile . Veri igitur si te, ali sit Jubstantia Dei; illic O et e substantiam bonitatis . Quae igiι ursisbstantia Dei Z Caro Z absit. Fama Z absit. Meur, Seleutia , Recta rmo . Hic igitursimpliciter quaere subsantiam boni . Et instar hoe primum discere oportet, quod Deus sit, O prospiciat universis: in non est, qui latere possit eum non modu operans ; sed ne cogitaπs quidem , mente revolvens. Simplicius super Epitedt Enchir.
ethnicus S ipse philosophus. Omnium rerum fons, inquit, ω principium es ipsum bonum . Nam quod omula eoueupiscuut, ides omnium principium , ct finis . A se ipso quoque Bonum cuncta
producit , prima , O extrema cte. una bonitas multas honitates , una simplicitas , O unitas, quae super omnes , multas unitates , O unum Principium multa principia.. Idem est Unitat, Priu-cipium, O Bonitas, ct Peus : Item : a prima, Divina Veritate veritat omnis: necessariῖque omnia principia ad uuam Principium,
qaod quidem non sit aliquod particulare principium , quemadmodum reliqua omnia et sed principium cautia principia supergredieur, Je seque superattollens , ct omnia principia ad se colligens , omnibusque principiis a seipso praebens principalem dignitatem , ut cujusque natura congruit. Hinc igitur absurdum est duo , vel plura omnino, quism Unum prima priueipia dicere Oe. Idem ex similibus ipsorum testificationibus amrmamus delamblicho, Porphyrio , & Proclo . idem quoque de Romanis philosophis ex Tullio , Seneca, Plutarcho, &Plinio. Tum prorsus vanam ,& fabulosam. deorum multitudinem habitam sapientioribus ,
ab usique merito irrisam , defendimus , testimonio, quidem Varronis , ac Senecae; exemplis autem Hil ponis Megarensis,
Byonis Borysthenis, Chrysippi, Pythagorae, Xenophanis, Heracliti, Metilli, Theodori Cyreniaci, Evemeri Thegeatae, Euripidis , Socratis , Aristotelis , & aliorum is XIlI- Jam vero de Dei perfectionibus, atque excellentiis multa apud Ethnicos esse contendimus desumpta ex Ebreorum codicibus, alijsque Scholae Zeteticς monumentis. Quod spectat ad aeternitatem , ejusmodi esse asserimus , quoci est in Asclepio et Dor aternas: Deus sempiternus, nec νosci potes ,
23쪽
Tum celebre Thaletis responsum apud Plutarch. in conviv. qui, quid esset antiquissimum interroganti, Deum esse dixit: orta enim earere. Et apud Ammonium in lib. de Interpret.Parmenides ; nihil esse penes deum amrmans , neque praeteritum, neque futurum: quod utrumque sit non ens ; quoniam alterum non es amplius ; alterum nondum est et ae prius mutatum es ; posterius υ- rura Qutabile est. Eiusmodi autem ei, qui veri est, in mutationem ne cogitatione quidem tenus admittit, impossibile es a gere. Quorum simillima sunt, quς Plato in Timaeo et errore quodam duci homines in loquendo, qui partes utat temporis, erat, ct eris is Meream subsantiam Imprudentes transferunt. Dicimus enim de illa, erat, es , ct erit. Sed siti revera solum υ eompetit a at e
rat , ct erit adgenerationem, qua in tempore procedit referri convenit . Motus enim sunt. Eadem ferme ex Ebraico n ut similiter expressa apud Plotinum Enn. 3.I. .c. 4. ct Enn. 6. l. s c. II.
XlU. Quod attinet ad immensitatem ; Ebraicum illud, aeuo ibo a1pirita tuo Oe.si aseendero in Caelam, tu illie et ,sidescendero in infernum, ad0 ; Psalm. 138. 7. 8. ita redditum a
Trismcgisto a. par. Pemand. c. i. a te ipso incipiens meditare, atque animae tua praeeipito , qua eiιius , quὰm praecipiae evolabit. Iubeto , inquam, tit transeat in Oceanum , via , priusquam jusseris , ili aderit, inde, ubi nuue es , nequaquam discendens . I Beto iterum , ut is centrum volet Erc. Ruin etiam, si volueris glo- hos omnes transire Oe. Hoc igitur pacto eontemplare Deum, ut Iuse ipso intelligentias omnes habentem , habentemque se ipsum, ceu mundum penitus Universum. Extant hac de re apud Cyrillam l. i. coni. Jul. Orphei, sive, ut apud Clementem Alex. aliqui
suspicantur , Onomacriti versus; in quibus Immensitas Dei iisdem sei e , quibus in Scriptura praedicatur, sententiis est
Ipse in Caelo aheneo stabilis sedet Aureo in solio; rerra autem pedibus is it.
24쪽
Et manam dexteram adsues Geras; diquo extendit. Greum tremunt altI montes , Et flumina , O profunditas eant, ae caerulei maris is Τhales quoque apud Aristot.l. I. de Anim .c. s.text. 8 s. diis plena esse omnia docuit. Pythagoras apud Clementem Al. Duam esse Deum , ait, eumque non extra hanc universitatem positum a sed totum in ipsa, ct in toto cireulo. Idem apud Minucium Felic. & Sa anum in lib.de gubern. Dei ait, eum peromnes mum di partes , universamque naturam diffusum . Aratus γ vis omnia plena esse dicit: itemque Virgilius Ecl. iii . 6o. &Georg. IV. 2 22. Deum namque De per omnes
Terrasque, tractusque maris , eorumque profundum. Plotinus autem Enn.6. l. s. c. r. Id omni humanae insitum esse natura dicit, ut, simul esse Deum exsimat, etiam ubique este totum arbitretur. Et En. 6.l. 8.c. 16. Deum esse ubique, Nusquam; quod plane Zeteticum est. tum c. 18. Nihil extra illum quari oporterer sed intro ipsum omnia esse , quae sunt post ipsum . ἀπο enim extra est, ipse Deus exsit, comprehensio omnium, O mensura. Seneca etiam l. . de Benef. c. 8. Ruoeunque te 'aeris, ibi illum .idebis Oeeurrentem tibi . Nihil ab eo vaeat, opus suum
.pse implet. Quod est ea Psalmo centesimo tricesimo octavo
XV. Ouod vero spectat ad Dei scientiam , & Voluntatem , quae Prop. 7. & 8. profert ex Schola Zetetica Systematis Ebraici Interpres, ea fere omnia e sacris libris excerpta in rem suam transtulerunt antiqui Philosophi. Sic quod ibi Scriptor ilIe disserit de ea Veritate, atque Esse exempto, quod res creatae omnes habent in Deo , tanquam in Centro , atque Unitate; hadumbrarunt, qui duplicem Mundum posuere, primum intelligibilem in ipsa summi Artificis mente ; alterum subiectum sensibus, extraque Artificis mentem. Hi praecipue fuerunt, sententia nostra , Trisi negistus Serm. i. PCe-mand. S in Asclep. Orpheus, aut quisquis est eorum carminum auctor, quae refert Chisamus l. V. de pere n. philosoph. c. io. Plato in Parmenide, in Timaeo, & ubicunque loquit
25쪽
qde id eis, quas ab ipso non primum excogitatas, sed e Schola Pythagors, seu verius e Schola Mosis, Huique libris expressas. & intra Opiscis mentem collocatas, Contra GuS calumniatores defendimus. Auctor preterea quatuordecim librorum de Mustica AEgyptiorum philosophia, quos Franc. Patricius, in Proleg. ad suam edit. R Athanas. Κircherus in Pr L parcn.ad Obelisc.Pamphil.Immo , ut videtur, etiam D.Th naas in lib.de Unit. intellect.coni. Averro. Aristoteli tribuunt. Tandem Platonici omneS. XVI. Consentanea quoque sunt, si recte intelligantur , Scholς Zeteticς placitis incitato *pe Systemate expositis, que de Divina providentia, atque e terna rerum dispositione, di ordine, allegorice scripit Plato decimo de Repub.in suis illis annui is invicem complicatis: Stante eum Homerus in aurea illa catena , quam Coelo suspensam finxit Iliad. 8. & i s. qua status Ueritatis cum statu adumbrationis consensum significari Macro hius, ct Lucianus testantur. illud velo hac in re Ebrsorum doctrinς maxime consonutu, quod ea cat na, iisque annui is nequaquam constringi liberam hominum 1acultatem putant, aut uni contrariorum aifigi: sed in eorum positum electione , ct ai bitrio, quo se vertaui ; ipsisque tribui debere Munt, quς quisque peccat, non in Deum icterri. In quam Sententiam est, quod scripsit Homerus Odys. i. Ipsiorum enim propriis saltitiis perierunt
Tum quod circumfertur ex Zoroastro Pater non incutit metum, sed persuasiovem inducit et Et ex Hierocle.. Ut malus quisque sit , malitiae sua eaasa ipse exi sit . Tum ex Chrisippo. xuam falso accusant superos , stultique querantur
Mortales: etenim nostrorum eausa malorum
Nor suwus: sua quemqtie magis vecordia laedit. Plato vero diserti Is me in Epinomidet si quid mali in bir aee dit , non divina culpanda natara est: sed humara , quae injusta vitam suam Lyribuit. De ipsia vero hominis libera facultate sutatilius, atque distinctius Aristoteles: ejus enim actionem .
26쪽
motum, functionemque duplicem statuit lib. Moral .c. 4.
Voluntatem scilicet, & Electionem: eam circa finem, seu, ut ipse loquitur, magis circa finem; hanc vero circa ea , quae referuntur ad finem , versari docet. Primam eximit ab omni violentia, & coactu ; secundam vero etiam a necessitate. Ita
ejus Intcrpres Ammonius: ita Aphros cliensis ipsi addictis limus in eo libro , quem scripsi ad Se vel una , ct Antoninum Imperat. de fato , & liberi. Consentit Euryphamus Pythagoricus in lib. de Vita in calce Diog. Laertii ab Henr. Steph. cditi pag. 8 i. Plotinus PlatonicuS, qui Enn. 6. l. 8. c. I. Sponta neum id esse dicit, quodsi non violenter, ct eum noritia : in no-sro verὸ arbitrio situm , cujus agendi domini sumus. Ac deinceps necellitatem libertati plane adversari confirmate aitque cap. 7. eos, qui necessitatem cum libertate cohaerere putant,
revera liberi arbitrii naturam , ae notiovem ejus , quod tu nolit Dum dicitur, evertere , se Dcces usurpare rerum inauium , mi
nim que consistentium . Denique Simplicius, qui in Comment. ad Enchir .Epitecti de beatis Mentibus loquens negat illis c sse
revera electionem, idest , arbitrii libertatem circa summum , honum, quo fruuntur e quoniam voluntatem uno modo, e
fine contrarii potesate, io illud bonum de am lubent. Et, quibusdam interpositis, Contra fatum disputans, probat, non posse, illo posito, Constare libertatem, tametsi vim nullam asserre dicatur e quod scilicet contrariorum nobis eripit potestatem , sic, ut omnino necesse sit nobis una , O de ita ratione tu hoc, vel hoc expetendum intendere. Quae doctrina iis maxime congruit, quae scripsit Moses Deut. XXX. 33. i9ι
Considera , quod hodie proposuerim in con peesu tuo vitam, h num , O e contrario mortem , di malum : ut diligas Dominum
Deum tuum , O ambules in viis ejus, ct custodias mandata i lius Oe. Testes invoco hodie Caelum, O terram , quὸd proposuerim vobis vitam, O mortem, benedictionem, O maledistionem . Elige ergo vitam , ut O tu vivas, O semen tuum . Et quod Jesus filius Sirach scripsit Eccl ici. XU. i . &c. Deus ab initio con sit uit hominem , ct reliquit illum is manu consilii Di . Adjecit
mandata, ac praecepta sua : si volueris mandata conservare , conservabunt te cte. Apposuit tibi aquam, ct ignem : ad quod volue C a ris
27쪽
ris porrige manum tuam. Ante bomisere vlaa, O mors, bonum ,
O malum : quod plaeuerit et , dabitur illi. XVll. Aliquid etiam de aeterna Divini Uerbi generationσa sapientioribus Ebraeis accepisse philosophos Ethnicos iudi camus :'Trismegistum primό ex iis, quae de Mente, & Pio-le Divina disserit in Poemandro: ubi Verbum ex Patre nasci docet r ipsiarnque & lamen de lumine, ct Mundi opiscem το-cat . Orpheum si tamen Orpheus auctor est eorum carminum , quae hoc nomine inscripta circumferuntur, atque extant, apud antiquos Patres qui Uerbum Divinum , ricem Patris nuncupat, ab eoque Mundum essectum esse dicit. Heraclitum , qui apud Amelium, atque hoc certὸ , inquit, erat Verbum , per quod semper exsens , ea, qua junt, facta fuerunt. Huc pertinere dicimus, quae de Mente, Progenie , Sapientiaque Divina tradidit Plato in Phaedone , in Cratylo, in Philebo , aliisque in locis, ubi eam Imperatricem, Reginam ,
creatricemque rerum appellat, eique rerum omnium imperium , atque effectionem attribuit. Huc quae de eadem ipsὰ Mente , ejusque Genitore , Mentisque ipsius cum Patre ecfun- Silone docet Platonicorum Coryphaeus Plotinus et qui etiam explicat, ut Mens fit post summum Boram ; ut per eam adsummum Bonum perveniatur ; ut sit Idea omnis palebritudinis a utereaterit Mundum ; ut Muisi sectio sit Mentis, Genitore quidem jubente, Ips, etero operaure: de quibus omnibus consule Marsilium Ficinum interpretem . Horum simillima sunt , quae de Patre , ct Filio docet Numenius in lib. de Dono e Patrem scillaei, qui es Jummum Bonum , e se primum; H-lium Φerῖ , ides, Mentem, ese secundum et Filium agere omnia , Patrem jabere. Eadem Proclus de Summo Eono, Genitore ς &Mente, Progenie divisa. Exprellius , atque , ut ipse test tur , de Platonis sententia , Porphyrius . Sic enim ψ. de hist. Plii l. Ab hoe autem summo Γοuo, ratione quadam hominibus inco- vita , genitam Mentem tradix Plato, qua prorsus per se ipsam existat': iuqua videlicet sint verae res , O Omnis rerum subpaπ-
tkr: quod O prim3 Pulebrum , Oper se Pulebrum sit: habeatque
spetiem pulchritudinis . Proeest autem ante secula , vel aeterni
rate m , ab asilore Deo pro nans, per se amita exissexa, ct per
28쪽
se Pater . Neque enim illo moveste se ad remotissem hajas, praeesset Dit: sed isto progrediente per se geserabiliter, veι ex
sua generatiose a Deo et O progredieute non a principio aliquo temporali: nee dam enim tempus erat: Ied neque, ereno tempore ,
pra illa es aliquid tempus : Iemper enim es earem tempore, ersola aeterea Mens. Stetit autem Deus ille primus, unas , ct -- gularis semper est , sieὸt ab ipse facta saerint omnia, eo quod cum his eon merari , er in eodem loco , quem habet substantia Da teo poni non possunt; sic o Mens sempiterna sua , er po tempore , Er erratis his , quae junt is tempore, ipsum sempus es, permari ear in unitase suasabsastia. Haec Platonem sensisse , test tur Porphyrius.
X UlII. Similia de spiritu Sancto, seu de Amore ipso Dis
vino ex Ebraeorum Schola Ethnici didicerunt: quae tamen multis deinde sabulis ita infuscarunt, inquinaruntque; ut agnosci vix possient. Trismegislus Poemat d. c. r. n.9. Mem autem Deus. . . Visa, O lux , eum Verbo oo, mentem alteram opificem peperit, qui qaidem ignis, atque Spiritus sumes . Idem 5erm. I. ad Asclep. Hujas Spiritus, da quo saepenumero dixι,-uia indigente omata ponat, Iecundam dignitatem, omnia . viscat , er nutrit , O a Iansis fonte dependet , omnibus Diritibus , O mitentibus sempιν es auxiliator. Orpheus in carm. quibus titulus est, Hymnus Amoris apud Stobaeum Ser. 6ῖ.
Ad eo magnum , sanctum , amabilem , suavem Morem ., Arcipotentem , autum , igneo cur tu velocem ,
Impetu agitiis, eiaudentem diis , O mortalibus hominibus . dem Orpheus in Argonautis cum de rerum principiis coram Chyrone, heroibusque cantat et, Calios ante Mundum posuit , & ante omnes Ueos Amorem in ipsius Calios sinu loc vit , laudavitque his verbis ., Antiquisu, am0e ipso perfectum,consultissimumque Amorem Eadem metaphora usus Atastophanes in carmin. cum Amoris ortum descripsit, non qualem describit Socrates apud Platonem in Symposio orat. s. ex Poro & Poenia in hortis Iovis , - neque qualem Pausanias retulit orati a. de duplici Venere di, sed ut ejus verbis aliquid longe majus, atque altius subesi videatur : atque id ipsum , quod erudite edisserit Mutius Pansa
29쪽
in lib. i. c. 83. apud quem ea legi possunt: sed & illa etiam ,
quae de Amore nostris consona scripserunt Hesio clus , Phere cides, Empedocles, Parmenides, Plator qui Plato , ut ait Chalcidius in Timar. vocat Animam mundi Spiritum banctum, quo vegetatur, ac regitur mundus, Spiritus enim est Lati Re, quod Grece est anima, idest, auemor.
XlX. Ipsum Trinitatis Mysterium , Etua is iisdem doctoribus , edidicit, ac metaphorice exprellit Trismegistus, cui tribuitur celeberrimum illud tu Moxas gignit Monadem , suam que i se resectit Amoreis: eumque putat Suidas Terninimum appellatum , quod divini Spiritus instinctu de Trinitate loquutus sit, dicens in Trinitate unam es e Dietinitatem I locum, hunc autem ex ipi refert: Erat lumen intellectuale , aute Iu meu intelliat uale., at semper Mens Mentis luminosa . Et nibitalis eras, quam horam Duitas , in Spiritus omnia coπtinens . Extro Hrnc uos Deus, non Angelus , non substantia ulla olia .
Omnium enim Dominus, edi Pater, O Deus, ct omnia jub ipse, O is in. sunt. Nam Verbum ejus perseesum existens, O 'cnu dum , O opifex, ti sumo is faecunda natura, aqua 'eunda sprolimam serit aquam'. Haec affert exbTrismegisto Suidas . AEgyptii vero a Trismegisto, seu verius ab Ebraeis edocti, pri-bmO rerum Principio, ut refert Damascius Platonicus. ter a
clamitabant: quod & Seraphim faciunt lia. VI. g. dicentes, Sa Hus, Sanctus , Sanctus Sc. Atque, in veteri,Theologia Egyptiorum , Chaldeorum , Graecorum, quod docte probat 1 Eugubinus lib. . de perenni philoso .constat, Patrem appellatum , summum Bonum e Filium , Mentem , ct opificem :Spiritum, Animam Mundi. Ad hujuste Nysterii notitiam ab Ebrotis acceptam referimus, quae de tribus Numinibus, aut Hypostasibus ι circa quas sint omnia , scripsit Plato in Epist. ad Dionysium ,nobscure, ac per aenigmata, ut ipse fatetur , . st,si quid epistola ponto, etes terra perpessa sue Fr, Mi legerit, ocuostelligat. Probamus autem interpretationem Por Frii, quis ejus epistolae sensum his verbis edisserit ei que ad tres ,γ- flestiar, sete H Utases, seu Personas progredi Divisam D saπ-
δiam et idest , halere trae descen1ur , vel tu triplicem namerum se
propagare. Esse erim suptereum, altissimumqae Deam, Usum per
30쪽
mundi: usque enim ad Animam' hoc est Spiritum praeedere De ratem . Eandem doctrinam , ut poterant, Complexos dicimus : Numenium primo, qui apud Proclum celebrat, & Ia u dat tres Deos: primumque vocat Patrem, secundum Op is
cem , tertium Animam mundi, de tribus autem iis diis haec ait et Deus primus quidem in se ipse existens est simplex', quod ipsesbi ubique conjunctas est, nee usquam dividuus. At O secundus Deur, O tertius es unus. Secundo Amelium, de quo Proclus idem ait: Amelias triplicem Deis opificem, ω Menter tres. Reges ιrer, eum, qui est, eum qui babet,'eum qui aspicit. Differant autem hi, quoniam prima meus et erὸ est Meunda es quidem intellectuale , quod est in ipso , habet autem ante se, o par cicipat omnino ipsum, O propter boe esseeunia. Teutia vero est quidem , ct ipsa quod in eo intellectuale ... habet autem quod sin Secuudo , vir videt Primam se. Tertio Theodorum, qui apud eundem Proclum, tres dicit esse opifices e aliumque vocat mentem substantialem , alium substantiam mentalem , tertium Fontem animarum. Quarto Plotinum, qui mira plane, & Fidei nostrae, maxime consentanea docuit de tribus Subsistentiis, sive Principiis a Platone positis r de quibus liorum integrum scripsit , in quo summum Bonum , ipsamque excellentillimam Unitatem lacit primam Hypostasime secundam ipsam Mentem e tertiam Animam mundi, quam vit Im
catricem, amatricemque omnis vita nuncupat. Quinto Proclum,
qui in eo libro, in quo agit de Theologia Platonis , praeter alia multa, quibus Trinitatis mysterium adumbrat, de Platonis, immo & superiotum philosophorum Pythagorae, Aglaophemi, Δ Orpheiisententia, tria statuit Principia, Bonum, Mentem, & Animam e quorum Secundum ait a Primo gigni;
Tertium vero esse habitum, sol processum amborum . . XX. Afferimus praeterea ex eadem Ebrsorum traditione, ct doctrina antiquos philosophos primi nominis in eo consenis silla, ut mundum a Deo, non ex aeterno , sed in tempore conditum faterentur . Trismegissum in Mundi, atque homi-ψ -nis ipsus creatione describenda cum Mose apprime congruere. Orpheum quoque eadem sequutum, primam 'e ejus