장음표시 사용
21쪽
dicis. Et uolivit aliqui dicere , quod quando in Codice. allegatur,non sit necesse addere l. dicendo sic,C. de iud. l. properandum. sed simpliciter debeat dici,de iudi c. properandum . sine hoc addito,iegge: nisi esset lex ij. iij. vel
penultima vel antepenultima. Tunc enim oporteat addi,t. i. ij. vel penuit.&c. Sed siue hoc in toto seruatur, siue υ; - non ,non est magna uis. Item interdum in Codice allegatur Authetica,quae est antiquo iuri superaddita, & incor' porata: ut,C. de episc.& cle. Authen.generaliter, idest, in Codice sub titulo de episcopis,dc clericis, iii Authentica ibi incorporata, quae incipit,Generaliter. , - Tertius principalis tiber vocatur Authenticum in nuJ mero singulari: de Authenti ea Authenti colu in numero plurali. Et sunt Authentica quaedam excerpta,quasi sum' mula librorum supra di ctorum . Et diuiditur iste libet in ix. collationes, quarum quilibet subdiuiditur in titulos . Tituli autem subdiuiduntur non in leges, sed in paragraghos,dc quando ex Authetico allegatur aliquis textus, praem ttitur primo nomen libri cum praepositione,, in,deinde ponitur titulus, postea subiungitur paragra- rhus cum ipsius incaeptione: dc in fin. ponitur quota colationis. Quamuis enim collatio naturaliter praecedit paragraphum,qui in ea continetur,tamen collatio cum s quota consueuit ultimo allegari' licet etiam interdum omittatur . Exemplum sumatur ac allegando . in Au- then.de lenonibu s,g. sancimus col. iij.id est . in libro seu volumine Authenticornm,sub titulo de lenonibus in g. qui incipit.Sancimus. sub colla. iii. Aliud exemplum. in Authen.de trien. dc semiss9. consideremus. colla. iij. id est. in Authentico de triente, & semisse, in si consideremus .eec. Item in Authe.ut diui. ius. subscript .ha. glo. quae g. ircollat.viii .id est,in hoc libro, sub titulo, ut diuinae iussiones subscriptionein habeat gloriosissimi quaestoris, &c.
Et nota dinerenti am inter Authenticum,& Authentica.
Nam Authenticum est liber principalis Uoluminis, de quo iam mentio facta est,sed Authentica est lex una vel Paragraphus incorporatus in lib. C.& allegatur hoc motdo,sicut etiam praedictum est in libro.C. in Authen. mul
22쪽
in magis C. de sacr.sanct.eccl.&c. Liber Feudorum, qui alio nomine dicitur Collatio mdiuiditur in duos libros partiales,quorum quilibet subdi . Diditur in titulos : dcisti in capitula , 5c Paragraphos . Vnde ut exemplariter dicatur,in allegatione huius libruprimo ponitur nomen libri,postea titulus , deinde eapitulum,& g. vi sic allegando in libro,alias & communius in usib .seud. de prohib. sevd.alien per Federic .c. j. f. hae
edi tali. Et hoc breuiatum sic intelligitur : id est , in Usibus seu dorum quilibet etiam Collatio decima dicitur sub rubrica de prohibita seu di alienatione per Federi.
cap primo,& para grapho allegato. Et est necesse apponere per Federicum ad differentiam alterius tituli in eodeni libro de prohib. seud. alien .per Lotharium. PO itest' et lauti nomen libri vitiinb subiungi: ut in hoc exemplo quis. mcid. uiuamit t. cap.unico. g. rursus.in xsibus Lud. id est in lubrica,quibus modis seu dum amittatur.c. ynico,in g. rvisus,in usibus se adorum . Etiam interdum M legatur collatione decima , sic breuiando. collatio. X. quia iste siber post ix. collationes authenti colum qditus est. Alia p6ssunt accipi exempla multa. De seu mar dia c.& cqua idest de seu)o marchis,ducatus, & comitatus . De inues in man .sac. id est de inuestitura in mancum samilii .vasal. qui contum. est id est, de milite vasallo,qiii contumax est. Quat .vassiur. deb. dom. fid. id est . qualiter vasallus iurare debeat domino fidelitate. Et ita de qmilibus alijs extendendo,oc abbreviandy iubricas , cum cibiunctione tanten cap & g. in quo colafietur authoritas vel textus allegatus. Et tantum libro Feudoru .
Quartus libet principalis dicitur Instituta. uel Institui initiitiones in nuibero plurali .Et diuiditur in quatuor libros
partiales, qui stant introauctorii in alios libros legales:
imb deseruiunt etiam Canonibus, in qualitum declarant significationes terminorum in Iure usitatorum,l qui multum ut iles sunt incipientibus , tanquam Hstium in do. inum,in Ius praebentes introitum. Quare consultum est
omnibus,quas modo genitis pueris, ic adultis lac iuris concupiscentibus,t Institutiobu dogmata uia primaria B a sumere.
23쪽
sumere nutrimenta, ut doctrina praeambula inserenas Iustiniani mereantur sanctioni securius inhaerere.Quq a Christianissimo Iustiniano Imperatote regulariter oerauata omnium Imperatorum authoritate timet,vetat,vindicat, punit,atque permittit. Nullus ergo tam praesumptuosus existat,qubd sine Institutionum doctrinis ad Iurium,& maxime ciuilium stiblimitates conscendere attentet , quoniam ex alto irremediabiliter corruunt, qui volare satagunt ante,quam pennas assumant. it autehie liber de mandato Iustiniani Imperatoris squi etiam Digestum composivit aeditus,post Digestum,&post primam compositionem Codicis ante tamen secundi Coricis , quem nunc habemus compilationem,per magnitcum magistrum Tribonianum Quaestorem sacri palatii sui cum Theophilo & Dorothaeo viris Illustribus, ut in principio Institutionum dicitur. Et huiusmodi libri par tiales subdiuiduntur ulterius in titulos,& hi in paragr lphos, non in leges nec in capitula, de paragraphi inter dum qua do longi sunt in versiculos. In allegationibus autem huius libri talis modus obseruatur,qubd primo liher nominatur,postea rubrica, deinde paragraphus cum versiculo. Exepli gratia, instit. de iusti.&tur .i.idesit,in libro Institutionum,sub rubrica de iustitia, ociure . in s. primo illius rubricae. Aliud,Instit.detur.nat. gen. dc ciui. s.sed quoties. id est, institutionibus de iure naturali gentium de ciuili paragrapho allegato. Item,Insti. de haere instj.s haereditas id est,heredibus instituendis . paragra. pho qui incipit, haereditas, dc sic de aliis exemplis accipiendum est. Et lite de nominibus,diuisionibus,de exemplis ip'rum librorum legalium pro nunc sufficiant. Vt tamen plenius noscantur hi libri,nota, quod Di restum vetus sic incipit,Iuri operam daturum prius nos oportet,vnde nomen iuris descendat. Et primus titulus est, de Iustitia de iure.Insortiatum vero sic incipit, Dotis causa semper de ubique est pretcipua . Et primus titulus est,Soluto matrimonio queadmodum dos petatur. Sed
Digestum Nouu incipit,Hoc edicto perm iu itur, ut siue uire siue iniuria fieret opuster nutiation inhiberetur ,
24쪽
aet est primus titulus de Noui operis nunciatiohe codex incipit amperator cunctos populo. Et prima rubrica est,
visum tri.& iid .cath. Praemittitur etiam prooemium . I ree quae necessario. thenticum incipit. occupatis nobis circa totius reip. curas. Et est prima rubrica, Si haeres soluere legatum noluerit. Decima collatio, quae etiam
liber de Vsibus seudorum dicitur,sic incipit Quia de laudo tr actaturi sumus,videamus primo, qui seudum dare ossunt Et prima rubrica est,De his, qui studii dare ponunt,& qualiter aquiratur , di retineatur. Institutiones veris sic incipiunt,Imperatoriam maiestatem non selum annis decoratam, sed etiam legibus oportet esse armata. Notandum etiam est,quhd quidam liber paruum Volumen appellatus est,continens in se aliqnos pridicto. rum libroru totalium, & aliquos partialium , videlicee Authentica. iis seu dorum,Sc tres vltimos libros Codicis,scilicet x. xj. dc xij.qui raro legi consueuerinit, & titulos habent plerosque rarissimos.
I aemissis itaque nominibus,& diuisionibus libroru
utriusque Iuris cum modis allegandi in ipsis , nunc pro breuiaturis glossarum legendis,subiungam qrdam alphabetum,in quo communiores saltem abbreviaturi textuum dc glossarum Iuris continebuntur 'quod sic incipit. A.vel B.&c.Quicunque literarum alphabeti posita
sola in textibus Iuris maxime Decret .signat nomen proprium viri vel mulieris,ut Arnoldus, Bernardus,dc sic de alijs,ut de testi. ex parte A. idest,Adae ,& sic de aliis. Ab.idest. Abbas,scilicet Lapus vel de Castellano. Ac vel Accur. id est, Accuisius glossaror in legibus :Hic duos habuit filios,unus vocabatur Franciricus Accursit valens doctor,qui glossis patris sui multa; fecit additiones.Alius nomine Ceruolus. qui fecit etiam additi nes,quae dicuntur Ceruolinae,modicum tamen valentes quarum una ponitur C. de eden .in l. i. Et sic filius pote se in iure patrem reprehendere, ut is de condi. ob caus. in
moribus secus, licet possit dati tutor patri furioso: . N.vel Albadest,Aibernis doctor,vel Albericus.
25쪽
Ala idest, Alanus Ap.se.le.id est,apostolicae sedis legatus.
'Ap.re.id est,appellatione remota. . Ap.re.id est,appellationis obstaculo remoto. Aiu. de But.id est. Antonius de Butrio. Αr. vel arg.idest,argumςΠxψm' . Arch.id est,Archidiaconus,magister Io. Andreae,qui glolsauit etiam Sextu,& scripssit Rotariu super Decreto. Adno. prae. idest,ad nostram praesentiani. Aut uel Authen. idest,Authenticum liber, vel Authentica lex incorporata. Ag.idest, Ago.qui secit summa una in legibus , ex qua sumunt examinandi continuationes rubricarum. Bern. Ber. B.idest,Bernardus glossator Decretalium. Barih.Brix.idest,Bartholomaeus Brixiensiis , qui fecit additiones glo.super Decreto,quas si Decretum habet, sic incipit gl.eius. Quoniam nouis superuenientibus causis,nonis est remedij s succurrendum. Bart. id est,Bariolus de saxo serrato,legum interpres. Bal. vel Bald.idest, Baldus in utroque Iure scribens . . Band id est,Bandinus doctor. aBo.me.idest,boni memori . Bul r. id est,Bulgariis doctor. But id est, Butrius, scilicet Antonuis de Butrio. C.in textu posita Celestinum signat, maxime quando. apponsitur ii e vcrba praedecessor noster alias in glos, sitammis vel lecturis,C. magnum significat codice, communiter in ablativo casu. Sed c.paruum,id est,capitulo,vel centesima, in distinctionibus.' idest,Cynus doctor legum. Cl. id est,ciuis. Cle. vel Clem .id est,Clementinae vel Clementinis. Card. id est Cardinalis doctor. . Constit id est, constitutio. Compost.id est, Compostellanus doctor.
Cen .eccl.id est,censura ecclesiastica. n. t.t. r.idest,consultationi tuae taliter respondeinua.
D. sola,vel distae est, distinctione.
26쪽
De p n ad est de poenitent ijs. . De considest, te consecratione. Iril. fit.id est ilectus filius. Dama. id est,Damasus Papa. Dy. id est, Dynus doctor. Disve.id est,discretioni vestrae. Do. de Ro. id est,domini de Rota. Durand. id est, Durandus doctor. rasola & magna,nomen proprium. e parua, eodem Veleade, maxime qua do sequitur titulo , distinctione,vel Eccl. Rom.id est,ecclesia Romana. lege.
Et hic est sciendum, φ quado in Summa de casibus, in Summa Pisana vel alicubi in libris Iuris ponitur authoritas ex Decretalibus,tunc allegatur extra , & significat extrati agantem, scilicet textum vel capitulum extra corpus Decretorum positum. Decretalis enim paulo ante compilatione, correctione,& concordationem ipsaruerant extra lagantes, quia vagabamur ex ira illud volumen. Hodie autem per modernos Canon istascapitula in Decretalibus, in Sexto similiter,& in Clementi. non consueuerunt allegati extra,quia talia capitula modo non
vagantur extra corpus Iuris Canonici. Sed legistae pia dictorum librorum textus allegant extra, eb quia sunt ex tra corpus sui Iuris, Ciuilis. Verum est, quod canonissae adhuc hodie aliquos textus etiam canonici Iulis , allegat extra, videlicet hos, qui sunt extrauagantes nondum in corporati Iuri Canonico. Fa. idest,facit. Fe. re .pie. n.id est, felicis recordationis pde cetaris nostri F.t. id est, fraternitati tuae. Fi. id est,finale,vel fine.
27쪽
Pt.t.r. id est,fraternitati tuae taliter respondemus . t G.in Spe.Guillelmus in Speculo. G.de mon. Laud. id est,Guillelmus de monte Lauduno. iGuil .id est,Guillelmus doctoI. Gen. idest,Genshelinus doctor, Gra id est,Gratianus compilator Decreti. Go. vet.Gofid est,GoMedus, qui composuit Summam, in qua recitant examinandi in Iure Canonico continuationes rubricarum,de alia plura. Gar.id est,Garsias doctor. Hu.vel V.id est,Hugo vel UMilo.
Hon.id est,Ηonorius Papa. Her.id est,Hermanus doctor. I,sola,vel cum titulo sic l. denotat infra . . Pro quo sciendum, quando textus allegatur,qui etia postea habetur,siue in eodem libro,siue ii al io, eiusdem tamen Iuris,lunc dicitur infra: & seribitur per t. longum:cui supraponi potest titulus , ut sic i.titulo proxim. c.j.ij.id est,insta titulo proximo cap4.Sc. i. eodem titulo,idest,insta eodem titulo. t.breuis signat unum vel primo. Io.Mo. id est, Ioanes Monachi glossator Sexti in Fracta . Io. And.id est,Ioannes Andreae,etiam glossator Sexti &Clementinarum,qui & Nouellas conscripsit, valentissimus doctor. Io.Imo.id est, Ioannes Imola, modernus .doctor seper Decretalibus notabiliter scribens. Io.vel Ioan. id est,Ioannes glossator Decreti Theutoni cus,quem al iqui nominant Ioannem antiquum . Io.de Lig.id est, Ioannes de Ligniano. Io.de Fan.id est,Ioannes de Fantutiis. Inno. vel Innoc.id est Innocentius Papa. Im vid est,Imola, subaudiendoso. . Iae.de Lig.id est,Iacobus de Lietano. Iae. de Are .id est,Iacobus de Arena.
28쪽
Iae.'s .id est,Jacobus Balduini. Iac.de Bel. id es ,Iacobus de Belui . L,sbla,id est,tege, vel quinquagi ta in num. distinctionsi.
Lap. ab.id est,Lapus abbas doctor. Lan .de ramp.id est Lambertus de ramponibus. Lud.de Ro.id est Ludovicus de R oma doctor. La. vel lau.id est Laurentinus in gIossis Decretalium. Tib.id est liber vel libro,secudum exigetia costructionis. M.vel Mar.id est,Martinus doctor. M vel man.id est mandamus. signanter quando litera q, sequiturrat M.q id est mandamus quatenus .
Mo.critae. id est,monitione canonica primissa.
Nic. Siz.do.id est, Nicolaus siculus doctor,qui aliter dicitur Panormitanus,vel Panormita modernissimus . iNci.& vet. test.id est,noui S: veteris testamenti. No.id est nota. Nota. id est,notatur. Nouel.id eaenouella. I
Om. vel ost.id est, Ostiesis coiter tamen per Η dicitur
Pe.id est,paenitentia,vel Petrus, vel penultimo. Penul.vel penult.id est,penultimo. Paragraphus quia in ordine alphabeti non inuenitur breuiatus,cum non sit una litera, sic solet scribi, g. vi quando capitulum vel aliqua lex est longa , tunc ad citius inuentedum textum allegatum ponitur in capitulo vel lege paragraphus unus vel plures. Nota tamen i paragraphi sui duplices,videlicet magnus & paruus,& paruus debet esse niser de encausto in tali serma.6.& talis debet legi cum sua determinatione sequenti. hic autem coiter ponitur in glossis, vel in summis recollectis. Alius aure magnus sic tormatur.& debet esse de alio colore , . s. rubeo vel blaueo seu fauo Et talis legi non debet clicet in legendo dum inuenitur vel dum venit ad eu pati'sauri debeatici in corrigendo libros debet nominati, ut
29쪽
apponatur si non sit ibi. Nam certi textus,& Summae distinctae sunt per tales,ita i allegatur primus, secundus ,&c. Si ergo non essent ibi cotingerent primum accipi secundo,& secundum pro primo, quod errorem induceret,&vnus scilicet g. paruus,significat allu,videlicet magnit,& sic apud logicos est terminus secundae intelionis. Praeal.id est,piae allegatus.
Plin.id est, principio. Per to. id est,per totum.
Pti. id est,primo Praetex.id est, praetextu ,hoc est occasione. Pau.de leaz. id est, paulus de Leaetatis , qui scripsit bene super Clementinis. Pet.de Bel. id est, petius de Bella pertica, doctor legum citramontanus Burgundus. Pet. de Sam.id est Petrus de Samprana. P. vel Pla. id est Placentinus doctor. Prae. di .id est,praesulgeat dignitate,ut de testi.in c.licet ij. Prae. id est,praeterea. Pa.id est,Papa. Pomp.idest .Pomponins Imperator. id est,quaestione, quando ponitur in causis Decret. vel quatenus,quando ponitur in textu Decretalium, maxime post mandamus, ut sic,mandamus. q.
Ray. idest Raymundus capellanus,de ps nitentiarius Gregorij I X.de quo in principio Decretalium. Re id est, remota,ut ibi, ap re. Vt supra. Ros id est Roffredus doctor. Rog. id est,Rogelius legista. Re . vel Respon.idest,responssi vel responsio. Re . idest require,vel remissionibus. Sali. id est,Salicetus doctor. ' . Sicu. ab id est,Siculus abbas. ζ., se ap id est,sedes apostolica.So. id est solutio. Sa.ap. con.id est sacro approbante concilio. Se.vel seq. id est,sequenti. . Sequemid est,sequentibus. - s.vel
30쪽
S.vel s. i. supra. Unde quanoo aliquid allegati: r in ali. quo, qubd prius ante illum locu habitum est in alio vel eodem libro,eiusdem tamen iuris,uid c licet aut Ciuilis aut Canonici, hoc alleg/tur supra per s. breue sed flonga sola,id est,scilicct.
Spe . id est,Speculum, liber ma PDs. . Spec idest,speculator author speculi scilicet Guilhelmu Durandi. Sub. app.obst.id est sublato appellationis obstaculo, ut . de test. cum olim. Sac.aut. con.idest,sacra authoritate Concilii, ut de iure
Vin. id est,Vincentius doctor. Uincen.id est,Uincentius. etiam doctor. Vb.de Bo. id est,Vbertus de Bobio.
V sol a. id est, quinque vel quinta,Vt v. q. Uui .vel V uil. id est,Uuilhermus, quod italici scribunt uilhelmus & Franc igenae Guilhermus. r
XX. idest,vigesima &c. XC. id est,nonagcsima, quia x. pposta et quae significarcentum,subtrahit et x sic uteriam in xl.3cc. Zab. id est, Zabarella, videlicet dominus Franciscus. Con .vel confid est,consectatione.
f. id est,paragrapho vel paragraphis , de quo supra latiu
dictum est. Sunt di aliae abbreviaturae de rubricis. tam legu quain canonum maximὸ decretalium, de quibus patet 1. Haec autem de abbreviaturis textuum,de glossarum, Summa iii,& Lecturarum utriusque Iuris praeter titulos nunc susscianti