장음표시 사용
421쪽
c. I. de Tornea. neque ratio mutatur si ex huiusmodi causa duces, I 2. milites hinc,& Ιχ.inde committant, nisi id sieret ne animi militum concidant, aut hostium exercitus fiat animosior. Sic Clem. VIII. in Const. inc. illim 2.Septem. IS92. quam refert auar. in V. duess. declarauit militem prouocantem alterum militantem in exercitu publici hostis
ad singulare certamen, ob priuatas simultates & inimicitias, contineri hac prohibitione: ut& eos qui mittunt, scribunt, diuulgant chartulas prouocatorias, fautores Sccomplices. Sed neque defensionis priuati honoris causa tantum suscipere duellum licet, neq; pro criminis spontanea purgatione. Reuerendis mus Malderus tract. de νιrtui. Theol. IV. ct Res. q. I. de duell. vide etiam L. M olin. Tract. d. I . nu. S. 6. 7. De his duellis extant Constitutiones tClem. VII. Iu*III. Pij IV. Greg. XIII. quas annotat Q ar. V.
est. & Sanctissimorum Sereni g. Principum nostrorum edictum 27. Februari jann. i6io. quo duella prohibentur sub poena Cofiscation is corporum &bonorum,cumptu ribus distinctionibus. Anno I ,i7. Reuerendissimus Co-speati Episcopis Ariens praesentibus Cardinalibus So dio&Guisio, alijsque ab Ordine ecclesiastico ad Regem
deput iis, serio mon uit & rogauit, ut edicta Henrici IV.& tua prohibitiva duellorum, serio executioni tradi curaret ; ne sicut intra paucum tempus decem millia nobilium personarum squi sanguis utinam super Turca me Dfusus fuisset; quam late stagnasset, quam gloriosias segetes produxisset, quam salutarius ecclesiae pomeria foecunda uell) mutuae internecioni sub dementato honoris titulo dederunt; dum Rex, delicto quas stringere debet, per dissimulationem &impunitatem habenas laxat, toties cum omnibus peccans , quoties illi singuli se damnant, cumulum sibi peccatorum coaceruet. Extat illius
oratio. Laetus tamen introitus Brabantiae Carol.V. art. 24.eos
tantum qui alteri extra patriam duellum in dicunt, punit 2 oo. marc. puri puti auri; aut alioquin arbitraria correctione Concit. Brab. Ante tamen per intro. Ducisse Maria
422쪽
ari. 39. erat poena confiscationis corporis & bonorum, neque Dux poterat remittere.
Olim quidem l Tabulis legum Brabantiae Ioannis sDucis is i E. certa duella ; & sub certis modis permitte-Olim ii bantur , ut & alibi ex Regum &Principum constitutio- cita quae-
commentatuSest. AHae poenae t Coiicit. Trid. etiam locum habent in pri- . cuaris duellis quocumque modo factis Pt Cardinales re-Poenaestondisseresert L. Molin. tr. 3. d. II. num. Aetor. Inst. Mori .s. Conc. Ob. 1.2.c. 7. Sc elicitur ex Consili. Gregor. I 3. in . ad Abol. 2 . Dec. a IJ82. quam refert mar. V. Duel) scilicet sine aut horita-: 'μ' 'te alicuius Principis , aut consensu. Quin etsi alter alte- iri dicit, tali loco te exspecto , nullis concurrentibus ad spectaculum, neque alia interueniente solemnitate, duellum priuatum erit ea resolutione comprehensum, L. Mo-h1n. ιbid. AZor. tamen negat: Non tamen si in rixa altera heri dicat, defende te,dc exerto gladio statim pugnant, neque enim id fit ex condict. o, Ricc inprax. Par. decf.6 ...
Mol. ibid. Quid si ex condicto pugna non telis, sed pugnis ineatur: ut non pridem, ater non regie natos factum scio, di unum in temporibus pugno caesum cecidisse, at iacuis se prostratum ad hora sine sensis ac ullo fere vitae indicio; an comprehendetur sub decreto Concili j ὶ Non est inauditum pugnis quem interfici. Nobilis quidam regente has ditiones Maria Regina qu6dam Hungariae in rixa ob religionem mota, haereticum quendam graui pugno occiderat,& pro abolitione criminis , Reginae supplicabat: ea ob gelum & abolitionem, & nobile ossicium forte vacans dedit. Sed haec rara, quibus leges non scribuntur. si
tamen eo animo congrediantur, ut mortem intendant,
puto comprehendi ; sed plerique tantum male mulctare
Vt aut e locorum Domini has poenast incurrant,opor- itet ut ad duella facultatem concedant; non si tolerent, ac ad euitanda grauiora mala permittant. Acor. ybisV. Ex
423쪽
Ex hoc loco t elicitur etiam argumentum pxo ptite fa te ecclesiae in tempo talia ob finem spiritualem, uti incit. Late ran. magno de Pranci punxterris statutum qui haeresi fauetent, aut non obsisterent. Clerici ' qui duellum obtulerunt,aut in eo pugnarunt,etii olim pollent dispensari ab Episcopis ne ab ordine aut beneficio deponantur, modo mors aut mutilatio membri non interuenisset: hodie ob pc arum grauitate in in hoc, c. I 0.&Conis . Gieg. XIII. &Clem. VIII. compraehensas nori post viri, Aetor. Inst. Mori. 2. I. . c. FO.
DE agitatione taurorum plures scripserunt: ac imprimis eruditus Mariana: post diuersorum Pontificum Motus. Sixti V. breue. & Clem. VIII. declarationem re
QVae huc faciunt, i. 3'. t. de Cobab .cler. o Mul. tractaui- imis. Conciliatores, proxenetaS, lenones, ac laenas, quae puellam uliginem interpellauerui, flagitio perfecto, capitali poena: imper se sto,deportatione perpetua in insulam plecti vult PavLIV.C D st. res P. Matth. I.3. LII. c. I. In caetcris casibus fustibus publice caesi.
DE cretum t Concit. Trident. 22. c. II. latum contra Occtipatores bonorum ecclesiasti comm , seu ad quaecumque loca pia specta latium , subinde populo per
concio natores inculcari mandauit Concit. Prou. MechL22.c. I 2. ubi excommunicationis& aliae poenae iisdem infliguntur. Clem. VI. Leo X. Paulus IV. Pitu IV miles constitutiones ediderunt, que siuiit apud P.Matth. in S. D Iib. 2. t. 2.
Et Leo quidem X. specialiter iniuigit contra Principes
424쪽
Liber V. 590occtipantes bona ecclesiastica, & eorum libertati detrahentes. I levit decretum consi marunt teste eod. Matth. Adrian. VL Cle:neus VII. lulius III. ct Pius IV.Furtum valde aggravat circumstantia naufragi j. qua' a. re Paulus III. depraedatores naufragorum in flagranti cri- Furtum mine repertos, ut latrones & grastatores puniendos de--nau- creuit, Constatuam habet P. Matth. I. 1. r. IS.ζ. 2. In Bulla Coe-nς naufragorum bona furantes excommunIcantur; absolutioni Papae reseruata. Quae reseruatio osim non erat adiuncta excommunicationi, c. excomm . de Rapt. Iu I. III. C-dem excommunicationem huiusmodi raptoribus infligit 1, eos qui bona fide adiuuant naufragos , indulgent ijs donat. Constit. quam refert P. Matth. l. 2. tit. I S. cap. L&Serol. Pr. p. a. v. naufragium dicit Paulum III. Constit. iEGp. accepΠmis, Vocatis a patronis nauium , & diligentia Lia eorum bona praeseruantibus , quartam praeseruato
rum partem largitum. Ce re idem Paulus, Constit. quam habet P. Matth. vhι silp. c. t. nullam quorum cum si is culorum consuetudinem admitti permittit, qlia liceat naufraganti um bona sibi sumere, quod oe deiuras Pilivi V. θGregor. XIH.Serol. ubisivp.r et t. lEnim- vero icquiritu I, ut huiusmodi lares sciant bona esse naufragorum, atq; ex naufragio sublata mon quae alibi existant: & quidem Christianorum non infidelium, aut Iudaeorum, sed quomodocumque Christiano nomini inimicorum: atque vi ipsi sustulerint. nam qui ex naufragio depositum negat, non comprehendetur; nec qui a fure accepit. etsi postmodum Greg. XIII. &hunc comprehenderit, pi docet Proster in Addit. ad oriar. V. bona
sura iure diuino prohibita est , vi ne quidem fa- Vsuras uore t pupillorum iustificetur , & pupillaris pe- hibita et-cunia ad lucrum mutuo dari possit, retenta faculta' te repetendae sortis , quando ad maiorem aetatem aut
425쪽
ψoo De Uuris matrimonium pupilli peruenerint, ut diserte declarauit
c. I. & Cameracens. & edictum Regis ad illud ann. I 186. art. 2O. Quod non tantum pro ea Prouincia,sed omnibus alij; sub eo Principe obtinere debet. quippe quia non nomuum rus statuendo procedit, sed declarando vetus, scit . in ijs contractibus usuram versari, & in quocumq; casu imposterum pro talibus habendos. Sed quoad prius initos
permittit quasi sine poenaeos in legitimos reditus mutari, sublata iacultate repetendae sortis. Tamen multis titulis aliquid iuste ultra sortem accepi potest , praesertim lucri cessantis , vel damni emergentis , de quibus pas sim. Ob quam cati sana Leo X. Montes pietatis vltra sortem accipientes pro oneribus & salarijs officialium excusauit in Concilio Lateranens. refert P. Matth. S. D. I. . Itaque interesse etiam in nummis caeterisq; rebus fungibilibus cum Charonda regulariter admitto. Quin valere vi ipsius conuentionis etiam in mutuo stipulationem de interesse futuro , sub certa summa initio taxata, obsistente Molinteo, censeo; eamque & solam, siue tanti, siue plu is, siue minoris intersit cxigi posse : neque iudicis arbitrium interponendum , siue de interesse casuali, siue successivo, secundum speciem & thema propositum probabili agatur. nisi circa probabilem tempore contractus euentum interesse laesio fuerit ultra duplum, quo casu cxl. 2. Ceserest. Pend. succurretur. Suppono tamen suspicionem fraudis usurarum abesse, quia stipulator sit vir probus, non assuetus foenerati iijs lucris, sed solitus plus
minus lucrari. Alias ex circumstant ijs inualidabitur contractus. Nemo enim est, qui snficietur, quin liceat indemnitatem stipulari ; quidni ergo incertum eius euen tum , bona fide ex pacto ad certitudinem redigere; adeoque alearia vendere , precio ad probabilitatem euentus constituto 3 In qtia aestimatione squae venditionem continet, adeoque excedere potest traiectitias usuras,
426쪽
t. perhusi precium, de nauticosenore si peccetur vltra dupIum veri precij, non rei, sed piobabilis euentus, locus proculdubio est d. l. 1. Infra illud, ius actionem non tribuit,sed impunitatem ad decipientium costientiam remittit. Sed quia male aliqui distinguunt, inquit Cari. V.Imp.in edicto diuersarum ordinationum Bruxellis dato q. Octobr. Is o. inter interesse quod mercatori licitum est, iuxta rationabile lucrum quod fecisset, & usuram omni Christiano inhibitam:declarat Imperator,tmdrcatores non posse amplius δquam duodecim aut minus in centum accipere ; iuxta Q ςx quod verisimiliter lucrati fuissent, si impendissent pecu- , niamin negotiationem: si amplius acceperint, declarat eae edicto usurarium. Et huiusinodi contractus in unum annum,nsi Carol. V. vltra porrigi vult, ne in reditus abeant licito grauiores. Inhibens iis qui non sunt mercatores, aut cum ijs societatem habent,cum lucro & damno,dare pecuniam suam mercatoribus ad certum lucrum quotannis proueniens. Vnde subobscure videtur improbari praxis contractus triplicis, de quo Leg.de Iust. 9 iura. r. c. 23. d. de id quod idem
Lest habet in eod.l. c. 2o .d. I . quod ratione solius carentiae in certum tempus liceat accipere I 2. in centum, aut
prout v sis Bursis seu perist iiij A niuerp. variat: quia is ipse
usus fit ad rationem verisimilis in dies lucri, non carentiae tantum. saltem Imperator, non cuiuis Ιχ.in centum lu- 4crari,iicitum esse vult , sed si cui verisimiliter minus lu-Crum obueniret, non amplius accipere. Reuerendissimus D. Ioannes Miraeus Episcopus Antuerp. petierat declarari a Cardinat. Cong. quantum ratione lucri cessantis vltra sortem liceret accipere. sed Cong. respondit 29. Sept. I 6o8. minimc quidem t decerni polle, quantum ratione eius quod intere it, liue sit luctum cessans, siue damnum emergens, liceat accipere, vel mercatori vel alteri contra' determi-henti; cu id Iudex in unaquaque causa ex singulis circum- nari ne- 'stantiis, S certe postquam lucrum iam cessauit, vel dam- qui x r num c mersit, dijudicare debeat: mandat tamen Cong. vi innotescat.&obsectietur Const. si xii
427쪽
bratae sed haec const. plerisque in locis non ulterius recempta est, quam ipsi termini iuris se porrigant. 4 Ob periculum imaris quod creditor in se suscepit,ma-
suxqo Ru ximas usuras pacisci potest, ut ne quidem usurae ad centesimas redigantur quam diu periculum durat, i. i Ica. C., de nautico foenere. Nisi & has cor rect as dicamus per Legem eos. . In traiectit ijs, C. de usuris.& eodem modo accipiamus edictum Caroli V. ob religionem c. nauigan r.ext.eod. sed hoc c. nulli bi gentium ut sonat recipitur, Bus
3 i Conc. Elib. c. 2 o. vlurarios si in iniquitate durauerint,t . lVsurarij prominciat ab Ecclesia reiiciendos; sententia scilicet fe-ς ςOmψ' renda, non lata. ciuamquam tibi ab altari alieni esse as- sehi his, serantur, id est, a communione, ad quam nullus publice ferenda. notus peccator admittitur. Sed in multis locis per Const. . synodales ipso facto excommunicati s uni. Vnde multi non distinguentes inter Canones &st a tuta dioce sana aut prouincialia, putant pallim eos iure esse excomunicatos. Publicis usurari j si seu Lombardis, qui ad cognitione 'Plincipis hic spectam, tabula legu=n Brab eu de Landi Chaer-tre Ioannis Ducis anm Is Ιχ. ct Concordata Brab. g. de cranune usura) permissu Principum ob necessitatem publicam le- 'gales usuras excedere licet. vel tolerantur, scilicet cum in ipsum mensae publicae exercitium mutuantur. alio quin usurae merito in sortem imputabantur : ut supremus Hollandiae Senatus decidit in eo qui societate mensae cessit , relicta apud alterum pecunia , ea ulege ut bis centesimas usuras solueret, Hostand. Stip. Semdecis .
Ex mutuot lucru capere tanquam causa, usura est; non ite si alius titulus accedat, Pt dixinius. Licet ergo mercatoriperemptionem, seu negotiationem in genere, lucratu- lro etiam a sponte mutuum osterente stipulari, ut ex mu- tuo lucrum habeat, quod ex empto accidisset. Leg. I. Eue se II J.cap. 2O. lib. I. nunIer. 8 I. 82. ac in genere quodcumque - lucrum per mutuum cessans , aut damnum emergens a
siue mutuatari Is mutuanti pret stari. Hinc titulus est magnus si
428쪽
'cluis in Rep. omnibus se mutuaturum obliget. Demad- imo dum Maiionylaid eone ieme dicta olim horrore usu- rae multos contraditis licitos, pro vetitis habitos fuisse; hodie sub titulo interesse multos illicitos pro permistis nimia facilitate admitti . prout tempora inutantur, & exvit ijs aut virtutibus scrupuli ; vel periculos se opiniones nascantur. Sic & qui hodie menses t foenebres in his di- 8tionibus exercent, longe sunt infra eum modum usura-Hsed dirum, quem hic olim habuerunt, & videntur habui illa tempore Concilii Lugdunensis, sub Gregotio X. ex illius Constitutione c. r. ct 1.devsur. in 6. Nam de his annis teductum es eorum luci una quod erat 33. ad. 2I'. in I OO.
non ita en tam purgatum est lucriim, quam vel hodiernae opiniones admittant. Pro eo Soeria ore tamen iustifi- cando multos titulos in medium adduc2nt,: eos impri- .mis qui prosunt Montibus pietatis. Vt ex illis aliquis hanc exempli gratia computationem proposuit. super qua multi viri docti consulti fuerunt sediuersi moderesponderunt. Q are eam hic volui exanimare. Pone tenentem 'mensam, ut vocant, habere aso oo .lligros PI Cum sit mercator, is eam pecunia in publi- 'cum omnium mutuum vertat, exiget ad ratam I 2.prolo O .annue asit -27GO Lo-d. O
2 Expensa victus amulari menseseruientiu
4 Pro mercede domus conductae congruapro tali exercitio . IJo O oue Pro linteaminibus 9 huiusimodisii pellectile --Ιῖ6 Propergameno ad billeta mutuatari s dada, cst pro aromatibus quibus bis de die pignoratu liciantur 7 Pro damno in venditione pignorum, minoris quam obligata siunt distractinu, is quodsalsum aurum, νnIoues,lapides, utprobi oppignorentur; quaperiti os pene fallant LP o iηterse pecunia qua relinquitur mortisu in
429쪽
cassa,visimperproto possit esse notabilesumma petetibin, qua est ordinarie bis pel ter mille librae Joo-o o J
Pro assecuratione capitalupecuniae quam tenens Ieuat in bursa ab alijs mercatoribus suo nomine se obligando ad atro Io o. ut factores,sunt talis Capitale dicta mesesis 23 oo ossibraegrossae,qua ponit tenens,cui Principes concesserunt vi quantum deest a mutuantibusposuistimeretro expe-sactsumptibus, ctc. supra sortem duos quadrantes ex singulis libris grosis,quo facit annue 2I pro IOO. Principes nonpotuerunt con- uenientius medium inuenire, neque ud minus pretium redigeret,attento qitod in atraprouinis Principes perminant Udem accipere duplum. Facit Diusmodι capitaleas Oo O. ad
Restaut -I6I Is iquae supra dictas expensas & onera a tenente recipiuntur , quaesium malit ad satisfaciendum proxenetis, pro pecunijs,quas tenens leuat, quando sua non susticit; cum omnibus petentibus det mutuo tanquam ad id obligatus: cui accedit aestimabile periculum infectionis per stis, per illationem pignorum . denique piaeter haec consueta,extra ordinem emergunt saepe damna per infideli tatem famulorum, quorum tenens optatum gelectum non habet.Enimuero i ut haec omnia contemptim reij cino possunt,ita eorum veritate etiam posita sit ad amussim examinentur, prudentis arbitrium nihilominus deside-
Iant.Ego quidem liqc summis digitis tantum demonstrabo, quo respicere debeant ij ad quos spectat, seu cum de absolutione&restitutione agitur, seu cum tractatur de ierectione Montium pietatis: quos aliqui magna fiducia spondent, & quorum conditiones quidem aliquas Illu strissimi Archiepiscopi Mech. & Cameracensis, nec non Reuerendissimi Episcopi Compro . Mech. in Iubilaeo d. . Arch. Mech.probarunt:sed id haud quaqua sussicit. Om-
430쪽
i es quippe hypotheses quae magna parte in supra relatisco sistunt,ac totum regimen examini subij cere oportebit, quod ijdem Episcopi ad alios reiecerant. praesertim dum ij Montes excitantur ab ijs quorum cognita hactenus studia in lucris sudarunt, nec omnino tales sunt quales Co-cit. Later. proponit pro expensis& salarijs ministrorum tantum exiguum aliquid recipere; Institutionem Montium aliorum Sedi Apostolicae reseruans.Sed ea Const. noexcludit eu qui aut noritate Principis supremi mutuatoris publici ossicium sumit: qui potest ex iudicio Principis
omnem indemnitatem stipulari, & tuta conscientia recipere sine offensa iustitiae, sed ea non est perfecta pietas. Nolim tamen omnino reprehedere, quod eam pietatemper sortilegia aliqui incipiant, dum eorum conditiones in aperto sunt,& quis'; videt quantum pietati,quantum
fortunae,ex pecunia quam cofert,committat,ac dedicet, nempe neq; argui pietas, neque aleae venditio emptiose potest. Itaque ad I .art.quod attinet:expendendum an Vere Tenens ante fecerit aut fecisset mercaturam, saltem in genere,ac alicuius peritus sit, quae sic tanti verisimiliter lucri. deinde est magnum lucrum I 2. in Io o. quando est diuturnum; pauci mercatores continuo sic lucrantur,dcordinatio Caroli V. permittens mercatoribus usuras centesimas restringit ad contractus annales , ne perpetui ingraues reditus abeant.
Secundus & tertius arciest rationabilis,' ut necessariae expensae S salaria sine damno tenentis fiant: sed reuo candum ad arbicrium prudentis, quantu detrahi debeat, pro his & sequentibus articulis, ex generali interesse Ia. in I OO.quae mercatoribus permittuntur, qui similia onera ferunt,etsi non tam gravia;&an hic comprehendantur sumptus heri & herae , quod in mercatoribus primo art. immergitur. Ad . domus capax esse debet, non sumptu pauperum venusta et aut voluptati heri commoda. adeoque haec summa,resecationi subiecta. Adue t supellectilis semel comparatae non annue pre rium ut hic,sed usura tantum ponenda est, quae eam sum-