장음표시 사용
421쪽
Et Martialis etiam lib. XIII. Epigr. XVlli.
Tarraco Campano toti m cessura Lyaeo, Iugenuis Thu in aemuli ac M. Laudatissimi etiam lini agercit patiens , cui torrens, qui Tarraconem alluit, exi mium splendorem conciliat, teste Plinio lib. XIX. cap. I. Eiciterior His anti habus en orem lini raecipuum torrentis, in ι'opolitur, natu ra, qui Tarraconem ariis, Ur tenuitas mira: ibiprimumcarbasis repertis.
ιο Archiepiscopatum habet haec urbs percelebrem,& vetustum, & si Gerundensi Episcopo fides habenda, Toletano prior est. Illud certὰ non minimum est, non agno-itisse virq iam huius urbis Praestales,Toletanum Archiepiscopum pro Caperiore,& primare: ut ceterae omnes Hispaniae urbes, SI ab illius se iurisdictione semper exemisse, ut nec iter facienti Toletatio Praesuli per dioecesim sitam, erectam ferre crucum permisierint.
Augusto Caesari olim dedita fuit ob beneficia multa illi collata, dum bellum in
Eantabros pararet. cuius memoriam & post mortem ita prosecuti sunt,ut teste Com. Tacito a Tiberio Caesare obtinuerint, ut Tarracone templum illi exstruerent. Plurimis haec urbs SS. Martyribus abundat intcr ceteros veris habuit S. Fractassem, 'rtum, de Eulogium Episcopum Tarraconensem, quorum abunde meminit Poeta Pr dentius hymno illis dedicato: Felix Ta raco, Fructuo , ve is trossit caput ignibus corru cans. Hac praeterea urbe oriundus fuit Paulus Orosius, ID. Augustini discipulus, doctrina & eloiatientia singulari,qui ab orbe condito Chronicon ab sua visis tempora eleganti filo
sitas condia. Incidixersi. Inscriptio eius M Aritima est Indigetorum urbs inter Tarraconem & Pyrenaeos montes sita. Portu commodo ornata. Clari olim nominis fuisse praeter historias, testantur non, spernendae ruinae. A Phocensibus Graeciae populis condita, ut nonnullae aliae illo intractu: unde Silius Italicus lib. III. vocat Phocaicas: Ph/cescae dant Emporiae, dat Toraco pubem. steplianus κελα, νωνα, , esse dicit contra omnem rationem nam etsi o Massilienses, qui illam condiderant in Celtica seu Iallia crant non tamen Celtasse dicendum. Ptolomaeus Empanus inter duossumina collocat,Sambrocam videlicet,& Clodianum. Pomponius Mela Clodiani tantum meminit: Plinius vero lib. cap.3. pro Clodiano flumen Albam reser t. Prius tamen exiguam insulam urbi oppositam i ste Strabone lib. incoluere, quam Ludim vocat, hanc Gerundensis Episc. nunc vocari auctor est. Qita tandem relicta in continentem traiccere.
Urbs ipse primὼ in duas partes diuisa & duo oppida, quoru unum Graeci, alterum indigenae Hispani habitanti post deuictos vero Pompeii liberos, deductas Romanis Colonis a Iulio Caecare, triplex es lectum est. quae quia disertet graphice a T. Liuio lib. XXX l V. descripta sunt lubuit hie verba eius inserere: loquitur autem de Catonisso in Hispaniam adventu: Iam tunc Empori. duo oppidi erant, muro tu a, unum Graecihabebant a Phocea, de or crua ut enses oriund, a rerum Hispani: sed Graecum unitam, in mare exp itum stum orbem mur minus CCCC.passuspatentem habebat. Hi 'an retramara m rt,t iam M. P. incircuiau murus erat. Tertium nus, Romani Coloni ab Diuo Pilivosi deuictos poni eis Eberos adrecti, nuncis corpus et num consolo es μὴ ni ratis,po, remo Graeci incia arem Romanam a citis. miraretur 9 cumcerneret aperto mari, ab alte parte, ab astera Hi i A tam seraec bris res gent os Mos,quaereseos iuraretur. Disipti erat istos in iis ta-
422쪽
rentur , Cragrorum ex here fructus volebant . huius mutui usus is Herium, ut m au. urbs Graecis pateret faciebat. erant etiam eo tutiores quo ub umbra Romanae amicitiae titebam quam ficus minoribus viribus quam Ia lubenses, ita pari coleban B. Hactenus Liuius. Inter antiquas veris Emporitanorum ruinas cippus reputatis non inclegans, qui docet Graecos, nec Hispanorum moribus lingua quu pollutos, in Romanorum tan- rodem ditionem cessiste: quam inscriptionem Ambrosio Morales de Hispania optimi
ni cruo acceptam scro. EMpora TANI. POPVLI. GRAECI.
LINGUA. N E c. I DIOMAT . PATRIAE. IBERAE. RECEPTO. IN. MORE s. IN. LINGUAM. IN. IVRA. IN. DITIONEM. EssERE. ROMANA M. M. CETHEGO. T. L. APRONIO. coss.
Non procul ab Emporiis M. Cato Hispanos pugna memorabili deuicit, caesis quadraginta hostium millibus. Cuius abunde Appianus&T. Liuius meminere. Incolae, teste Strabone, colligendo lino opus agebant: interior ager sparti erat seraX. inutilior vero agri pars iuncum producit, qua de causa Iuncarium campum vocant, a quo Creat derim oppido Iuncariae nomen inditum. Hac in urbe olim Epis palis sedes fuit, nunc vero Gerula. 'enii patet. M
A D. Virgini hic exstrucium temptam. CVm non inter postrema naturae miracula, hune montem reponi pulcna; non mittam quin si tuo eius tenui colore, pro ingenii mei captu adumbrem. Nam si exactc graphiceque eum describetem, nec naturae nia ellati latisfacerem, nec insantia mea permitteret, L licet mons hic crebris undique rupibus ambiatur, ipse tamen longe sit per omnese ininet, ut procul visentibus egregie turritae arcis, monti impolitae speciem praebeat: talique ordine rupes hae dispositae videntur,ut natura religioso quo- dam horrorcintuentium oculos in ieconuertere videatur. Ambitu suo IV. leucas ci- plectitur, nubibusque se condere ob eximiam altitudinem creditur: vertice cius d i pectantibus vicini montes eamporum imaginem praebent: rarae hic conuali zς, Pt ruraque solidae rupes, & immensae altitudinis aspreta: atquc ubi in t Upis vctricem m. gno labore te euasisse putas, statim s e offert alia multo altior, in quam ubi per ligiacos gradus enixus es,crescere adhuc rupis altitudo videtur. interdum in vastae me gnituditiis murum excurrunt. variis hinc inde quasi castellis prominentibus, interdum Ἱ - , , orsum collocatae, ceterisque auulsae montibus, turris imaginem praebent: cc licet horrendae procul appareant, frequenti tamen, ex viridante arbore mitae Thci la' referunt: oc cum prorsus inaccestae vidcantur, huinariae tarmen industriae hic natura victa cciiit. Nam inutis in locis summa arte subliceas scalas duris surris scopulis ais xere,quae cum multa stolide sum tectae, aduenis gratii simas umbras aduersus solis siliun praeben Lahmi a montis iugo, iudo caelo Baleares insulas vulgo Menore quae Lxaginta hinc leucis distant, posse conspici. Montis radices alluit amnis, v .l bc ictus obregar ; Ptolemaeo vero Rubricatum lane nomen potiori ratione illi impositum suillo puto, quam Arabico 1mui, Mare rubruin. Fluctus citi in toto anui te in Lyru
423쪽
pore marit id albent colorcinabarcnis, quas pertransit, muti satur: amnis est inglo. iis nulli is uel coene utilitatis: nam bybern s aquis summopere exae stuat, ae state vero
giis inutii: s, & are sectate pcne alueo, iners voluitur. Rettat ut paucis D. Virginis Coenobii illis in locis exstructi originem referam. Q::otcm ore arci nona Guinius Pilosus coi omine, Ill. Comes imperabat an o D. CCC. LXXX opiliones qui his in rupibus gregem pasceb. int frequcrater animaduerterunt diebus labat i postmeri
diem, in rupem unam i rc lucns lumen cietio descendi. re, una cum ita candissimo musices concentu. Hoc ostea tum ubi parcntibus ictulcrunt,& re psa illis compertum eius et, villae illius parocho, α Episcopo Maiares rem totam signa icari: nt: qui cum c dem oc. dis viditatem. frequenti clero, supplicatione indicta, deducente eos insolito quodam stagranti odore, ad rupem peruenere, ubi D. Virginis iurago, in antro reperta iit nunc in coenobio visitur quam Episcopus una cum clero, Manteliam verius magno honore deserebant. Cum vix eo loci ventum, ubi nunc Coenobilim est, non potucre imaginem Ioco inouere, sed ibi si x a permansit: quo conspecto Episcopus ibi aedem vovit Diuae Virgini dedicauitque. Coenobium in medio montis stum est, subiti accell iupc, ut e propinquo. speciantibus, ruinam minari videatur: nec immerit5. .im antc paucos annos, pars praecipitis scopuli diuulia dccidit, ut nos conatum pro trutet . t inultosque in illo aegrosa dixerit. templum est exiguum &obscurius paulo, nequentibus undique votivis tabellis ornatum. Spectantur supra XC. argenteae lampades: imago D. Vissimis colore est subsulco, dc intuentium oculos coelelli quadam male iue praestinguens. His in rupibus X ll. sunt anachoretarum casae: nccadmiratione caret vulcre inter confragosas, asperrimas rupes, domuncullam qu.andam,
tanquam hirundinis nidunt, scopulo astixam, α quia pensiles sunt, videntur quovis
vento casum minitari: SI quod captum poeiac amnem supcrat, ubi eo pertieneris; videas viro in tuguriolo conclaue, triclinium, nursiae una, sacraritim, atrium , horrum
quidquid demum concinnis aedibus conuenit, omnia assabrefacta: nec modicis impensi si sin locis casula una cxstrui potest. Multa de hoc monte dicenda li, persunt, quae ut orationis satietatem cssagiam silentio inuoluo, ii hoc unum initar colophonis addidero. Montem hunc natum videri ad litat iam vitam degendam. nullae hic tu nulli importuni sti epitus, qui mentem a diuina contemplatione polluat auocare, collim hic audire est ilicundos avicularum garritus, , psa qM aues videre Anachoretarum manibus intrepide alludere,& cibum capere. Miraculorum seriem enarrare non
est huiu, institaui, neque paucis ea complecti pollem. 8 ARCINONIS ORIGINE REIECTAE FABULAE. Aci: iba neue condita. Barcinus es Barcilona Patientia Iulia DE nobilissimae huius urbis exordiis varia, incertaque, Z magna ex parte fabulosa
circumferuntur, quibus barbarorum scit prorum libri ad nauseamusque resertici ru. . . onnulli enim quibus gnarum, Iberos, Persas, de Phoenices relicta Asia in Hispalii im omini albe, cum legissent in maculato codice, esse in Caria urbem tim quae Plinio Larvis, Ptolemaeo vero vocatur) calide nimis, di incallid: nccrati ne . iaci aut oritate ulla adllibita, a Barci, illa Parcionam oris: nem dixerunt trabere. alii ne: cio quas duodecim cymbas vocan sibi finxerunt, ex ις quibus nonam cymbalia, quia illla Hercules aduectus luciat, urbi nomen ite disse. Qua in re non vulgus ibi iam, ted etiam Rex Alphon ius, Pria o blicet cognor I ento, imprudenter lapius fuit , in suis Hispaniae Annalibus. tantumque haec putida fabella apud rudem bonarum arcium populi An valuit, ut publiςis Vibi, nummis ridicula haec inscriptio adderetur, BARCA NONA , in Herculis aeternam memoriam. Mihi de urbis
iiiiiiis hactenus nil ut cerii liquet, nisi illam Carthaginensibus debere primordia, ut testatur Ausonius ad Paulinum his versibus:
424쪽
Non absurde quidam hariolantur Hamilcarem Barchinum. Hannibalis fratrem
exstruxisse Barrinonem cui rei aliquantulit fauere videtur Martianus Capella, his verbis lib. VI. Parni 1Mfun ere Charthaginem, conitas ubicumque urbes,amis ibi nomine ρ signa At. H eiusti eram de Barcinonu originem tam spissa caligine, exiguo conic-cturae lumine detexiste. Vocatur citae a Paulino Epistola ad Ausonium hoc
Cis area est Aut a tui Sarcinus amoena. Paulus Orosus lib. I. cap. ul.& Ethicus Barctonans vocant. Eandem vero Romanorum Colonia insuisse, testis es: Plinius lib. lil. his vcrbis: In ora ualent Ceonia es sa
Florianus Occam pius. non parum hic lapsus, dum ait Romanos, nomen Di inuentiam mutasse, nescius cognomen non abolere nonae, sed potius adaugere.
Am. Augiis linus Dialogo VII. e nummis antiquis, dicit vocari
Barcinonem: hoc pacto COL. F. I. A. BAR. Vrbs haec Pomponii Melae aetate
exigui nominis aut famae fuit: -Ginquit,ad Tarraconepouasum oppida, B d Ataro,M- tun, Barcina. Hodie vero ex totius Hispaniς nobili limis urbibus est,& rerum gestarum magnitudine nullis inserior, paucis aequalis. Omnibus enim bellis, quae in Sicilia, Mi talia late per Aragoniae Reges, felicitcrgesta sunt. naualibus maxime praeliis, magnis copiis interfuere Barcinonenses. Quin etiam cum ceteris Catalanis squorum Metr polis sarem. est in felices in Africam α Orientem expeditiones aliquot fecere, M cuinterrore Catalanorii ibi vulgatum nomo. Comites habuit .a tempore Caroli Magni,qui Mauroru illam lago exemit, circa annu rol. costituto Bernardo quodam Comite, tuo exstincto suffectus a Ludovico Pio Imp. lam Dedus alii Aserum vocantina quo series continua Comitum fluxit, donec an. MCLXII. Aragoniae regno Barcinonensis C mitariis coniunctus fuit. Sita alitem est in agro Laletano,qua mediterranea respicit, loco cain pestri, multis hinc inde villis conspicua, quae anaoenissimum oculis prospe- et una praebent, ideoque merito a Festo Avieno amoena vocatur:
pandit illic tuta fimbrachia utiques per dulabus testas aquis. 3o Muro cingitur ex laterculo coctili quem turres opportunis locis dispositae in te pinguunt stam habet latam Sc profundam. Domus sunt passim ex vivo saxo exstructae, quas hortorum amaenitas egregie exornat. horti ipsi, frequenti myrto,& lauro os nati, iata inio, citreisque intercurrentibus. Plateas habet latas S: apertas, & quod in Hispania rarum est, Cloacarum benescio mundas. Templa affabro exstructa, picturis Z: altaribus exculta. Mercimoniis in primis floret,& opificum industria vitri constan- di aderi periti ut Venetis vix cedant. Bellica olim laude,dum sub Comitibus fuit egre- gregie floruit. Vini leguminum, & horariorum fructuum serax admodum : frumenti, oleique indiga, sed defectum vicini abunde supplent. inter geminos amnes sta est, qui sub incolarum pene oculis, se infundunt: ab Orietate est Betullo, a Mela sic vocatus. hodie truncata voce Besens dicitur, ab Occidua parte Rubricatum. Non procul ab urbe mons se extollit praerupte altus, vulgo ab antiquis vero. auctore Gaspare Basterio, quo in loco l quod C. Plinius inter Italiae miracula recenset)ine hausta & perennis est lapicidina, licet ad urbis muros,& ad complures nobilium dom assiduo hine materia petatur, adimplet tamen liberalis natura montis illa ulcera, M ci catricem obducit, ut tot annorum decursu, nihil paene excisum videatur. Hac in urbe palmam martyrii adeptus est sanctus Cucufas, natione Arabs, attestante Prudentio his
verbis: Ianimnetira Cucufate reia.
Sublatus est hic per insidias, Goliorum Rex Ataulphus, una cum sex siliis, teste Paulo Orosio, cuius adhuc aliqua sepulcri vestigia exstant, una cum hoc Epitaphio licet imperitae plebi vel Herculis, vel Regis Hispani esse persuasum sit:
Respuens et abuta naim degente Geth, Hic cu ex natis, Rex i sati Misces. Uu es mssanas primm defiendere in oras,
comitabamur missa musta virum. Gens tua tunc nares, este inuidi peremit,
MN amplexa es Barcino magna gemens.
425쪽
C A p. X XClX. DE GERUNDAE ORIGINE PARIA. HODIE GIRONAH D. Silam eius sede raptio.QVam vulgo Gironam vocant, Plinio, Ptolemaeo, Antonino, d Prudentio Cerundulti Elotianus Occam pius, aliique apud me sublestae fidei Annesium consarcinat o loco, a Geryone exstructam credunt, ab eo scilicet primum Gem rara, ct mutato leui ier Dominu T. Miam dii iam csse. Decepti proculdubio aGeryone, itii olim aliquo cc in angitio imperauit: interiin meridiana in luce c cutientes,non vident corruitumelle a Gerunda, nec apud ullum spei ratae fidei scriptorem antiquum hoc legi, nisi se san Annales aliqui Hispaniariam nuper nati hoc prodant, ut de Franciscus Tuaphat quorum apud nae diluta nimium e hau lotitas; nec dubito quin Florianus ex Ioanne AnnioViter bienii hcc hauserit qui mihi instar alterius P a 'plini est,itana cras nugas S serras Siculas bi it crat. Is Comentariis in Berosum a Geryone conditam fuisse concriada: qua auctoritate innixu ς, ignoro: nisi, ut passim solet, nudo similitudinis
Pixitigio aliectus, neglecti sint crina perit illimorum Gerat apirorum rationibus. Assur-xo git Geron o leui tumulo. antiquo muro circumdata triq ictra forma; quod in Geryonis memoriam facitim esse fabul. antur. Gemia densis ait in unoquoque angulo arcem futile singulis fiatrii, iis atributanH sed quis est tam cuillaec non moueant risum quasi vero ab Herculis aut Geryonis aetate, non dicam urbs aliqua, scd murorum rudera aliqua, in hodiernam diem ex fare potui sciat in Hispania praeserit: ia, tot bellis i cerata. barbarora inund. ationib' vastata: quod si Romanoru opera, multis seculis Geryone poli criora, quae architectur ae peritia, & mazeriae firmitate, aduersus quasvis aeui iniurias firmissima videbamula ita ut nec ipsa
unorum rius, 'fuga temporum: so funditus pene perierunt, ci citra historias ex hommum memoria si blata essent, quid de antiquioribus dicemus 'Hanc urbem Ptolemaeus, inter Tarraconensis pro
uinciae populos collocat. alluitur flumine ibi avocato, vulgo vero Onhar: immiscet se alteri flumini ab incolis vocato Ter, cuius etymologiam deducunt etiam a trigemini, Gervone. Mihi videtur hic esse amnis, qui Po mponio Meiae Threis dicitur, a quo corrupte Ter nunc dicitur. Cuius verbasium: cervi: rtat, proximari pra, pratuastum Pyrenaeum extruit, e in Inicissi meo admodum, Co uicn ad Emporias. Et licet ' urbs pari rasit, opificum tamen. mercatorumque numero clMocuples: spectatur hi uin Cathedr di ee uelia altare, una cum im agine ex argento fusti, variis utriuique testa-ine mi emblematis insculptis. scontispiciti in vero latcraque altaris auro. titulisqua o gemmis corii canc. D. Felicis corpus hac in ut be spectatur, ut testatur Prudentius inrua Felicis decus exhibebit
tu furis Acu ex Geruauli. D. etiam Narcisii martyris hic reliquiae seruantur: in cuius honorem plurima miracula Deus fecit. suis ciet unum, scd memorabile, adduxisse. Quo tempore Pecius I L. Aragonii in Rex, & Cataloniς Comes rerum poticbatur, Salli, auspiciis Plutipi III. Regis Marineus Siculus lib. it. sub Carolo Siciliae Regu lio caccidissere teri Gerundavi occii pant, qua victoria elati, humana par iter & diuina spernentes, eo impietatis venerant, ut templum stabuli loco ducerem. Qua de caulla, Deo vindice, magna copiam uicarum ex viridi candicantibus alis, ex lepulcro D. Narcissi eriapit, quae lethali acu i, leo Gallos, multo celerius ipsa peste necab .it. Quamobrrum mniisa magna copiarum parte, coacti filere urbem delerere. Rex ipse aeger Emporiis diem c Lausit, alii vero Per piniani obiisse tradunt. sedem habet Episcopalem,cui olim praefuit Ioannes Ma carinus, unde pallina Gerundensis Episcopus vocatur. Anno Domini
DXVI l. celebratum hic Concilium VIL Episcoporum, sitibillius urbis Praesule Fortuniano, ut auctore trioannes vasaeus in Chronico.
426쪽
PIRENAEI MONTES. DE ET TMO UARIA. Alliam ab Hispania Pyrenaei montes dirimunt, geminis promontoriis, in duom vestria procurrentibus: in mediterraneum quidem Tempti Vraum, priscis Geograpbis vocato, vulgo in Oceanum vero Gallicum hodie currupto nomine reo: frequentes hinc uide, in Hispaniam x Galliam montes hi ramos si a eunt; inter utrumque mare LXXX. circiter leucarum spatium occupant Hac in parte Hispania seipsa angustior cit multo, hinc vero, quo magis in septentrionem, de occi- dentem, ad occanum AI a meridie in mediterraneum mare excurrit, eo latior euadit; insultante hinc inde pelago, praeterquam qua Pyrenaei Hispaniam claudunt. qua de causia Paulo Orosio Peninsuti vocatur, Straboni vero quam optime bubulo corio assimilatur, ita ut qua Pyrenaeos spectat caput reserat, reliqua vero corpus, qua se inter duo maria exporrigit. nonnulli,inter quos Beuterus, opinati sunt hanc montium seriem uniuersam non deberi Pyrenaeos appellari, sed diuidi in Antipyrenaeos, & Pserenaeo; ι sed non ita facile a recepta priscorum Geographoriam opinione rccedendia. Nomen autem Pyrenaei a Graeco nomine videtur derivatum, quod olim iniecto ibi ab armentariis igne conflagrarunt, teste Diodoro Siculo lib. V. aliisque Gedgr phis, & Aristotele, libro demirandis ausculiationibus: Mina, inquit, combusta aruo uando a pastoribura calentequeteri terra manifesum argentum modum terr motu peruenist, eruptis hiatibus, magnam comam argenti Aectam,atque tuis
D ensibus proumim mm vularet oblitisse. Alii vero dicunt nomen fluxis te a Pyrena virgine, ab Hercule vitiata, cuius ita meminit filius Italicus: Pyrme celsa nimbos verticis arce mulses Cestis, tite prost atheros: tque aeterna tenet magnis Diarii. 3erra: Hostilis Alcidae crimen; quisertet borem
Givonis teret cum tingatricorporis arma.
Possessus Baccho iam 5ax cu in auia I .Laecndam formae sine virginitate rassilia
Destumque tenent mentes persecati nemo. sed hoc a Plinio pro fabuloso reiicitur: ridiculum vero est, quod Annales Regis Alphonsi circa Pyrenaei nomenclaturam adducunt. Aiunt enim a P rebo Hispaniarii mrege Pyrenaeos vocatos suisse, cum primo Grubales a T ibale vocarentur. sed prae vetu- 'state putida est haec opinio, proinde nugatoribus hanc rclinquamus, quibus ne mica quide salis est, ut hanc conseruent. Isidorus Orig. lib. XIV. cap.VII. Pyrenaeum dicit nuncupatum a crebris fulminum ignibus quod iere celsi montes fulgure petamutivndex aptissmu Claudianus lib. de laudibus Serenae: H Pyrenaeique sub antris, Igneas inris legere Ceraunia nymphae. Aiunt enim & naturae sagaciores indagatores gemmam Cerauniam, locis fulmi ne iistis tantum reperiri squales Pyrenaei montes ferunturin unde Milli nomen. hinc Mat deus lib. De gemmis. Agi quippelocis, quos constatfulmine tactos, se Apis ramum reperirip seputatur. Vnde es Crisco ,rmone vocat Resert Strabo lib. III. Pyrenes latus, quod in Hispaniam vergit frequentibus boribus consitum esse, quod vero Galliam spectat, nudum pene aridumque spectati. s C Ap. XCI. RHUSCINO OLIM GALLIAE ANNEXA. PER PINIANUM V teribus ignotum. Opinio Annii Riterbiensius expos. Descriptio c-.QVi Hispaniae terminus, potuisset de operis mei este Pyrenaeus: quidquid enim te rarum eth citra illum i Galliis olim annumerabatur.Sed quia Rhuicivonensis co
427쪽
mitarias, ab aliquot seculis Hispania annexus, ct non ignobilis est iure videbor extraordinem pauca de illo dicere. Functo GerardoComite Rhuscinonensi,absque herede anno M. C. LXVIII. ad Alphon sum Nonum Aragoniae regem deuolutus est. Co piique
tum primum in publicis monumentis vocari Rex Aragoniae, Rhuscinonis Comm. MProii inciae Marchio. Sed Ioan . II. Arag. Rex aerarii inopia compulsus, Ludovico XI. Gallorum Regi trecentis aureorum millibus hunc comitatum oppignorauit: quem Carolus VIII. anno M.CCCC. XCIV.Ferdinando Regi iterum rinituit. Nomen a tem illi dedit antiqua Romanorum Colonia, quae Rk ino Lirinorunt vocabatur,quam
Athenaeus, de Geographi, in Gallia Narbonensi collocant, licet nunc a multis seculis i Q Cataloniae sit almexa: Pomponi uc Mela deseribens Gallias a flumine Rheno ad Pyrenaeos usque, iraec de Rhuscinone praedicat: Indes ora Sardonum, Ommas rara Toelis
c Nun; et 'bι creuere perseo: Colono Roustino, vicus Aliberas, magnae cit enim et Hu, O magnarum opum tenue vestigium. Strabo pene eadem, multatis verbis. E rene quidem Muscino es Hiberta amnes exeunt, e quibiu et terque eiusdem nominis urbem habet.
Solebat haec urbs esse, ubi nunc Castellum quodda est, media leuca a Perpiniano, citCa quod, multa rudera,&aedium priscarum passim disiecta vestigia videre effunde
hodierno aeuo arx Rhuicino neniis vocatur. Incolae etiam opinantur, eo loci quot dam non ilicelebrem urbem fuisse, in cuius locum PD pini mum successisse putant. Nomen recen ,, nec penes Geographos celebratum; quae res nonnullos mouit inter quos
Ρcr. Olivarius valentinus J Pirpinianum ollim ab inonem fuisse. Ioanni vero Margarino Gerundensi Episcopo, longe aliter visum: quippe cum nomen 'visitam nusquam apud exploratae fidei Geographum repetisset, in eum impegit scopulum,ut Perpi num rudat urbetia este, quam in itinerario Antoninus Stabulam vocat, ego sane crediderim cum, dum haec: criberet, aliud egisse Antonini locum legendo, nulla scilicet ni stanti et habita ratione: siquidem is numerat a Salsulis Stabulum usq; XXXVIII. l. P. qui XII lcucas conficiunt cum Sissulis Perpiniam in tres tantum sint. Castellum vero eo loci esse ubi Ohirnimustino, docet manifeste Antoninus: siquidam Narbone Husi omen, XL.M. P. numerat, qui X.leucae sunt,quot Narbone ad Rhuscinonu Castellum numeramus. Refert P. Ioannes Mariana lib. IX. an. M. LXVIII. opera Gui nardi Ruscinonetas 3 o Comitis, conditum este Perpinianum. Urbs Iaaec tribus leuci, trans Pyrenaeos montes sita est loco plano, nisi quod M ridiem versus in clivum leuiter assurgat, cui arx imminet. Alluit ut amne Theli, cuius pars intra muros recepta est. Post ultimam Gallorum obsidionem anno ela. Ic. XLIII
muros Vregie communierunt incolae additis nonnullis propugnaculis. Lanificii hic sicque in os opifices: urbs ipsa citra iniuriam inter amoentissimas totius Hispani et reponcnda; lacet aula minima de caussa maximas mutationes patiatur, & ut viii- uersa Narbonensis prouincia, saeuis ventorum turbinibus obnoxia. Magna in vener
tione hic habetitur D. Honorati Episcopi Arelatensis reliquiae, in Carmelitarum m n. iter o ropositae, tum etiam corpora SS. Iuliani Basilillae. Hoc in comitatu Episto KQ palis est unica urbs Hiana nomine, Diuo Hieronymo vero in appendice ad Chronicon Eusebii Caesediensis, Ise a vocatur ubi de Imperatore Constante loquitur: cinstans
non D eab Ili inta. in Ogro, cui monae nomen est riter Ditur.Eutropio etiam eodem nomini: Viri liacia, hais verbais Obm Constans, non longe ab His uni , in castro, μι Helena m Frra: I. Aetasu veras XXX Epila. idem Gerundensis putat reginam Helenam , Magni Constantini matrem hanc urbem exstruxisse, aut nepotem eius
Consta utcni in erus memoriam; sed ut solet, sine auctore id a stetit. Ad Perpinianu in redeo. Beuterus ita dictum putat a incendio scilicet in Plare nos montibus a palloribus excitato, luctus in errorem a Ioanne Annio Viterbiensi, qui incendium illud auspicatum mille ab illa parte fingit; sed iuvabit eius nugas in me-
o dium adducere: inquit , proxima his montibω, corrapta nunc Perpiniana auitur, cum
ores ignem arborabus t cere. sta ignis; Pini vero,Moriginis duunt etiam Phaenises,ut te. pantur Talmum : quin etiam hoc a unt, viri, osse origo icatur, Moxoes , m inominis omnia inire eiertiri lanc Pyripini, combustionis origo magni nominis, agas Pyrep,
co': E Di Ieraat 1iciatur, Od catur recte Pyrpiniana. Hactenus ille, dum deliramenta sua vult rata es te, Pha: mces, Hebraeos,*Graecos in siibsidium non solum vocat; sed inuitos obtorto collo triesiit, ut scilicet
428쪽
Auctor est L. Marineus Siculus, dum L lidovicus XII. Galliae Rex, Permianum
obsidione premeret arctilissima, Cives ad extremam compulsos penuriam, consumtis etiam immundis animalibus, primo hosinam corporibus. tandem & suorum pro dapibus usos esse quid illis, si acerbitatem casus intuearis, nai scri usi si conliantiam respicias, fidelius qui ne a Rege suo desciscerent,extrema pati voluerunt potius quam honeste se victori tradere.
CAp. XCII. Iosa L SVLAE HODIE SALSAS. FONTIS IBI D E S C RA D. De piscibin se bilybus masta. ARX haec hodierno die antiquitus vocabatur: meminit eius in Itinerario Antoninus, is siquidem Narbone Salpiari XXX. M. p. numerat, qui septem
magnis leucis respondent, quae hodie numerantur. Pomponius Mela in Galliae Na bonensis descriptione fontis meminit, quem Sasecra vocat, qui leuca tantum ab hac arce distat priscis scriptoribus non incelebris nostri vero recciniolibus omnino prae teritus, E quia rescit admiratione digna, nollem etiam mihi obliuionis notam, ut ceteris, inuri: proinde iusius paulo de illo uaprquentiarum agam. De eo se Pomponius Mela: Vstra Leocata bioru nomen, G' Salpit sons, ηondumbiu ,sicae salsiori bin, qaiam marinis
sint aquis defens, Dixta campus minuta aruis inegraciliqueterum , ceterum Postibe te
A ensio, id mani figat meam para eiu qua abscissa proximis, veluti utinarat , pia questrique attrahidit Iur, quin se ex is quae adimum perseo ut, se Ammare est nil tur, inde Gnuisno, bisue auctor bus, eri ne ignorantia, a prudenti GM,mendacty tibi e visum est x eraposteras mearer me tam e ter penit m eru/,qM ubi ex alto Iuc que nrt aerit ,pere foramina iectu capientium intersectus extrahitur. Athenaeus vero lib. V IlI. ex Polybii opinione eadem pene rcfert, licet aliis verbis: Polybius, inqiiii, XXXIV Historia mi r τι ira Drenem ad Narbonem fluuium,campumperimereari quem Hiberis .Eho mo inter antei iam nominis urbis praeter Lentes gra incolum Celta tu hoc campo' es eos quis las et Man. ius is iraii. Campud ipse exilis parumquesecun ι es,mulio tamen g=amineia subim et eracum annas uariam vel trium cubitorum astitudine ea terrasit. exprommisseminibus aqua s fuit , cuius tortuosos atque multiplices cursius cum piles cibi gratiastaentur lauidis meream Priminu rarices Heuntur appetere)efecerunt,et et uer illi ager, subterraneupi bus reserturi Aristoteles vero his onmibus antiquior, libro de mir. indis auscultationibus circal cuin ubi sons hic erumpit, tion solum longe a vero deuiauit, sed alia etiam deli ac piscatura diuersa tradit Insinibit Massiliensium, inquit, circa Ligusicam lacu esse si tur, qui eb Eum Uufi, que pisicium multitudinem immensam, verique sidem superantem ericiat; ceterum gantibus Destis,saniam puluerem concitari, ut coaceruata in lacum humosicca supra ciem a re- tuon formamque areae redigat, unde indigenis licet, pertus siccitate, in trium quo metu pisces cura negotium eximere. Strabo etiam lib. IV idem mani ligasi erit, his verbis: Iota Ra sinonem incipuit,lucus esto' ager quem a uit paulum si 'ra mare resertus summis: haberes Idi Osrias sies. nam squis duos aut tresfiat pedes, es in binosam aqua ustinam iam serit, stem eximii magnitudin Dum netrat. Quod ne cui forte mirum videatur; non uno
id loco accidere testatuta heophrastus libello De piscibus refert enim circa Heracle m Malibi in Ponto & circatum Pomet, Milesiorum Coloniam, fossiles reperiri plices. nascuntur vero illi circa qui uos&aquosa loca, quaecum siccantur paulatim, pisces subinde humorem sectando terram subeunt. Quod vero in Paphlagonia contingit, peculiarem Δ abditam rationem habet. Illic enim multos & bonos pisces clandi alii ni, cum neque restagnent iis in locis amnes; miraturque&ipue gigni sine coitu. Eadem Iopene ex Theophrasto narrat Plinius ti b. IX. cap. I. v ii. Lepide hac de re Seneca l: b li I. Quest. Nat. ad Lucilium: Theophrasu firmate es quibus amis sexui. Malia hoc in eo
sibi In mentem venere, qua urbane in re incredibili fibulataque dicas; nanctim re . Et, at nematit cum hamis,se cum dolabra ire sinum. Ex ei vi aliquis in mari et resutir, qui eis oleo. quare istes in terram nen transeant, os mana ira mus t T. Liuius prodigii loco narrat lib. LII. in Gallico agro, qua induceretii rarat ruin, iub cxiste litibus gleb:semet si illa pii ces. Iuvenalis idem ut valde rarum, Minitar portenti Satyra XIII esse dicit:
429쪽
Sed nihil aeque mirandum duco quam quod Appuleius Apologia pro se primagicat, in Getuliae mediterraneis montibus piscesse per Deucalionis Diluitia reperiri. Fossiles vero pisces S lioca uo quandoque inueniri raserunt Ron deletius lib. de pii cibus,& Georgius Agricolati de animantibus subterraneis, sed ad carceres redeo. Fontem hunc aga is non tota leucadistare, oculatus testis refert Gaspar Ba terius: cuius aqua salsa est hyberno temporc percalida stiuo vero gelid diacet huic fonti campus multa humiliq, arundi ue&aquaticis herbis frequens ut notauit Melain& continua aquarum ex hoc fonte emanantium illuuie udus, hinc vero per canales quosdam in vicinum lacum aqua omnis se exonerat. Fons vero pisicosus admodum est. r o nam 5 hyberno tempore aquae calore, Rivo Vero grato eius frigore allecti, grAgatim huc pisces confluunt. Arx vero loco campestri sita est, egregie munita,& propi ignaculis instructa, ut hostiles impetus contemnere Videatur. Tali vero arte propugnacula haec disposita sunt, ut non una, sed plures arces Videantur. Subliciis enim pontibus ita sunt distincta, ut uno capto nihil damni hinc reliqua percipiant. .
CASSIT ERIDES STANNO NOBILES. DE SIT V ILLA rum Hssu stis. ranulerim controarema. oestrymnides Festo. Hesperides Gon io Asex. Mia. Resin Aineum correri . Vbinam hodiesint. TLustrata hactenus Hispaniet continentis potissima pars: nunc ς quum est, inter stilenis1ta emergentes terras, quae quod Sis sicam n uia vocantur illustrare; sed cum dele ctu, & nobiliores tantum,quas praeterire iniquum esset. sisterides,unde A illis nometis enim sonum est.ὶ Cl. Ptoletnaeus in occiduo illas Oceano statuit, numero decem. Plinius vero lib. IV. cap XXll. aduerseo, inquit, Cestiuem conrpίώνessunt an blae,3 o. Cassierides Graecis dicta, Vertiatare plumbi. Sed quo pacto exaduerso Celtiberiae 3 u illa non solum in diterranea est, sed etiam in orientem porrecta, nimis diuelso situ a Ptole maei mente. Vero propior Pomponii Melae opinio, lib. III. cap. V l. In- inquit, a uorsunt in a, quas, quia prumbo abundant, uno omnes nomine, Casterides appeLant. Celtici enim populi cognomine Neriae, vel auctore Plinio lib. IV. cap. XX. circa promontorium Celticum habitant, quod derium dictum, x in occiduum Oceanum prμcurrit: unde Ferdinandus Nonius Pintianus, non Ghiberta, sed Cesticisi, Nola apud Pliniu legendu monet. Sed cum Iulius Solinus Plinio adstipuletur qui lias insulas aduersus Celtiberiae latus spectare dicat, nihil contra fidem omnium librorum sndbuare ausim: nisi quis dicat utrobique mendum esse. Praesertim cum& Diodorus o Siculus lib. VI. cap IX. a Ptolemaeo&Mela parum dissentiat: Supra, inquit, plurimum stannum oditur in istis Oceani Iberiae proximo qua Uanno C teriis nominan-xor. Adde Strabonem lib. II. &III. qui has insulas Artabris opponi scribit, nemo vero C elti beriae. Insulae hae a festo Avieno Oesvmides vocantur, ut etiam suspicatur Orte .
ius, quas stanni plumbique diuites iacit his versibus: . o qua insiti flest exerunt oesymnides
430쪽
umbis turiatam Lu fretu . Nam quod Guilc linus Cam denus legiti ου que na--, ω praeter ati toris mentem est: M. nimis violenta, & a vero aliena est lectio. Poeta enim innuit illo sol ineves te negotiandi studioses, nec nauibus uti, quae hac Cameni lectione tolluntur. Eiuendandus etiam videtur, ubi liabet, Non hi cari π qa Uepti texere
Facere morem, λων abiete ut Uum
Cumani se . Atque ita legendum puto:
Non hi carinas φώθ pinu texere
t cereis norunt, non abiete v in ea
Curtian aselos. Innuit enim illos ignorare naues ex pinu, acere, aut abiete texere, seu Aselum
euruare, sed ex pellibus aptare nauigia. Vnde nec Camdeni lectio probari potest, quae
habet: Fecere remos, non abiete ut usuis. si quidem pinu texere, λerere incongruum sensu messicere, cuiuis erudito patere pinein. De coriaciis vero nauigiis loquitur Plinius lib. VII. cap. LVI. his vel bis: Etiamnunc in Britannico Oceano viriles navis coris circa Masurit. Dionysius Alex. in has insulas vocat Hessenae ι, quas statuit non procula promontorio sacro, ab aliquibus vocato eaput Europa: si miς δ' ram mmam M.
buror Heseriatim stann Herbureris tignanimi aeres nati domisantur ueram: tus athius certe Seholiastes confirmat has esse insulas Cassieriuas, a poeta vocatas Hesteridis, stanno fertiles. Soli olim Phoenices has nouerant, teste Strabone, cet ros mortales celabant, lucri caussa, quod exstanno plumboque illis veniebat : unde eum Romani summo studio illarum notitiam indagatent, cursum nauclericuiusdam Obseruarunt, qui, ne insulas detegeret, nauem in limosa loca&breuia sponte impegit, ubi εc Romani nati fragium fece iunt, ipse vero incolumis enatauit,& ex publico ara rio amissi oneris pretium illi solutum fuit. Sed sequenti tandem nauigatione insulas adiere. Missusque aduersus incolas P. Crassias, sed cum miti illos ingenio, paci mdcd tos reperisset, cstodiendi ipsis metalla industriam aperuit. Plinius lib. VII cap. LUt L fert Mid acritum quendam, primum ex Cassi teride itisula plumbum asportasse. Stra, bo sub finem lib. III.&in Dionysium Alex. Eustathius, incolas esse μελιχλα - aiunt, indutos talaribus tunicis, cum baculis ambulantes per similes tragicarum furiarum, dc Nomadum instar, ex armentis victum quaerere. Sed iubet inquirere,quo loco nostra tempestate Casterides sint, praesertim cum de hoc egregie variant auctorum sementiae. . Abrahamus Ortelius suspicatur esse manis, plumbo stannoque hodie nobiles. Sed non placet vel eo nomine quod C siterades,inter Britanniam S Hilpaniam auctore, pene omnes statuant, & ipse Dionysius Alex. statim post Caluterides fuse proscquitur B citanniς descriptionem: adde non decem has esse. v t ait Ptolemaeus, sed geminab tantum. Guillelmus Cain denus credit esse insulas θ',quas S nautarum vulgus vocat tum quod Artabris, seu Gallaeciae uni oppositae, vergantque in Aquilonem; tum quod
stanni venis abundem, quae ut omnia C eradi bincongruunt, it i etiam numeria, n
gat illas esse. refert enim illas esseCXL. numero, cum Cassite rides ducem tantum sint, ex quibus etiam incrultae aliquot, teste Strabone, praeterquam quod θθ' insulae propi res multo sint Britanniae quam Hispaniae. Ego hac in re, lubens Ortelli opinioni subicria scibam, qui insulas θ' este Iulii Solini Jγiarum institas astirmat: quarumdc Corn Tacitus Iulii Agricolae vita sic meminit: Stiarum colorati multino sorti rumque crines, sepositu contra Hillaniam, ueros veterestraseris, e quesedes occupasseidemsciunt. Gemma vero Frisius mari obrutas latere edidit L .fiterides, & nomen tantum posteris trans missum, sed quia facilius est singulorum opiniones conuellere, quam quid cerii, in re tam ancipiti statuere, dicam cum Herodoto in Thalia, mihi Gynteruis ignoras esse. vel illas esse, quae non procul a Flauio Brigantio, seu la Crunna distant,quarum pretcipua O rga vocatur, testulo an ne Olivario in Pomponium Melam, quae hodie incultae Mnrile ins iacent, vel quod stanni vena deiecit, vel quod copia tot ditissimarum in Iularum, ab Hispanis ut viliores spernan tur. CAI .