장음표시 사용
11쪽
rentκr oculi,clim his ad hanc rem litinolint,adqgameac Me conditi μnt,praesertim climissa cognitio admoneat etiam nos, Deo, de immortalitate nitra. Nes enim ieri potest,quin statuat hgmatim animus mente aliquam esse,qμα regat CT gubernet omnia, si animaduertςrit talos ratos cursus, CT leges magnor m orbiu afltesiarum. Nihil enim tale cos, aut alia ui κlla, hine mente existere aut constare potest. Quare sit Astronomia confirmat hac de Deo opinionem in animis hominum, Plato nonsol erudite,sed etiam religiose dixisse iudicandus est, Ast o nomiae causa nobis oculos datos esse. Sunt enim certe ob hac causam praecipui dati , ut ad quaerenda aliquam Det
notitiam duces essent proinde ex philosophis soli si qui Astronomiam aspernati sunt, ex professo fuerμnt
sublata prouidentia, etiam imminor talitatem animoαrum nostrorum sustulerunt:qui si attigissent hanc doctri nam, manifesta Dei uestigia in natura deprehendissent, eritas animaduersis coacti essentfateri mete aliqua bacrerum uniuerseatem σ hiaditam esse,σ gubernari sed si quis etiam auctoritatem requirit exsacris literis, qμα haec tudia commendet, habet in Genesi testimonium g -μfimum,ubi scriptura est, Erunt in signa,tempora, di ,σgrinos. Quomodo autem conficiet nobissol annos, ni robferrato circulo,descriptiupat s atq; intergallis cμrfusqc teporum Quaere coelestis illa uox hortatur nos ad ob-s mandos coelestium corporum motus Quid comm mo
rarς utilitates publicus qualis futura esset hominκμit , si nos haberemus desicriptam temporum rationem si tio h beremus in historis aut rebus gerendis annorvm d mmmsPIκs quam barbaries,imo belluarum uita si erit,
12쪽
PRAEFATIO. nullam nosse antiquitatis ferie lium tempora ordinem in prasentιbus negotiis cliituere poste. In tar tu institia neq, religio ulla,neque ciuilis latus retineri posset cuiu
ιtur Cr natura nos exustitet. hortent diuina oracula
quiquam ιlle etii naturae fenfusaiuinusquidi afflatus, Cy quaedam quasi Dei uox est er magnitudo utilitatum imitet ad hunc dolitrinam,diligenter eam colerestudiose adolescetes debent. Atq; in hac re patriae laudibus etiam noueri eos conuenit quia haec doctrina cu aliquot seculis sine honore iacuisset nuper in Germania reflorui restiututa iduob' summis ui ris, Purbachio CT Regismotano,
quoru alter ex Norico,alter ex Francis uicinιs ortus est.
Heroas lagulari quadiui diuinitus ad has artes illustri dM excιtatos isse, res testatur ipsa. Quado enim tantu Iumeti habuerunt, postqua haec studia in Aerapto extincta sunt ' Nam etsi Arabes deserta a Graecis posse ione ma*gna ui inuaserui,adeo ut has artes in occidente,Cr H ispaniam usq; propaguuerint, tamen eorum scripta ostedunt, curiosum natione non tam eliborasse in obseruandis moutibus,qgam in diuinationibus, quarum adeo cupidi De. t,ut no contenti Ptolemaei Asrologia, quae pars quα dampis ins exquinari potest fortes etiam er alia multa
praediction- genera α ναυτιολογητα,commentisint. At
nostra illi contulerunt omne jladium ad praecipuam Dactrinae partem: obscura ιmus demonstrationes P tolemaei
eruerunt. Cr patefecerunt, Cr ut transmitteretur ars adplteros, instruxerunt nos non unim generis commenta rata. Veteres laudant Arcistae columbum, Cr uaria Armchιmedis opora: at longe admirabilius opus est , breuis
ille libellus Theoricarum Purbachi , qui summa longi se
13쪽
simi operis Ptolemaei complexus,positus orbiumsubiicit
oculis. Quid dicam de reliquis monumentis, de interigra ιtome, de tabulis,in quibus, ut absoluerent artem, usum praeceptorum ostenderunt i Hactenus igitur huius
doctruue laus penes nostros homines fuit. Nam auctores illi femina huius doctrinae sparserunt per Germaniam, no aliter ac jugum femina Triptolemeus in Graecia dise passescribitur. Quare turpissimum nobis fuit, tam hori
Aestum possessionem optιmarum rem amittere. Sedsunt nonnullι Epicurei theologi, qui totum hoc doctrinaegenus irrident,necfolim praedictionibusfidem detrahunt, sed etiam uituperat motuum cognitionem: quossinamus una cum Epicuro ineptire Sunt enim eiusmodi, ut magis opuε habeat medicis, quam geometris. Eli enim manifestum infamae genus,aspernari motuum cognitionem,quα habet erudιti imas Crfrinfimus rationes,ut maximEalterum illam partem dιuinatrice omittam s. Quiquam mihi neque Pιcus, neque quisquam alius persuaseri θηdera nullos habere enectus in clemetis,eT in animatium corporib praeterea nullis significationes in hac inferio a re natura. Nam experientia o landit ardentium 'diura congressus urere haec corpora, Cr siccitates a ferrerrum sus etiam congressus humetium oderuaugere humores. Deinde uarie mιxta lumina,varieque temperais qualitates, ut in pharmacis res di)simillimae aliter temperatae callos habet effectus deoq; recte dixisse Aristotele iudico,
cum uit,hunc inferiore mundu a superiore gubernari,c superiora causam motus in inferioribus corporibus esse: er addit ratione prudent ime cogitatum. Cum initium motussit a corio consequι motum coeli, Cr reliquis cam
14쪽
πρωτην . Sicut enim in his nostris corporibus uita seu primus motus,qui in corde existιs,ciet motu in aliis membris: ita cum haud dubie motus caesi primus sit, reliqua corpora incita ut suos quosda motus ei biciat. Nec uero
quisqui recti inlutat' in philosophia uliter sensiit unqua.
Nam Er mediet,qui olet in materia potius quam in coelo rem causas quaerere ame multa referunt ad bdera coiis stitutionessicut o tedit libellus,qui Hipp. asscribitur, de aere aquis,Cr locis. Ais haec non dissentiunt a Christi na doctrina:quae et si docet nos omnia diuinitus gubernari ume no tollit naturales actiones ac gnificationes reαrum sicut in alendis corporibus apparet, quibus et si uita ac motu Deus imperti tamen easoueri ac pasci cibo,potuin viijs rebus ad uitam tuendum c5ditis iubet. Ac prudentia digna Christiano est diiudicare, quaesiit commvαnes ultiones Dei Cr naturae,quae sinit propriae Dei supra natura posita. Et ut de homine proprie dicamus, me mihi cogitati, tria uidenturgenera actionu in homines cradere. Notifimu est,quod a natura hominis proficiscitur, ferr*,ac ra tione Ad id pertinet inclinationes,qi .estqvuo Ar teperamenta qualitatu. V idemus enim di militudia ne ingenioru infinitus , quae profecto pariunt di imiles actiones: queadmodum poeta ueresigni icauit,cu inquit,
Naturae sequitur semina quisquebitie. Mid enim tam receptu apud medicos est quam τα η η l
15쪽
PR AEOTIO.τα παθη, corporu di ostionem imitarit lias res sequuturi fu,η θη in homine bilisso existere nulla posse ed exucitari in eo immoderatos impetus, liasiventos, magna vehemetia πά quae discissime poplit ratio regere αμοflectere. Si quis agiem considerabit diuersu regionun inras, cr diuersarugentiam ingenia, quam aliam cassant huius disimilitudinis ostendere poterit, quam coeli naturam 'Unde facile iudicari potest in miscendis teperamentis corporκ atq; ingenior in inter alius causas etiam luaminis natura concMrrere. Nes ego nihil educationem,
consuetudine, institatione, leges,atq; consillic in regendis inclinationibus istis proficere iudicosed hec qμos pono in hoc genere actionu quod natura prosicificatur. Aitearum geum est actionum quesupra naturioi tant in homine diuinitus. Hoc est enim christianae mentis, intestigere ac sentire,diuinirus homines custodiri ais gubernari.
Etsi aute ita gubernat Deus, ut naturae fuas partes etiam aliquo modo relinquat: tamen mμIta corrigit in natur σα Itarum rerum eventus concedit alicu, quam quales proponit natura. Neq; enim Moses beneficio astroru feravatus est cum euaderet, uia per mare patefactameque Potrus, m per anget in e carcere educeretur,'deru beneficio liberatus est neq; Parius ex hoste Euigetis potest
te astroru pilisfactus est. Talitu opem casisam proprie ad D in referenda esse nemo non intelligit.Sicut litin ii trere uires in aliis partibus eatenus recipimus,ne regηκα christi tollant : ita suos uires lamini eatenus tribuemus,
ne quid de gloria christi detrahaturreui cum omnia μή tecta se iure etiam sentiendu est istellaru uires ei parere oportere. Ac bonae metes hGRtς erireres is con
16쪽
raro mirabiliter animos in lata naturae humanae imbecitilitate permrbat. AN ut alias uerbum Dei anteferre nox
stris opinionibus debemus, ita aduersus has signisicatioαnes,ammι uerbo dei ac promisionibus diuinis cosemidi sunt. lege Miagatasententia docet, quae citatrur ex Hiereamia, Nolite timere Mignis coeli,quae timet Gentes Nesenim negat propheta signa esse, Dd ct in signa nominet,
sentit ea res magnas atque tristes minari. Consolatur antpios,ne ea metuant,noivia nihilsignificent, sed ut cono
at si diuinitus inter illa pericula tegi a ferrari. Sicut mortem timere Christus prohibet, non quia mors non sit .era sed ussciamus nobis etiam in morte ipsum ad ,
christu ut nosseruet. Erigenda igitur mes est supra unia uersam hanc corpora naturam , uel si fractus illabatur orbi ec patiendum,sit uectu dei, ut siducia erga seu nobis excutiat unquiasicut muniuntur piae mentes aduersus praesentia pericca, ita atrumedae erat effiaduersus inimi. cas Ur u signiscationes Sissit igitur aliae arte spissices no ludunt religione christiani, ita neq- Astrologia: nam hanc quoq partem physices esse sint imus nec officit pietati si quis in loco utatur. A c praeter haec duo actionugenera quae recen μι reliquu est teritu genus actionum, ad quisbsipiendis animi contra natκra, i diabolo magno motu impelluntur Nes enim aut astris aut aliis naruralibus causissed diabolo recite tribuetur Neronis Ersimiliu riuoru prodigiosae libidines atq; parricidia Itaq; cssm humani animi no uno tantu genere causae moMiturGoseqμitu leges fatoru uari s modis impediri interdu a cludiuino,intertam instithtione interdum deliberatione,im ter dum
17쪽
terdum etia in deterius flecti a diabolo. Praeclarἡ laifuriiugui P decreta non esse praetc. praetoris edicta populum parere cogut illae uer3fignificationes no afferunt uim hominibus,etsi non ubis sunt otiose. Atque harum rerum exempla suppeditant . historiae Ged haec disputatio longior est, quum ut bis exisplicari tota posit. Haec enim ideo commemorari, ne adolescentes in totum damnent hunc chorum artium, propterea quod imperiti quidam irrident diuinationes. illa doctrina de motibus cognitionem habet uduis
mam Cr homine digni imam. Et si quis adhibebit iumclum intelliget alteram partem artis,diuinatricem rideis
licet, perinde esse partem physices, scut medicor u praeis dictiones pars quaedam physices esse existimatur. Neque enim illa pulcherrima corporas derum frustra condita esse sentiendum est, praesertim cam ille ordo atque cura fus summa ratione constet, adeo ut quaedam quasi politia in coeIo uelut in poemate depicta esse rideatur. Sol enim, qui regnare ridetur in medio orbe,uebitur stipatus senae
inribus, bellatore, atque oratore: habet er oeconomas, Lunam Cr Venerem. Nam hae praecipue dominantur inciendis humoribus. quibus aluntur corpora. Cum autem
hic admirabilis ordo ac positus , deinde certi mae leges cursus testentur hoc opificium summa ratione constare: non est consentaneum astra nullus fgniscationes. nullos effectus habere. Neque uerofrustra dicuntfacrae literae, Erunt in signa, tempora, Cr dies, Cr annos diem σnoretium uices,discrimina temporum,uidclicet aestatis atque
Demis ab astris confici :fed addit etiam designis. Idque interpretatur confensus omnium saeculorum, quo comper
18쪽
PRAE FATI o tu est ecliUtas per habui be tristes euentus. Non est aut
hominis bene inistituti,dissentire a consensu tot*culom. Haecfortasse longius quam oportuit in hunc libellum praefatus sum:ρε uolgi commmonefacere adolescentes iri in φρ uestibulo harum artium ut de hoc toto choro amrium honorificentius sentian Scripsi autem ad te, G αnaee doctifime, no quod hac oratione te arbitrarer accendendum esse, qui in uniuersa philosophiasic excellis, ut Mem tibi conferam ex nostris hominibus habeam neniis nemsed harum artium mentio semper memoria mihi tui renouat, cuius rei testem habes uirum optimu, Iacobum ΜiIichin:quiquonii has artes bis docet,msilire de eis confabulat , quo in sermone te quoque compIecti solemus. Nemo itaq;fuit .ad que potius de his artibus scribere,
quam ad te, ut intelligeres, nos cκm ipsis recordationem tus amicitiae coniungere. Quanquam extant Cr publica quaedi monumenta tua, quae nos de tuis giritatibus atque pulcherrimisstudiis admonet. Habemus enim Aristotele tuo beneficio emendatiore,ac nitidiore,quescis me ualde mirari,am e,ais colere.Sed nuc magis cm',postquam habeo in κestibulo operum eius nome hominis amicti uniuscriptum. Utinam uero contingat mihi aliquando otiuadhunc auctorem illustrandum, atqwe ornandum,q emadmodum tu instituisti migna cum laude facere. Acci oenim te libros aliquot longe foeticius enarrasse, quam μή iebant isti,quia paulo ante hanc aetatem no natiui Aristoα telis faciem, sed uix exiguam umbram nobis ostedebant, nec tradebant philosophiam,hoc est, sapienter dicendi Criudicandificientiam sed hanc oppresserant otio' Cr inamnibus argutiis, quae nihil ad iudicandum decinitibus, aut alijs magnis rebκs proderant.Sed hcc ali/LBene vale. EL. I A s
19쪽
de Ioanne de Sacro Bosico ad Ioannem Tacitum
Oanni de Sacro posco patria fuit, quae nunc Anglia insula,olim Albion& Brettania appellata. Lutetis literas Jc philosophiam didicit, dochorque Parisiensis fuit. Scripsit de sphaera mundi, de astrolabo, de algorithmo supputandi artem ita
vocarunt harbari & de computo ecclesiastico, ad annum Christi M. C c. L v Ι. yt ex eo carmine liquet, quo is libellus de Computo concluditur. Lutetiae sepultus est, in sodalium Maturan alium claustris: cuius medio tumulo insculpta sphaera, ac circum illam hoc epitaphium, Me Sacro dorico qui compotiata Ioannes Tempora di reuit acet hρc a tempore raptu Tempora qui sequeris, memoη eno quod morieris. Si miser es, plora. miserans pro me precor ora. Ex quo quidem vel solo carmine, quale id fuerit saeculum, coniicere satis, ni fallor, iis licerer, qui quod in Ioannis de Sacro Bosco sermone non placet, nihil verentur statim detrahere, commutare V2,hoc non considerantes,et tempestati Latinum visum , probatumque fuisse, quicquid for
20쪽
mam aliquam Latinae linguae haberet,& aliquomodo polliet ab illis intelligi, qui literas Latinas
tractarent. Hinc maiorari, dc minorari, 3c alia huiusmodi innumera nata, quae ipsis adeo lepida visa sunt, qui effinxerunt, ut iis saepius quam Latinis ipsis, quae etiam in promptu erant , Vterentur. Nihil itaque in eius saeculi scriptis tam temere audendum: quae si cui ex eleganti oribus ita nimium barbara videntur , scribat ille quidpiam purius, quod pro illis legamus, post cluam veteres illi Latini nihil quicquam tale, quod quidem ad
nos peruenerit, ediderint. Mea certe sic semper fuit ratio, mi Tacite, Ut veterum omnium, et Iam
barbaroru scripta, in quibus sit quod discamus,
sancta S integra pro viribus conseruanda curemus. Quare ne mireris, si tam diligens fuerim in hoc restituendo libello , explicand1sque obiter locis compluribus, quae aut rudi ori imponere lectori, aut eum remorari posse videbantur, sed tantum laborem hunc nostrum probes :& si dignus tibi visus fuerit, qui in lucem exeat, eum in tuo nomine apparere sinas. Vale, Burdigalae tuae, Calend. Mart. x s I O.