장음표시 사용
11쪽
ramen se postmodo indignos , impares, o ineptos fatentur. Sιυe enim insirmitaris suae deterriti constenti a ; siue exhιμβῶ quam aliunde utendumsumpserant supellectile ; sve quod iuexanimι sevi sentenisa non cedat promotio, aut amplioru alibi fulgeat lucelli stes : stiva saera , cui manum admoυerant, renunciant, O post terga re liciunt. diuorum alii tanquam ἀμφIcια teria O aqua alterno vi ctitani, culeosane dignι pue ricida , qui dividunt operas, quarum alterutra torum poscit hominem: alii prorsus deficiunt ab equis, ut Munt. Diovsii. ui se impares regendis viris experti transferunt ad imperrum puerorum. Sedo justum videri laborar defeetum , causasque irreligiosa resigioniinυenit eorum i πικροως. Dii meliud, quamus illa βι hao Mbetorica Octior Non est. Imo nec contemplario quidem; sed Factis O mera Dissimulatior quas is uant
mulierculis, quibus se viros opprobant; re cerdonibus, quibu4 coeperunt esse in pretio verendie deinde libidine quadam na-riva , ctiso, calumniandi, jacto hoc fundamento arIu pessima , quam stam calunt optime , Ne cujus fama pareant; ore enim ut quamυis consolidetisr vulnin , maneat cicatrix ἔ nullius sibi meriti aut virtuti, eo cit, ex censura quam sibi Us-munt, homines moribus improbi, studiorum rudes, literarum profani, experIes artium nisi sordidarum . audent de rerum summa, ct in qua ipse felicitatis articulus, ct recte vivendi
cardo vertιIur, juventu tu nimirum educatione decernere o
praeserabere. Jamque in viros literatos, qui, dum publicum in
privato agAnt. de republica oe literaria merentur optime , I holarum moderaro res , Handestina calumnia tragulam ador πιnt, eorumque famam depeculatum eunt. Hunc tumidum nuncupant Padan rium , proterva insolentem adolescent a , Neque eum cujus gravital ferociores a licentia deterreat; illum unis provectiorem O locupletiorem, quam qui laborem hunc
ferre post, aut eriam velit: Hune supercilio tristi feυιrnm causantur, vultu retrico austerum , esse Du terrori O Odio ἔisium dissoluta comitate futurum discentibus contemptu ι ct exemplo malo e hunc insimulant eνuditionis parum probata 3 illum religionis suspectae. Deinde ubi υident graphici isti Dcophantas elancularii usurris detraxisse aliquid de aliorum fama , veneno huic aliquid de suo latice admiscente Operam pollicentur suam fotiti O meraeo sesentia juxta atque fanctitaris incocti succo, arrem veniatant suam. Heu doce nrium impia, discentiam
12쪽
rium misera eanditios ubi, dum foventur eustodes isti a doctrina simul O pietate alieni. Et succus pecori , bc lac subducitur agnis. Sed modus sit. Neque enim e dignitate Artti aut Eloquentia es , iram utcunque justam distringere in pecudes inertes , animalia spurca . sacerrima capita r quorum nequiIra tamen nihil iniquius, quorum imperitra nihil impudentius , quorum igno rantia nahst arrogantius. Neque si falsarios istos duces . hareseos sua conυictos, in Irrum doctrina ducere Posset resta Rario, velis tamen rude vulgus Dpm se sapere oe injuria is a litare quin malit sebi os oblini er nas sus enses instar ursorum trahi isquam auribus duci ad saniorem mentem ab Herculis rimia carena. Decipiant ergo illi, despiant hι cum venia. Vos autems sapitis, amo ut sapiatis , Mercurialem admittite Indicem , qui vobis primum quidem una Θηου quas per campendurransennam copia. O opes Oratoria commonstret. deinde Partitiones Oratorivi eluei det, mox digitum ad ipsos fontes intendat. E quibus plenos sumite haustus ἱ urseu Iuri rudentia foro . seu Theologia ehoro praeparamini, Suadela virIure ae viribus instincti . relinquatis in audientium animis aculeum: Her metu instructι ea dueea pectora mulceatu . animos regatis, δε-ceatis . serveris. Muod ut far, transibunt pracepta in vora οπι benigna υobis dextreque numine adsit Deus ; Suadam, Gra-riomque inspiret suam ; vosque, qηοι esse j Hi Oratores, Iaciat.
13쪽
I Ηetorica est facultas de unaquaque re dicendi beneti ad persuadendum accommodate. - Dele- conei
Μateria est, quae eunq; res sub disceptationem cadit, potestque persuaderi. Quae & dicitur; estque. simplex; unius scilicet thematis; ut, de Virtute
Conjuncta; a Infinita, Thesis: quae universaliter Pronundi l quaerit; ut An ducenda sit uxor. - ti alicujus. v Finita, Hypothesis: quae universa- quod argu- s lem restringit ad circumstantias; meotis pro- I ut, Sitne Philosopho, hem, indotata. batur: eaq; 3 extera uxor ducenda. Atque Finita haee quaestio est materia oratoris maxime propria. Verum examinandi, explicandi, ornandique eaufa, hanc orator subinde revocata Finita , circumstantiis suis exuta, ad Infinitam : ut in Practi ea & Civili quaestione excurrit aliquando ad
laude aut vi tu- t x s Tur. i Iperio versatur. pitu- 4 Deliberativum, i do, quod in futuri in
Detestatio Spes aut Μetus. aut dissuadet.
Judiciale, quod in praeteriti di-
14쪽
Corporis, VOX lonora, d uti ncta , suavis; latera firma 3 oris totiusque corporis venustas ec spectabilitas. Naturaeaque
tandum acutum & la- gax, ad explicandum facile, ad studia incitatum dc docile, fir- Animi, mum atque diuturnum ad memoriam, quae a Natura & Exercitatione potius est quam ab Arte. Judicium soli- dum & Discretio. ab Arte,
Inventionis, quae excogitat argumenta ad persuadendum idonea. Dispositionis , quae res inventas discernit, apteque per partes distri. buit.: Elocutionis, quae res inventas dispoini sitasque exornat flore Verborum , di lumine sententiarum. Pronunciationis, quae cum vocis apta modulatione & corporis gestu ora- tionem profert. ab Exercitatione, quae assiduitate Legendi. Commentandi, Scribendi, Variandi, Imitandi, dc Dicendi, Naturam AItemque Per-
15쪽
Inventio est excogitatio argumentorum, quae ad persuadendum sunt idonea. Argumentum est probabile' inventum ad sidem faciendam.
rum, ea locis pa- theticis, quae versantur in Ad Conciliatio ἀ Certis, unde fiunt Demonstratio ia
Ratiocinantibus a Causis, efficiente, materiali, formali, dc finali; ab Esse iis, Subjectis , Adjunctis, Definitione, Divitione; Genere, Specie , Toto, Partibus, Comparatis , paribus dc Similibus, Opposiis, relatis , contra riis, privantibus & contra i-centibus, dcc quorum disciplina petenda a Dialecticis. probabilibus, dc Verisimilibus Excitandis vel sedandis affectibus; Amore, odio, ira, contem -ptu, lenitate, metu, pudore, gratia. set icordia, indignatione, invidia, aemulatione. Summi erit artificis noste ; qui, ecerga quo S , di quibus oe causis, hoc vel illo affectii soleant ho
, oratoris, in quo requiruntur, Frudentia, ProbitaS, benevolentia, Modestia. Nationis, Republica, liberta.
tis In qua Democratia, legum degit. Re - disciplinaria. spiciat er. Aristo cratia, divitias..t Monarchia , custo-
16쪽
INDEX RHETORICUS. re Affectibus; ira, lenitate,
misericordia, laetitia, spe, dolore, metu, odio,
Habitibus; virtutibus &vitiis. AEtate; juventute, sene
Fortuna; qua nobiles , potentes, divites, sortunati, &C. - Α Οχνα, Inarrisietalia. Quae non parit ars oratoris, sed aliunde ad se delata tractat; cujusmodi sunt Testimonia Divina: Oracula sc. & vaticinia; vel Humana: atque haec, vetera eX Authoribus, Iecepta proverbia , sententiae, apophthegmata; aut nova, ore tenus, Jusjuranda, aliaque Instrumenta forensia, Leges, I'acta, Testes, Tabulae, ut 8c Signa . Circumstantiae, exempla; quorum copia in-. 1tructus debet eme Orator. Auditorirum, quia
Possibile, & impossibile, ut doceat tur potuisse aut non potuisse fieis Trium generum ri. communesto Magnum dc Parvum, ut ostendaturci sunt: l Comparative, aliud alio esse utilius, honestius, &c. Fidem tantum facere, prae se serendum est: Conciliatio& Motus in Exordio quidem dc Peroratione proprium habent locum, sed in perpetua oratione, sicut sanguis in corpore, fusa esse debent.
17쪽
INDEX RHETORICULDe Genere Demonstrativo.
i. Admirabilibus, quae divinitust missa, prodigiis, auguriis seu oraculis, significata praecesserunt. 2. Patria. 2. Genere
seu natalibus. q. Sexu. S. Singularium aetatis partium i 1iitutione, educatione, disciplina, studiis, consiliis, rebus gestis. 6. Morte & eventis post mortem, jactura de . luctu. Iortunae: ut sunt, opes, honores, amici, amnes, liberi. Corporis: qualia sunt, forma, robur, valetudo, agilitas,. corum
Insita ; indoles, ingenium,l judicium, industria, doci-
sita; U Temperantia. virtu- l Mentis; Prudentia, te S L Fortitudo.
Atque in his explicandis sequendum aut aetatis atque rerum gestarum ordinem; aut virtutum distributionem dc certa Ierum capi- lita : Hic Ortisiciatu, ille Naturatu ordo dici
Virtus sola per se ipsa laudabilis est , sine qua nihil recte laudari potest : Auditu vero jueundiora sunt, quae aliis functuosa, sibi laboriosa, aut certe gratuita. Naturaedi Fortunae bona tractamur, quod in eo-
18쪽
rum ulu ac moderatione virtus maxime eernitur , prout quis iis recte vel male usus sit: si non habuerit, sapienter caruisse; si amiserit, mode rate tulisse. Cautio est, ne ementitas laudes adsciscamus, neque iis quae multis competunt aut rerum levio rum laudationibus immoremur.
Ab Honesto , qui proprius est Demonstral tivi generis locus , continetque Deco rum , Legitimum , i. aequum in homines, pium in Deos, Jultum & Gloriosum; ab utili, Dissicili, dc caeteris Deia liberativi genetis locis. quos vide suo loco. Facta A circumstantiis ; Persona, Re, Causa,
tempore, Loco, Modo: unde Amplificationi praebeatur ansa ξ, quod quis primus secerit, aut solus , aut cum paucis. aut praecipue , aut tempore maxime n cessario. aut saepe, dic.
A causa emetente, & Defi nitione; ab antiquitate. ori ine . honestat. ι asingularibus cujusque rei aut loci virtutibus , si
tu, amoenitate, utilitate , voluptat . Subje
ctis item, acjunctis, effectis. Collatione similium. Et Comparative in- ter se tractantur I
I , ' j ' i Contentione dissimilium.
19쪽
Haec oratio ad populum habita, ad animi motus, non ad fidem faciendam a commoda ta, expositionem factorum, non argumentationem requirit: Estque illustranda verbis insignibus, transatis, floridioribus: nec non luculentis per δα iamcnν eX pressionibus, digre Rsionibus, amplificationibus. Arist. Rb. Amplificantur Res & Facta, r. Ascendendo .' ab Hypothesi ad Thesin : vel contra. 2 Indi-Hei en. Σ. viduorum exemplis illustrando , quod gene-I. Cic. de ratim dictum est. 3 Circumloquendo, perde-Ι Π finitiones, aut dei criptiones, easque conglo-: ubiso, bando. q. Usurpando species aut paries pro Quint. 3. toto. F. Adjiciendo caulas, effecta & acciden I. Q ς Μς tia. 6. Comparando a 1imili aut dissimili, pari aut impari. 7. Ab onpositarum & intex se διαίη im pugnantium rerum conflictione. 8. A testimoniis stipatis condensat itque. Vide Ampli sic a-M cari hi tionem infra in Confirmatione.
Ia s. l. Theon. Aphthonius, Emporius, R. Hi verio c. a. Soare χ l. I. c. 2. VOC I. a. c. s. Al. or. I. q. c. 6. Caussa. i. Io. qui & exempla ad icit, ut de Dresserus&vossius. . Arist.
Deliberantur . id est , suadentur aut dissua-Hς ς i dentur res quaelibet contingentes, di posita: n. i i in nostra potestater Publicae vero, Fecumae de oratore ceu vectigalia, Pax Sc Bellum, regionum Prae-χ.ὶ Qui x stata, exportantur aut importantur, Le-Einroitu, ges , in deliberationem veniebant.
VOR .L. l. s. c. Alst. Or. I. . c. 6. Cau filia. I. a. c. I.
20쪽
INDEX RHETORICUS. Is Honestum: de quo in Genere Demonstra
Utile: ex laude natum, semperque eum dignitate conjunctum , contistit in conservatione praesentium , dc comparatione sequentium commodorum : atque in eorum quae his contraria sunt, evitatione. Atque hic locus Deliberativi proprius est.
Necessarium ; quod aliter fieri non potest : vel, line quo salvi est e non postumus
Jucundum: quod delectationem voluptatemque animi aut corporis, aut utrius que adfert. Eventus : cuius prosectio & consideratio testatur Dilemmate. Facite: quod comprehenditur sub Pos bili, generali omnium caussarum Lo-
Dialectici : a proprio, adiuncto, ab enfectis, ab antecedentibi S, conne X is, consequentibus , comparatione a majori . minori, contrario; a testimonio Maxime autem hic dominantur, quasi familiam dueunt, atque utramque faciunt paginam Exempla, sit apposita sint, neque ex iis solis constet ora- tio.
o Rhet. lib. Ant. ad FI eren . . IlI, CIe. de Invent 2. . de Orat. Quintil. l ib i eai: O . Cayelta lin. q. Gros. l. b. q. cap. l. Rechcr. lib. I. SD. Rhet. cap . 'Volis ius. lib. I. cap. 6. Caussi . lib. II. t 3.