장음표시 사용
11쪽
H comisnunt s Inspectoruin problematum libri duo. ἡγμα - α hoc est, Encycliorum duo. ζην,-κ τῶν Δημsinuru α, β, hoc est, Problemata ex Democrito, duo. Praeter haec autem tria molumina, aliud etiam proponii , triginta o octo libris di tinctum tonsane problematum titulo, hoc modo: φυ αλ νόκτυ απρος ru et is G, id est, Physicorum secundum clementa triginta octo; ibi probi marum mox, aut titulus, nisi ex subsequentibus repetatur, non legi apparet. Haud ero mihi facile persuadeat quispiam, eos esse triginta ilias octo si riones, quas nos habemus: cum eas ab Aristoteli,eo quidem ordine aut numerosi se ocatas, non sit, puto, qui assi mare audeat, quae potius confisio, quam ordo est: cum pro arietate exemplarium, alia alibi plura, alibi pauciora: , aba alibi priora, alibi posteriora exi Iant. Vt omittam quae
Apius iterantur,tum in eadem, tum in mariis sic Aonibus: Argumento ordinem litam, ac numeru non esse ab MMDule. .euodetia dicitur a G, id est, secundum elemeta, no video quomodo hic locis habeat, aut quam rem in eissi Bonibus velit ea vo Inficare. Nam quod elementis literaram libri denotentur id cum reliquis omnibus non fiam libris, se quaecunque numerantur commune il&s se hoc enim Graecorum mos. ' diculum autem
ex Amare Laertium eam rem significalsi. Pon igitur haec sunt quod existimat idem patricius tib I. t . . Nam cum ilia dicatur Phsica bono omnia Pysica Dc- ω Mariamatica ahqua,c sibica illa ut insertar Eu autem in re, tii facile a sentior a quod adeo pro certo habet lia om.1. haec problemata Aristotilis nou esse, vel in eur entiori probari argumento. Nam quod dicitur, nutam ex locis super ἀι citatis, legi in bis lproblematis, nil abia seu Lit, quam haec non esse omnia, quae ab Aristoteles vi conscripta Et mero isμm, qui ita putem. At mero quae citantur ab Athenaeo Plutarcho, Agestio, gr acrobio hic reperiuntur; quod οὐ nos locis si is admonuimus in Commentarist. Sed in idem Patricius ex loco,quem exsecudo libro meteororum postremum adducit, in quo -goteles dementis si in Problematis exis tradit, nam dementis si Bouem Aristotelis e pdicit. Eat ro Francisius Uicomercatus in commentariis ad hirum fecundum Meteono-im ea, quae de ventu in Problematis tradit Aristoteles, Aristotelis non esse, Ineo rufo potius exiritim.rt s eo argumeto, quῖ quae de tempore Orionis sideras exoratu a Theopbra
in libro de mentis proponuntur c quaesis esse contendit vi comercatus 9 eadem in problematis legantur; sicuti etiam alia pleraque omnia, quae de mentis in eis em problematis Leuntur, habentur similiter in eo Theophranti libro. Vnde se dit Uicomercatus, Problemata illa ab aliquo ex Theophram es Aristotelis libris esse consercinata, quod mi facile concessierim;si uti etiam aliqua esse bis Bombus immissa,quae nec in Theophrastum,nec moristotele ut conferenda 1, quippes tiles di l olutiones, ii sibi 'bis indignas, quae
contineant f ita horum causa reliqua omnia condemnare, impium em Amem. Sanὰ quae ex
tanea. Aristotelica autem esse iacinon aecam omnia j ab Aristotele a, Zore profecta est sol, quos enui nomina ui ibi rebus, Athenaeus, A lius, Macrobius, , alij. quod enim quaedam sint haud consentientia i As,quae alibi ab Mi sistele traiantur, non impediat quod dicimui, qua o non haec omina Aristotelis esse dicimus. Nee tamen eadem de re,iariae in vario Inom genere,ad vario que auditores pio proferre sit vela sit dum, vel apud eundem ori totelem nouum. Fit Iem etiam Aristotelis teshmonium haec pro fisag sientis, non omnino desit, quando postremo sic nis decimae problemate ea citet, quae
apud ipsem extant , it in commentario illius loci ostendimio. Haec de auctore. Librantulus, tu os'ibus ex cu B exemplaribus est, se, Problemata, nec dissimiliter ea aventiri locis ad tutas Aristoteles. Vna tantum qui est sicundo Meteororum, ocem ad-δά t, siribens: ξ. 4-κ μέρΩ , id est, in problematis particularibus, aut secundum partem, intelligens frtassi aliquam eorum Erorum distis Arionem sed eo
12쪽
i Problemata naturalia, quo titulo etiam usu est Macrobius bb. . Saturnalium. Idem autem . HIus lib.ao. cap. . appellauit et M in I. ἐγά-α, id est: Problemata Encyclia: clest mero ad vicit illa problema, quod in nostrra extat decimum tricesimeste in m. I rum autemserint L naturalium, es en ciarum problematum alty st Uinta libri, an potius ijdem, non est facile diceres Nec etiam virum ab instotele,an ab alijssint bae di-usse insiriptiones. Sane eundem librum,abo,ac alio titulosius e appetiatum, satu constare potest ex aliis elusilem orastotelis volumi η ibus: Nam libri de Physica asultatione, tuM de Frincipiis, di deprimis cara sis tum etiam de natur οὐ de motu appellati semi non fialum ab interpretibus, in alijs Ptit pias sed ab eodem Aristotele: nimirum, quod putem, prout hane mel istam Noluminis, partem adducebant, in qua proximius de hac mel de istare tractaretur. Pon μνω a; senum igitur dicere , artis titulo problemata fuisse ab θι,
qui ea citabant, appelgata: quando de mariis rebus, maeno consepto prolismatum numera,vnόque volum ne iis compriae Geo titulo appetiareturpars ista ut pro rationes tecta materi se magis conu ret; non dissi liter ac apud Latinos in Grais' Celsilibris artis,sed ino olumine compraebensis Iactam esse videmus: aliquando autem Ῥm-
uersis titulo eos suisse appestatos. Titulus Enc cliorum non flum est apud in Emm,sidetiam apud Oiogenem Laertium ,sicutι proposivimine qui tamen duos lautii ub hoc nomine problematum libros proponit. Variatum autem esse horum librorum, ρο pro Iem tum ordinem,ac fidem perturbatam existimare me ,superius dixi. Pb casme aut naturalia , quo titulo apud Athenaeum, Agessum, sust inacrobium citantur, non sint omnia,' quando it diximus, , Matbematica Moratia pleraque sint. Semo sane decima,t Pusicorum Epitome in bitur,titulo es ina unmutato,ut ex Amo, qua tota de amma&b- est. Demque m ca quae dicuntur, δ' quae Gyclia, puto eadem esse: siduam titulo appellata, sicuti alijs bbris eueni se ostendimus, ob rationem propositam, aut etiam sortasse ob alias. 4uid autem Encycliorum nomine significetur On di iuram pluribus. Nec enim mihi asserenda hue, qua Fuper eo βι Grammaticis prim , tum a Francisio Patricio, indisquisitionibus Feripateticis allata sent, or poseremum iam me, ac μιbndissime ab
sectam fio Ferrario Mediolanensi, in libro de disii ina Enscia primum, tum in libro de Armonibus exoteritas, in incrematicis, inde emm ad Iasietatem molenti liceat sitimi explere ι De problemate ibur, quod vox ea signficet, is quomodo problema , araeo- remate disserat, quid buc ea inportune congeram,quae vel ab antiquis Philos his, mel armentioribus etiam Grammaticιs asserunture Breuiter: Problema est quod proponitur adfluendum ,stu, isiud cuius caussa proponi in investiganda, inde s multi Luline conuerterunt, quaestionemseriecta autem res borum problematum non Ῥna est: quare nec bus ius libri unascientia, unius enim scientiae, gaesi ressubiecta, cuius principia es assectiones considerat: His autem multiplex sebi citur materra: naturales enim,morales,. Μatbematicae res proponuntur. Rettio autem, θ a docendi re quaelibet ex caussi, persi, Ter accidens, ab assectis, a signo: Denique nullum refigit probandi sim rem inendendi
unus: Non enim e usillius, sist μι&ibas haec ad paucos stribuntur: sed pinguiori mi-verua, atque in multorum,o mulι etiam gratiam: Haec balurri praefarer quibuspaulca quaedam de meis bsie laboribusuebiicienda. P actus eram problematum exemplar satu Marum, quo uerat olexandri lamniam ciui Medici, in Fatrici, Genuensis r Is liberi erat ex editione Basiliensi: se ad cuius oram, mir illi eruditissimus, ex m.musiriptas co-
έtibus multas ad ipserat lecLcmum varietates,di cassigationes; in quas cum accurate injicerem, Theodori quesimul eorum problematum tralationem, ista occasione consider rem hanc permultis locis non sidelem,eas autem te nessepius metiores, quam Uulgatas,
13쪽
l digno fiere mihi visio sum. a ars illa in publicum ederentur, ad Theodori autem tria i tionem aliqua aάnotarentur,rem fore studiosis baud murilem,putauimem igitur aggressus
id fuit ante annos plus minus tresdecim2 in commentarios, non ita breues, latorem eum dere sensi obflueram autem iam remam sectionem, cum in orastoreia operum editio nem ex Σjbhotheca doctissimi sis bonι incidi, in quibus lectonum ιlias lammandi ci dicis quae adproblemata essent, marietates extare ιδ pene omnes,m mero laetatussum ea uactoritate etiam suis. ilias confirmatin, cum tamen non staου adiae esse iiderem, satis ut mihi videbantur concinnae, quae in ilia editione desiderarentur progrediebar ita ere in labore satis naviter, stu quicquid ab atrorum curatione dabatur otij, id totum in uti Audio consumebam. Ferueneram autem commentando ad octauam si nem, eum morbi fleuissimo accidente Nio correpturi hoc est cordis palpitatIone,in id incidi mitae periculum, it desperata suus videretur, a quo tamen benigua ieι manu, non humano minisseno subleuatis tandem cum essems conflueta studia repetentem, idem morbus ita subtia inuata ldebat, mimansem relinquendumstudia, γ' ablegandos libros appareret, quod et feci. lotiatus igitur multos annos, cum nihil laborando, Κ iucunde vivendo, nulta: que, leuia quaedam, quaeque nullam animi attentionem requirerent, legcndo, confirmatam tandem
aletudinem sensissem, recuperat que maxima ex parte irra, amici quIdam qui meos litus in Aristitelis problemata labores no sint, cum forte eo tempore in Ludourci Septuli, commentarios ad rem priores eorundem problematum sic iones incidissent; rem miti significarunt or eorum etiam copiamfecerunt. Fefricuit illa nimirum res desiiurrum mi dendi , quid in eadem ego iam antea potuissem,es ex Septabamae etiam istis non pauca legi. Cum autem madaerem, omssa quaedam ab eo miro Grasmo, lema sanὸ, π minuta, quae tumen ad Rotelis se a rudioribus integranda facererissent; Neodorique particulatim a mesepius exarainan tralationem,qua passim Latini homines uterentur; idemque amici Egi mei nossent, mihi auctores fuerunt, i opus ederem, quἄ- - entire eorumdem cognitum iudicium effecit. γι serra tamen eo urique molui onec sectionem decimam absiluisem,qua re non ita brevi tempore per a s quippe viribus non N antea valitas, meliores dierum bora agrorum curationi ε erant danda: absilui tandem micunque potui ante annum, quod hoc tempore in tui Dibtatem, in non alia de caussa emittitur studiose lector; in reliqua Gones idem praestatumr aletudinis vires in otium dabunt
boc enim tempore, or earum infirmita 'occupariones non exigua, quibus distineor nocessario, ob publicum docendi munuου in boc fano Gymnasio, seriore Gmplissimi
Ferdinandi, pomemumsi eptum, suadentit in aliud tempus eam cogitationem rei ciam; Ad quam tamen animum eo libentius adiungam tibi haec non ingratasiisse cognovero.
14쪽
pertinent THEODORO GAZA interprete:
Pamcij Genuensis, & Medici Commentarius.
s V R exsuperantiae nimiae committendi morbi vim habeant 3 An quia vel excestum, vel desectum essiciant: qua quidem re morbum consistere certum :est
V a hac prima sectione continentur problemata, illa ad medicinam pertinent omnia, quemadmodum de inscriptio ostendit. Nec tamen sola toto problematum volumine ad illam artem spectantia haec leguntur: sunt enim qumdam alia, aliis etiam sectionibus intermixta, quae huius scientiae non minpis his propria apparere postunt. Nam tria continue polita secticine septima eur phtisis, lippιiari, o Ieabus unias ne asseiam V ram prona hordeatea Iouis . or is morbos aeeommotas ον quam intueasse ' o etiν aematim saporem ρηνιulata saneι: nec non primum eiusdem sectionis de contagione morborum medica A ipsa sunt sectione etiam nona, quae pluribus probi malis a3uersus vulnera, de vibices proponuntur remedia ex pellibus arietu, ouis confractis, thapsa A cyarhis, quis me dicinae,A illius quae maxime talis cst, atque corpora curat propria esic non fateatur secti ne itidem dccima quarta problema sexim, cur locis palutyribus ethera captiis celerius, eranamaarem tardes anariposim . ad quam aricin pertinet Quae etiam sectione vigesima, eare sintruseeus maxime corporibus nouris eo erat, vigesima secunda, cur fictis dentes essendat, viges-ma quarta, cur aqua minas salubris Diaeo sa, quam su tepefeeris, vigesima sexta, e ν Avictrii febres eantrahanι. vigesima octava, tur ostent, qui τita Iuxuriosa πιιι ab ea aescisses, trigesima tertia, omnia quae pluribus problematis de sternutamcnt , de singultu dicuntur, quae de affusione frigidae in faciem cui de naribus sanguis fluit, quid aliud. quam quaesti Des medicae sunt 3 triges a septima quae de frictionibus, nonne ad tuendam valetudinem pertincnt 3 Denique bonapars eorum quae de sudoribus de vini potu de venereis,de laboribus, de rigore pertractat Aristoteles primis nouem particulis, Λ alia etiam alibi, quis modicinae saltem valetudinem tuenti eripere audeat 3 Porro autem imiaec, medica licet, qu niam ad cortum quoddam rerum genus singula referuntur: cidemque subiiciuntur, quo de genere separatim, de per se institutum caput est propria inscriptione, eam ob rem illo capite compraehensa, eum locum sortita sunt: haec autem simul Omnia in corpus unum, unumque aceruum congesta, uniuersali titulo fuere subiecta. Nec tamen deditice aut se
15쪽
ctionum titulis, aut ordine, quo totus problematum liber dispositis est, magnopere auti qumserim , aut laborauerim: multa enim ab iis, qui eum manibus versarunt, quo ad illas res pertine de priore statu fuisse immutata, ego quidem milii facile persuadeo. Qira de rei cum dixerim in Prolammenis, veniendum est ad problematis expositionem. Nimias igitur exsuperantias vim habere morbos committendi, cuius ratio hoc primo problemate quaeritur, confirmat etiam illa Hippocratis sententia sexto epidemiorum sectione sexta quae ad tuendam valetudinem pertinet his verbis, ἀνοι, σmα, 'rum, υ- άφω , , πιανῶ id est, laboriribus, postis, somnus, mentis fingata mediocria. Nam si mediocritas mendae valetudinis vim habet, exsuperantia prosem eam minuendae, & morbos procreandi vim habebit. Exsuperantia vero earum rerum omnium hic accipienda est, quae corpus nostrum asscere S immutare aptae sunt, quae a medicis non naturales appellantur, S: sex enum rantur aer, cibus 5 potus, motus & quies, somnus Si vigili excreta AI retenta, atque an
res quam par sis exercitat ones vires minaunt. Er corrumpam. It que poculenta est stulemamque evus ora ae paniora valetuAnem Latins ae pergunt , moderara aviem eam tonciliant.
augent re cati odiant. η ---οῦσι An quia mel extestim i id fictum eunt. Non est existimanda nugax argumentatio Aristotelas; exsuperantia morbum facit, quia exsuperantiam faciti est enim ab una caussa ad aliam, a generali ag particularem: rerum cnim non naturalium excessus , excessum in qualitatibus aut humoribus nostri corporis creat Minde morbos. Fieri etiam potest, ut generalis alicuius caussae exsuperantia in aliquo corpore minime exsuperantiam gignat , sed mediocritatem inducat, quo
tempore non facit, sed tollit morbum, ut sequenti problemate apparebit: Ostendit igitur laedentem causam eo in singulari subiecto, quod male asscitur, quippe quod a suo bono & aequali statu ab exsuperantia deturbetur, & hoc nobis signiscat Aristotelis argument
rio. ἀν Ita ut ιι -- sua quidem re montim confitiere certam es. Clarius, & verbum ex verbo Ia vera morbis s. Morbum autem esse excessum vel defectum, sanitatem vero symmetriam, aut moderationem earum rerum, quae unicuique pro sua natura debentur, notum
apud omnes medicos est Λ apud eundem Aristotelem,qui sequenti problemate, sanitatem mediocritatem esse dicit. Quam eandem ob caussam ab Auctore libri de flatibus, medi-eina definita est ad emoriatiaris. Cum igitur exsuperantiae minime custodiant modera tionem illam: sed corpora semper ita assiciant, vi vel deficiens vel redundans aliquid in ipsis creent, iure morbos producunt.
Cur morbi saepe curari possunt, ubi quis abun Ae excessit 3 Equidem nonnulli medici eam artem exercent, ut non nisi pcr excessum agant, vel vini, vel aquae, vel salsuginis, vel cibi, vel inediae. An quoniam caussae, quae morbos committunt aduersae inter se sunt 3 atque ita essicitur vi gcnus duci per excessum sterius in medium possit.
Haec ex superiori problemate apta esse indicat particula, δ, qua in proponendis problematis cum quidpiam tale spectat, hoe in libro saepius uti solet Aristoteles, sicut hae
eadem sectione problemate decimo quinto alibi. Sententia autem quodammodo sui periori contraria proponi videtur a ubi enim exsuperantia faciebat morbum , hic tollit; ad quam contrarietatem indicandam eadem particula, .n, quae oppositionis nota est
sicuti grammatici docent, sanh magnopere facit. Math igitur fecisse Theodorum existiamo, qui eam sua in tralatione omisit. Contrarietas autem haec, quin utraque, quae tum superiori, tum hoc problemate continentur vera esse possint, haud impedit; nam nec propostiones uniuersales sunt, & sunt in materia contingente: huiusmodi autem propositiones, eis contrariae sint, vel subcontrariae potius vi dialectici docent, verae smul esse possunt.
16쪽
possunt. Porro equidem ab eadem cauila contrarios prouenire effectus natione aliarum conditionum,quae ad esse in gignendum necessariae sunt, disertis verbis ais at Aristo teles hoc eodem in libro , lectioius tertiae problemate vigesimo sexto, A re ipsa exemplis lpatet ex eodem Aristotele problemate pruno, &octauo sectionis vigesinae oauiae. Igitur stiminis quarumdam rerum excessibus perfici aliquando curationem, nonnullorum medicorum exemplo docet qui tali curationum geracre utcrentur, quum summam aut vim aut aqua aut salsuginis, aut cibi copiam aegrotantibus exhiberent: aut summam eisdem ladhiberent inediam. Porro de excedenti inedia habemus Hippocratis testimonium inia itio libri de ratione victus ut acutis ni dicos otitisse affirmantis, qui ne dum piissanam sed nihil omnino exhibetentusque ad septimuin diem, alios vero donec morbus ex toto iudicatus sitisset, quo eodem sane vitio ab Eristrato in libro de febribus insimisti α suisse Apollonium, de Dexippum Hippocratis discipulos, ut in magistrum nimirum reserretur inuidia, testis eth Calenus commentario ptuno, & tertio in librum Hippocratis de ratione victus in acutis, quibus in loci sicuti etiam commentatio quarto in eundem librum particula quinta ab ea calumnia fiunmos illos viros defendit Galenus. Qui au*m cibi . vini, aquae, & salsuginis, seu aquae salsae excedenti copia aegrotantes euraret, unicum cito exemplum quod omnia comptaehendit, antiquus medicus Petro dictus, seu Petronas. De hoc viro, qui non fitit Aristotelis aetate inferior ita Celsus libri tertia capite nono. Apisanrsaos quoqae ante Herophiliam, Gr En uratum, maximeque post Hippocratim sit Petro quidam, qui H- ινιι tanIem hominem ibi aerapnat multis iras mentis operiebar, τι simul calorem interilem onr que extis et, deinλ ωApaaltim remissι erat θινώ aqviam frigidam potui dabai: ae smoaeras Addirem, exsum sest atrum μὰOiat s non moae l. plus etiam utia frigida ingere
de Apollotiio. de Dexippo, scuti de de toto hoc inediae, aut alimenti quo mcdu i uterentur excessit, ita Galenus in libro de optima secta ad Thriasylvisum capite decimo quarto.
compellibat, o fragiaam a. iaborantis artisnam suu dabas. 'osi navis vero atqvi Dex pus Η - pocratis ais rares nee qaam propinaiant dum is, . praepa ueram enim e athos quosam cenos namera δε actim, O essent sis ali haeminas Iapane ex his Ass. res is ahernatim aegro tam bis dasans. Porro aurem huius eius icin moris , quo rihonas ille uteretur, meminit iterum, ac temo idem Galenus commentario primo, & tertio in librum de ratione victus in acutis. In liumc sanε virum potissimum ut putem intendisse inimum cum hare scriberet Aristoteles, faciunt illa praesertim verba Κου ωὰμ ammtωυ mniam, ἡ τέχνη, quae videntur illa ferine Celsi HO Me omnis ei- -ἀema erat. sanh autem hiauismodi medendi ratio, quoniam modicorum vulgo minime notavi consueta erat, quippe perpetuis, de constantibus medicinae legibus dissentanea unde A temerariam appellauit illam Celsus; nota nullorum mericorum, huiusmogi artem per excessus curangi, esse clixit Aristoteles. η em cis etret 'οι t. νιαε α ιοῦ, G. An quoniam eatissae, via mortis eo stunt Ruione affert curationis propositae quae per ex mus fit. Eam autem ut apparet ad medicinae regulas,& praecepta reducit. Os edit nimirum excessus morbos curare quonia quae morbos Aciunt excessus sunt fur 'riori problemate: contraria autem contrariis curantur r contraria autem sunt, quae sube cin genere plurimum distant, plurimum autem distant contrarii excessus. Igitur qui morbus alicubi per ex sum caloris constat, ille excepti frigoris curabitur, qui autem excellu frigoris, per ossum caloris; nam pugna inter contrarias illas excedcntes qualitates commissa, de quarum ratione, de gradu latius a medicis disputatur , cxcessus redi gitur ad mcdiocritatem, in qua consistere sanitatem ex medicorum sententia dictam est, de dieir hic idem philosophus sequenti problemate.In eandem porro sentcntiam habemus Galeni verba libro de constitutione artis medicae capite duodecimo in Latinis tam enim ia
17쪽
temeraria illa medietna, quando ex veris, de propriis artis principiis deducta est; nec quo- lrundam medicorum, quod ait Aristoteles in problemate, sed omnium istitaec ars est. Dici mus artem euranda per excessus a duobus medicorum generibus exerceri, seu eandem in medicis aliter & aliter eonsiderari si enim summus calor alicubi summum faciat morbuin, medicinae legibus misimis medicus summum adhibendum fiigus intelligit, adhibet ex artas praeceptis ut in febre ardenti aut synocha fiigidae largissimum potum, aut sanguinis missionem ad animi deliquium: in summo morbo ex summo stigore, idem consimiliter operatur. Iam vero idem non faciat in morbo, qui ex summo aut calore, aut frigore summus non sit: id verδ faciat, quem Aristoteles dicit, medicus , siue petronas, siue alius fuerit. Primum enim eodem eatore summh aucto, exinde summe refrigerantia adhibet. Galeni lora superius indicauimus,& Cometh Celsi unum libro tertio, in quo etiam haec leguntur. Neque adeo tamen non est temeraria ina meastina, quia piares se prasinus a principiys exeripis inierimur sita ci- eadem omnibus eanaenire nonpo int . fere quos miro non reinruis, temeruas ad uuat, trioque eiusmodι mediet melias alienos atros, quam stiri nutriantiu es circums em quoque haminis σ nouare inserdum, se augere morbum, enes Meensere, vita tura tonem uti lagasas non recipit potes ratipere id quod futuram est. Ergo istiusimodi medicina per excessiis, tem
raria S regulis dissentanea fuerit in Petronas,qui eadem semper uteretur, quomodo accepit eam Aristoteles cum dixit, talem medicinam esse nonnullorum mcdicorum, nimirumper excessus semper procedentem: non fuerit in Hippocrate, qui ex anc, ac regulis ea ubivsuueniret uteretur. At quoniam excessus tum ab hoc postremo medicorum genere, tum ab illo priore adhibiti morbum eurarunt, Λ fiequens suit per excessiam aegritudinum cur lio , cur se numero excessia rarentur quisiuit Aristoteles. sunt igitur excessus aliquando ex arte ut in priori genere, quod scribebat Galenus locis, quos indicauimus, aliquando non ex arte ut in posteriori. Quod si accidat aliquando, ut bene ac usus tempore etiam ab illis excessus adhibeantur, enimvero ex accidente res contingat, nec ex medicinae legibus, quantum quidem ad eos pertinet remedium dici possit. porro in textu cum antea legere tur, ξα ηειμ iram Sti, nos ex dendum eurauimus, λώω DG ειμ, haec enim visa est
melior lectio, quam habebat ad marginem adscriptam Alexandri Iustiniani Chij medici, & Patrich Genuensis, viribue doctissimi eodex, de quo codice in Prolegomenis diximus:
in quo similiter post τι, - , , ponitur particula, o , quam retinet etiam antiqua tralatio, quae s recipiatur, mani sem patet minime esse continuandam sententia sed diuidendam: de post participium, et Mia, subaudiendum esse verbum substantivum.
Cur temporum, statuumque mutationes morbos intendant, tollantve,
iudicent, vel committant 3 An quod aut frigidae,aut calidae, aut humidae, aut siccae sunt, morbosque qualitatum huiusmodi excessias committit. Secunda et enim valetudo mediocritas quaedam est. Quod si per humidam, frigidam-
Ve materiam morbus constiterit, tempus accedens contrarium tollere illum
poterit. Sed s minus contrarium subsequutum si, qui similis status temporis superuenerit, intendet sane, atque interimet: quo etiam sit, ut qui bene Valent aegrotare tempore mutato incipiant, corporis enim proinde temperamentum soluatur necesse est: quippe quod non nisi temporum, artatum, locorumque statu i8oneo aptum sit augeri, seruatique. Quam ob rem cum tempora euariant, ratio tunc valetudinis habenda diligentius est. Idem au
18쪽
' tem illud pro causa particulutim etiam adest,quod in uniuersum proposui
de temporibus; mutationes etenim flatuum, a latum, atque locorum pro temporis cuiusdam mutatione accipi debent. Quapropter haec etiam intentaldendi, uel tollenssi, vel iudicandi, vel contrahendi morbum vim habent,
quemadmodum tempora,&syderum ortus, Orionis, Arcturi, Vergiliarum, fCaniculae, qui satus, imbresque excitant, qui serenitates, fragora, teporesve solent adferre.
Quae hoe problemate traduntur, ea similia sunt iis, quae tradita sunt duobus superiori-lbus nisi quod illa uniuersalia magis sunt,t cautem specialia magisvhicnam uniuerse quum trebatur de exsuperantiis omnibus, quare morbos committerent, & sanarent, hic autem lseparatim, de speciatim de mutationibus temporum solummodo. de ventiis quare partim intendant,fi faciant partim autem sedent ,& radicent morbo Problematis autem istius solutio quemadmodum etia superioris, ducitur ab exsuperantia de corrarietater ideo enim mutationes temporum sedant, aut pariunt morbos,quia cum finitas sit aequalitas,aut mo- lderata proportio, non potcst ipsa ua lcmporum mutatione in quibus neces 5 immodo iratio, aut inaequalitas contingit, Consistere; sed ut una cum iis assiciatur necesse est. Et cum morbi exsuperantiae M immotarationes sint, nempe caliditatas, frigiditatis, humi ditatis, Ze siceitatis, mutationesque temporum similiter per easdem qualitates fiant, contingit ut si morbus constet per humiditarum,& frigiditat et moratio temporiim ud contrarias qualitates facta, ad caliditatem nempe. & siccitatem, tollat ipsum: si autem noni fiat ad contrarias qualitates, scd ad easdem potius, quibus constat morbus, tunc morbus li per lintiles qualitates auctus intenditur; SI sic mutatio temporum ut vel faueat, vel adue i ietur morbo neces le eth ει- ουν δ3-η-Ita reposuimus est codice Iustiniani, cum antra νιμ legem r. -ν δ. ωανάα φ εχπα . Negationem addidimus, quam in expositione sequuti sumus; illam vero approbat etiam Iustiniani codex, in quo simi liter pro δῶ q, reponitur η-Δώ. -υ I o νMnom τους - νωνί c. Euo eIIam μυι ροι bene malem a rota e re ora muιaIo iseipiant. Corollarium infert pertinens ad sanos, hactenus enim de morbosis imitutus est, ob eandemque rationem mutationes,lcmporum morbos afferte sanis dicit, quoniam simul immutantes hominum corpora eorum temperationes similiter dissoluont, ac destra ii quam rem probat ea ration quoniam a fami liaribus,& similibus siue temporibus,sue affatibus, siue locis eadem temperatio roboratur ac augetur: huic autum consequens est ut e conuerso a contrariis, Ac dissimilibus minuatur, de dissoluatur: sequitur igitur corporis temperatio tempora, aetates, dc loca, de ad illo rum mutationes mutatur. o I vG τ άροῦ M'πα κ -Idem arum istud pra ea saparitcaiarim eι am Mest. Rem adhuc ad magis pulticularia redigit; quae eatim dicta est de temporibus anni, uniuerse nimirum, &sccundum genus, eam in iis etiam quae secundum partem sunt, eandem estu ais ansi intollaec autem, quae secundum partem suntcnumerat ventos, de quibus etiam superius in problematis initio mentionem fecerat, aetatus, & loca; haec enim tempestatis alicui mutationes sunt ; hoc est, non absimile fit, ac si tempora mutarentur, de ad horumcinuslibet mutationem sequuntur essectus, qui ad temporum mutationem sequi solent. In Iustiniani codice post mi, o habetur par tacula, o, , quae sensui omnino necessaria est, quamque nos ideo restituimus. No-A : τεὴει, παυμ, te, , ψ ποιῶ. avrvιer hac ei m intendenssi, vel tostreiu mel iis eanδ. HI e-ιrahenssi moriam vim habent. Iterat eademinet quattuor verba, quibus usus est abinitio, nec id absque ratione, unumquodque enim ipsorum ab altero diuer sum est,& propriam vim obtineti prioraenim duo intensionem, de remissionem morbi sagnificant posteriora vero inchoationem,& terminationem; per vocem caris,in a, morbi terminus fgnificatur. ω-ρ - e-τα ουμ, taediras Mes υ,-- insem. Euemadmodum tempora, osderam oram, OrionM, Aretari. Haec pendent ex superioribus ; eaclemenim iterantur confirmata exemplisὲ ventos nimirum, aetates, & loca intendere,& sedare, iudicare, de gignere morbos, sicuti idem faciunt anni tempestates, atque ortus stellarum, cuiusmodi est Orion, Arcturus, Pleiades,3c Canis. Porro haec, atque onus sedaram, vel posta sunt ab Aristotcle tamquam interpretatio eorum,quae proxime praeponuntur, ut indicaret quid per tempestates vitelligeret, mutationes nimirum fictas occasione ortus, aut occasus quarumdam stellanim aut posuit tamquam alteram rem , ut tempestates sint temporum anni mutua successiones, quibus ver excipit astas, hanc autumnus, eandem
19쪽
hyems,ortus autem astrorum alias signiscet mutationcs eorumdem astrorum ratione contingentes potio Galenus etiam aphotisini primi commentario tertio, quo loco Hippocrates eandem habet sententiam, his vcrbis: Mώιaι ones temporum post imam pariunt moνbos Mutationes similitet duobus modis accipi dixit, vel tanquam idem fgniscarent, ac si eessiones, vel tanquam alternationes, quae sunt secundum illorum temperaturas: lautus - lmodi enim praescitim accidunt in ortu stellarum, quae diche sunt, quemadmodum indieat Aristoteles cum Q it. flatus. imbresque excitant, Φυι serenIι ales, fgura, reporebestini adferre: hae enim ita interpretamur iuxta Theodori tralationem, Graeca enim vi- identur aliquantisper corrupta, cum illa generandi casus nomina 8 υδ, O, SI
quae sequuntur, non habeant unde sint apta, quod ego quidem videam; non enim pulcna la voce ωμη; nec tamen ut existimo, haud multum dissmilis pollit elle sensus. Hippocrates praeter locum quem indicaui in aphorismis,candem de temporum anni mutationibus sententiam habet in libro de humoribus, his verbis. Malassenes mammeparatim morbos, cπρυ- lsertim maxima, o in re ονibias magnae ma asiones, is in a*s. In libro etiam de aere aquis,&locis ad problematis huius sententiam hac leguntur: sponti autem, o Aulareram exorsum tonsiderare prae in Canis. Erinis Arcturi, cir Pleιaάum Mosam. Moris endo in his maxime dιe-όωι iasicanιών. at i perimans, al3 mero desinam. Porro de temporibus quae determinantur reu, & occasu signorum,de quibus meminit Aristoteles in problemate, ita Gallanus aph rismo decimo quarto commentaris tertis snus Pleiadam primi ιvim est Batti.post qaem Canu ortus operam appetiaram inchoat quam etiamsecanciam panem is fatis iocans. POM hane Adicturias oriens murum faeis aviamus, δικῶ at sitis me aiam ιν is primipium ad eis. Vt iam ferme in idem incidere appareant temporum mutationes, id est mutuae successiones,ac insignium harum stellarum ortus, Λ o easus. Quibus autem anni mensibus, At mensium diebus eo rum syderum ortus,& occasus contingae varie res proponitur; varietatis autem causta dii plex est, nam At pio varia poli altitudine diuersi sunt diuersis in regionibus s)derum ortus,Bc occasus, & quoniam totum signum non unica die exoritur. alii alium diem tradiderunt.
Nos ex Plinio, qui in Italia scripsit, dies hosce apponemus, capite quadragesimo septimo libri secundi. pleiadum, aut Virgiliarum ortus est ante diem sextum Idus Maias, hoc est decimo die eiusdem mensis; occasus earumdem ante tertium Idus Novembris, id est die undecima eiusdem a Canis ortus est Sole primam partem Leonis ingrediente, die decimo lquinto ante Augustas Calendas, videlicet die decimo octauo mensis Iuth, Arcturus undecim diebus ante aequinoctium autumni, nimirum die circiter decima Septembris; ori nis sexto Calendas Iuth, quae est vigesima sexta mensis Iuni) dies. Hic tamen sunt, qui legunt sexto Calendas Iunij, ut vel totius mensis discrimen atque intcruallum adlit. Fuitq; omnino Ac apud alios eontrouersus huius stdcris ortus. Franciscus enim Vicomercatus in commentariis ad secundum Aristotelis librum meteororia reprςhendit tum Alexandrum, tum Theoplatastum, tanquam de huius hetleris exortu falsa scribentes; vult autem Vic mercatus eum exoriri Sole finem Tauri ,& initium Geminorum tenenter sed nobis hareexquisitius hoc loco inuestiganda non sunt. De eorum, & aliorum etiam signorum cxor tu praeter Ptolemaeum post uni etiam legi Varro , & Columella Latini m res, quorum ille capite vigesmo octavo, Ae vigesimo nono libri primi, hic autem capite secundo libri undecimi , non pauca ad hanc materiam proposuerant. Altius etiam ex Adamanti
Cur vomitus cum tempora immutantur citari maxime debeat 3 Anne conturbatio redundet, cum varia excrementa materiar inutilis ex mutandi
ratione proueniant: unde si ut cibum ath parum concoquant, alij parum
Dc anni temporum mutationibus, quemadmodum in superiori, agit similiter in prae senti problemate, illud qiuerens cur in eis necesse sit uti vomitibus 3 eam aulcm rationem reddit, ne ob varia genita excrementa conturbatio fiat in corpore. Varia porro vel etiam contraria gigni excrementa in temporum mutationibus, satis parere potest consideranti
20쪽
t ea; mar in praecedenti problemate dicta sunt, cum alia mutatio fiat ad oliditatem, alia adi strigiditatem,unaquaeque aurem ex his propria gignat ex emcnta ι cum igitur unius gen
I ris tantummodo exocinctum extat in corpore,illud a natura facilius regi potest, cum vero ob mutationem aliud ab eo diuersum gigni contingat, tunc a varietate magis onerata n tura,conturbatur tota & in morbos incidit, a quibus ut caueamus tutum eosilium est, eum
aliqua mutatio anni temporum fit vomim quod genitu est cxpellere quo nimirum absque sanitatis periculo, aduenienti locus patere possiti In codice Iuliiniani post vocem l legiriar particula negandi, ου, quae problematis sensum priori ex toto contrarium readit,
i quam si recapiamus ita locum exponemus: In mutationibus temporum non esse utendum vomitibus, quoniam cum varia in mutatione, L ob mutationem sint genita excrementari alia enim temporas conditio alia gignit excrementa, non possunt omnia per vomitum e t pelli,quo tenuiora tantum magisque prompta, & ad superiores partes tendentia oracuati tur: reliqua igitur durio buntur solum, & eorpori turbationem asserent: praestat igitur c rpcita non moum g valetudinis tamen habere rationem, quod proximo problematei dixin Porro Theodotus aut aliam scripturam sequutus est, aut illa de suo addidit. V de Mur et tim L param eo eoquam a 3 partim e sant. Iustinianus in margine pro eb τη M.A
habet ἐδεά ine με Astac. Adnumuisse contcnti non immutauimus, quisu ad sensum mini
Quam ob rem qui vel cibo vitioso vescuntur, vel fame diutina laborant, pedibus intumesture soleant Zan yttisque per tabem, consumptioncmque illud accidat 3 Tabescunt enim & qui elutiunt, quia nullum penitus capiunt
alimentum ; & qui vitiose vescuntur, quia quod assiimpserint perfrui ne
qucunt. De dualms corporis constitutiombos in quibus pedes intumescere solent verba suci caussam liuius accidentis inquirens e sunt autem illa: duae constitutiones, tum eorum qui famem tolerant, tum qui vocantur ab Aristotele-; dictionem autem liacs,-ι transtulit Theodorus, qui cibo vitioso vescuntur; de quibus quamquam verum stproblema; qui enim vitiosis cibis aluntur, iis inflantur pedes, ideo tamen minus appr handa est ea verso. quod cx generali problema reddit particulare a vox enim non solum prauis eduliii: enutritos signiscare potest, sed in uniuersum pallidos, de morbosos, seu malo corporis habitu detentos. Testis sit Hesychius, qui & , δεῖ inio exponitis. ιυκλεας Quid autem vicδελυς sit, rumsus exponit per haec verba, εω ο κKδηαι eo ma , Most o E- άφ' ης Metia μι καδε, ψ κιμε, , ά δε κυαν. Si igitur, καλ- vitiosum signiscat, prauum,co ruptiis adulterinum, a scoria metallorum , quae eo nomine dicitur translata fgnis catione quae totius metalla deletior,1 spuria pars,ae sex illius est; cur non similiter omnes homines, qui prauis excrementis,& vitiosis humoribus redundant, S: pro eo quod ad sanitatein pertinet sic asncti sunt, ut vitiosum, prauum, fle minus legitimum statum possideant, mentiti,,Is etiam, nomine illinc deducto appellabimus 3 de his igitur in uniuersum problcma instituens Aristoteles, quaerit quam ob rem tum iis pedes intumescere soleant tum etiam ver5 smiliter iis, qui famem tolerant 3 Caussam autem dicit esse mera μ, quam Theodorus vertit tabem, & consumptionem; proprih autem dicatur colliqiuatio, is esiectus tabes est i haec autem colliquatio, nimirum humoris & substantiae absumptio, vel fit latenter, ves manifesta aliqua fluxione. Latenter vi exempli gratia cum in st-hribus , quae mara modes dicuntur, substantia corporis, vaporis modo di luitur, Ac a sumitur totumque corpus exsiccatum,& tabefactum relinquitur: maniseste ut cum in ribus eoiliquatiuis, per alui flusum immoderatum eadem tabefactio contingit tute que modus in praesentia locum habere videtur. Nam qui famem tolerant, illi latenter colliquantur, absumuntur, quoniam calor innatos, cui cibus subinde necellarius est, alimento haud ingesto, quibuscumque potest abutitur ad palbim, corporis humoribus, A N: inde