AusonI Popmae Frisii De differentiis verborum libri quatuor et Cornelii Frontonis de vocum differentiis libellus

21쪽

D. Deerar. ix g. l. l.

18 AVso NI POp MAEbus tribunalibus vi Ii: Advocatos accipere debemus omnes omnino qui eausiis agendis quoquo studio operantur. EDEs IEDipi Ci A scparat Varro De lingua Lat. IV , Post aedem Saturni in aedificiorum legibus. ἰλί Liuitis lib. x L viri: Quae aedes aedificiat lue intra fines regni Antiochi sunt. Nimirum AEdes sunt sacrae &profanae ; AEdificia tantum profana, atque etiam illa Quae non sunt apta habitationi,Vt porticus, propugnacula,& similia. AEDEs sunt etiamsi te sto carent,neque habitantur. Douus intelligitur omnis habitatio in qua paterfamilias habitat, quae tecto parietibus constat. Latior ergo est significatio AEdium qu Im Domus. Plautus Rudente: Domum nostram, agrum, aedes, mancipia. IEDEs sACRA & TEMPLUM hoc differunt, quod AEdis sic ra per se cincta erat, non augurata,vt AEdis Vestae: sed postquam per auguria constituebatur, & sancta QM augurata erat, &templum fiebat: Templum velo per se auguratum erat,non sanctum,ut Rostra in foro augurato constituta, nec tamen deo dicata, nominantur Templa;itemque Curia Hostilia, Pompeia , & Iulia, ut autor est Varro Epistolicis. Quaest. 1 v. idem De lingua Lat. vi: Curia Hostilia templum est, de sanctum non est : sed hoc ut putarent aedem sacram esse templum de sanctum esse, quod in urbe Roma pleraeque aedes sacrae sunt templa, eadem sancta. Praeterea

22쪽

terea Templum etiam pro num est , 3c dr,mum quuiauis hominum Sc inferorum fight-ficat: quae res exemplorum confirmatione nition desiderat . 'οῦ

EDipic ARE est construere, Ex Eoi sicΑ1ul'est structuram in altum dc longum prodiisere. Sallust. Catilina : Cum domos atque villa Eb-gnoueris In urbium modula' ex ἡdificatas. At nobilis lib. vii: Cur templa post condita sibique exaedificata delubrat. '

TVs corpore tantum. Sallust. Catilina: Antonius pedibus aeger. idem Iugurtha: Animusae aer atiari titia Liuile conuersus est.' ' Sed At grotum pro aegro dixit Terent Heautontimor. Neque ut animum drcuit aegrotum adolescen tuli. S Andria : Ipsum animam tegrotum ad deteriorem partem plerumque applicat. . AEGROrATIONEM & AEGRiTvDINE, Cice .ro distinxit Tu sic ullanar. iv: Sed propcicut Azgrotatio in corpore , lic Aegritudo in animo nomen habet. ibidem; Pr clare nin i hiolestiam, sollicitudinem, anserem,propter similitudinem corporum aegiori tira , 'Aegritudii ita,

nominauerunt. Idem talinen eodem libro di xit Aegrotationes animi, ut Horatius, Quo me aegrotare putas an illa vitio .

AERA RivMest locus,in quo publiea pectinia populi adseruatur,ut olim in aede Saturni: ri. scus vero principis aerarium est, ad decorem δραaiestatem ipsius conseruandam statutus, , fi-B a

23쪽

' scis,id est, spoliis , in quibus pecuniae publicae

asportari,& concludi solebant,ut Asconius Pedianus notauit. Tacitus Annal. II: Quantum aerario , quantum fisco pendebant, in quinquennium remisit. idem v : Bona Seiani a lata aerario, ut in fiscum cogerentur. Plinius in Panegyrico: At fortasse non cadom seueritate fiscum qua aerarium cohibes, imo tanto maiore,quanto plus tibi licere de tuo quam de publico credis. Suetonius Augusto: Quantum militum sub signis ubique esset, quantum pecuritae in aeraribes fiscis,& vectigaliorum residuis. idem Claudio, Positis ante se cum pecunia fiscis. ΑEsTI MA RE, inquit Vatia, est considerare; ExisTiMARE Est iudicare. itaque prius rem aestimamus, deinde qualis sit existimamus. Quae interpretatio non satis explicat veram &α tiam tarum vocum differentiam. Nam

mare est res comparare & componere, atque ita φxpendere quid parui aut magni referat . quia probandum aut improbandum sit.

Existimare autem est iudicare, bene vel male opinari. illud fit ex rerum collatione, hoc est opinionis & iudicii, ut Aestimo te magni, Existimo re magnum. Sallust. Catilina: Eorum ego Vitam mortemque iuxta aestumo . idem Iugurtha et Firum grauius άstumet, nemini occuItum est. Caesar De bello ciuilitii: Leuius. que tempestatis quam classis periculum aestimauerunt. . Interdum tamen Existimo acci- .

24쪽

DE DIFFEREN. VERB. LIB. I.

pitur pro Aestimo. Terent. Phormione: IditIa uniuersum abripiet,haud existumans quanto labore parium. Sallust. Historiar. m: Si Quirites parum existimaretis, quid inter ius maioribus relictiam nobis,& hoc a Sulla paratum seruitium interesset. idem Iugurtha: Nunc vos existumatis facta an dicta pluris sint.' AFFLico est opprimo,& prosterno. EFFLIco est excido, de penitus destruo. in quo maior violentia. Plautus Asinaria r Nisi quidem illa ante occupassit te emiges stio Cicero ad Atticum lx: Filium misit ad emia

gendum Cn. Pompeium,aut certe capiendum. Ac Ea est locus une aedificio, qui culturae fructuum caussa habetur, siue campus sit, siue . vinea,sive aliud: Fvuenus integra postessio est, agrumque cum aedificio & villa continet: Pos-SEssio est ager late patens, cuius pIenissimum V sum habemus, proprietatem & dominium 'non habemus, nec habere possumus,ut est ager tributarius,stipendiariusque,&vectigalis,item aliis usibus destinatus, qui omnes nec mancipatione abalienari,nec vincapi possunt: PRAE-DivM vero generaliter appellatur tam urbana, quam rustica possessio. IaVOlenus Epistolari v. o...is: iu: Fundus est omne quicquid solo tenetur, o l. HAger est species fundi, qui ad usum hominis comparaturi Possessiuab agro iuris proprietate ditat. quicquid enim apprehendimus, cuius

proprietas ad nos non pertinet, aut nec potest pertinere,hoc Possessionem appellamus. POL

3 sessio

25쪽

ssissio ergo usiis est , Ager proprietas loci est ι

Praedium utriusqtie suprascripti generale nomen est. nam & Ager, dc, Pollestio, huius appellΑtioia is species stant. Et haec quidem propria adstricta est harum vocum significatio, qtiam' Iuris autorcs subtiliter obfeluarunt; cum in communi usu loquendi alia quoque sit Iatior: cuius qxio inpexempla in libris ipsorum

passim Occusruns . . . Nam Agri nomine accipiunt aedificium, δ omnia quae in agro continctitur: Possessionem autem vocant rem ipsam

quae possidetur, utputa fundum ant villam: Fundus cpiam modicus locus est, si fundi animo ettin habui urias.& plerumque sine villa, inquit Vlpiamis Ad edictum Lx. Itaque temere & . sine ratione Laurentius ValIa hac in parte Iurisconsultos reprehendit, quasi a seipsis

clissentientes: cum Illi modo propriam cu angustam horum verborum significationem,mQ-do tralatitiam aut laxam respiciant. AGER F, FAugRp, GERERE hoc differunt, quod Agere&coipolis,& vocis,ck mentis agitatum comprehendit, Facere tantum refertur ad opera quae cui pore essicimus,Gerere est muneris,dc oneris. ita Agit is cuius post actionem Opus non exstat, Vt actor, satrator cantor,com-mςntapor: Facit is cuius opus remanet , ut scriptor, statuarius, pictor,& alii mechanici: Gerit dux,& magistratus,atit curator. Tereia r. Adelphis, dei mihi quid faciam,quid agam Z Ciceio De finipus iii: Est eius generis actio quo-

26쪽

quaedam, quidem talis, ut ratio postulat,bgeret aliquid & Acere etiam . idem in Luculo : Idem in similibus artibus contingit, qua-

am omne opus est in faciendo atque agendo. Licitus lib. xxi: Cetera omnia ageret faceretis irae ut C republica duceret. Ulpianus Ad edictum Lxu: Quaeque per eum eos ve, qui ita D. De curat. CreatuS Creative et in , acta, facita, gestaquestitit. Varro De lingua Lat. V: In eo propter similitudinem agendi, faciendi, &Π-rendi quidam crror his qui putant esse unum.

potest enim aliquis facere dc non agere,Vt poeta facit fabulam & non agit: contra actor agis,& non facit:& sic a poeta fabula fit, L non agi tur ; ab actore agitur, dc non fit. Contr1 Imperator qui dicitur. Res gerere, in eo neque agit,neque facit, sed gerit, id est sustinet: translatum ab his qui onera gerunt quod sustinent. Proprio nomine dicitur Facere a facie,quod rei quam facit, imponit faciem. ut fictor cum dicit Fingo,figuram imponit, cum dicit Informo formam: sic cum dicit Facio faciem imponire aqua facie disicernitur, ut dici possit aliud elle vestimentum, aliud vas . Sic item quae fiunt apud fabros, fici ores,item apud alios alia. Qmquid administrat, cuius opus non exstat, quod sub sensum veniat, ab agitatu, ut dixi , --gis agere quam facere putatur. sed quod his magis promiscue quam diligenter con

sue; ido est uia, translatitiis utimur verbis.

Nam & quidem Facere verba dicimus, de

27쪽

24. AUSONI popM qui aliquid agit, non esse inficientem.

bere ad populum, sine ulla rogatione: AGERRCvM Poputo est vocare populum ad consilium. aut comItia, rogareque ut suffragiis sals quid , iubeat aut vetet. illud omnibus aeque diebus fieri licuit, & non a magistratu tantum,sed emiam a priuato senatore,concionem ei maFisti tu dante: hoc comitiali duntaxat die, a soloniagistratu. Messalla De auspiciisi: Si conmcionem habere volunt , uti ne cum popula agant. Festus Pompeius, Forum est in quo iudicia fieri, cum populo agi, conciones haberi

solent,

Ac NATI sunt qui per virilis sexus persenas

cognatione iunguntur, & eiusdem nominis sunt, quasi familiae aditati, velut frater ex eodem patre natus,filius, neposve ex eo - item patruus, patrui filius, qui frater patruelis dicitur,&,epos exeo: COGNATi sunt qui per seminas coniunguntur, quasi siniui nati, vel commune nascendi initium habentes: GENTiLEs dicuntur qui inter se eiusdem & generis & hominis sunt, ab ingenuis oriundi, quorum nec pater, nec auus seruitutem se uiuit. qisi capite non sunt deminuti: licet interdum Gentiles dicuntur qui similitantlim nomine appellititur quo seictu Plinius dixit de seruis, Singuli Marcipores: Luciporesve dominbrum gentiles; & Cicero Tusculan. i, Seruium Tullium regem V cat sentilem suum, cum eiusdem nominis eris

28쪽

DE DIFFEREN. UERB. LIB. I. EV

t, non generis. Praeterea Agnatorum no- en generale est,quo Cognati & gentiles con-nemur. Nam qui est Agnatus idem & Conatus & Gentilis est , non utique autem quiognatus vel Gentilis, idem & Agnatus est; trbi gratia, Patris frater, id est patruus, idem Inatus, idem cognous, idem gentilis, quia on sanguinis duntaxat sed etiam generis gensque ratione ciuili mecum numeratur: at mais is frater,id est auunculus,cognatus est, agna- is non est: quia mihi sanguine tantum coningitur, non etiam genere, propterea quod

later non ducit & propagat genus, sed exit abi domo in qua nata est, de in mariti familiamansit. Cicero De inuentione ii: Lex est,Si λaterfamilias intestato moritur, familia pecutaque eius agnatorum gentiliumque esto. ibi-em. Si furiosus est, agnatorum gentiliumquea eo pecuniaque eius potestas esto. Varro Dengua Lat. vii: Vt in hominibus quaedam .int cognationes & gentilitates, sic in verbis. It enim ab AEmilio homines orti Aemilii ac entiles: sic ab Aemilii nomine declinatae vo-

es in gentilitate nominantur. AGNoscrRE est recognoscere propinquos, Inicos,aliasque res,quas antὰ nouimus: Co-NosCERE est noscere eos, qui prius incogniti

rant. Pacuuius rIn turba Oresti cognita, agnota est soror. uetonius Augusto: Illatum deinde Augusti cstamentum non admissas signatoribus, nisi

29쪽

Senatorii ordinis; ceteris extra Curiam signa agnoscentibus, recitauit per libertum. Sed haec differentia non semper obseruatur, Ut Sallust. Catilina: Cum prius omnes signa sua cognouillent. Liuius lib. xxxv: Potestas dominis res suas cognoscendi facta. AL8vxi minus est quai . CANDIDUM. nam Album propius cst pallido,& contrarium atro; Candidum intensa luce perfusum est,re opponitur nigro. illud natura, hoc cura fit. Hinc

Alba toga erat communis ciuium Roman. Vestis, qua diebus festis & solemnibus induebaniatur ; Candida vero eorum, qui honores petebant, in quam intendendae albedinis caussa cretam addebant. quballusit Persius,

-- quem ducit hiantem Cretata ambitio. Quanquam haec ddo interdum confunduntur ι ut cum Cato dixit In Italia atras capras

lacte album habere:Varro Andabatis : Candidum lacte e papilla cum fiuir.

ALERE est vitam sustentare rebus ad victum cultumque corporis maxime necellariis, Ut cibo, vestitu, habitatione: EnvcAngesta teneris ad maturam aetatem educere, & hoc amplius

liberalitor habere, instituere. Nam Qui alit tantiim praestat alimenta. Qui cducat non modo corpori necessaria suppeditat, sed citam ad hibet disciplinam & institutionern. Attius Andromedae Alui, educaui, id faei te gratum ut liet seni. Plautus Mena limis di Nam illic homo homines non alit, verum educat Re

creatis

30쪽

DE DIFFERAN. VERB. LIB. I. x

te atque. Vario De re rust. II: Hosce item viqimios & educant, u alunt. Ahi est nutriri, PAsci autem est: saginari. Carro De re rust. iii: Quae in villa circumve

ana ali ac pasci possitnt. Idem Geruntodida calico: Vbi graues pascantur, & alantur pa-λOnum greges.

ALLO VivM est sermo, qui Icuandi ac mi- mendi alieni doloris caussa habetur: sicut Aloqui interdum est consolari: COLLOQ IVM ih confabulatio quaeliber. Varro De lingua Lat. v : Colloquium cum conueniunt in unum ocum loquendi caussa. hinc Adlocutum mu-Ieres ire aiunt, cum eunt ad aliquem locu tam con landi causta. Horatius Epodis: Illuc omne malum vino, cantuque leuato, Deformis aegrimoniae dulcibus alloquiis. atullus Epigrammat. Quem tu quod minimum facillimumq. est, Qua selatus es allocutione 3Tacitus Annal. iv : Vix propinquorum alloquia toIerari. &: Firmatos alloquio adoles centulos. ' ALTARE est quodaterra erect um,S cxaltatum est, ARA vero est, quae in terra statuitur. onde & Mensis in aedibus sacris, atque etiam priuatis ararum vicem obtinebant. illud sit- peris diis tantum consecratum erat, haec tam

iiiperis quam inferis. Virgil. Ecloga ii:

Ecce duas tibi Daphni,duo altaria Phoebo. Plinius