Disputatio inauguralis de irritabilitate animalium et vegetabilium ... pro gradu doctoris ...

51쪽

DE IRRITABILITATE. 4r

Exp. XXVI. Idem cauterium petiolo applicavi ad locum e quo divergunt digitationes, sed

nullus secutus est motus.

Exp. XXVII. Digitationis petiolus Cauterium passus est, Contractio rapide successit. Exp. XXVIII. Ad genuformem articulationem petioli generalis acum posui, illico tota decidit planta. Exp. XXIX. Ferrum Candens in medium caulis impegi, profundumque eX ustione Vulnus intuli, ne vel levissime assecta fuit mimosa, validaque per dies perstitit. Ab his experimentis quidnam sit Vere Concludendum, arduum mihi videtur leges sympa thiae limitesve mutuae actionis intra partes omnino nos latent; sed mihi Concedatur, sens bilitatem in petiolo potius quam in caule sedem F habere,

52쪽

a DISPUTATIO INAUGURALIS

habere, paucaque Certe animalia grave vulnus in corpore impune pati posse. Immerito pro argumento datum fuit, polypum, etsi animal, a successiva divisione haud de strui, partemque ablatam alia priori simili brevi resarcitam esse. Celeberrimus Professor BLU-ΜΕNBACK de hoc velum erroris remoVit, in opere suo De Generatione, p. 17.), inter multas Ρhilosophicas Communicationes, sequentem in troducit In one of my wallis during some holi lays whicli I spent in the country, I dis- covered in astream a sori os green-armed po- lypus, Whicli dissered froni the Common green

53쪽

DE IRRITABILITATE. 43

Quoad sedem irritabilitatis, haud uniformis est ; in mimosa Philosophus Genevensis prenditum albidum, vel folioli insitionem illius situm habuit. In berberidi stamina solummodo mo Ventur, si ad basim introrsum vel eXtrorsum eXCi-

tantur.

54쪽

Μulta alia ad eXamen vegetabilia revocavi Heddifarum orans irregulares motus in regioni bus nostris eXhibet, hinc multa deceptio. Parnassior pati iris, ruta' gradeolentis, cisi helianthemi, ornutherorquc biennis, motum ad fibrarum incrementa facile assigno. In lamia glauca omnia a mechanicis Causis pendere patet. EXperimentis endrratis, omnibUsque rite perpensis, puto, Vegetabilium irritabilitatis causam in lucem edi posse, etsi perceptione, sensatione, et volitione destituta ea supponam. Illorum habitus motusque ad ens organisatum pertinent, quod a medio Circumambiente nutritionem ob tinet, quod, si inepto in situ Collocetur, degenerat, moritur; quod etsi temporis varietatibus

Constanter eXponatur, per Varia incrementi stadia florescentiam, germinationem, finem denique vadit. Sed a partiali cum animalibus num tota similitudo deducenda venit P Tametsi eXterne nequaquam differant, an anatomia Corporis juste ad

55쪽

DE IRRITABILITATE. 45

ad anatomiam animae ducit Z An sapientiae CREATORIS Consentaneum esse potest, vegetabilia in desinenter praedam animalium tempestatumve esse, et simul sensationem, perceptionem, Voli

tionemque possidere, non Vero ab injuriis praeCavere P Sed hic objectio toties allata mihi oc- Currit, plantas armata esse entia, spinas, gladios, foetidos odores saporesve prae se ferre, quibus rapax insectum deprehendunt arcentve. FaCile responsum: paucissimae sunt taleέ, armaqUe animalia a plantis venenosis potiusquam plantas ab animalibus defendunt: moestus bosciami ni ri

canthii, quemadmodum putridum gas a sapelia hirsuta emissi im indicia sunt brutis, ne devoratis plantis pericula mortemve adeant; imo et plantae quas bellicosas putant aliis animalibus victum przebent; sapelia agylum muscae dermestoque suppeditat; ex illis aliisque innumeris manifes te constat plantas pro animalibus existere.

56쪽

46 DISPUTATIO INAUGURALIS

Plantae, aiunt, putant Toluntque; sed quare non loquuntur Θ Loquuntur sed demissp Pro Hercule hoc nihil est nisi Driadum fabula l Ad

Conclusionem nunC transeam.

Si in philosophia, si in naturae investigatione studioque, si in veritate, irritabilitatis vegetabilium ratio quaerenda Veniat, hanc in praelectionibus Doctoris RUTHERFORD Almae Academiae nostrae medicina sagacissimi et amatissimi Professoris reperio; haec omnibus arridet: haec a natura ipsa sigillo obsignari videtur ILLE L1N-N ΕΙ amator, imitator, in naturae nucleum obser-Vationem, oculo, micros copio dirigit, in partibus integrantibus constituentibusque eam sequitur ;ILLE Azoti detector, sequens ratiocinium discipulis data Analogia inter animalia et vegetabilia ultra justos limites extendi videtur; hoC eX ignoran- tia nostra oritur de inferioribus animalibus quo- rum natura, uti ab auctoribus descripta, ad ac-

curatam

57쪽

DE IRRITABILITATE. 47

Curatam indagationem nondum submissa fuit, nullisque certis rationibus nititur; quippe quod

ea eX hominis et Caeterorum animantium per

fectiorum organorum et functionum Conside- ratione conjectura nata fuit. Pro certis pauca sequentia tantum habemUS. Nulli patuit nervos in plantis revera CXiste- re. Arteriae venaeque iisdem num desint, qua- les in corpore animali, haud ambiguum. Si per irritabilitatem intelligant, CapaCitatem ab eX- ternis corporibus assici, haec in omnibus Corpo- ribus organifatis in communi adest. Si, Vero, per hoc verbum in mente habeant, volitionem vimque muscularem Voluntariam, manca est analogia.

Fibrae in plantis elongationis et decurtationisse capaces sunt; at sibi invicem arcte non tela laxa ' cellulari connexae, rami igitur rigidi, dum mus -

culi molles flexibilesque sunt si contractio in ' plantis sat ad articulationem sive insertionemri fit

58쪽

ή8 DISΡUTATIO INAUGURALIS

sit plicatura, intermedium spatium rectam ri- .gidumque remanet . Plantae ab animalibus admodum in organis respiratoriis, gasque ab eis excretis differunt

earum te Xtura, prinCipia Chemica, Combina- tionesque valde dissimilia ; idcirco si tam in funetionibus discrepent, in oeconomia quare Conveniunt P EX phaenomenis merito Concluditur, motUS quibusdam in plantis observatos originem de- bere, imo, aucto fibrarum incremento; ado, auehis partibus nonnullis praeter alias; 3tio, subitis, lentisve mutationibus in fluidorum dis- tributione vasis Contentorum, et rarefactione ; tales enim mutationes saepissime in plantis ob- tineri possunt. V Quartam rationem adducere Veniam Peto, dum proprietates in plantis multum ab emissio

' In silene noctistora exceptionem Video,

59쪽

ne ingressuve gas Variorum eXOriantur, nonne verisimile est Contractionem et eXpansionem partium irritabilium talibus usibus haud levem praestare operam ΘRationalem nostri dilectissimi Ρrofessoris opinionem Confirmant pauca sequentia de discrimine animantia inter et plantas timo, Illa, si pabulum e malo bonoque CommiXtum offeratur, sapienter optimum seligunt, alterumque rejiCiunt. Hae, in infusum haema- toxyli aliudve si mergas, haud aquam tantum absorbent, parti Culas Vero rubras ad ramos altis

smos exsugunt, unde dein perelint. ado, Si decidat animalis pars regulari tempore in anno, epidermis est alia Ve pars mi

nuta.

Vegetabilia perennia ad radicem usque in

tereunt.