장음표시 사용
11쪽
. MODUS LEGENDIurm ipsorum prolixitatem sub diuidi possunt in paragrphos. dc paragraphi ipsi,si longi fuerint, in versiculos . Secunda pars Decreti nominatur Causae, do continet in se xxxvi.causas,in quas diuiditur, a quibus de nomen acce
pit,quae causae subdiuiduntur stterius in quaestiones , 5enae quaestiones in canones,vel capitula, qui ultra in paragraphos,de uersiculos subdiuidi possunt, ut supra de distinctione canonum p r missum est. Est tamen animadueitendum,quhd caula 33. habet quaestiones sex ; quarum quaest sonum tertia non diuiditur immediate in canones uel capitula,sed ibi interponitur tractatus de pin. nitentia,qui continet in se disti iactiones septem,in quas diuiditur. Et hae subdiuiduntur in capitula uel canones,¶graphos,ut supra dicebatur. Et interdum diuidi tur in paragraphos absq; capitulis. Tertia Multima pars Decreti nuncupatur de Consecratione . S habet sub se quinque distinctiones in quas diuiditur , quarum qu libet in plure subdiuiditur canones,ues capitula, di quandoque in para graphos ut supra dictum est.Versus. Decretum centum distinctiones dat de unam . Trisint a causas,& sex addit tibi mistas. Distinguit septem p nitentia,consecra quinque.
Authoi equaru i ibi declaro Gratianu , uel sic brec 3istinguit, dc L. causas dabit X.tria cu sex. uius 'Phcnit et U.uersum, uult consecrare reuersum. Nunc ponenda, dc notada sunt exempla allegationu.
Et de prima parte Decreti nota,quod illa sylida di.uel dis etiam sola litera d. significat distinctionem, de numerus immediatὶ sequens denotat quotam distinctionis . Ultimo ponitur principium canonis uel capituli, in quo
aut horitas uel allegatio continetur . Exemplum accipe
in prima parie Decreti, ubi sic allegatur.viii .distincti ne quo iure,& hoc sic abbreviatur,distin. 3. quo iure,idest,in prima parte Decreti, in distinctione g. illius partis, in canone, qui incipit, quo iure . Aliud exemplum, di. ffiiiictionc 38. nonne. dc cap. legimus. idest, in prima parte Decreti,in distinctione tricesimaseptima eiusdem pariis, in canopibus, qui incipiuntur,nonne.&, legimus. Itemi
12쪽
caiod,distinct. xl. multi dc cap. non loca.& dita. ponderet quod declara,vt priuri In secunda parte Decreti nota , quod per numeru positiam ante literam.q. datur intelligi quota causae . Et sicortinia talia adiectiva numeralia, prinna, secunda, tertia, Misarta 6 c. usq; ad tricesimam septimam ante literana q, Posita, semper includunt hoc substantivum causa. Haec Hebet ille numerus excedere 36. quia no sunt plures causam in secunda parte Decreti,& perliteram q. intelligitor quaestio in nominativo, vel alijs casibus secundu exinentiam congruitatis . Communiter in ablativo allega. tur quaestione. Sed per numelum sequentem ista litetiq. designatur quota quaestionis illius causa: praemissae.
Et sic numerus sequens erit adiectivum istius substati ut quaestione , per q, designati, quod nunquam subintelligitur, sed semper expressε ponitur. Vltimo subiugitur canon,vel capitulum illius quaestionis, in quo authoritas allegata quaeri debet. Exemplum sume de secunda parte
Decreti,ubi sic allegtur,i. q. I. principatus, dc capitulo , cum Paulus. Et solet ita breuiari, I.q. I. principatus, ct valet tantum, in secunda parte Decreti in prima causa
illius partis, de in prima quaestione illius trimae causae in canonibus incipientibus principatus,& cum Paulys Isto
obseruato φ in toto iure non breuiatur prsncipium c a . 'non is, capituli, vel legis . sed semper integre ponitur, prout in libro continetur. Aliud exemplum II.q. 3. inter 'verba, i 7.q. . si quis siradente. Item 23. q. r. noli aestimaredi cap. militare,26.q.s non liceat,& cap . aruspicinae, inversic. nec ideo . Declara ista exempla, & signanter vitimum : in secunda parte Decreti,in causa a 6. in quaestione s. eiusdem causis .in canonibus, qui incipiunt, non ii ctat , & aruspicinae,in ver. nec ideo. Quia tam e tractatus
de psilitentia inseritur in quaestione 3. i psius causae tri. cesimae tertiar,ut supra dictu est: ideo sumatur exeplum , ubi sic allegatur,de ps nitentia, dist prima,homiciodiorudi captiuio,homicidiu, hoc sic breuiatur, de pl. dis. r. homicidiorum,de cap. homicidium, id est,in secunda parte Decreti in causa xxxiij.in quaestione 3 , istius 33. cam in
13쪽
is .in distinetione prima illius quaestionis, in tractatu se penitentia, in canonibus, qui incipiunt. Homicidioriam dic, Aliud exempluna, te peni tantia dist. v. oportet enim de ps nit. distin. vii. c. i. infellige ut prius,& speciali rex Ditimum, id est, in tractam de pinitentia .dist. 7. & ultima is uis tractatus, in capitulo primo huius distinctionis. Etsi c quando allegatur capitulum I. 2 vel 3. non ponit Hr- principium capituli uel canonis &c. De tertia parte Dccreti pone exemplum , ubi allega tur hoc modo, de con .di.j. nocte sancta c. missas,& c. omnis Christianus. Quod ita breuiatum sic intelligitur, id 'est . in ultima parte Decreti, quae in titulatur, De consecratione in prima distin ione illius partis, in canonibus , qui incipitat. Nocte sancta dcc. Item aliud exemplum, de con Coisi a. in cgna,& cap . liquido, de cons distin. v. non
mediocrii cr, ne tales.&c. nusquam,idest, de consecratio . .
ne, distinctione secunda. di quinta, in capitulis incipieti bus, In csna Iiquido.&, Non mediocriter &c. No debet autem in tertia parte Decreti ultra quintam distinctio. nem allegari,sicut nec in secunda parte ultra septimam, di in prima parte no ultra centesimamprimam, quia nulla partium plures habet distinctiones. Ideo ultra at legas notaretur tanquam imperitus errare. Et quia in qualibet parte Dccreti sunt distinctiones, nota differentiam . in allegando. Nam quando allegatur distinctio absoluth
cum mi mero sine addito alterius determinationis, ut dicendo,distin. I 2.3. 4. ues b. dcc. tunc quaerendum est in
prima parte Decreti. ubi sunt centum.&una distinctio nes. Quando aut cm allegatur distinctio cum addito . de pqnitcntia, ut sic, te poeni. dist I. a. 3.&c. tunc quaeri debet in secunda parte Decreti, in causa 33. Sq. 3. illius cauta. ubi ponitur Tractat de penitentia , qui habet 7. distinctiones,ultra qhras non allegabis ibi, si uelis Iuri. sta uideri. Sed si allegatur distin .cum addito tali de consecratione ut se. de consecra dist. I. a. uel 3 &c.tunc quaeratur in tertia parte Decreti ; ubi sunt tantum quinque distinctiones, nec eriam plures allegabis . alias te ossen-d es iuris ignarum in omnibus his tribus partibus .
14쪽
Decreti allegatur constitutio cum quota sequente, sub ea differentia,quod interdum nulla determinatio praecedit, ut in prima parte interdum praecedit, de hoc dupliciter . Aut praecedit de poeni.ut in secunda parte Decreti.
Aut de consecratione, ut in tertia parte Decreti. Item
in secunda parte allegatur quota causae, tacedo illud nomen causa, sed subintelligendo, dc sic etiam in fiminino genere adiectivum numerale substantiuatur, includendo suum substantivum, ut prima secunda, tertia, quarta&c subaudi causa,deinde substantivum, quaestio, cu suo adiectivo expresse ponitur, scilicet quaestione prima, secunda,lertia,quarta &c. Postea initium canonis,ut, Omnis Ponderet. Nonne. Legimus&c. Etiam qua doque per .
paragraphos allegaturiomisso nomine capituli,& stibi un. gitur principium paragraphi,ut ij. q. vi g. biduum. Et frequenter quando allegatur capitulum,non est opus allegare paragraphum,& e conuerso. Si vero capitulum est, longum, dicatur in prin. med. uel fi . aut circa prin. med. vel ri.ubi alit horitas vel textus allegatus habetur. Fina
liter . Dilige Dectetum ii gliscis canonicari.Distinguit, causat. pq nitet,& consecrat. Et tantum de primo libro . Secundus liber iuris Canonici, qui Decretales nomina 'tur,a Gregorio Papa I X. compositus est , qui in unam compilationem redigi procurauit, per magistru m RV- mundum suum capellanum, diuersas decretales epistolas praedece statu luorum corrigens & concordans , dc illoc circa annum. D ni millesimum ducentennali trigesimum primit. Et sic pene annis xxxviij. post cismpillatio Decreti, Decretales in hanc formam redactae fuere cdia post hoc sub anno Domini M. C C X L U I ConciliuLugdunense fuit celebratum, ab Innocentio Papa IIII. anno sui Pontificatus 1 I .in quo multas edidit constitutiones, quas etiam suo tempore super Decretales conscri
sit .Et iste liber Decretales vocatus diuiditur in quinq; ibros partiales. Quorum quilibet ulterius subdittitur in multos titulos vel rubricas.& tituli in capitula,& capitulas in paragraphos,& hi interdum in versiculos. Primus aut liber partialis Decretalium,iractat de personis eccle- .
15쪽
fasticis, dc ecclesiae ministris,& de eorum offitiis & qtio tales creandi & ordinandi sunt. Et continet titulos xliij cSecundus liber Decretalium, est de iudiciis, de de remisitis in iudicio, dc habet xxx. titulos.Tertius est de uita dehonestate clericor una. de rebus eorum, de rebus ecclesia1um,dc habet titulos L. Quartus de sponsalibus di matrimoniis,dc de caeteris his annexis,& continet xxj. titulos Quintus & vltim iis liber partialis Decretali uni est de aecusationibus,de criminibus,&de diuersis pqnis pro ipsis infligendis, de colinet titulos xlj. Omnibus ergo computatis,totalis liber Decretalium habet titulos, vel lubricas ducentas, minus quindecim, hoc est centum & octo , ginta quinque. De quibus praedictis nota hos versus. Pars prior osticia creat ecclesiaeque ministros . Altera dat testes & caetera iudiciorum. Tertia de rebus & uita piaesbyterorum. Quarta docet quales sint ritus coniugiorum..intaq. de viiijs dc pinistractat eom. Vel sic breuius Iudex,iudicium,clerus, sponsalia crimen. Haec tibi designant,quid quaeque volumina sonant ,
De numero titulorum uersus nota sequentes,
Bis septem demptis simul uno serto ducentos . Qui titulis ponentur infra prosaicq & metice.Nunc siimal. exempla ex Decretalibus,ubi sic allegatur de summa Trivitate 5c fide catholica, damnamus,hoc ita breuiari λ- Iet de sem Tri.& fiica. damnamus. Aliud exemplum , de electione δι electi potestate, cum in cunctis, hoc ita bre rutari solet de elec. cum in cuctisad est,in libro Decretalium .sub titulo, de eletione,in capitulo quod incipit , cain cunctis, Aliud exemplum .de soro comp. diligeti. Aliud
que .lsta exempla breviata suo modo sunt explicanda ut primum exempltim,&ita de aliis. Tertium libium,qui sextus appellatur,composuit Bonifacius Papa U I I I.in quo Decretales epistolas Lorii praedecessiorii,videlicet Grego X Inno. IlII. Clem.IlII.
ci alloiu cum suis propriis spistolis recollegit pn unum ;
16쪽
i librum,qtieni sextum appellauit,non sici ille cum aliis v.partialibus libris Decretalium in unum volumen Sex. tus connumeretur, sed quia liber est specialis post dictost quinque editus, supplens defectum diuersorum casuum
emergentium,in alias non comprehensorum. Et sui it proi mulgatae costitutiones libri Sexti, anno a nati ii itate Do mini millesimo ducetesimo nonagesimo octavo, Nonis
Martii, Pontificatus Bonifacij,Papae offaui, anno III I . Diuiditur autem Sextus eodem modo in quinque libros Partiales sicut Decretales,& quilibet horum librorum mi titulos, & hi per capitula, & paragraphos,ut supra, qua uis in Sexto non sint tot tituli sicut in Decretalibus, nec tot capitula in titulis. Sed ubi deficit aliquid non plene decisum in Decretalibus, id ponitur in Sexto. Sunt nanque modo sumenda exempla de libro Sexto,ubi sic allegatur de constitutionibus, ut animarum , libro sexto, de
de rescrip. statutum. 6 cum vero ver. nullus. li. eo. Hoc intelligitur , id est, in libro sexto, sub titu. de constitu. iii capitulo quod incipit, ut animarum. Et sub titulo de rescriptis, in c. quod incipit stata tum, in s. illius capituli, qui incipit, eum uerb, in uel siculo.nullus. libro eodem , Et sciendum, quod in sexto allegatur eodem mod o , ut in Decretalibus,hoc solum mutato.qubd in sexto allegando semper in fine additur lib. 6. propter disseremias librorum , quia omnes rubrice Sexti sunt etiam in Decretalibus. Debet ergo ad rubricam post capitulum addi libro sexto ut sciatur esse in Sexto. Quod si non additur. quaereretur cap. allegatu in Decretalibus,& sic errare contingeret ex omissione huius additionis libro sexto, quia capitulum allegatum in Sexto non inueniretur in De cretalib. Alia plura possunt exempla sunt, ut de iudic-
mulieres,s caeterum, di c.seq. lib. 6. de cler. conivg. c. unico,g. in caeteris autem,eod.lib de concesprsben. detestanda,lib. 6.de censi. quanquam. eo.lib. quae sunt declaranda suo modo: ut supra. Et tantum de tertio libro.
Quartum librum iuris canonici, qui Clementinae dicitor . subaudiendo constitutiones, inc pit de edidit Clemes papa v. sub anno Domini millesimo trecetesimo decimo i
17쪽
cimo , in Concilio Viennensi,quod sex mensib. tantisti, durauit,sed ipse Clemens morte praeuentus, ad publicia non perduxit, sed post eum Ioannes Papa XXI I corii
pleuit, correxit in qxiibusdam mutauit, det executioni demandauit. Que constitutiones ita collectae dicu tur Clementinae, a Clemente V.&suerunt promulgatae anno Domini inillesimo tricesimo sexto. 1 II I. Caendas Nouembris. De quo vide glossin pro inio Clementiri uiri in uer. Nouerii bris,& m verbo Pontificatus Et secundia
Ioan . Andr. in pios mio huius libri male dicunt illi , qui
allegant librum septimi im,quia dicte constitutiones nosunt connumeratae sub nomine libri , sed debent inti-tulari Clementinae, ut supra dictum est . Et diuiduntur Clementinae eodem modo in quinque libros, iuxta materiam istius versus, Iudex, iudicium, clerus, sponsalia, climen . de qua tractant , sicut Decretales& Sextus, lichi paucioies contineam titulos, do tituli paucioia capitula, in quos & quae rurium diuiduntur ..Sunt autem exempla taliter in his accipienda, ubi sic allegatur, de haereticis ad nostrum incci ementinis,hoc sic breuiatur, de hqret . ad nostrum,in cle. I. in constitutionib Clemeti-
nis sub titulo de haereticis & Manich is in capitulo, id incipit, Ad nostrum. Aliud exemplum , dereliq.& vene. sanet. si dominum, in Clemen- id est , de res iquiis dc ueneratione sanctorum, in capitulo. Si dominum in Clementinis,& sic de aliis. Nam hic allegatur per omnia sicut in Decie talibus,solum eo dempto, i additur hic in Clemen. sicut in Sexto,additur libio sexto, propter rationem ibi dictam. Et potest hic additio prs mitti, ut sic allegando , Clemen. pastoralis,g. ruisus,in sin id est, in Clementinis, tu capitulo Pastoralis, g. rursus in s. illius paragraphi,ubi dicitur,qui falcem mittit in messiem alterius,perperam agit. Et haec de allegationibus, &exemplis iuris Canonici quo ad quatuor libros sussiciant. Et ut dicti libri cognoscantur,sciendum quod Dccreiu sic incipit. Huma num genus duobus regitur,narurali videlicet iure,& moribus. Decrctales incipiunt, Gregorius episcopus seruus seruorum Dei . Sextus incipit , Bonifa,
18쪽
ciuς episcopus seruus seruorum Dei. Clementinae diuersimod) soletu incipi. Quandoque sic, Ioannes episcopus seruus seruorum Dei . Quouiam nulla iuris sanctio . Quantoque sic, Clemens episcopus dic. Fidei catholicae. fundamento &c. Et antequam ueniam ad materia iii Decreti, in distinctionibus di causis,& ad rubricas in Decretalib.. de libiis legum , &'allegationibus in eis primit IO.i Ius enim Civile uel Imperatortu quod Leges appellatur di aditum est nobis in multis,di generaliter in quatuor uoluminibus.quae dicuntur libri legales, ut sunt Digestam, dcx, institiua, & Authenticum, quibus additur liber Feudorum. Pi imus ergo liber Iuris Ciuilis, est Digestum , conti Digenes leges δc statuta Romanorum, Et continet in se quin stultiquaginta libros partiales, qui in tribus uoluminibus comprehenduntur. Primum volumen est Digestum vetus, quod habet xxiii libros partiales. Secundum, infortiatum,&habet xiiij.libros partiales. Tertium Digestum nomim, quod xij. habet libros partiales, quibus connumerati Settit r. libri particulares. Et vocatur Digestu alio nomine Pandecta nomen compositum a παν, quo J est totu,& participio vertar δέκα και qis est capio, quasi omnia intra se comprehendens, est enim volumen aliquod . Omnia uniuersialiter continens Unde Iustinian. libros in. quibus uetera iura collegit Pandectas appellauit. Volumina illa inquit Budsus nihil non continentia,& ex quibus possis quod velis, velut e Cornucopia θepromere, dicuntur Pandectat, ut Pandectae legit in , quae omne ius complectuntur Geli libro xij Tullius Tyro Ciceronis li- :bertus, libros de variis ac promiscuis quaestionibus coni. posuit,quos Graeco vocabulo Padectas id est, promiscua& multifaria coptinentes,libros inscripsit laquam omne rerum ac doctrinarum genus continentes, ut dicitur in l. ij. C. de vete. iur. enuclean. g. cum omnia. Et iste liber Digestu est collectus ex veteri iure quo ab urbe Romana conditum,& a tempore Romuli,vsque ad tempus Iusti . niant Imperatoris sere per mille annos dc trecentos con
19쪽
sise statutum fuit , & extendebatur in duo penδ millia. librorum,de decies centena millia versuum, id est para- graphorum uel responsorum , ut habetur in g, cum omnia,prsallegato. Vocatur autem hoc nomine Digestum quia omnia decidenda ibi deriguntur & soluuntur. Scriabitur etiam per duplex, H, contra morem omnium libro rum legalium,cum nulla litera,f, ponatur in hoc nomine Digestu.ideo ut aiunt quidamὶ quia per duos imperatores,quorum quiuis Federicus nomin abatur,postea matui rius ruminatum est & digestum a quorum Imperatorum, quolibet nomine sumpta est prima litera, f, cte. Alii dicunt esse arbitrarium, nec omnium rationem esse reddendam,ut in i .non omnium,ff. de legi.& senatusconan . . fortiatum autem dicitur ab in. id est valde, & sorte, quia multum sortes leges in eo nt,uel quia dispositiones vltimarum uoluntatum in illo sunt.Unde, Sum liber en fortis disponens spolia mortis. Et clausis portis me discat lector in hortis. Ut habetur in principio Insortiati in gl.j.ubi etiam dἴ, dei nominibus,disputare relinquitur pertinacibus, secundum Tullium,Sc nomina mapistralia sunt,ideo de eis non est disputandum. Sufficit saltem quod attendatur, quid in lihris dicatur secundum Senec.Unde, Qui uult seruare sanctorum singula sesta, Non poterit clarὸ cum Codice scire Digesta. Et nota quod quando in Digesto veteri,Insortiato , vel Digesto nouo allegatur aliquis textus,tunc primo pontitur nomen libri non partialis, nee Veteris, Novi, vel Insortiat sed Digesti in genere per duplex,is pestea tituluet
vel rubrica,deinde apponitur lex illius tituli cum sua de.' terminatione,vel numero sequenti. Et si lex est longa. ponitur 6.primus, vel secundus, vel responsum primum vel secundum &c. Exemplo,in Digesto sic allegatur, Ede damno insecto,i. si finita, s si quis autem, qs ita breuiatum, tantum valet id est,in libro Digestorum,sub tituit, de damno insecto,in lege,quae incipit. Si finita, in g. si quis autem, illius legis. Aliud exemplum,ffad leg. Od. de i acdinauis sicum autem, id estiis ad lege Rhodiam
20쪽
Digestis in lubrica,si quadrupes pauperiem secisse disa
- tui j. in parasrapho,cum arietes. Item Ede vi & vi M. I. i. si vim vi.idest,ffsub titulo de vi di vi armata, in l. r. .
dic.& sic de alijs. Secundus principalis liber Iuris dicitur Codex,qui
tinet statuta, sanctione si & diuersa praecepta Imperatomm . quamuis communiter loquendo Codex dicatur quilibet liber in se habens diuersos libros partiales. Fue.
Tunt tamen ante tempus Iustiniani Imperatoris tres Codices scilicet codex Gregorianus, Heimogenianus γ&Theodosianus.Ergo diuus Iustinianus volens circa hqc adhibere remedium,direxit animum suum ad constitu tiones Imperiales,dc de istis tribus codicib. extrauagam
tibus fecit fieri unum codicem, quem suo felici nomine intitulauit Codice Iustianiani ut patet in rubrica proce- viij huius libri. Et scribitur per C. magnum, quae est prima litera huius nominis Codex.Diuiditur autem in xij. libros partiales, quoru ultimi tres lonee post primos nouem compositi runt,& vltimi tres raro legsitur a doctoribus.In primis autem inlibris Codicis allegatur suo modo sicut in Uprimb ponendo nomen libri Codicis,deinde titulum,postea legem cli suo principio vel numero . Exemplum accipe sic allegis,C.de praescript xxx.vel xl. ann. l.si quis.g pen.id estan libro Codicis , sub titulo depraescriptionibus xxx.vel xl.annὀrum,in l. si quis,in si penul. Alia exempla C.de sacro. eccu.sancimus in fi. C. deuans. l. vi responsum C de vetitu .enucl.l.ij. g. si quid in tanta .dcc. Qui sunt omnia extensis rubricis declaranda .
In ultimis tamen tribus libris hoc refert,qubd in sine allegationis ut praemissum est additur numerus libri, ut allegando,C. de armorum usu iuxta principem l .j. lib. X. C. de Mutilegulis & Gynectarijs l. dic. lib.xj. C. de dignita .l. si ut proponis lib.xij. similiter de alijs. Et est magis necessarium quosdam titulos plenius scribere, quia sunt in his libris tribus valde rari de inusitati tituli , quia non