장음표시 사용
51쪽
detentus fui t , ctiam interdictus hominum com mercio, & omnibus libris, exceptis operibus P. Paulli Se neri Societatis Iesu, quorum usus, PeT- mittente Marchionc Ormea, ei a R. Sacerdote seculari Astrua concessi s fuit . Horum lectione . dum summopere dc ledhabatur , Sacrae Inquisitionis Vicarium sponte, ut ad se veniret, requisivit, cum quo , postquam colloquium longum habuisset, tamdem statuit errores suos abiurare . Itaque die
XXIV. mensis Martii MDCC XXXVIII . in iisdem
Carceribus coram Inquisitore si promi Tribunalis Sacrae Inquisitionis abiuravit omnes propositiones erroneas, falsas, scandalosas , & ut minimum haeresim sapientes, quae in scriptis ab eo compositis reperiuntur: quae abiuratio adhuc in Edita manet . Hoc in actu ita se gessit , ut vetorem hominem cum in totum exsuisse putares ,& novum, & Christianum, induisse. Itaque die quarta mensis Aprilis eiusdem anni absolutus fuit ab eodem Inquisitore, & die XV. eiusdem mensis Regis mandato translatus fuit in castrum Coia vanum adpellatum , quod in Pedemontio est, quo in loco adhuc detinetur . Quid ipse agat ignoratur, quum etiam interdictus sit amicorum comis munione . Ingenio fuit praecoci, atque ad .mnia apto, ut ex eius scriptis adparet e memoria pollebat, ut amicis notum est hypochondria labo-τabat e sanitatem ut tueretur matutina deambu- atione delectabatur . Ciborum parcus: Litteratorum ,& Eruditorum hominum amieissimus fuit . Haec sunt, quae nobis hactenus innotuerunt: de Petro Giannone . Hisce Ioaὐves Lamius. addam , m
cum Vindobonae cognovisso e & haud semel eum Eo congressum esse , exitico illius δέ audaci inge
52쪽
Fontane Ilio Auctore, Auovmo Interprete
Caeae territorio VI. Id. Iunii anno MDCMXXV. ex Deolo Cassinio, nobili viro Italo, atque ex Iulia Crovola, ortum duxit . Iam inde a puerili aetate praeceptorem valde peritum , qui litterarum ianuam sibi patefecit, sortitus fuit . Harum vero studium apud Iesuitas Genuae adeo feliciter fuit persequutus, ut nonnulla discipuli pocmata Latina , Latinis magistrorum poemati bus immixta , anno MDCXXXXVI. illie in lucem prodierint, Lereario, qui postea Reipublicae Genuenti praefuit , familiariter usus suit. Cum illo aliquando ruitie anti nonnullos Astro logiae Iudiciariae libros, quibus otium ruris salis lex et , quidam sacrificulus commodavit , exl quo inulta in suum usum C inius , curiosa lectione mirifice illectus, excerpsit. Ira tunc temporis fallebatur impetus ille naturalis, quo Coonius ad astrorum cognitionem ferebatur ; non dumque Astronomiam ab Astrologia dignoscere' norat. Eo etiam res devenit, ut nonnulla, quae ipsi e sententia evenerunt, vaticiniorum speciis mina dederit . Verum illud ipsum , quod alios
in errorem nullo unquam tempore desiturunt
i inpulisset, Cossinio Astrologiam in subspicionein
adduxit. Μ ira illa mentis acie , qua pollebat, chimacram Astrologiae confestim vidit, cuius praesagia, si quando vera exitus probat, Astro .logorum esse poenas putavit. Perpulcrum PictMirandulaui adversus Astrologos opus sedulo. IGNI. II. C per
53쪽
libris excerpserat, id omne flammis delevit. At tamen sub ridicula Astrolomae subrilitare solidas Astronomiae illecebras, quibus avehementissime attractus suit, veluti per transennam inspexit . Etiamsi Astronomia Ceographiae , Nauticae , & ipsi etiam divino cultui , quibus est roapso
per necessaria, ne hilum quidem inservirer; mentium tamen omnium attentionc dis nissima esset,
ob ingens , praccellensque spectaculum , quod iisdem exhibet , Sunt in quibusdam profundi m mis fodinis homines miterrimi , qui nati ibi sunt, quique ibi, ne semel quidem conlpecto Sole, commorient ux. Huiuscemodi ferme est illorum conditio, quos ingentium horum Orbium, qui super ipsorum capita volvuntur , naturas Drdo, & cursus, praetercunt; qui maxima coeli ornamenta prorsus ignorant ; & quibus, ad perfruendum hac rerum universitate k haud satis luminis & ingenii subpetit . Astro nomorum 1abores oculos nobis suppeditant, mundique a Cae- Cis , aut caecutientibus, paene tantum habitati admirabilem nobis ipsis detegunt magnificentiam .
Osuius incredibili animi ardore Astronomiam , praeviasque scientias, quae illi viam sternunt, adripuit . Non quidem testudinco, sed citatus mo grαdu in ipsa Astronomi ae penetralia intro
gressus fuit ; adeo ut anno MDCL. aetatis veroi hae tantum vices mo quinto , dignus habitus sue rit a Bononiae Senaru , ut subficeretur in locum P. Cava Drii , Geometriae Indi visibilium celebris auctoris , Infiniteque Parvorum praecursoris , quo e Vivis erepto , prima Astronomiae cathe dra, quam in Bononiensi Academia ipse occupaverat quum dignus, qui eidem succederet,
54쪽
inveniretur nemo ) iain indo ab aliquot annis vaca: at . Caynius Bononiam profectus, in aedibus Marchionis Cornelii m Dasiae , qui pro eius in illam urbem adventu plurimum egerat , e X ce plus fuit . Hicce Marchio , sua in patria Senator, copiarum Ducis Mutinensis imperator, &Ιitterarum cultor , veterum Romanorum e-XemPlum , quod paene fabulosum nobis evasit, imitatus , haec tria in semetipso copulaverat Sub finem anni MDCLII. novum Astronomiae professorem Cometes exercuit, & tamquam no
dum Astronomicum longo impeditissimum sese illi solvondum exhibuit . Cassinius una cum MaI vasa, qui Astronomus & ipse erat, Cometem speculatus , anno Μ DCLIII. tractatum de illo Duci Μutinensi dicatum in lucem edidit. Quum
prima A1tronomiae systemata nimium angusta atque arcta, nimiumque timida , Cassinio viderentur, Problematis, quod toti Astronomiae instat fundamenti est, quodque praestantissimorum A-stI Onomorum captum praetervolavit , enodationem feliciter subscepit Quod quidem & maximam illi existimationem peperit , & viros Omnes Europae doctissimos stupore defixit . In
hoc opere Cometas fortuito productos existimar, di procedentium ex terra sideribusque exhalati O num collectiones; sed cito mutata sententia nobiliorem e Xcellentiorem que opinionem adoptavit . Consideravit sui Cometao mctum adparentem , non revexa inaequalom esse posse, & ad tantam aequalitatem posse redigi , quanta planotae motus pracstat. Hinc coniecit Omnes Cometas, qui hactenus nova sidera , aliorum Omnium
55쪽
. K. 1itatis , & eiusdem antiquitat; s, esse posse , ac eos Planetas, quos ab ipso mundi ortu subspiacere consuevimus , Ρri maz in quovis argumento opiniones nimis arctis limitibus timide coor centur; & iam videatur votitas , rarionis auda eis praemium esse , Felix hacc sapiensquc auda
ei a Glsinium impulit ad resolvendum problema,
quod Astronomiae fundamentum est, antea plU-xies in castum tentatum, atque impossibile etiani iudicatum a famoso Res ero, & a Dulii a se magno Astronon o Gallo . Datis duobus intervallis inter locum verum & locum medium Planetae , eius Apogeum atque excentricitatem Geometri Codeterminare oportebat . Calfinius illud felicitet solvit, & Eruditos omnes stupore perculsit. Huius problematis solutio ei ad novam exactiorem iaque Astronomiam limitem egit: at , quum sui inventi fructum percepturus pluribus observatio nibus, quam hactenus facere potuisset, vix Enim tunc annum XX VL attigerat, indigeret ,
Petro Gufendo in Gallias scripsit, & ab eo ob servationes petiit, quas haberet , & praecipue ad Planetas superiores spem ntes ; quas facile
obtinuit a viro scientias omnimodis promoveniati, & alienae gloriae faventi laudabiliter . Ast adhue intimam Astronomiam dubitationes non contemnendae, dissicultate ise maximae , involiavebant implicabantque . In comperto est Solem lentius aestate , quam hieme , progredi videri,& esse a terra remotiorem . Haec maior distaniatia in caussa eslo debet, cur eius celeritas minor videatur ; at non reapse vera diminutio in hac velocitate repexi a tur Ita Dp rs & Bullialdo visum cst , alii omnes tam Ve-
56쪽
reres quam re contior 'ς in contrariam sentcniat iam iverunt ; & ut certa theoria Solis , alio iarumque Planetarum esset , ex hac quaestione magnam partem dc pendebat. Ad hane decidendam opus erat observare, an ubi Sol a terra maxime recessisset , eius diametri diminutio , nam tunc minor videri debet , eadem exacte proportione contingeret, ac diminutio eius velocitatis: quod si esset, omnis celeritatis diminutio nonnisi adparens proculdubio cognosceretur; at dissicultas omnis vertebatur in exaisctissimis observationibus perficiendis . Sicuti , nonnisi de uno minuto plus aut minus in magnitudine diametri solaris agebatur , & instrumenta nimis brevia & angusta crant , ut iis certa magnitudo deprehendi posset , quilibet observa tor addere illud vel auferre ad libitum poterat,& suae hypothesi aptaro ; atque ita conuo versia semper indecisa remanebat. Nos non ad se remus nisi hoc exomplum summae necessitatis.& usus , parvarum, & aliunde contemtibilium, magnitudinum in Astronomia. Genoraliter facile est comprehendere, quando circuli quadranis te quis utitur ad res coclestes observandas, eius Proportionem ad magnitudines , quas metiri debet, esse parvitatis prope infinitae ; & sorici fili tenuitati millia millium leucarum in coelo respondere . Hinc Astronomiae exacti rudo atquct perfectio ingentia instrumenta exposcit. Cassinio igitur occasio oblata est huiusmodi instrumentum Omnium, quotquot fuerant, maximum tunc obtinere, quando Astronomiam prorsus instaurare ac renovare animo volutabat . Kalendarat Iuialiani confusio ob neglecta aliqua minuta, Astroin si a no
57쪽
nomos saeculi XUI. commoverat & excitaverat et stabilire igitur voluerunt certas Aequinoctior V m Solstitiorumque , quae Kalendarium non nisi d cem diebus posteriora dabat , observatione S ;adeoque Egnatius Dantes , S. Dominici Μonachus, & Astronomiae Bononiae professor , arino MD LXXV. in aede S. Petronii lineam expressit, quae annuum Solis cursum, prae Cipueque eius ad Solstitia adventum , designabat . Ecclesiam ita profanari nemo credebat , quum observation bus Festivitatum celebrationi nec ensariis inserviret . Anno MDCLIII. D. Petronii aedes auctae est; idque Cusinium induxit, ut in alia Ecclesiae parte longiorem , utiliorem, & exactiorem, lineam , quam Dantes fecerat, qua ne linea meridiana quidem erat , signaret . Quum vero linea haec perfecta recta esse deboret , & necessario inter duas columnas transitura ob positum aedis; statim veriti sunt ri linea haec ab iis columnis impediretur ; adeo que aediles templi Casinii coeptis adeo incertis consentire detrectabant . At Gynius , scripto edito, rem incertam non esse evidenter ostendit seque tantam diligentiam in mensurando impendisse, ut linea utramque columnam Tadens nullum ab iis damnum & detrimentum ac ciperet. Rotundum foramen , horizontale, cuius diameter pollicem non excedit, in tecto ex cavatum, & perpendiculariter imminens, mille pollicum distantia a marmoreo paviment O , in
quo meridiana signata est , recipit quotidie, &transmittit in meridie ad hanc lineam Solis imaginem , quae ibi elliptica sit, & in dies lineam percurrit , iuxta Solis accessum vel recesium a puncto
58쪽
cto verticali Bononiae. Quando Sol est illi puncto proximissimus , minuro variarionis in altitudine respondent in merii iana quaruor lina e pedis Ρari sien sis: quando vor o est remoti stimus , duo pollices de una linea; adeo ut ab hoc instrumento tanta exacti ullo procedar, quantam nemo umquam sperasset quod' quidcm diligentia. prope superstitioni constructum fuit . Iesu ita Ricciotius, idoneus in huiusmodi materia iudex ,
Eam magis angeticam quam Fumanam adpellavit , cuius exilior descriptio prope in infinitum proingrederetur . In Mathematicis 'praxis serva est , eui theoresis regina imporar ; sed heic regina a serva omnino depondet. Hocce ingenti opere vel absoluto, vel certe ad exitum festinante , ille Mathematicos omnes ad Solstitium aestatis eiu dem anni . Observandum publico scripto invitavit; & Poetico stilo , quem inter sentes, & sa
lebras, Μathematicorum minime amiserat, novum Apollinis , sive Solis, oraculum, tuto in Omnibus Astronomiae dissicultatibus consulendum , suam in templo sedem fixisse , aiebat .HOcce Oraculum de variatione celeritatis Solis responsum in primis praebuit, & pro Keplero , ac Bullialdo, illam ex parte reora esse, Perspicuo pronuntiavit . Qui focus sentiebant , digito
ori admoto , oraculi responso acquieverunt . Hoc codem anno Cossinius de lineae fuae meridianae usu tractatum odidit, que ni Succorum Reginae, omunctae quidem naris viragini, qua nuper sese in Italiam re coperat, nuncupavit. Novae Cossinii observationes ab omni vel pericis Vi errore adeo evidenter aberant , ut Soli S tabulae ab ip1O cffectae , omnium , quae ad illud
59쪽
usque tempus exstiterant, perfectissimae ac tuistissimae haberentur. Quod si ea linea meridiana plurimum opis, qua coieri carebant AstronΟ- mi , adferebat , id Cassinio lineae huius auctori non gloriam deterit ; sed potius maiori laudi vertendum ipsi est . Nihilo tamen minus non omni hae tabulae defectu carebant , cuius rei Calfiuium oraculum illud suum admonuit . Dcho omnium primus deprehenderat, adparentes astrorum supra horizontem altitudines a refractionibus augeri; sed credidorat quo
que cas nonnisi usquc ad gradum XXXXV. agere, ac deinde cessaro omnino. Cassinius in hoc eius sententiae adhaeserat; sed post diligentiores
inquisitiones , & examen Geometricum natura refractionum , quae nonnisi per observationcs errori obnoxias hactenus cognitae fuerant, Cognovit eas usque ad punctum coeli verticale existendi , quamquam post gradum XXXXV. usquoad punctum illud, unum tantum minutum superest inter gradus XXXXV. distribuendum di
quae quidem altera minutia Astronomica est . sed maximi momenti . Sed novarum rerum Ο-mnium, etsi indubitatarum, fata eontradictionem sccum usque ferunt. Non Astrologus de trivio, horoscoporum venditator, eius de refractionibus opinionem impugnavit l, eumque nondum annis adeo robustis adolevisse obiecit,
ut id eo gnoscere posset; sed ipse Iesulta Rie- elotius fuit, qui statim Cassiai sententiae aequiescere noluit, ab eo propterea ad D. Petronii aedem , ubi triumphare poterat, provocatus. Nova hac refractionum theoxia Cassinius ad alteras tabulas, prioribus exactiores, concinnandas usus est.
60쪽
Iis parallaxin Solis adiecit, quam credebat , etsi adhuc dubius, decem minutorum secundorum; ad coquo Solem a terra sexies longius removc-bat, quam Keplerus; & decies octies, quam alii. Μ archio m Iunsia harum rabularum praesidio quinque annorum Ephemeridas ab anno ΜDCLXI. incipientcs computavit ; & Geminianus mutavarius Mathematicae in Buno ni cn si Gymnasio professor scripsit,& in vulgus prodidit . Si harum Ephemeridum usu tempus, quo Sol ad certum meridianae D. Petronii punctum pervenire debebat , quis subputavisset, Vere eo temporis momento pervcnire deprehendebat . Lansbergius alias convictus cst,suas observatio nos falsificanse, ut suis tabulis concordes ostendoret; adeo Astroiano mi hanc concordiam adsequi posse sibi blandiuntur; hominesque aliorum opinione uti fruique , etiam temere . Verum ab astrorum comis
mercio ad negotia mere terrestria Calsuius deis ductus fuit. Ρadi frequentes adluviones, anceps atque EXlex cursus , cornuum eius divisio mutationi obnoxia, remedia denique ipsa , quae vel malum inritarant, vel alio it ansmoverant; finitimis populis , praesertim Bononicnsibus,& Ferraiariensibus, complures ad inter se dissidendum ansas Praebuerant . Hae quidem duae civitates , etsi ambae Romano Pontifici subicctac , provincias distUictras habent, & utraque iure gaudet orato res ad supremum Principem mittendi . . Sicuti Bononienses multa tras are habebant cum .Fer rariensibus in his, quae ad aquas pertinent, anno MDCLVII. Romam ad Alexandrum VII.