장음표시 사용
2쪽
PERILLUSTRI ATQUE. EXCELLENTISSIMO DOMI ΝΟ
ET ELECTORI. SAXONIAE. A CONSILIIS. STATUS. Ex SENATUS SANCTIORIS
DR SΛXONIA. IMMORTALITER MERITO OMNIUM. LITTERARUM. ET BONOR v MCOMMUNI. MAECENΛTI. AC. PΛTRONO DOMINO. SVO. GRATIOSISSIMO
PRIMUM. PIETΛTIS. IN. IPSUM. svΛE MONIMENTUM DEVOTISSIMΛ. MENTE. CONSECRΛΤ
3쪽
AETATis mI IDA FERO, SED RUDIA DONA,
QUAEQUE ONANT TANTAS DEDECUISSE MANUS.MTATES IMITOR, QUARUM PRIMA, INSCIA, RUDIS,
LABILIS, ET SOLA SIMPLICITATE BONA EST ILLΛ TAMEN, QUONIAM PRIMA EST, INCV Λ PROBATUR, SAEPEQUE LAPSANTEM CERNERE POSSE PLACET SIC PRIMIS SPERO,' QUAMUIs SINT VILIA DONIS VEL NUMERI VENIAM FE DARE IURE SULsI COQUET HOC ALIAS ΤΗEMIS ALMΛ IN PECTORE VIREM ET PATIERE, TIBI HAEC ALTEM SACRA FERAM.
4쪽
S. I. Osenditur, Bruta homines in quibusdam rebus antecedere, tam quoad corpus, quam animam. S. II. Inde homines saepe brutorum nomine appellari laudarique. f. III. Bruta natura simulis eo ferri, quorsum nos ex legis eoactione temdi v. g. IV. M ori bruta disinationis, quaam nos, pirime instructa esse, idque cauto natura confisio factum docetur. S. V. AFσι- ratio, cur homo magis lente, quam bruta succrescat. s. VI. OVenditur hominem facultate amplius in habitus mutandas accepi spe, auroque Maimus isti uti -- g. VII. Desinitio atatis cum demons ratione assertur. . VIII. ADares disiduntur. 's. IX Probasur eripis atrui dipersa jura s obligationes esse, idque a Romanis
s. X. Nominalis re realis definitio uris atriis. g. XI. Osenditur esse potesatem naturalem, esse immutabile, adeoque nec mru regio posse mutara, ibique de regibus infantibus, russantumqueco
I. XII. Ex defectu pirium orbi pyobatur. Adeoque defectusplura jura parere
s. XHI. Ex defectu habitualium jurium,s atatis desundere osendisuri.
f. XIV. Hincisur aetatem reneram decrescentemque pluribus, quam mediam Furibus armari. g. m. Majores jura cum ouuatione conjuncta accipere, minores mere Dyo- rapita, adeoque in hereditarissus pn Iommuniores praeserendos docet,
.myr Saxonum jura laudantur, Mur primogenitura pindicantur. g. XVI.
5쪽
ML E D primogenio sera, expauis relamate derisari . s. XVII. Neque fratres natura aquales esses
s. XIIX. Neque ex occupatione ilia defendere osmδων, ου Hisbes res
s. XXIII. Π ura a defectuu habituum temporariorum dependere ostendιIuns. XXIV. AEMI i media minima jura tribuuntur; saratis jura non ex solis annis tribuenda docetur. Daque etiam de puberrauσm remmuis sisodum TXXV. AEt aris jus, eum jure us comparatur armisque inurdum eis
s. X L A naturali defectu jura aris descendis rei aris miarique pauperitas non siniuris. XXVII. Ab illis jura exspectanda essest ostenditur, qui viribus abundam, adeoque ejusdem at in is hominessibi ea praesare neque m. s. XXIIX. XXIX. &XXX. Mauria tota componietur. F. I. Quae
6쪽
δη no a brutis animantibus longissime se junxit atque Mara h.
ad pulchritudinis coelestis quandam imaginem sermavit mi s rn Parens natura, quamvis in exornando homine, prae omni si δε .hus rebus, quas illa in terrarum orbe generavit, admodum zzz studiosa, atque largissima suerit, interdum tamen in nobis' parcior quam in robus ceteris potest videri. Ita undique - nobis sere aliquid detractum est, quod brutis animantibus sparsim accesIit; Neque corpora saltim,quae nobis cum ipsis communia sunt, sed ipse etiam animae quibusdam virtutibus ultra hanc nostram excellunt. Quod ita caute a natura constitutum est, ut moneat hominem illorum dominum atque rectorem mitibus in illa imperiis uti, quκ &Bis quibusdam ultra stlaudiuus instriusta esse intelligat; utque ita sparsim viribus suis divisis omnium nece ssi tales aliqua ope atque compensatione natura conssileturia) Isine ram modo levitate aptiora ad fugam, modo viribus membris unguibus adver- ad corpor,sus impetum magis armata, contra oppugnatores & machinas hostium animosiora, ad vigilias & laborem magis composita, dc Brtius duratura, contra aestus & frigora magis munita, oculatiora vissi, auribus capaciora, tactu teneriora, dolorum m/gis patientia, multo robore, mulista virtute ultra nostrie hujus naturae praestantiam constituta deprehen
Anima eorum quamvis bruta & expers consilii, non una tamen im Gammendatione nostram hane divinam quodammodo atque immortalem an- animam. tecellit. Ita ad constantiam alia, ad magnitudinem animi de decus, ad gener iam aemulationem atque gloriae studium, ad amoris quaedam genera
ad societatem dc blanditias, ad obsequium alia, ad fidem, ad tolerantiam A malorum
M Arrian. Cominent. ad Eei LL, I. . s. p. 16.
7쪽
malorum & moderationem ipsa natura studiosius serri, atquς cujusvis generis singulisquadam harum virtutum instructa esse intelligas,ιὶ quae omnia apud nos tam plena raro deprehenduntur; quibusdam etiam vel omni missolo arte atque disciplina extorqueri vix possunt. Λdeo ut si vel illarum la mus bruto- dum magnum aliquod fastigium in homine deprehendatur, vel brutorum rim Τρ nomine illum commendes, & sortem leonem, fidam columbam, generosi ος υμ προ instar, a mosos, fidos, generoios soleas appellarς.
a na- Inde, est, ut quae nobis imperata sunt, atque ex legis eoactione a nobis aurae sy, exiguntur, expeditius & cum voluptate ouadam sua multo majori bruta ad mulis μή creatoris sponte moliantur. . Inde amant natura tenerius Prole ἡ..,is,. educant studiosius Pullos, servant religiosius conjugem, aversantur moris,.ssi tem & dolorem pertinacius,sui simile cupidius generant, ad venerem rectiusterum ex naturae indole trahuntur; quae quamvis omnia & hominem tang.uu eratur in erdum, languidiora tamen, & incomposita magis, atque inordinata, donec directa ad finem, & ratione exculta lint, deprehenduntur.
f. IV.M.OHEL Praecipue si sanctissinum illud naturae miracuIum, depositumque,
visationis divinationem animi, qua de suturarum rerum, quae ad nos pertinent even- vir Me, tu, vago quodam & indeterminato impetu, aliquo tamen, antequam acci- η. dant, moneri solemus, intueamur, e) multo illa in brutis animantibus' certior, major & frequentior, quam in nobis est; Ut cum illa vel levissi-- mas tempestatum & naturae vices ae motus praesentisicant, adventum lupi, pestilentiam aeris,uenena herbae praevideant, homo non nisi raro, & sino, scure denique de magnis saltim & inauditis quibusdam rebus vage&cum Od -- incertitudine moneatur. Si naturae nexum & ordinem exquiras, cur tam a naιura magnum & egregium opus homo, infra tot exiguas animas in quibusdam cstin constitutus deprehendatur, miram in illis dicautissimam naturae dispenta .st alis sionςm ct consilium obstri abis. Nempe cum evehere ultra rerum reli. V ' quarum sortem divinissimus arbiter hominem vellet, & felicitati abunda tissimae, atque i perio in res creatas omnes destinaret, ratione illum instruxit, qua haec Omnia, quae ab illis praesentiscuntur, capere animo, & plenissume assequi potuit. Ita quamvis illa excellere in his videbantur, hominis' tamen persectioni per mentis & intellectus dotes magis prospectum est. His multo aptius ad finem vel imbecille sui3m corpus, quod in brutis saepe fortius est, dirigit, magis ad creatoris finem se componit, rectius consilia vel languid .s viribus exsequitur, quam copiosissimae vires in animantibus brutis
8쪽
- hrutis emis valebunt. Melius consilio in abdita penetrat, & molles adiatus observat, quam illa labore & violentia eo perveniunt; certius & majori' aliorum admiratione, ratiocinando & rerum argumentis de luturo conjicit, & eo se disponit, quam divinatione illa, & sensus interioris quadam occulta necessitate eo deteruntur et plenius ex creatoris in hoc univerib . declaratione naturalem legem colligit, quam illa ex impetu insano ad illam explendam adiguntur. Hinc satius creatori visum est, persectum animal, ratione, quam viribus, argumentando quam divinatione, & bruto sensu. certa cognitione legis, quam naturae stimulis & quadam necessitate juv re , atque ad laudem & decus advocare. Hoc consilio illa omnia n bis mediocria & non nisi in subsidium rationis indulsit ; quae brutis, quia ratione destituuntur, plane necessaria fuerunt. f. U. , Hine illud etiam accidit, quod solemus in rerum natura saepius mirari, ut, cum animalia pleraque repente & festinanter adolescant, &quam primum vivunt, statim rem suam tere omnem prompte & cum habitu is exsequantur, homo, quo pesiectior est, tanto lentior in illis procedat, in quasi per gradus quosdam&casus varios Progrediatur, donec longo tem quam . .. pore, multa patientia & distiplina ad maturitatem pervenerit. Illorum M.tacultatibus sui habitus plerique connascuntur; homo vires simplices aec pit, quas ratione demum colat atque perficiat. Homo difficulter primo movet pedem, lente tollit bracchia, offencat lingua, & balbutit, tandem sero & post multas ambages, ad juvenilem virilemque animum perduciatur ; Brutis illa testinantius contigerunt. Scilicet ita natura comparatum est, ut quae ad majus fastigium excrescunt, praestantiam luant tarditate; quae viliora sunt, & obnoxia manent, quidquid viribus dαractum est, sestinatione Acmaturitate lucrentur. sancto naturae artificio, eum perrectiora
esse, quae usu & experimentis excoluntur, intelligeret illis, quae sponte sua ad usum sufficiunt. g. VI. Adeo hominis vires nunquam primo impetu plenae sitnt, sed semper ιν et
incertae & mutabiles manent, modo crescunt, modo minuuntur ι primo ille eis isti sensim & lente adolescit, inde variis exercitationibus ad majora adducitur, accepit, per multas morasdc temporis successiones pergit, atque adeo quodvis tem- e pus sua incrementa habet, suos habitus adquirit, donee partae multis studiis vires denuo labantur dc subsidant, tandem plane deficiant ; Inde aecidit, ut 'propter hominis indolem quovis temporis articulo aliam & mutabilem Dis Lillas praecipuas moraε, quibus vires ejus admodum augentur vel decrescunt, πιι α κ- observarint, atque adeo hominis vitam annis atque aetatibus distinxerint, ' , cum apud bruta aetates tam distincte non soleant inquiti. Is gwν
9쪽
g. VII. . di hia AEtatem dixerunt a J Vitae definitum tempus, quo homo per naturaemisiis. suae & spirituum animalium constitutionem naturaliter omni data opera, ct aliam virium dii positionem ad obeunda officia sua habere solet, quam ali
Dcmρη', qui in eodem vitae tempore non sunt cons i ituti, atque exinde a reliquis dili inguitur. Haec omnia sere demonstratione vix indigebunt. Madiasinctum travara est aetas, quia tota vita secundum articulos tuos per aetatev distribuitur, quod ex nominis usu perspectum est. Cum infamia, juventus senectus de vivis soleant praedicari, ik momentis invicem differant. Est tempus, quo quis nMurabier atram virium dispossionem data omnι ope hes et, quam reliqui, quia Omnis aetas duratione momentorum differt a reliquis aetatibus, Omnibus sere momentis vires noli rae vel augentur uel min untur, per s.f.& 6. quod in infantibus,juvenibus lenibus cerni potest,adeoque aliter vires quavis aetate disponuntur; & hinc verum est, aetates virium dispositione differre; Llla dispositio ex natura indole, piraIuum animalium con ιIutione omni data opera, dependet, quia omnes vire 3 ex spiritibus de nostra opera per naturam elaborantur; atque a natura spiritibus anim
libus, & objectorum necessariorum suggeuione sid est, opera nostra
omnes nostrae affectiones, exinde etiam virium nostrarum dispositio dependet. Vires ad obeunda os scia abire per aetatem disponuntuν quia omniabus viribus utimur ad actionem; omnis vero actio vel naturalis vel moralis est, & omnis naturalis refertur ad moralem, seu juvat dc expeditiorem reddit moralem b) omnisque moralis circa legem seu officia versatur, adeoque quo plus vitium est, tanto rectius expectri actiones morales seu ossicia possiant; dc hinc negari non potest, omnem virium dispositionem ad ob unda ossicia aliquid conferre. Bre . hus: quia omni hus Viribus utimur ad finem, de omnis rectus finis est finis Dei, adeoque ossicium, patet; omnes vires aliquid conserre ad ossiciorum observationem. Disinguuntuν aetate homines seu diversum statum acquirunt, quia ex dispositione virium omne
jus & obligatio dependet, ex quorum disserentia omnes Ordines & status, seu ut barbare dicam distinctiones oriuntur. F. IIT
a Ira Sc Eurialiter &i hysice definitur. Alii per sol una annorum numerum aetates dillinguunt; Sed haec disserentia vacillat; namque aetas est ordo; annorum, nu- incrus non semper aequalium virium dispositionem comune tam habet; adeoque' cum possint homines annis aequales, viribus inaequales in eundem ordinem live ad catadcm aetatum resciri, atque ilaeadem jura accipere, huc iuutumentum a bricam esse apparet. πι i. e. quo rectius procedunt actiones natureses, eo plus virium adquiruma ad in .
10쪽
Cum vires nostrae habituales per temporis spatium perpetuo vel πο- Diuisio. stant, vel, cum in summo flore tuerunt, denuo minuantur, omnem aeta tem solent in erescentem mediam & decrescentem dividere; Quas eum variis modis distinguant, nobis liceat pauca observare. Tum creicit, homo duobus ciuasi gradibus ad maturitatem perducitur; Primo maxime meis chanicae nomines vires & corporis & mentis memoria augentur, quam issmιam &pueritiam seu uno verbo alarem teneram solent appellare. Inde niagis vires nobiliores intellectus eum viribus mechanicis excoluntur, hanc jupentutcm, Hatem adultiorem appellant. Dein utraeque vires ad sum mum decus & maturitatem perducuntur, hanc medam stu piralem aetatem .dicunt. Inde duobus gradibus decrescunt. Primo mechanicae vires subsidere incipiunt, reliquae multam partem integrae servantur, hanc senectu-ιem appellant. Inde utraeque vires ultimo conficiuntur & siensim exspirant, illa alas decrepita est. Ita quinque modis in teneram, adultam, Vistilem, semIem & decrepitam dividitur. g. IX. Ex his omnibus illud constat, singulas aetates virihus a se invicem di- ωρ ρ stingui, & quamlibet aliquas vires habere, quae aliis desunt & quamlibet tet cuivis
egere quibusdam, quae in aliis aetatibus large deprahenduntur. Hinc cum se N . omnis virium novus desectus novam opem & jus mereatur, quaevis virium
pova copia, si directio accedat, novo usui δc actioni, ne inutilis sit, adhi- ιώ- , sise. heri possit, ipsa natura postulat, ut cuivis aetati alia auxilia & jura indulgeariatur, cuivis artati, quae dirigere actiones potesst, novae actiones seu obligationes imponantur, a) ut ad communem felicitatem communi opera possit adspirari. Si enim cujusvis necessitati prospectum voluit numen
immortale, manifestum est illi, qui virium desectum sentit, jus datum esse
a creatore, ut inopia ejus aliorum opitulatione compensetur. Atque idem
ille si nihil frustra iecit, illos,qui viribus abundantibus ab ipso instructi sunt,
obligaeos voluit, ut aliis succurrant, atque, quibus viribus ipsi opus non hahent, ut illas societati& indigentibus sacras faciant atque cum voluptate distribuant. Cumque virium desectus atque abundantia in diversis aetatibus diversia sint, patet, quod pro illo discrimine, alia atque alia aetati hus jura dc obligationes constituantur. Quod cum intelligeret olim plenissima omnis honi exempli respublica Romanorum; ipsa ut cuivis aetati sita mu- Illud Ronia. sua etiam commoda & voluptates essent, diligenter constituit; aliam mani bene disciplinae, honoribus aliam, muneribus reipublicae, magistratibus aetatem ρ' destinavit, ut his uuasi ambastibus circumarios tandem ad majtira perdu-