장음표시 사용
341쪽
mus replicatus. Stephanus B tantinus emenistus. Vi e
δ' ''m p im Q d, 'thiumque origines in obscuro esset scriptorum
eda adulatio, vanitasque plerumque facit. Dum enim gloriam ex v tustate auidi venantur, initia populo mim augusta, spicia didaque comminiscuntur, & Poetarum licentia, miscendo vera filiis ad inanes Dcos de Heroes deducunt, Hinc fictae urbium origines. inati duae Regum series nominaq; deflubcere: ipsamq; antiqilitate diana anxie suis studet allerere fabulis mendaciisque init cre dcfoedant. Largiter hac in parte deliquere Hispani Scriptores: nam cum prouinciam antiquitati sacrarc conamur, ab Hispano Herculis filio, vel ab Hi spato Rege, Hispaniae nomen iluxisse, uno consensu contendunt omnes. Sed citra classici auctoris alicuius assensum. Ego ucro veterii scriptis insistens, a Pine Dionysii comite, non unius aut proletarii scriptoris sust agio deri unum esse evincam. Ag meum ibi dii dat C. Plin. lib. s: cap. I. Lusium, inquit, Libera patru aut LDum cum eo bacchantem nomeάedisse Lus tantae. Pana veropraesecram et uniuersae. Vides clare duo hie dici, a Lii , vel Lyla Lusitania a Pane vero uniuercam nominata HispA est AM; sed hoc ut fabulosaeli ininabit aligς, no ego qui scia Pliniis subtexere: At qua de Hercule, ac Pyrene vel Satam ho trarint Eerfabuti inprimis arbisur. idini id e deI'ane,aiit Lycadix illet, si comentitia iudicast uti Idem apertius longe docet Plutarchus libello de fluminibus S montib' cap. X VI. Gustae cuni Satyros cse Panas in militiam deleris . Fo imperto in s sibieris , ut ueri Um Iberia, pana illis locis praeficit, quι Rettonem dest; PAN I A M vocami. at iunores cataliam ιnde deducentes SpAMAM dixerunt , uti voluit Sosthenes tibro XIII. rerum ueris. Clare hic ostendit primo Paniam a Pane, deinde & ., .mra vocata. Ilivsu etia sui II. posti emu hoc nome, tellis est vetus Iuvenalis Scholi alles ad Saty. 12. ubi Spuma Batica, pro Hispania Baetica vocat. Ide docet multae eruditionis Ambrosi se Moralis notis suis
ad D. Eulogiu Cordubensem. Facem hoc loco mihi praefert Plutari luis . ad illustrandiis tephani Byzantini locum, libro de urbibus. Vidit illum diligentissim iis Abrahamus .
Ortet tis, sed corruptum praeteriit, cultis verba scintindictione ιασαν. ρω:ιασαάα ,
Iriantum H paruis Heneto aestat ab Eridano. Apage ergo hanc vocem, quam nec per somni uin quidem auctor scripsit,&eius Ioco subiti tueaudacter παν- HispAN i AM scilicci, olim ductam Iberiam & P.miam. Q 3od
cum imperitis non arrideret, litterarum, Alan, interiectione Panaimant effinxerunt. Io
annes etiam Goropius Becanus lib. Ili I. rerum Hispanicarum luculente fatis docet, H is p ΑNi ΑM primo fuisse dictam Pamans, &postea syllabae, fit, adiectione II Paniam: quod Cimmetia seu T eutonica lingua, Paniam fgnificat, ad discritne ii Orientalis Paniae, quae Hesycbio teste, resoponncsus crat. Et cum conitat Italianit, lim Saturniam dictam, in Saturni memoriam, & Latium, quod in illa latuerit, quis mirabitiir HispAMiAM in Panis Dei honorem , Paniam olim dictam prae tartim cuti ix s. ipse Sic phantis, Arcadiametriri. quondam vocatam referat. Dictae iam H νω, vel ab Hespero Rege, Atlantis fratre, vel potius ab He ero Stella, quae ibi primo conspicitur. Sed non simpliciter serra di ista, vi Italia; sed, ut docet Isidorus lib. XIV. cap. VII. , Dima II m. Vnde Horatius lib. I. carminum od a XXXVI. nunc Hes eria esses κά vltrana. Α Lucano tamen, citra ullam adiectionem, vocatur :χ3ferit Hesperiam post omniaflumina Batis. Diodoro vero Siculo lib. VI. Bibliothecae, Λ Appiano Nexandrino cohiberia a praepotemc Ccltiberorum populo. A Graecis vero passim certa dicitur,aba ero fluuio,
342쪽
vi Stephano Byzantino placet, vel abnero Tlibalis filio, ut Pseudo-beroso&nuga toti Annio vitet biensi a sed vero propius est, ad ueris Asiae populis, qui in Hispaniam venere si Varroni apud Plinium fides habenda) amni S regioni nomen inditum esse: licet Dionysio Alexandrim aliter visit sit, nempe Orientales Iberos, ab Hispanis o tun 'nomen sumsisse, quod N Ei istachio eius Comentatori, & Nicephoro Callisto Eccles. Historiae Lib. VIII. Cap. XX HII. persuasium video. Auctor est Strabo sub fine libri tertii olim Hispaniae incolas, tetς vocatos fuisse: qua de causa. me prorsus fugit, nisi cum Cl. 'Causa bono placeat Gotas substituere. Teste ciaim Stephano. rasiata, ς βηρψων isto Id cst.: Populus ap-Θ-M: qui, eodem teste, M o
ne is vocantur, cramque ad Oceanum circa Herculis Columnas, unde Moneticiis pro=mνntoriam: citio doriclitas non procul a Sacro collocat. Non multum ab his diuersus Festus Avienus in lambis, nisi quod Auam amncm per Cynetas dicat fluere: Anna amnis Eri per C etvi e tr statquesbam. Unde, ut in aperto est ios populos in confinio Lusitaniae de Baeticae olim fuisse, ita et uaeque obscurum quinam illi fuerint.
EX trema terrarum ad solis occasum est Hispania, quae naturae sollertis ingenio, vetur alter orbis, partim Pyrenaeis montibus, partim Oceani aestibus,& Tyrrheni m ras littorbus coronata includitur. Corio bubulo humi protenso comparatur. Strata boni lib. III. Iustino lib. X LIV. prope quadratς est figurae: Paullo vero oroso lib. cap. II. & AEthico in Cosmographia sua trigona est: cuius longitudo, auctore Strabone, sex millia It idiorum, latitudo quinq; millia complectitur, ut maXimum. Appiano autem Alexandrino in Ibericis, tam longitudine quam latitudine sua decem millia stadioraim explet. Plinius non multum ab Appiani calculo discedit, nam mille & octuaginta duo M. P. habere in longitudine ostendit: latitudo inaequalis est.
ιo In duas primum diuisa prouincias, citeriorem dc Viseriorem, separante utramque nobilissimo amne Ibero. Strabo in Exteriorem & Mummna Romanis diuisam dicit. Commodius tamen interpres poterat, seruasse Romanorum nomina. tam ex illoruinente dieit Hispaniam diuisam in- - νς, cui ad amussim quadrant citeri νώ&Viserioris appellatio. Stephanus vero Byzantinus in Maiorem v trafisorem, quarum hac Vlterin, illa citerire commode dicetur. Lahente tamen aevo, & prouinciaru terminis mutatis, tres effectae sunt, riseriore in Baeticam, de Lusitaniam diuisa; ciuerror veTo etiam Tarraeone nuncupata, a Tarracone urbe primaria. Baetica quidem a septentrione clauditur Ana fluuios ab occasu Atlanticum; a meridic Balearicum prospectat mare squod est inter Ao fretum Herculeum. & Charidami promontorium,Vulgo Caso de Gara; in ab oriente terminatur linea d trista ab hoc promontorio per Castulonem, ad Anam usque flumen Lusitaniam tetminata septentrione amnis Durius qui eam a Tarraconensi diuidit:)a meridie Anas amnis a B tica eam separat; ab occidente Atlantici Oceani ea parte, q ueti nter A nae de Durii ostia est: ab oriente reaconensi prouincia distiguitur. Tarraconem δε antem Prouincia a Septentrione in Oceanum Britannicum,ab Oeasone promonto Do quod Mario Aretico cibo Preton, aliis Fonterati.rest)ad Nerium promontorium vς liis, vulgo mis terra; ab occasu in Oceanum Atlanticum, a dicto promontorio ad ostium Durii amnis excurrit; a Meridie Lusitania, de Balearici maris ora; ab Oriente syrenaeis montibus includitur. His tribus Hispaniae prouinciis duae sunt additae, C5liamini Magni tempore, ut cum Ioanne Magarino Gerundensi Episeopo, antiqua Hi-. niae testatitur Concilia. Cathaginensis nempe, dc Gallaetia; sed non satis exacte. NaSexto Aurelio Victore colligit recte Onufrius Pan uinius, sub Hadriano Imperatore: n VI. Prouincias diuisam, ut refert de Sextus Rufus, de Isidorus, in Tarraconensim, Cur ' a 'tacensim, Lusit.imum, Gaructam, Raeticam, dc trans freta Africae Tismaniam, liber etia: eotiti .itum Imperii septimam addit, Aselarent: quod demum sub magno Constantino. ci hile, idem asi erit exactis almus Romanae Historiae scrutator Pan uinius. Superior . o aeuo diuisa erat in XII. rregna Legiones, Castita antiquae se nouae, Aragon , Ponti De Noe.1rrae, granatae. Val-Iia, leti, Lacrae, Aharriorum, Martia, tardaba. Ex quibus' i quin y maioris Dinae nomi utiq; fuere; qitaeq; continuam Regum seriem hac
343쪽
CvM passim Hispanicarum rerum Scriptores de primis HispANIAE Regibus multa tradant, pretium operae fore credidi hoc ad texere, & ab ovo hoc commentium refellere. Ferunt cnim unanimi consensu, Tubalem post cataclysmum uni uersalem, in His p AN l As traiecisse, suique nominis urbcs condidis te Setubasem, se Tu-IσῶEam. postea M Noemum hisce litoribus appulsium, Mel uin Gallacia. in Asturia exstruxisset a Tubale longam Regum seriein fluxisse, nempe Iberum, Id ube-dam, Brigum, Tagum, Baetum, Sicorum, Sicanum alios quos receiiscre molestum elisit. Huius choreae , & fabulae praesultor fuit Ioannes Annius Uiterbientis, homo non telisio lusimae fidei: illum secuti ceteri.
- cuigrex totus in agruVnim fabie cadit sporrigine porei. Is Berosum Chaldaeum primus in lucem dedit, SI Commentario illustravit,qui non solum de Chald orum, sed totius poetae orbis primordiis, Regibus agit. Sed nihil hςccum Bero illo, qu cm Athenienses χροι γλα dissis vocarunt. Nam cum is ante Alexan- iodri Magni aeuum vi tit, quo non ibliam Chaldaeis, sed S Graecis Europae res,& praecipue HispANIAE, in occulto eram, inultis* demum poli seculis latuerunt, donec , icti icibus Ronianorum armis orbis passim detectus;&per commercia coniunctus
fuit. Vnde ergo B cro lotam immenso terrarum spatio ab Hi SPAN I A remoto, tanta
illius Prouinciae notitia contigit 3 sed demus haec illi diuinitus fuisse cognita: cur posteriorum nemo Scriptorum, ad quos Beroti opera pcruenerunti horum meminit Regumὶ cur hoc ab Eusebio praeteritum in Chronicis Nihil agitis: purae putae nugae sunt; nec genuitu 1blum hoc esse Beros opus ausim inficiari; sed Annii potius ViteGbiensis, aut alicuius maluistiati commentum credo. cui sub specios b hoc titulo posteritati illudere lubido fuit,ratus posteros omites ita sungos f re ut lupinos hos abς reiiescirent discernetc. Sed quis tam modesti splenis est, dia Hispanica nomina a Chaludaeo homine audit e medio Latio peti, ut non risu dimitat. nec Liicilianus ille Crassus hoc sibi imperabit. Anne aliquid ineptius, vel audacius dici potest, quam Setubal mi Tubale condicam,qui nunquam Hispaniae pedem imittit, sed apud Pomi accolas Ib ros habitauit 'Nec nomen Latino caelo aut fido alicui Scriptori notu, nisi sub Caelo prigis nomine, ut fusius suo loco patebit. An ideo dicemus Camaut Nomina Noe sun datam,quia vocis aliqua astinitas intercediti Sic Iberum Tubalis filium fibulantur, a quo poli ea amni, S toti prouinciae nomen impositum: cum constet ab Asiaticis Iberis hoc nomen emanasse: Sic Brigum Rcgem somniant, quia multae in Hi. spania urbes in Briga desinunt, ut Suobriga, Flauiobriga, Mirobriga, quod idem ac Germanis M Ani , & Gallis Dunum, ut i V iamum, Nouiu u M. Sed piget his diutius immorari ineptiis , quare
Campitis putes, verbua non am addam. rq sertim vero cu B ccanus noster, & Caspar Barrerius, dudum persenam huic Pseudo. Bero deuaxere multaque vero Berosb contraria habete ostenderun Quare auctor si in, ut cum intei prete suo Annio Odi Dicamfugiat, aut- mittatur Ilerdam. Sufficiant haec de fabulosis HispΑNi AE Regibus: de velis vero Regibus, mirum qua altum ubique silenti utri paucorum admodum nomen vel fama iuperest Refert Iiistinus Garmim quendam vetustissimum Tartessior Lim Regcm iste, qui mellis eoiligendi viam primus inuenit, huic ex filiae stupro nepos successit Habu, per admira-hi Ies casus, & stupenda pericula diuinitus seruatus, non secus ac Romae Conditores. Hic populum legibus iunxit, de ex agresti ciuilem effecit: quo mortuo, regnum permulta secula a successoribus eius retentum est. Macrobius tria Neronis meminit, Citerioris Hispaniae regis. Mitto de Arganthonio SI Geryone dicere: qu i in Baeticae angulo imperarunt, quia noti omnibus. Mandonius S Indibilis, et ii eos loquantur Hiastoriae, inter regulos potius Zc dynastas,quam inter Reges numerandi sunt.
344쪽
Hirti His auae implar Romani varie Etam rexerunt, fler Procos . Pratores, i uicarios, Comites, Praesides.
Arios venisse in His p AN i AM populos,tamquam id asylum aliq ioci, narrant historiae: quorum nonnulli avitis sedibus pulsi ut Phocentes, Rhodii, M----Teucer Salamina, patremquicum sugeret.
Alii ab v udante multitudine, patriae graues huc Colonias deduxere, ut Celtae. Aliqui vero prouinciae opibus, & fertilitate allecti, α mercimonii caussa hic sedes fixere: ut Ph enices Tyriique . Mirum est quod Anneus Seneca seribat Germanos in Hispaniamve mile conis,lat one ad Heluiam. Pν renein Germanorum transitum non inhibuit per Iniua, per ignota versutis se humana irini eros coniugessos aurast parentes traxerunt. Sed quo cenas te res acciderit, nemo est qui tradat, penes auctorem sit fides.
imperii vero cupidine, primi Carthagirietasses; pollea dc Romani in illani
traiecere, M tamquam pro Helena aliqua pusi antes mutuis illam cladibus nobilitarunt. Causiam, cur primum in HispANI A M Carth, ginenses venerint, aperit Iustituis . lib. XLIV. Galliani, inquit, cum a Tyro, et de Carthaginen, morigo euscra - m luperquietem ius in H is p AN i transtus fient urbemi ibi comitissent inaradenti incrementis noua υν sinitimis His PANAE populis,acpriptosii Alanos bessi lacessenti ,
aux/ mcon in uineti Carth it ensis mi erunt : id Ac expeditione se Gaditanos abimuria vinicauerunt. Q. maiorem flari emprouinciae Imperis. Hic erunt. Postea quoque, hortantu- seu primaee 'ditionis occiis , tkarem Imperatorem cum magna mauu ad occupandam :tro clam m. V: unt: qui mi us rebus telis, dum μι-- inconseisius siquitur in m deductinocci tur. Occasione verbSaguntini excidit,traiecere in HispANIAM Roma
ni, qui vacie Ic inaequaliter illam administrarunt snim de Carthaginensium imperio nihil. quod sciam, posteris i ransmissim. Pcinius autem P. Scipio deuictis Carthaginensibus, in Prouincia in redeg t His ν Aesi AM, ut ex T. Liuio,de Appiano in Ibericis est colligere. Per Procotis administrata primum a primis Scipionibus, ad Corneliu Lentulum .dc L. Stertimum qui almo ab V.C. Io I v. Procoss. creati sunt. postea vero Praetorcs Prouinciam obtinuerunt: C Sempronius Tuditanus Citeriorem: M. Heluius Vlteriorem anno ab V. C. HI v i i. quo tempore primum v I. Praetores creatos, ereccentibus Prouinciis de lite diffuso imperio Rom. testis est T. Liuilis lib. XXX ll. Anno vero II LIX. gliscente bello praeter duos Praetores consulari duce ac exercitu opus siri, niisl usq; M. Porcius Cato Cos pro mole vero belli nunc Praetores,nunc Procon siiles. nutic Constites prouinciam administraturit.ut cuiq; obuium erit legenti Roma nas Historias: unum sit multorum initar exemplum. Bello quod aduersus Sertori uiri gestu inest, in Metellus Procos de Cn. Pompeius Quaestor cum potestate consulari missi sunt ut refert Livii Epito me lib. XC s. Ipse etiam Pompeius Hisp N i A M per Ascanium de Petreum lcgitos administrauit. Augusti vero Caesaris imperio, Loica S. P. Q I. conantissa fuit: Tarracone is de Lusitania Caesari s eruatae sunt teste Dione ii K ι Tiberii vero Caesaris aevo, teste Strabone lib. 3. plebis nomine , in Baeticam Praetor mittebatur, qui Legatum de Quaestorem habebat,ua reliquam vero prouinciam Caesar duos mittebat legatos, Praetorium de Consularem. Praetorius quidem ius d cebat L simnia: Consularis vero uniuersae Tarracone imperabat, qui secum tres legatos habebat, quo commodius vastae illi prouinciae ius diceret. Appianus de bello Hisipaniensii, a 'Dione de strabone diuersus abit. Ab eo tempore, inquit, quo C.m tauros Augustus vicit; Romam Iberiam quae hodie Hispania dicitur, in tres partes diuidere inde pistu inihi videntur, in quarum duas, annuos magistratus senatus mittit, in te tiam vero Pissidem Imperator. Mutatum tamen&hunc molem sub ipse Tiberio resert Tacitus lib. IV. Annalium . cum dicat Vibium Serenum Procos. vlterioris Hispaniae fuisse, tua dignitas ad Gratiani imperaroris tempora durauit, eiusq; demum aeuodetiisse videtur,ut apud Sulpitium Seuerum lib. I. sacrae historiae vide. e. est. Ultimumse fuisse Proconsulem Voluentium notat: in cuius locum vicarius sutastitutus fuit, nam iam Proconsilem hasere deserat, Hau. Postmodum vcro nunc Praesidia m. n unc Comitu, nunc vicariorum nomon viguit. Sextus vcris Rusos suo aevo dicit AHiram uaniam Consulares sutile prouinci a Tarraconensem vero Prasidialcra.
345쪽
auri veris bis mille quinquaginta pondo, praeter pecuniam militibus diuisam. Corn. I encillus, de L. Stercinius codem poeiae temporς, argenti septuaginta millia, auri mille quingenta pondo. M. vero Heluius argenti infecti quatuordecim millia, septingenta triginta di opondo signata pigat tu septemdecini millia, viginti tria, Oicensis argenti Clitum vigilui millia . quadringenta triginta octo, ex ulteriore Hispania a spoliauit. C. Mimici' ex citeriore.triginta quatuor millia octingenta argenti, bigatorum septua sinta octo millia, a venti Oscensis ducenta septuaginta octo millia aerario intuliti Et citi cupido singulo trium lios colligere, ipsum Liuium consulat, Min aceruum con it ilia triti mphale, has malitibias, vi lubit exiguo annorum spatio populum Rom. de praedatum iii iste supra ivxcerita millia argenti insccti pondo, argenti vero Oscensa lii adciti e ut i inlisa. aliti veto circiter decc millia, signati vero infinitam copiant. Mit minuat duc uia militumque rapin .as, donatiua, stipendia, quae dubio procul summam hanc inulto i perant. Et cxlioltica haec. Quid ex pacata prouincia opum illis venisse censebimus uel viiii Plurii locus sufficiet, filii lib. XXXul. resert suo adhu exuo per Hispaniae, dur i se ab Hannibale inchoatos puteos, cxquib. quia vocatur. CCC. Annii, di pondo in diem subnii miliavit, quae Budaei calculo tria aureorum millia eis ci mi. Potiori certe iure Auream mei scin quis His PANiAM, quam cum Stratocle aut Dromoelida trib inal voc abit: ubi pace, belloque tanta optina seges indies succrescoret, - aduci ut iure de illa animosiis Poeta Claudianus cecinerit, lib. de laudibus Serenae
Gruo, frugum citas , precto metassis, ncipibus Hunc Ase. Sed hoc laudis agmen mihi claudant, Latini Pacati Drepani, PanKyrico suo ia
His aura quidquia 'trareti datur,4s Uat: haec durissimos milites 'Mexperti asae ues, ahae fac di mos tores , hic vir imas vires parat haeς Iudicum muer, haec risu quis LPrisca etiam numisiniata luculente HispANi a dotes loquuntur. in Hadriani enim Imp. nummo depingitur tamina sedens cum olex ramo,& cuniculo ad pedes, olei v bertatem A cuniculorum frequentiam lenotans: vel, ut suspicor, non absurdd, ob metallorum uberes sectaras quae cuniculis subterram V intur. unde C Mullus Vocat
iucul . Galbae vero Imp. nummus ferti ix minam militariter ornatam
'luae et spe a m M bina i ac da sinistra, dextera vero spicas scamenti gzitat, ut bellacem fertilem designet proauiciam. Sedundet nexi in apriscat cretilitate degenera uitrano ulti aliqui Se noxii sideram positus genitalem telluris vim infeceret an ei se ta Id tali uerrainani spe agricolla, lactatri utrium ego in cauila putem. Eque enim acq licis seculis, in omnia frugum genera faecunda est. Sed decωdustria nam cum iis turi sita in arma magis, quam aratra propcnsi sint Hii pani, per longinquas in utram pliadiam expeditiones, S continuata bella, exhauritur iuuentus. Hinc agricolarum in inequctia: hinc agri potius quam sterile cernuntur. Nec delierunt hic metas la: ted Regam interdi o, HispANi AE parci nunc iubetur, donec India thes iuros sito,
C A p. V I. INCOLAE BELLICOSI. DIVT SSIME ROMANIS
SViliciat modo. ha haec aut umbras potnis laudis pendemc m anu attigisti. sed qui bus se vere iactat Hispania. nunc licenda. Incolarum virtutesce in Dia, quae domi forisque egregie conspicua, in bellum tamcnM arma magis pro penta: adeo ut pluatinii Iustino auctore, bra es erutae arma, in nrt rum curionis t. ideo a theti
Nec ita me Mart a M. qui e num armis
Lota cim sistra; or damnisum et ruere para. Verissimi, hoc Silii dictium me inorabili exemplo confirmarunt, dum M. Portius Cato
quorund .im rebellione ictus, arma omnibus cis Iliamin Hisp.anis ades c, quod adeo re p. usos scribit Livius. Vt inultimo te sit amet ipli coit uerint, nurim i a mea mitra H. L. Florus ideo Be Dirrcse, vim armissa nobiseri si mari se Lexercitiis co. ID mbris emitri appes lat. Thucydides oration qua Alcibiades ad Lacedaemonios Tomus IIII. xk
346쪽
habuit, Iberos pugnacissimos barbaroriam vocat: nec de Pontiaceolis ibi strinos et non nemo forsan suspicariir sed de Hispanis nostris Indicio es. Sicilix S: Cartha in Isium cu HispΛvi A vieini as, aqua altera Iberianimis a iam remota. Imp. vero Claudius, at xid Trebellium Pollionem, HispANiΑMunacii Gallia Roma vi in niviret esse dicit: T.vero Liuios nos a Italia meis e qua etsi parocria ι repara sirpit et ora rum hora unique 'ge melle ait:quod non suae suo periculo de chide :en ero Rotaia - ni. Nu'ubnim diutilis uratori mole certatum est, nec ulla prouincia tantum Romani cruoris hausit. Per Velleius Patercidus, inhaemu domi ita certatura est sin vitae, Garavi as P. R. Imperaron m exercit siue,si rem i
potuerit, ni senis minisse in inmu p est robotu , O populus Hieri ρ.irisam e ei. Sed Hispa Mia nunquam animus fuit, ait Florus, aduersus Romanos consurgere, nunquam conferre vires suas lubuit, neque aut imme a rate, aut tueri libertatem publice: alio piiii ita undiq; mari, Pyrenaeoque vallata, ut ii figenio situs nec adiri quidem potuerit, sed antea a Romanis obsessa est, quam se ipsam cognotherctisola omnium prouinciarum vires suas, postquam victa est, cognotuit. ' Bellaces hos egregie fuisse, quis mirabitur cum cortiora hominum ad inediaris, & laia
borem, animi ad morteinparati crant. ideoque in acie exultu ant, i quam O riose vita cessuri: laineiu ibantur in incubo, tanquam turpiter miserabiliter perni'.
mus, vel noxime feci illiclix monimientis: quae, potius quam a so crate P. R. te .ra iriiceret, publico de comuni rogo se concretnaitit. Celtiberi nefas esse duce rant si
cohortem hab iit. In aduena vero quam hospital fuerint luculenuet citatur lod 3. . tus Siculus: Adu i cures exit res hsu excipiunt,a leo τι quas Hismulari ui rem pro is rum honora mens: ouo vera Hae siequuntur, laudant, ais c d ue De vi, e se nutan . Literarum vcro siti liis ac sapientia criniat aeuo claruerunt. Auctor est Stris
. . Turdetanres Baeti populos sapientia excelluisse, d. memorand vetustatis volun i t na habuisse, dc poemata ac seges a sex annorum millibus eonscriptas versibus. Sed ve- tu hoc exemplum non nemo sipernet. Ana illud ab ultimis Gadibus T. Liuii: excitos Romam venilia Hispanos, ut illius aspectu seuertaturi cuius eloquentiam tan- topere admirabantur λ Ausim dicere italia cxcepta,ri illam prouinciam claris ingenti in gis Rcundam ite, nec plura doctrinae lumina genuit se. Loquamur duo Senecae,
Columella, Lucanus, artialis, Iulius Hyginus, Pomponius Mela, Averro , alii 'sexcenti: d aget prans metuent tui :
Nec inter postrem eius ornamenta ceniendum puto, Vespasianum Augustum, teste Plinio, procellis rei' iactatum, uniuersae HispANi iustalii tribilisse pia agi si isen, orituros hinc quandoque Imperatores: quorum auspicio&virilite, enervatum luxu, dcii testinis discordiis Imperiunt, pristinas vires restimerct, α lacotos iterum. Inoncrct. Testes Traianus, Hadrianus &Thebdosius , nulli Priticipi s virtute ei fortitudine inferiores Vnde merito Claudiantis: 4S nouum Lattis vestiges in rebus . contuiπ, g os sese, aeraria, micis -
De relisione quid attinet dicere' cum nuspia poetae tetrarii plus sanguinis proChristo . sit ens sum,nec purius alibi seruata, aut felicita in rcimotissimas orbis plagas pro . pagata iit. Sed vi, io illaec dicenda cilcnt stilo, ita his iliciat letilli pe ancillo tan ia lumbrasse. Nunc institutum urgeamus, ducto a Baetic t inici
347쪽
eme Atm. Ole bumcit. 'nobis. o ceteras prouinciarii, alumno cultu, & fertili nitore praecedit Baetica, ita etiam V non immerito ab illa milii auspicandum duxi. Nomen habet a fluuio eana mediam secante Baeti. Plinio etiam et terior vocata, Straboni vero lib. 3. Turiranti etiam Regio 1 li, fumine Fatica, incola Turitan et Mur, a praepotenti scilicet Turdetan tu in populo. Hodie veris potior eius pars δευμ vocatur, Corrupto nomine a
Vandalis olim incolis. A septemtrione, clauditur Ana fluuio; ab occasu, Atlantico Oceano; a meridie, mare Balearicum; ab oriente, linea ducta per Castulonem ad A : nam usque terminat. Aliter Strabo diuidita Aia. as ad septentrionem & occasium terminat: ad ortiun autem nonnulli Carpetanorum M Oretani; ad Meridiem vero ex Ba sletanis qui intra Calpen dc Gades lictus angustu incolui. Eius longitudo a Castitione 6 ades viis teste Plinio,cx sentcntia M. Agrippae, in CCCCLX X v. M. P. erat porre Ela, latitudo vero et iis .i Carteiana ora CCXX iv. M. P. Di ierius alninio est Martia nil Capella, qui lib. VI. Eadem V Paetical ongitudinu diruensne Hylenditur a C isti
nim inferius resellit perpcram M. Aprippam: qui citerioris Hispaniae longitudinem patere in CCCCLXX v. M. P. dicit, quod de Baetica Agrippam dicere ex Pliniora
tet. Iuridicos in ea quatitor conuentus,
receni et I linius. Foede hic iterum deprauatus Martiani Capellae codex, qui duos t imum agnoscit Gaditamim dc Cordubenstem. Malim certo codicem utrobique a eusare, quam docto Afro inscitiae notam inures C. Regio ipsa omnigena frugum copia mi eluxuriat, simo vinearum prouentus, siue arborarios fluctus requiras. Oliveti, velo Vmee diues est quod Plinius icitatum reliquit lib. XVII. cap. XII. M ira, in quit iberrimas messis interrim mittit: M lib. XV. Cap. II. Dii Italiam, inter Ilitiam de Baeticam,dicit par certamen de olci laudo. Vnde & Statius Papinius Silu. lib. II. a Tritonii fertiis, Athenis ictis Laetica uox et . Cumque omnium ferax sit, tum vel praecipue inexhausta & diuiti metallorum vena scatet. Sed minio inter cetera felix, maximx Olim apud Romanos auctoritati, ii redicio est cura diligentiaque, qua illud seruabant. unde Plini is lib. XXXIII. cap. - vll. C leberrimum mimum i ex Si se Isi regios in Pet caminiam metam, via uti ni nurm rei se gentiore c. o , non Mettat bipe ferceaeco Imque: Gm p risi iuret ena g ta, adde micta streponis a M. V ibi uin etiam irequentia regionis selicitate pandit. nam teste Plinio, CLXXV. Strabone vero CC. memorabantur: quarum fama celebriores, quae super amnes e stelictae aut aestuariis adiacent: ad haec litora undique portuosa, orasque habet patentatibus gremiis commercio aptissimas. AurAllicita lenes, annique tu inpellates adeonii te, ut non frustra antiquitas hac potissimum Hispaniae in parte elysos campos esse crediderit. sed Baeticae illa pars, quae Anam inter ac BVtim amnes porrigitur, ut soli
felicitate de ubertate a Baetica superatur, ita etiam mutato nomine Baetum vocatur, in
duas olim dii iis a partes totidemque gentes, teste Plini , Celticos, qui Lusitaniam attin sunt, Hii palensis conuentus,&Tu in is, qui Lusitaniam dc Tarraconensem acco colunt, iura Cordubam petebant. Hodic plerisque E rem dura dicta. Ioanni ero Genesio Sepuluedae doctissimo viro, retrache , a petrarum, quae
ibi visuntiar, frequentia, vocatur. Strabo macrae estu telluris regionem hanc, de immensae cecitatis tradit.
348쪽
T V R D V L L DRiusquam ad Baetica urbosisse tu oratio, non inutile erit, nobiliores olim pro-λ uinciae populos iii meditim producere, ut, quorum spars in mentio i ncidet, iuuet illos semel de uno obtutu cogi scere. Primi de magis illuli res occurrui Iu deravi quidi: Baeti eae Turdetaniae nomen dedere j iidem &,Turduci vocantur: sit et Polybius apud Strabonem, eos diuersos faciat & Turdulos finitimos esse Turdetanis ad se:
temtrionem dicat T. autem Liuius lib. XXXIV. S: Strabo millum inter eos discribi acn statuum. Stephanus vero Byzantinus cx Artemidori sententia Turdetaniae incolas vocat. Ptolemaeus inter Turdulos N Turdetanos discrimcn po nil de confinia. nani Turdetanos dicit Lusitaniam attingere. Turdulos vero Tarraci nentem . Plinius vero utrosque Turdalos Vocat his verbis: Turduti, qui Lusuantum Tirraconen An motant, tura cirritam petunt. Liuiu vero citato loco ait: omnium Hispa- a .norum maxime imitara habentar Tardeton reti tamen mustituine . obuiam temur agm&ii Raniano desiuidit statum: Nec tamen ea pugna Abellatum est decem millia Cebiberum mercede Tisia condiacuuet, auenoque armisparatant sectam. Vbi elarum cst utrumque nomen pro uno vi urpari. Auctor est Strabo, lios inter HispANI et populos sapietitia oluit ex L Ia iiD. de litterarum itudiis, leges quoque verssibus a sex annorum millibus conscriptas habuisse. Incolebant olim potissima α meditcrrano Baeticae, & quali totam Aiada lusiain, dein tu maritimis.
ΜAritimam Baeticae oram accolunt qui Ne Rafritani, vocantur. Strabo illos in ora illa, quae Atlantico Oceano obuersa est. ad Anae te Ax: i ost astatuit: Plinius vero, non solam esse Bassulo ruin, scd 5 Turdulotum dicit. Cl. Ptolo maeus eos cognominat, ad discrimen forsan Bastitanorum, qui Tarraconensem inhabitatu: an quia ora ea uniuersa originis Poenorum est ut Plinius exstenta ni M. Agrippae tradidit, ile ut Pomponius Mela lib. II cap. VI, Transvecti ua P Bis habitant. Hos ego Astis 1 Poenos csse opinor, qui mendola ab Appiano in lbericis voca
v termie enim Poenus est, qui& Africae de Hispaniae maritimam oram colunt. rt cum hi Poenorum essent originis, mirum est, quod Strabo referat illos coniugia n. ore G Corum contrahere: aegrotos Vero AEgyptio tu ritu in plateis deponere, ut qui eo morbi
genere tentati fuerint, illis simili remedio subuenire possim C V N E LINtra Herculis columnas degunt Cunes , teste polybio libi X. ubi regeri Mas nem
349쪽
diluti siae Fiat teras Igiat, Cunem agerae citur. Appianu in Ibericis magnae urbis,
quam cin Jorgin vocat, meminit inter stae, quam refert a Cauceno Lusitano i captam. Strabo vero in Celticis hanc urbem iecenici,& Coni resim vocat. unde colligere licet Cunm illos oli in tulisse circa Baeturiam, ubi postea Celtici populi ex Luit tanta aduenae sedes fixurum. Ambrosius Morales credit illos eum tractum coluisse, ubi nunc rebia comitatus est, cum adiacenti territorio.
Erythia, Cotinusa, Iunonis insiliae, O 'Tartessus iacta. Amytum Actias, Otagnapolemia. incuriati templo Gad: o. Tinuo
1 mula est ad B tis ostia, qtra Eiuropa ab Africa dirimitur,&vnde Tyrrheni maris Dii
cibus, Oceani aestus immittitur, angusto spatio a Cotinenti, M veluti flumine abicitiam vel Gai a dicta, eo quod videatur idcii, Terracosium, ut refert Eustachius in Dionysiuin Alexandrinum editici ius Hesychius, quod Plicenices C vocant. id est , , unde dc Plinius lib. illi. cap. XXll paeni Hra Pasipem vocant, co quod niari undique sit circumscpta. Plato vero in Atlantico, seu Critia dialogo aliam nominis originem adducit Neptunum ex Cli tone, Euenoris δί Leusippes filia, refert quinque geminos masculorum partus sitice pisse.primogenitum vocasse Atlantem, rule N pelag SAH ψuu; alterum vero eodem partu editum rum vocasse, qui Graecis ἐυ D:λος, id est, D soauum, dicitur, ibiti tum extremas Atlanticae insulae partes, ad columnaS Herculis, suo uoni inc Gai uom loeununcupasse. Duae oliin crant insulae, nunc unica tantum: variis olim nominibus d eta. ab Ephoto,de Philii ide, referente Plinio, Erythra 1, a Timaeo A Silcno Aphrodisiis, ab . indigenis vero Iu - cheta. Dionysius Alc andrinus ante Tyriorum aduentii in tali m=sem dictam in , άα τω κ . . quod oleastri, abundaret; Plinius vero a Timaeo ma torem Coimussim dicta ii refert: a Romanis vero Tartessis: Cui adstipitiatur Iscietu, et zettes; in Lycophronis Caisaudram, qui scribit Tartesson insulam esse, de ciuitu leni prope Herculis columnas: in qua Arganthonius regnauit. Ex Sallustio refere eiu am Priseianus Tarte mell), quae Punica lingua Gilo vocatur. Idem Fcitus Auiei iii in descriptioticore maritimae: e Gadis τrbs es, dicta Tartessus pris . Duae in hac Insula olim erant urbes, praeter Gaitana res e strabone: siquid eniqO L. Cornelius Balbus, vir triumphalis; alteram exi truxit: quam Neapolym vocarunt de ex ambabus tertia deducta, dictai Plinius vero Strabone potierior, viii iis latitui neminitos pidi ius verbis i pidum hales ciuium Romanoraum quod pestatur reum sibi Iuria Ga uana. Sed cur omam Romanis, vocet oppidum, causam retiari Daon Cessu, lib. XLI. C. Iulium Caesarem, pacata Hispania Gaditanos ciuitate Romana donasti talia: ii donationem deinde populus ratam cise iusti , atquc ita cos somnii Ggb remit 1ieraste, quod quaestor ibi liabuit. Visius cnim sibi cum matre rem liabuisse, atque itidere ruiti potiundi spem liausisse. Municipium vcro olim fit ille ollcndit vetulia inseri trio, quae tatari e Sidoniae vii tur: M. ANTONio. M. F. G A R i s i A c G.
II. Vi Ri. M v N. AUG. GAD. D. D. Eo vero increthcnti paulatim, Romanorum amicitia, urbs hi si pervcnit, ut inter qua . t uot Baeticae conuentus annumeraretur. Tiberii vero Cariatis tempore ad tantae po tentiae culincti ci alerat, ut Strabo scribat lib. III. 6 suo aetati,ccn:u,equc siris ordinis. Gaditano, viros q ungentos cile consos: quod in nulla italicaturri vibiuio, praeterquat Matrii, reperti sunt obilissimam certe Olim sui sic urbem; Vel ex eo liquet, quod Iuba Maseritaniae Rec in iii ieceria, huius urbis te cile Dii uiriti itum, teste scito Auiotio: cuius verius ex ora maritiina lubet hic adic ore: loquitur de Gadibus: To m Πα Κk 3
350쪽
Ai vis initarania, vehantum decin
Rex insupcr omniumquepraepotem
os gens habebat forte tum laurust
Et Ptteram semper instud o Iuba Intersiusterire separatus aequore IilustrioremMnet, urbis istin
Fidem vero potentiae facit, quod Macrobius Salutiraliorum lib. I. cap. XX. r fert: Theran, inquit, Rex Hispania citerioru, cum ad expugnandam Her is temptam agerctus Furore, instructo exmitu navium. Gaditanι exaAes venreunt ouem naui tingis, com missoque praelio, adhuc aequ3 Marte conristente pugna,subito infigam verssent regia nauesoLmulque improvise igne correpta confiagrauemur. Pauci imi, quos perfuerant holitum, capi indu erunt apparuis sibi seones, proris Gutta actis Uuperstantes: aesubito suas na- misi, radiis, quases insta capit epinguntur ex M. Cicero etiam oratione pro L Coi, nelio Balbo, refert Gaditanos, Romanorum Imperatores commeatu,pecuniaque saeta
Inter celeberrima vero liuius Insulae opera templi im erat Herculis, quo pili res Romanorum duces, magnis rebus gestis vota soluturi ventitabant, ut auctor est Di dorti, siculus lib. VI. Hannibalem etiam refert Silius Italicus, prius qua in in Italiam . exercitum moueret, Gadibus vota exsolui fle. Hoc vero templum Herculi AEn ptio sacri immitte testatur Pomponius Mela lib. IlI. cap. VI. Philostiatus vcm lib. V. De vita Apollonii Danaei scribit, duos ibi Hercules cultos futile, tium . de Iieba nam. nullo prorsus intus simulacro, caeterum c egyptio duas aras aeneas, Nebano vinam tantum e re iam, iuxta quam duodecim Herculis laborcs conspicerentur, quod si litis Italicus lib. III. Sedaeoliae citi simulacratie nota Deorum Maiestate ι-,6sacro imp ere ramare. . Infra libor P L. Cur vero sanctum sit refert Mela Pomponius, Gmplum. inquit, Uνptii Verra iis, condisori , rellitone, vetustate, opibus Egusere, Tris condiaere: eursanctumsti, ossa eius it Aa esse te annorum, queu manet numrem, ab Iliaca Iem te, principia fiunt: opes tempus aluit. Eiis athius refert in Dionysium Alexandrinum, ex Eliani sentemia, Gadibus altare, i nno S ense dicatum, unum videlicet breuiori tempori, alterum longiori templumque Senec Pa tu esse, quo reti creamur aetatem, quae multa scit&d d citi& aliud Uamnis, ad honorem communis omnium otii, vel eorum qui praeter naturae t gem obierunt. Est etiam altare Artis. Ars enim Penuriam profligati Eadciri here Phil , stratus, additqile, illos solos hominum, fustis cantibus mortem collaudare In Herculis quoque templo, auream Primationis o uam fuisse, idem auctor cit: cuius praecipua pulcritudo iii fructuum ope c crat, qui ex imaragdo erant, veri sol a s sinit limi. Persi istam etiam antiquis, Gadesis, εχα-πλου, esse, seci finem nauigintionis, de abi pl quidem Hercule constitutum refert Suidas in dictione Hactenus, in quit ,progressin Herculaes, cum ob immo tenebra Hiemus tendere non p. sit, telum sub indigenis umias erexit, ambussigniscarer eousjue perviam esse terram in mare. unde MPindarus in Nemaeis dicit Herculem columnas suas nauigationis terimnum potuisse Io
t.pe iuviste,qpopulum Romanum in annonae caritate, suppeditato frumento levasse. Quod permagni faciet, qui sciuerit quanto frumento Romana urbs olim indige-