장음표시 사용
11쪽
Meminit adhuc haec Civitas tui illius admirabilis ingenii, tuaeque doctrinae, qua omnium expectationem facile vincebas, cum olim in amplissimo tuo & nobilissimo DIVI FRANCISCI A- steterio tuae Familiae Adolescentibus Disciplinis gravioribus erudiendis summa cum laude incumberes. Et quamvis nihil abs ΤΕ shi deberi intelligat; ad eam enim non distendi, sed docendi caussa accessisti; attamen liceat illi per
TE, BEATISSIME PATER, aliquid gloriae
sibi vindicare, quae cum Matris Studiorum splendido nomine jam inde a veteri aetate decoretur , Professorum etiam, quotquot in ea sunt, si non doctrinam, gloriam certe augere plurimum potest. Opus igitur, quod de CLARis ARCHIGYMNASII BONONIENSIS PROFESSORIBUS
inscribitur, quodque a MAURO SARTIo Abbate ex mea Camaldulensi Congregatione, jussu BE
NEDICTI XIV., & deinde CLEMENTIS
XIII. coeptum, mihique postmodum ad perficiendum, SARTIO vita functo, ejusdem CLEMENTIS indulgentia demandatum, TIBI, BEATISSIME PATER , non uno nomine deberi quisque intelligit. Quod enim illorum Pontificum clementiae fuit, hoc idem arbitratus sum iure reddendum esse TIBI. qui iisdem in Summo hoc Imperio administrando suffectus es. Igitur in genua provolutus, BEATISSIME PATER,
12쪽
TER , humillime abs TE peto, ut laboris hu
jus, certe non exigui, primitias tuo Patrocinio tueri, tua Clementia fovere magnopere velis.
TE. BEATISSIME PATER, qui Rempu
blicam Christianam ex utilitate omnium regis& administras, Deus optimus Maximus diutissime incolumem, florentemque praestet. HOC UNUM OMNIUM VOTUM EgT SALUs TUA: huic enim Christiani Populi Tutelam, Pacem, Concordiam , Bona denique omnia commissa esse intelligimus.
Bononiae xiv. Kal. Septembris MDCCLXX.
Humillimus. Adlim imus. Obsequen/UFmus Servus Subditis Maurus Favorini Abbas camaldulensia.
14쪽
HIstoriam Civilem BononIensem scripserunt multi; atque utInam
non ita multi, sed accuratius. At de Scholis nemo adhuc d ta opera: & si quid ea de re prodiit ex occasione scriptum, haud magnopere placuit Eruditis. Alidosius, Ortandius, aliique laude digni sunt; sed ea aetate scripserunt, qua magnis ad Historiam Litera. Tiam vere illustrandam admini eulis carebant. Plus etiam hominum Philautiae, quam veritati saepe tribuerunt. Sed univertim de Sehesis adhue expellat Respublica Literatia Scriptorem copiosum & accura. tum et idque jure dandum erat ejus votis; cum & Parisiensis Academia, & Oκfordiensis, & Patavina, & Ferrariensis, ac pleraeque aliae non Careant. Id muneris demandatum tandem a BENEDICTO XIV. Mauro Sartio Abbati eκ mea Camaldulensi Congi egatione; cujUssime ingenio & eruditione digna res erat; & Ponti seκ ille incompa-xabilis, ac ingeniorum optimus Judeκ, eum inter multos huic oneri sustinendo aptissimum judicavit. Multa de hac te tanta colloquutiat doctissimus Pontifex eum Sartio; &eonstitutum tandem inter eos, uenon Historia seriberetur, sed de Claris Hrofessoribus disquisitio institueretur. Habet quidem hoe Scriptionis genus minus invidiae, sed plus dissicultatis, ob res multas, . admodum varias, in quibus deIectus haberi debet, ut copiam simul, quae nimia sit, & quamdam
etiam exilitatem esstasia c. Sarriris, ut suscepto muricei pro dignitate satisfaceret, Roma Bononiam venit tanti Principis beneficii, cumu-
Iatus; statimque lustrare coepit Civitatis Archiva; qui quidem labor non levis, sed plerumque inutilis. Antiqua tamen monumenta ubisque summa diligentia investigavit, & magnis sibi comparatis praesi. diis varias Profetarum Classes describere est aggressus. Quoniam
vero res erudito homini commendata poscebat, ut vera a falsis sine cujusque invidia secernerentur; id egregie sane ab eo praestitum. Illius enim Academiae, quae nune est, monumenta colligere instituit, veterumque memoriam illustrare, quorum clara successio ad hanc nostram perducta est aetatem. Ea autem ultra Saeculuin XI. non porrigi. tur ; & nec multa, nec magna indicia habere possiimus tantae rei, quae
postea fuit. Non dubito sane, quin honos habitus sit Literis in Civi.
tate nostra iam inde ab eo tempore, cum Hetruscorum legibus, morbbusque regebatur. Cui enim ignotum est, suisse Hetruscos Literarum, bonarumque Artium cultore frCum autem inter nobiliores fuerit Ci-Vitas nostra , locum quoque doctrinis in ea patuisse oportet; simili enim admodum itinere progredi solent opes, S literae, ut quae Civi, eas illis maxime praestat, ea etiam literis sit exculta. Ubi vero in Romanorum ditionem venit, sive florente Republica, sive ea per Cae sares subacta, ut varia ejus Civitatis fortuna fuit, sic non eodem l
co sempex Literas fuisse existimo, quae variam Civitatum, ac Populo-
15쪽
rum fortunam sequἰ debent. Putandum est istur, fuisse iam tum In
Civitate nostra Scholas bonarum Artium, earumque illusties ProseGres. Sed quoniam eorum temporum monumenta minime superesse
possunt, & quae nune Scholae sunt apud nos, atque haec nostra, quam appellant, Scholarum Universitas nihil commune habet cum antiquis illis Scholis; idcirco CI. Sartius, optimo sane consilio, quaerere omisit vetera illa, tanto Saeculorum intervallo a nobis dissita, ac e Mordia nasci voluit ab Irneriana Schola, quae sub initia Sae. euli XII. in Civitate nostra soruit; et si constet, Imerium in artibus docuisse Saeculo XI. ad finem properante, quemadmodum in Ir nerio ipse demonstrat Sartius.
Sed tantus hic Vir, & in scribendo cultissimus, magno Liter xum detrimento Romae deeessit sub finem Anni MDCCLXVI., nee ipsam Primam, eamque difficiliorem operis Partem absolvere potuit. Suffectus ego in ejus Ioeum initio Anni MDCCLXVII. , rem perficiendam sumsi, viribus licet imparibus, magno tamen assequendi stu dio. Deerat Praefatio, deerant Classes tum Philosephiae, tum Theolo giae, & magna ex parte Humaniorum Literarum Prosetarum. Deerat tandem Collectio, eaque satis magna & ampla veterum MonM-mentorum, quae ipse Bononiae, Romae, aliisque in locis viderat, de eorum, quae per Amicos nota habuerat . Mirari tamen id nullus debet; cum enim Vir Clarus se supremo fato praeveniendum suspicari certe non posset, & praeterea Romae. ubi morabatur, plurimis, iisque grasvissimis disti necetur Occupationibus, Uinrita parare non potia te sed facilius sine suisset ipsi, quam mihi deinde novo homini, aut alteri cuipiam eolligere vetera illa Monumenta, quae jam antea viderat. Ego vero ejus vestigiis, quae aut pene nulla, aut incerta admodum
in suis sthedis reliquit, insistere vix potui; & sortasse molestioris Iaboris est coepta ab alio perficere, quam nova moliri. Danda igitue mihi venia ab aequis rerum Judicibus, si in hoc opere, quod Post- humum dici potest, aliquid majoris diligentiae ad desiderandum relinquitur: in primis vero illud mihi vitio verti nolim, si monumentorum Appendi κ alteri Parti destinata est. Non commisissem ego sane, ut ita res cederet, si jam inde ab ejus initiis eadem mihi ad disponendum contigisset. Sed nimium jam progressus erat
pographus, nec meliori aptiorique ordini locus amplius relinquebatur. Itaque necesse fuit in unam & alteram Partem opus tribuere , & utramque ad quamdam aequalitatis rationem compone re. Ceterum antiquorum Monumentorum, quae saepisti me in priori hac Parte laudantur, particulae identidem in imis paginis asseruntur, ad eorum, quae narrantur, fidem adstruendam. Haec Te, Leitor Up'time, nosse cupiebam. Vale. 2RAE.
16쪽
frae, quae erat ad ann. Mcxxiii. Iibro J eundo imeribere arar ijs : Schola, inquit, in qua artes liberales exercebantur, quantum colligi conje tura potest, nondum erat ea Dinae celebritate, qua postea fuit, ne que Scholares ullum adhuc corpus, ut pinstea , neque corporis caput naiti erant,
verum eidem foro, eidemque legi, cui reliqui cives parebant. a Cum in haec frie incidisset Caesar 'ainius Buisus celeberrimus D rim Uniuersitatis Parisensis auctor, quamquam ad Itis inlata
tutum nihil admodum earim pertinerent, libenter tamen in medium adduxit, tacite nimirum Academiam Bononiensem notans,
ut Par ense sua ετ aetate, ct dignitate longe inferuorem exhiberet. 5i par pari refrre Dellem, posm ct ipse Bulinum adeo magni de, fae minus vere de ma Aeati nia fribentem provocare ad Kalendarium Detus Liemi Bononienses, cuius excerFta non exi Aua edita Iunt in adnotatis ad libros Historiarum Bononiensiam Caroli biRonii, qui cum coeteris ejusdem auectoris operibus Medi lani prostere ex AEIibus Palatinis . Ibi enim ex antiquissimo more profectum dicitur, ae tortasse ab se a Theodosi junioris aetate, ueDoctores Seholarium caussias cognoscant, fit iudicia in eos exerceant. que νem magis certa Iunt, quiae tradit Bulavus de Iuae Parisenis Academiae legibus, ct insistitis jam inde a Caroli Magni temporibus , quam quae δε n9ynu Academiae dignitate, atque antiqui rate abi merarum monumentis commendata leguntur. 5ed jamata Dei sesi Scriptores Galli quotquot fini priniuicatis opinionibus Iesuti magni a illa Buloei commenta, quae ua Unιυerstate grandibus ct confert s Doluminibus complexus es, di Funxerunt. 2t Ne re Palat nus Caroli Magnι Scholas tutius perseverasse, aut quisa quam
17쪽
quam commune habuisse eum ea, quae multo pos tempore extis et o Hlaar Parisienses, eruditiores quique jam neeant. Detur ta-σnen haea Menia Bularo, ut ab ultima pene antiquitate Uniserstatis juae mitia repi tat, cum nec paucis, nec infimis beriptoribus pla. euerit maenopere augustora facere exordia eius rei, de qua fribem dum ii ceperant. Ego vero Academiae ne in Bononiensi gloriae, fit antiquitati etiam satis consultum arbitror, s res tota spra Ie P mVenIesmum annum re elatur, quos quidem non poeticis fabu-ns, sed incorruptis monumentis Clarissimus Abbas Maurus Sartius
tu singulis, quae squuntur Petri orum nuborum feriebus, ingenti eruditionis Di certio e demonstratiis, quodque mihi etiam uitem propostum Ibi e in Historia i a sesequenda Dere a se mare posum. aed quod ciuitati totius Urbis principi olim indecortim
minime fit, tit ab exstiis eam initiis profestam in entii Scriptores , ct nobilismi memoriae tradiderint, istud idem Academiae no-fri AlonLra ει dgnitati Dalti obesse non poterit, praesertim cum eiu em gloria brevi eo cre Merit, tit Dia ab ipsius primordiis a Asam eana fim, ac optims consituram Europa omnis con pexerit; quos cta n ex multis a Sumrntis consare potes, tum vero maxime ex magna ex rorum undique as Scholas no as adυenientiam frequentia. II. De m vno Aoe exteroμtim hom num eon υνὼ ad Ciuitatem nos in sudiorum caussea merio I inculo XII. egrmium ni Lor, tesimonium habemus in literis Eugenii III. Ferentinodulis V. nonas Martii. a) Eas hie nune primum in lucem pro ferimus eu peroetusto Codice membranaceo publici Tabularii Bonin
Eugenius episcopus servus servorum dei dἰ lectis filiis G. rector.& bono n. populo si lutem & apostolicam benedictionem .
Predecessisium vestrorum antiquam & legalem constantiam multi diversaru in gentium qui apud vos morari Consueverunt manifestis rerum experimentis plenius agnoverunt. quos eorum
nominis gloriosa fima est per diversi mundi climata nuntiata oelonge lateque di filia. Vos igitur si eorum gloriam habere &retinere optatis oportet vos ipsorum vestigia firmiter imitari &ad eos qui se vel ire dessensioni comittunt mole paterno donec optatum finem habeant virtutis perseverantiam retinere. Non enim cepisse bonum , sed pei fecisse virtutis est . homines siquIdem de san to eassiano qui in vobis poli deum suam fidutiam posuerunt qualiter sunt dispersi quam miserabiliter afflicti eorum calamitas patefacit Si vestra discretio recognoscit . Quamvis au tem quidam illorum de sancto casIiano cum I molensibus sorte
a Exscribi euravit Comet Ludovieus saviolus cubi larius Sereni M. Bavarrae Electoris. Eum tire amicitiae & honoris causa tioirii natum volo ν enim geneIis nobilitatis si Φa piae.iar, singillarem irixenii & doctrinae laudem apprime coniungit.
18쪽
tribulat;onibus pressi vel nequitia aliorum seducti convenerint tamen si vos alios qui semper de patrocinio vestro confidunt ad juvare & tedio asse ii a vestro proposito desistatis gloriam profecto amittitis & inutilis Iabor vester omnino existit. Ut igitur vestraefatigationes atque sudores letum finem autore domino consequantur & praedistorum i molensium malitia & iniquitas retundatur per praesentia vobis scripta precipiendo mandamus quatenus Iapsa erigere dispersa colligere satagatis . Et Ut locus idem reparari & homines ibi congregati possint diligenti studio mora postposita intendatis & contra sacrilegos ipsos tamquam strenui bellatores viriliter accingamini. Venerabili etiam fratri nostro R. Rosilpho episeopo tam in custodia ba gnarie & aliorum custodia bortasse ea orti m) que ei atque comitibus adhue residua si in t ita opem Seeonsilium efficaciter tribuatis ut benedi filonem omnipotentis domini consequamini & beati petri & nostra gratia semper inveniamini dignores. Dat. ferentina s. Non. Martii. III. Hortatur itaque Eugenius Bononis es, ut Sancti Cessani colis, qui miserandum in modum, ct per smmam initimam a Dicinis, ct nimium gra Dibus Imolendidus afflicti juerant, opitulari
velint. Atque ut eos νeflementius impellat, maiorum exempla iis imitanda prosonis, quorum antiquam virtutem, ct tit sese ait, legalem constantiam multi diversarum gentium , qui Bononiae moraxi consueverunt manifestis rerum experimentis abunde pedi sed Iam
habent ; quo sis ut eorum fama, ct tu De nomen per dissitas, re
motasque regiones longe, Iateque dississem omniam Iermonibus celebretur. Aliam autem eatissam iuisse, cur Ciuitas nostra tantam exterorum frequentiam Dideret, praeterquam ob stiria literarum ac
praecipue ob brinrudentiam addiscendam, νει mihi suadere posbiam. Nondum enim vero Bononia ad tantam magnitudinem, aIq. artium celebritatem, ac populi frequentiam excreuerat, qua SVeris
bene fa Dentibus nune es, nee ahud quidquam esse poterat, quos asienos tantvere alliceret, atque ad eam traheret prater Pro rum nos rum excedentiam, se resistita a nostis juri prudentio furia. Atque iue sese tantus hominum concti reus, qua Bononiae feri jam coeperat, non minimum gloriae incrementiam peperit C DAtati, quae populo ct opibus magnopere audὶa es, ita Iane tit etiam pomoerium multitudini eviendae ampli cari oportuerat. IV. Sed rogabit aliquis, cur Eugenius mentionem non injecerit
de restitutis apud Bononisins legum Iudiis, earumque Scholis, ct elaris Proesseribus, s his quidem rebus tanta CιυιIatu gloria r jerri debtiiset aecepta ρ Et haec sane commemoratio, ut admodum honorifiea, ita se perseeunda Bononiensibtis uisset. Ego Dero mihi 9 adeo, Eugenium confusto a legibus Romanu commemorianis abs Lnvisse, quas plus iaequo jam extolli, se celebrari Didebat, ita ut ecclesiesriel etiam Viri, imo ct Monachi iis ad Poenis operam im
19쪽
penderent ; quo fiebat ut divinarum Merarum furia muno religionis detrimento negligerentur. Fuerunt ea δε re multorum qia
rela, ct ipsi etiam Romani Pontifices editis legibus theologica sti. dia asieretis juris emitis praepotentiam, ut eam amellabat maxnus Rogerius Baco, a) pristino honori resiluere conati junt. Id inter exteros praesitis Honorius III. qui, si fris Ghisar aceto b), Episcopo Bononiens manda Dit, ut Theologiam in Academia n Fratradi curaret. Ne igitur EMenius juo Deluti oraculo legum Romanarum sudia commendasse Dideretur, ab eorum mentione metenda prudenter admodum ab nuit. V. Dati jὼne hoe Ponti eis titeroe V non. Martis Ferentino, ex quibus loci, ct temporis notis jacile demon ari potes pertinere eas ad ann. MCLI. Anno enim MCL. Evenitis Romanis moenias exiit, tibi non latis honese, nec tortasse etiam tuto esse pol rat in Dises GDitatis primoribus, qui injana quadam eviditate re-Μtuendae antiquae Senaitis Romani massisatis, contra Pont fessauctoritatem anarchiam quamdam tueri nitebantur. Itaque Octo-hri mense sitis anni Ferentini Eugenium ivisse consat, tibi DL copos multos, fit Archiepi pos consecraυit. c) Diu autem jub Atis Euhen us Ferentini, tibi aratio erat Aprili me e anni qui proxime mequutus es, ut ex eius di lomate apud Ughellum d) in Arotii psopis Adheruntinis. I item igitur Eugenii ad Bononien ,
quae datae siunt V non. Asartis Ferentino, ad hunc annum pertis nent; nrque enim ad insequentem, nimirum M CLIL trahi sinjunt, quo anno Eugenius Ferentinum rufus non Didetur re Derti potuis , quem se Romae, fit aliis locis, ac praesertim in ProDincia Patrimonia Dersatum fimus ex eorum temporum monimentis, quo ad anno M C LIII. Tibure naturae concessit. Neque etiam anis annum At C LI. Ferentini esse potuit Eugenius, ut ex tota ejus
itinerum, fit rerum Aesartim ratione jucile es colligere. VI. Aecedit quos illi ipsi tempori lanianda es Saneas nensum Haris, quibus opem ferri per Bouoniensis Eugenitis Dalde optabat. res quoniam non fatis se perita ibit Scriptoribuino is, ct . Iuratorio etiam, Se oris Episcoporum Imolensum Scriptori, hanc etiam ob caussam non inutile fuerit has Eugenii
III. literas recitasse, quibus haec hisoriae particula luee non me diseri ad pergitur. Scriptoribus enim, quos ante nomina Dimus, persuasum jiserat Bononienses Des flos, Del una cum μυentinis Ioederatis, bellum importasse Imolens bus; cumque prositio Marte pugna ent, caserum S. Cainani, quod Imolen in fuisse putant, pene deleνυρο. Sed res aliter omnino accidit, atque in San-
20쪽
quorum ρnopterea malitiam, & iniquitatem yωνίων reprehendit Eugenius, ac Bononienses hortatur tit defertis, ct o ictis S. OF sanι incolis eontra Imolestam feritatem aurisio praeso snt. Mirarnutem, Clari mum Sigonium, qui has Eugenii titeras non ignor Θat , id non pervidisse. Si quis avum nosse cupiat, quae caussa im.
Federet timis es, ut ea acerbitate titerentur contra S. Cassam incolas , repetat paullo altius rei inquisitionem, oportet. Condita enim Moa Ciυitate Imola non penitus deletum es Forum Cornelii, νε-t D A iliae Cisitas, etii Imola scereost. Sed veteri Fori Cornelii nomine in defietudinem abeunte S. Causani 'tim disebantυν haud magnae illas reliquiae antiquae Ciυitatis, tibi erat ct Ecclesia
Cathedralis, ct 'scopi des. Optassent quadem molenses Cisitatissae adiungere S. Cassiani ineolas; ied repugnabat E scopus, eui
non minimum Ius erat in Cesbum S. Cassiani, atque ias Sanein sfanenses nihil maris metuebant, quam ut e sis fribus avulsi, Inolensiam imperio jubicerentur. Itaque Bononiensium Adei astio tutelas δε γῆ tradiderant, quos ex his ibis Evenit literis intelligLmus. Hinc autem perpetuae dissensones ετ peracerba odia inter olenses ct S. Casiani incolas. VII. Narrae Tolosanus Canonicus Ecclesin Faventiare, qui satino pos haec tempora tuum Chronicon μυentinum fribebat, a iHieransmo Rubeo visum, Si a Tonsitio his rico μυentino expilarum, nondum editum, Ied breta tamen evulgandum a), narrat, inquam , anno MCXLVIII. Bononia s Imole Uus bellum imtulisse, iisque δευEtis Castrum S. Cassiani, & Castellum Imolae,
quae Imolenses destruxerant, revocatis habitatoribus infra annum,& dimidium reaedifieasse, unde hostes non modicum affligebant. Adeo igitur Bononien us 'siris tribuenda non es Sanctasianem stim clades, quemamodum Sigonis, aliisque Scriptoribus Oftim, qui S. C Fani incolas alios ab olensibus minime fibisse putarunt. tit potius Sanea lanenses sese eontra Imolenses demnderint, eorum. quo Caseum, fit Casellum molis, cui etiam excidium intulerant mole es, resistenda eumνerint . me autem Caseiatim molae, fie
vix puto melius aliunde cognuci posse, quam eκ hoe Tolbani t simonis. VIII. Hore vero S. Cassant, ct Caselli Molae reparatio D.cta es exeunte anno MCALIA., Dei initio anni MCL. mem us nimirum octodecim pos Bononiensum Dictoriam, qui anno M CXLy III. armis adorti erane I nolo es, ut ex latidato G Mno aecepimus. Sed narrat idem auctor b) Olenses non a m
a Id fiet dii entia Et studio Ioannis Baptis is Meserit, eximii in Urba Faventia Me dicinae Pro ei tu . qui eiusdem Camaici particulam Me spectantem mecam humanissime