장음표시 사용
4쪽
Denuo integritati sitae restitutus,
Tituli, quae O Rubricae vulgo nuncuparitur,in uni uersum Ius Ciuile,ex HALO HI se recognitione ascripti.
. Adiunximus pneterea libellum , qui Flores Legum inscribitur , cum additionibus , & concor. . dantiis Doctorum. omnia immipleiam reddita.
5쪽
ETSI Imperatoris testirnonio laudabilior sar. qui factuni subtilius emendat, quam qui admuenit. laude tamen non minima afficiendos eos arbitror,qui prim is bona uam artium promulgationes, si imma cum lucubratione sequacibus delegauerunt. quoniam, ut testatur Philosophus, nedum ij s. quibus perfecte,sed & iis, ex quorum impellecto opere adinvento ad veram Philosophiae lucem tandem ventum est, gratiae sunt porrigendae . Quamobrem cum libellus, qui Modus legendi in utroque Ia
dicitur, opus equidem primo Iuris cui tabula introe. untibus ne dicam utile, imo necessivium . plui imis tum . diminutis tum superflue positis unde quaq:ic antea nota ietur: in i,ndem Iinis studiosi consultius, securiusque in haererent operi, iactum est hoc idem opus conectum,ef mendatum omni denique superfluitaris. se hi diminuti 'mis macula,vitioque purgatum :vr pei haec, quae sequuntur scripta,omnibus luculentissime panditur.
6쪽
mana petcre subsidia, ut illis deficientibus,diuini fauoris gratia po
stulatur,ut de cCsc. dist. j. c. omnis
Christianus.in fi S in prin. Apparatus to And. lib. vj. imb vix bo
no perapuntlyr ex tu , qui malo sunt inchoata principio. lxj. di. c. miramur. . q. I principatu &c.cum Paulus. sdeb diuino
primitus implorato praesidio cum luris utriusque scientiar tam legum. quam canoitu praetiosissima, non ad miniculativa. sed principalis & sacratissima, inad diuinitus inspirata sit, maxime competens principibus, combibu , baronibus,militibus, caeterisque nobilibus, cle Niris atque generosis personis iurisdictione, dc iurium ipsorum ina. nutentipnem habentibus : statui,ut huius utriusque in ..tis,scilicet Canonici, de ciuilis notitiam asgredi volentibus, tam in legendo,quam in studendo, facilis,bi euis,&planissimus pateat accessus in te3tibus, apparati bi , surrimis glossis, recollectis,& omnibus abbreviaturis legii .& canonum ad omnipotentis Dei laudem, dc iuniorum scholarium, sacerdotum, dc Iuris alumnoruin instru ctionem, quae aliter fieri non habet, quam illorum in.
sormatio , quo scholasticis doctrinis scholas sorte regendo sua laborosius oporteat quaerere nutrimenta . Attento,quod omnis processus artium, dc scientiarum generativus,ordine in se debet habere, dc propter vitae humanae insufficientiam breuitate continere, talem ut scatur breuissimum instruendi modum obseruandum csie Λ a censeo
7쪽
censeo paedagogis nobilium,salua tamen emendatione, meliorantium rationabiliter hunc discendi modum.
habitis ergo scholasticis disciplinis,& puerilibus eruditionibus in Donato,casualibus, & temporalibus , in Alexandri partibus ambabus , declidationibus, coniugationibus, Sconstructionis ordine, cum moralibus aut horibus Catone,vel Faceto, occc non per vitae medietatem liberalibus & adminiculati uis artibus insiste do,ut sunt Grammatica,Logica, Rhetorica,Geometria,Arithmerica, Musica,& Astronomia, sed his compendiosὸ transcursis,principalibus scientiis, vid elicet tramiti Philosophiae suadeo cuius appropinquari,& tandem auri Canonico, 6c Theologiae,iuri ciuili & prachicae finaliter imii rorari. Na, ut ait beatus Hier. Illi in vanitate sensus,& obscuritate mentis ambulat,qui diebus δc noctibus in dialectica arte torquetur &c.ut in canone,nonne,dist. xxxvij. ubi reprehenduntur dialectici,& rerum naturas inquirentes, necnon versificatores,& eadem dist.c. legimus, ubi per vanam dialecticorum garrulitatem, oc sbphistica algumenta intelli, git Hieronymus cyniphes,dc ranas,quibus Aegyptii sunt Percussi. mimo,praemitto nomina librorum in utroque iure taranti fissilist quam Imperatorio, annectendo cuilibet ho- ruta duritionem in libros partiales. Deinde subiungam modulii' allegandi in quolibet libro , cum exemplorum
positione de abbreviaturis,ut introitus ad iura capescenda manifestetur. quorum ignorantia paucos excusat, iuxta regulam.ignorantia iacti non iuris excusat. ut de regulis iuris,c. ignorantia, libro vi. quae regula duos habet
articulos principales. Primus,qubd ignorantia facti quelibet excusat maxime dum est ignorantia facti probabilis , tunc enim in toto excusat ignorantem , ut in leg .erint facti,C.de iur di facti ignoran. Qiiod enim per melio stat, mihi imputari non debet .vi in c. imputari, de re gu. ivr.lib. 6. Secundus Rrticulus est, quod ignoratia iitris neminem excusat,quia ius quilibet scire senetur,& nemini licet ipsum ignorante, ut in l. regula ff. de iur. de secti sanoran. Debemus ergo sciςntirm iuris omnes appete
8쪽
se , ne in contemptum Dei nos incidere contingant.m contemptores canonum peccant in Spiritum Sanctum, cuius instinctu, nutu, & giatia ipsi iacit canones aediu
Pro quo sciendum,qudd ius est ars boni,& aequi cuius inerito quis nos sacerdotes appellat, id est, sua hira cuilibet ministrantes,ss. de iusti dc iur. l. i. respon. ii. Est autem ius nomen generale, oc lex est species tutis. Etiam ius dicitur praeceptum seu ordinatio principantis,uel domini circa subditos. Et sic ius triplex distinguitur,quia talis superior principans aut est Deus, de tunc dicitur ius diuinum,aut est natura, dc dicitur ius naturale primaeuu. Aut est homo,& tunc dicitur ius humanum, scilicet gentium vel ciuile,seu positivum.
Ius naturale est co mmune omni nationi,eo quod ubi . . que instinctu naturae non aliqus constitutione habetur, vi maris Sc 'minae coniunctio,puerorum educatio,communis omnium possessio, quia iure naturali omnia sunt i communia,id est,communicanda tempore necessitatis. Nemo enim proprium dicat,quod commune est ut dist.
xvii. c.sicut hi in medio,& illud ius squissimum est, quia eius praecepta in lege,& Euangelio cotinentur,ut. odiibi vis fieri mihi fac,quod non tibi, noli . Sic pines in terris vivere iure poli .ut distinct.i in princ. distin.l. pon
deret,alias consideret .ii. quist. vi. Decreto. dς'ma . obed.dilecti.ubi includitur: Non surtum facies, Non michaberis,Non occides, Non suscipies vocem mendacii. Exodi xxi.& xxiiii. De me.v.c.OZee. vii. cap. cum multi similibus. Hoc ius coepit ab exordio rationalis creaturae, nec variatur tempore:sed est immutabile,plenum,&perfectum. distin.v.in prin. dc distin.viii in princ.Sed ius posi . tiuu .est constitutio hominis variabilis dc imperfecta. Et ζ' subdiuiditur in Canonicum Sc Civile. Nam sicut ex duo λμψ' . bus componitur homo, scilicet materia de forma: sic duae sunt di nitates iis Ecclesia militante , scilicet Pontifica- lis authoritas, di Imperialis potestas,ut de maior.& obe . idten.c.2lite. Ex quibus iura duplicia prodierunt. Papa i. A 3 enim .
9쪽
enim est coditor Canonum,& Imperator Legu. Ex quo, iam patet causa etsiciens utrius , iuris. Sed eausa materialis iuris positi ui est Leges & Canones , Decreta seu Decretales epistolae,circa quae omnia versat ipsum ius - It coincidit communiter causa materialis cu sit biecto.
Iuri, ea subiectum Iuris Canonici eit bonii ecclesiasticum,h oh fidelium directivum,decisionem singuloria negotiorum subie continens, rerum ecclesiasticarum utilitatem coseruans.ctum homo catholicus dirigibilis,de iure canonico in bonum humanum,similiter dc diuinum. Nam sicut scie tia supponitur scientiar,ita subiectum subiccto. Et philosophiae moralis,cui scientia iuris utriusque subordinatur. si biectum est bonum humanum, igitur &c. sic subiectum Iuris Ciuilis est homo policitus , constitutionibus legalibus dirigibilis simpliciter in bonum humanum ad 'Reipublicae utilitatem coaseruanda . Causa finalis satis patet ex dictis. Nam finis iuris est bonos,& scientes efficere,non metu selum penarum,Veruin et exhortatione . praemiorum. Causa vero formalis duplex est, scilicet for .ma trastandi,quae est modus agendi, ut definitivus , diuisiuus,perceptiuus,prohibitivus,& exemplorum positi forma tractatus,quae consistit in diuisione librorum totalium in partiales.' partialium in titulos , seu rubricas, titulorum in capitula,lege blaragraphos,vel responsa,& cltera,vt infra dicetur. Ius Canonicum in quatuor libris principalibus nobis. Jus ea est traditu .Primus liber Iuris Canonici, est Decretum .inonicu Secundus, Decrctales Tertius Sextus Jiber. Et quattus , Clementinae,scilicet Constitutiones. Pro quo sciendum, quod differetia est inter Decretum, Canonem,& Decretalem epistolam. Haec differentia notatur dist. iij. g. por- rb,ubi dicit Gratianus, Canonum alii sunt decreta Pon-
mpQ- tificum, alij statuta Conciliorum. Nam Canon proprie dicitur statutum in Concilio generali, vel prouinciali factum authoritate episcoporum,Vt de consecrati c. I. De
cretum vero est statutum,qtiod Papa de consilio Carditum natiui ad nullius tamen consultatione statuit,& in stri .ptis redegit,ut de rescript.cap.presenti Hic autem Decretum
10쪽
certum sumitur pro nomine libri, in quo Decreto san- .horum patrum dicta clescitipta lant. Capitur etiam ali
ter Decretum de rebus eccles non alien .cap. r. lib. 6. in
glossa magna,in fine, ubi ponitur differentia inter decre
am,authoritatem,& consensum, vel collaudationem iudicis,&c. Sed Decretalis epistol a dicitur,quam Papa so- lus,vel de consilio Cardinalium ad consultauone alicum
ius rescribit de respondet, viderescii p. c. i. 6colositi. g. mnes hae species,distin. iii. Etiam inuenitur hoc Decretale,ut xxv. qu si I. omnia decretalia . Indi fierenter ta men Decreta,Canones, Sc Decretales Ius Canonicum nuncupatur,vel Canones, & unum specie pro reliquo . sumitur. ocatur etiam Canonica institutio aliquando
dogma,quia cosistit in doctrina fidei Christi an de consec. dist. v. c.fi. Aliquando mandatum, quia cosistit in doctrina de moribus, dist. s denique Aliquando interdictum,quando nulla poena adiicituri de consecra. dist. 3. non oportet. Et quandoq. sanctio,quado poena additur xxvii.q.iiij.si quis verE. Hic etiam Decretales in plurali . numero utimur pro libro,in quo dicta capitula , quae et i
Decretales dicuntur, continentur.
Uenio nunc ad libios. Primum itaq; librum Iuris Cai r non ici,qui Decretum dicitur,composuit magistet Gratianus,non quidem inueniendo, sed dicta sanctorum patrum in diuersis dispersa voluminibus,in unum volume Dea debith,& ordinat E colligendo. & hoc circa annum Do tum. mini millesimum centesimum nonagesimu teritu. Fuit etiam ille Gratianus unus de tribus fratribus,cuius alter frater, Petrus Lombardus librum Sententiarum costri. psit,& tertius Petrus Comestoris,vel Maducatoris, qui Scholasticam historiam fecit. Diuiditur autem hic liber primus ad x Decretia,in tres partes principales. Quarum . . prima vocatur Distinctiones quia ulterius su bdiuiditur in partes centum.& unam, quarum quaelibet distinctio dicitur. Habet enim haec prima pars Decreti distinctio nes cetum & unam,a quibus ipsa tota nonae est sortita.
Istae autem distinctiones ulterius stubdiuiduntur in cano a vel capitula,qui canones interdum propter aliquo.