Gerardi Bergensi ... De praeseruatione et curatione morbi articularis et calculi, libellus

81쪽

81 DE PRAE S. ET CURAT.

falsa infusis utendum erit: Vel latur sussitu ex herbis praedictis nam vapor calidus aperit poros,discutit, mouet sudores& articulos cor borat: non incommode quoque adhiberi poterunt, quae capite De praeseruatione ad corroborandos articulos latius dicta sunt.

De curatione fiaticae. L A C v I Τ hic paucis subij cere curatione sciaticae , eo quod ijsdem fere remedijs curetur, quibus morbus articularis, praeterquam quod repellentia non admittat: sed vice verta ea requirit, quae valide ex profundo cotyle trailiunt,quae tamen applicanda non sunt,nisi prius corpus exquisite metit

82쪽

MORBI ARTICULAR. 83rit purgatum . Si itaque multus sanguis abundare videatur , primo reuulsionis gratia Vena secandae rit in brachio eiusdem lateris,deinde altero die si vires ferant) caussaeuacuationis & derivationis simul in pede sub talo exteriore, tantumque sanguinis detrahendum, quantum morbus requirat & vires permittunt: quod si paucus sanguis abundauerit, in solo pede venam secuisse satis est, quo tempore admodum conueniens fuerit, immo potius necessarium Ut medicus adsit, & pulsum dilige ter exploret eo tepore quo sanguis fluit:

nam vulnerarij medici omnes se re in aqua constituut quibus sanguinem ex pede detrahunt, Unde debita quantitas non obseruatur, I. . Fi sed

83쪽

s DE PRAE S. ET CURAT.

sed plus vel minus fere demitur quam morbus requirit, & vires permittunt. Id ipsum quoque ille fuerit in omni venae sectione fieri. Si vero alij humores in toto corpore abundauerint', & vires permittant, ij vel acribus clysteribus , vel validis purgationibus,vel crebris vomitibus si aeger facile Vomat, tollendi fiunt , quibus non

tantum humores peccantes expurgantur, sed etiam revulsio contingit . Quibus ita rccte peractiS , Ut humor noxius ex profundo cotyle extrahatur, valide cucurbitulae, & emplastru exstercore columbino; ceteraque vesicatoria loco dolenti

applicanda sunt: vel huiusmodi li-nimento locus tapius est inungendus: olei liliorum, amygdala

84쪽

MORBI ARTICULAR. 8srum dulcium, chan inelini, de Cuphorbio an S. j. cene'. f fiat li-nimentum addendo aquae vitae parum. Oleum quoque de euphorbio per se mirifice valet quando humores non sunt admodum crassi.

Emplastrum 'uoque ex sola terebinthina valde utile est: nam supra locum dolentem positum &ad aliquod tempus relictiim vis pius expertus sum singulariter iuuat. Cerotum quoque de opicrocio valet,& similia. Plura hic ex diuersis authoribus mutuo sumere facile postem,sed ea tantum ponere placuit, quibus feliciter usus sum in praxi quotidiana.

85쪽

ss DE PRAE S. ET CVRAT. De calculo.

ALCvLv s homini bus prouectae aetatis frequetissime prouenit in

renibus, raro autem in Vesica: pueris contra frequentissime in vesica, raro vero in renibus. Quanquam vero calculus fere semper proueniat, vel in renibus, vel in vcsca, nihilominus alio quoque loco eum generari non negandum est: vidi enim quendam D. huius ciuitatis Antuerpiensis, in quo post disiectionem factam inuentus fuit magnus calculus inter rectum intestinum & collum ves- : Vidi quoque alium,& sub curatione mea habui, qui per tussim plures excreaverit lapides. Caussa calculi immediata est humor crudus, crasius & viscosius in renibus

86쪽

MORBI ARTICULAR. 8 vel vesica contentus, & eorum

ignea caliditas huiuscemodi humorem in lapidem indurans..ue- admodum enim figuli ex terra crassa & viscosa, & igne feruentissurio omnia vasa sua coficiunt, ita quoque in corpore nostro ex crasso humore & visco , & caliditate ignea lapides generantur. Crassus iste humor prouenit ex alimentis crassis,

carne scilicet suilla, bubula, lacte

maxime quando butyrum est extractu m,caseo , pane azymo de sine furfure,& ex extremitatibus atque interioribus animalium, nimirum ex auubus atque pedibus, & intcstiness, & omnibus reliquis in teriori bus,& piscibus crassis: vino quΟ-que & ccreuisia crassioribus. Ignea caliditas prouenit a vinis calidis,

87쪽

ss DE PRAE S. ET CURAT.

longo mora sub sole , vel iuxta ignem, vel longo & quotidiano

accubitu supra dorsum: ut pluri inum quoque morbus ille haereditarius est, ita ut a parentibus trans migret ad filios. Modus genera tionis calculi est iste : cum aliqua materia crassa & viscosa collecta est,& haeret in aliquo meatu stricto& angusto , & calor fortis in circumstantibus membris consistens intendit illam materiam digerere, commouere & assimilare, sed non potest propter materiae inobedientiam , tunc resoluit id quod subtilius est, & residuum grossum ita

indurat, ut in lapidem conuerta

tur.

88쪽

MORBI ARTICULAR. 8'--l f s De luta calcub. V A N D o Q V IDEM in dolore colico atque calculo multa signa comunia proueniant squς sunt Vomitus, ventris retentio, natus , & distentiones usque ad stomachum & iecur pertingentes)di ligenter est animaduertendum ne

decipiamur, sicut passim multi, &princeps nollet Galenus fuit deceptus, qui in hunc modum deseipso scribit libro secundo De locis affectis. Porro memini mihi ipsi accidi ste dolorem vehementillimum, Vt Videre mihi viderer in intimo ventre terebro per rari,in

eo potissimum spacio, per quod a

renibus ad vesicam ureteres scimus extendi , clystere iniecto, ex-

89쪽

yo DE PRAE S. ET CURAT.

creui simul grauissimo cum dolore humorem vitreum: equidem putabam lapidem in altero ureterum impactum,adco erat ut mihi vide

baturin doloris ipsius species perso

ranti similis,atqui vacuato humore , doloreque sedato , manifeste constabat lapidem causam non fuisse. Novi quoque quandam matronam Antuerpiensem, quam plures medici colico dolore laborare confirmabant, ego autem primavissitatione quia pes stupebat, & alia sis:na calculi erant calculum es.se iudicaui , quod tamen alij multis argumentis falsum este dicebant , atque ita ego ablegatus fui,

ipsi vero in curatione permans runt, continuoque calida & sicca administrarunt, donec vitam cum

morte

90쪽

MORBI ARTICULAR. st morte permutaret. disiecto corpo re magnus lapis in rene fuit inuentus, atque ego meo honori restitu

tus. Etsi autem sui ex praedictis satis patet difficulter sit iudica

re inter dolorem colicum & ne phreticum , quia tamen pruden tem & artificiosum medicum nihil latere debet, diligenter, quan' tum fieri poterit, eorum propria signa declarabimus , & aistinctionem manifestam inter utrumque inuenire curabimus. Quanquam

ergola in colicis doloribus quam neph reticis aluus stringatur, & flatus retineantur, id tamen multo efficacius in colicis cotingit, quam in neph reticis, in quibus inter curandum venter sua sponte sepe soluitur,& flatus erumpunt, quod in