Joh. O. Stiernhöök De Jure Sveonum et Gothorum vetusto. Libri duo ..

241쪽

tam operam discedere, nec domino ea praestita in . solutum aut invitum retinere. Ostici ergo nomen fuit quod tam in hominem liberum, quam is vere servum quadraret , ut patet e X cap:32. i

ta insordue d. iiii 4 Ab initio tamen existi

mo facile tales fuisse id nomen innuere videtur avertendo fodiendo quales apud manos ascriptitii glebae fuerunt, aut agri censiti, qui non personae sed praedio annexi erant, tanquam ejus par-mes, quales pauci in Dama, pomeraniari Anglia etiam hodie supersunt In Lironia vero rustici fere omnes. Hoc non obscure colligitur ex cap. I

i Drdpm. d. olig. 2. ubi manifesta est disterentia inter Brythiumue hominem liberum,qui a ministerio est domini alicujus Bryttios vero glebae Sc praediis ascribit vel Regiis vel ducalibus, vel Episcopalibus, vel etiam privatis, Erntici Upsa la

'ofire masculini fostra foeminini generis,

crediderim vernas ex ancillis natos, .servos orbginarios quia tamen ieculium & familiam

ipsis habere concessum fuit, fuisse quod apud

Roma

242쪽

Romanos liberti, aut iis proximi videntur. Nam in judicio agere poterant,& matrimonia etiam cum liberis contrahere, saepius tamen cum serva bus alienis, sed ita, ut ad haec consensus utriusq; domini accederet,&hac quidem lege, ut Soster servo)mortuo, dominus servae non tantum tria relicta bona despeculium, sed & liberos, si qui nati essent, ex triente haeres esset, ex besse vero dominus servi, Si fostri serva dccessisset, quod idem plane de apud Gothos in bilia in usu fulta.

Conditio fervorum differentias in iure nostro ve-

servorum. . . .

tulto reperimus; equitur conditio, quae in genere talis fuit,qualis cujuscunq; alterius rei possessie, animatae cinanimatae, cujus usus unice ad domini voluntatem Mutilitatem dirigebatur,pro mortuis quoad vitam hanc civilem,vel potius pro nullis habiti fuerunt, ut qui nec caput nec personam haberent, aut standi in judicio, aut agendi, aut testandi. Ut pecudes autem, alienari poterant, per donationem, per mutationem, per Oppignorationem, haereditatis transmissionem, emptionem is, venditionem. Extat locus cap. 16. QisDin.P.

243쪽

natiustrudet id est Si mulier a lita feriaetate decrepitos, ut nihil valeant S conflante matrimonio, uter aut usi sunt, aut libertatem donaverint, pro iis supplementum maritus non debet haeredibus uxoru. Si vero aut venditi unt, aut redempti, aut mortui, aut aufugerint, debet pro capite unoquontres marcas. ia scilicet mortua uxore dotem transmittit ad ejus haeredes, nec ex ea sibi quicquam retinere potest, quod ante dictum, nec hodie amplius de jure aut in usu est. Ceterum emptio venditio servorum, ut pe Emptioveacudum, per mediatores testes fiebat: radi siς D

In emptione autem eorum, ut equiri bovis, non dabantur experientiae dies, sed de tribus cavere venditorem oportuiti ut habile esset tam novilunio quam plenilunio, quod morbo sontico notia laborarit quod provectioris, quam dixisset,non

esset aetatis: Eoude distrardi Nar 'terras

rum.

244쪽

In communi autem pretium Maestimatio servorum lege definita fuit, olim validum & robustum mancipium duabus marcis voenibat luo Pe. tri teste hara Gothicari canica pretium ponunt trium marcarum: Iura Speonica variant Nemamn maestimat servum vulgarem tribus cum dimidia marcis: Servum vero cui clavium, aedium

custodia commissa fuit duplo pluris. Upland cum vero in communi septem marcis, procul dubio quia temporibus posterioribus pretia eorum,

ut rerum aliarum, excreverunt aestimati etiam is

fuerunt pro fide, pro artificio,pro aetate, pro qualitate Mossicio, non suo tantum, sed de dominorum, quod praecipue in mulcta caedium & uino. rum attendebatur, propter damnum datum. jus enim potissimum causa factum videtur, quod tam sollicite jura servos aestimaverint in eo etiam quaedam servi praerogativa visa fuit, quod ejus quacunq; ex causa, vel etiam mero casu interfecti, aestimatio semper praestanda esset, cum ita liberi hominis pretium statui non posset, nec deberet: nam si fortuito casu caesus aut vulnera

245쪽

tus esset, eventus fortunae culpa excusatus sui , non rigorosa rei restitutione mulctatus. In caede autem servi, non idem quidem numero, idem tamen specie, aut ejus pretium restitui potuit Idem obtinuit, si quis servam alterius impraegnas set, illa vero ex puerperio moreretur; non tantum lucrum cessans & operas illius praestare domino, sed iretium mortuae adilare compressor

diat hinstullia Hoc, inquit, c.ibi , pretiosior bbero fierem omnia vero praestabat, donec convaluisset& laboribus iterum susticeret: Nn barit

autem pro solo concubitu aliquot oras domino debebat, duplum ejus vel triplum pro liberta, tantundem fere si quis sine ullo domini damno alienum servum pulsasset; paulo plus, si libertum: hi enim eodem jure,quo exteri, fruebantur, Angli scilicet 8 Sundeliges, quorum non eadem fuit ratio, quae indigenarum. Atq, haec mulcta debebatur tantum propter injuriam dc contumeliam quae censebatur domino facta. Itaq; a condition

dominorum saepe aucta fuit. iacta enim Regis Ff a servo

246쪽

servo,maximi ducis aut Episcopi,majorisci Iudicis provinciaVs, magni de supra, quam reliquis

facta, judicabatur. Ubi vero damnum juxta datum est, pretium ex legeri lucro domini taxatum fuit. Itaq; in caede servi alterius, liber non de homicidio quidem accusatus fuit, testimati nem tamen ejus praestabat juxta ea, quae jam dicta sunt, prout aut domini aut servi, aut tempora fuerunt. Idem factum, si servus alterius servum domini interfecisset, aut noxam dominus dedere,

aut pretium occisi debebat. De lege Salica Francorum servum homicidam inter se domini dividebant, quomodo viani debitorem. Sed quid Si in maleficiis servus foret, exempli gratia, vel liberum hominem interfecisset,vel etiam crimen commisisset violati juramenti regi, etiam cenam pecuniariam dominus servi praestare debuit, sed gravissimam,&quae pro capite libero constituta fuit. Neq; enim servum in exilium pelleban , quod fortassis etiam insons elegisset, neq; etiar , statim neci dabant. Non parum enim supplicij esse putabant in prorogatione vitae ad diuturnio. rem servitutis patientiam. Si tamen dominus ea jus muli tam aut nollet, aut non posset, servus ho

247쪽

micida, ad portam illius, torto ex cortice overcino fune suspendebatur, tamdiu pendulus foetore domum dominiri familiam infestans, donec fune cum putrefacto decidisset Si enim dominus usconvinci potuit antea solvis se mulctam qua su pendendum liberare poterat,sius penso solvere ex lege tenebatur; quam legem haud scio an nostrates a Saxonibus, an vero Saxones a nostris mutuati

sint. Idem enim statuerunt in cane homicida, in arbitrio autem actoris posuerunt utrum dimidium vel integrum Mergeltam a domino canis mallet, dimidium jura imperant absq; onere, sed integrum etiam postulanti concedui, ea tamen conditione, ut omnem domi suae sol aditum praecludi patiatur, praeter unum, qua foras prodeundum est, ibi e limite canem homicidam suspendebant, donec compatresaetus nihil praeter ossa albicantia reliquisset. Sic lucrum pecuniae foetore cadaveris juste emi. Nam si aut canem amovisset, aut alio ostio exiisset, jus perdebat integri me . riget si solo semisse concesso. Idemis nostrates in servo ante portam suspenso spectaverunt, inhumanitatem, sordes avaritiam exprobrantes. Ius tamen me amicum dominum servi liberat, si modo

248쪽

modo noxam haeredibus defuncti dederit, ut ea

faciant, quidquid velint: praeterea preti vim, praestet vel offerat servi homicidaeci eo tamen . ventu, ut si forte servus sibi fuga consulueritia, mulina duplicetur. Hoc autem interfuit inter servum&liberum hominem, quo servi causa potior videri potui: ut si ad caedem alicujus cum , homine libero concurrisset, caedis culpa scena, non servo, sed homini libero imponeretur, perinde ut factum etiam fuit,si cum viro ad caedem mmlier concurrisset idem faetum est etiam in furtis, liber suspensus fuit, servus dimissus gange ateth Erdes procul dubio quod alterum libertas, alterum necessitas impelleret. Alter enim sibi, alter domino parabat, impar ergo studio ad istud venisse praesumebantur. In caede etiam, qui sat juris non esset,alieno obsecutum consiliori imperio existimaverunt,4 cum culpa illa omnis pecunia lui posset, reetius, citius illam a libero quam

servo extorquendam esse . In respectu autem ad dominum, servorum

conditio talis plane fuit,qualis dominis placuit . Pro ipsorum enim lubitui arbitrio, vivendi do

249쪽

serviendi necessitas incubuit. Itaq; si saevi illi

truculenti, nihil servis miserius nulla enim perpessio quae non imponi potuit, nulla actio quae non quovis modo extorta. Extat in jure Chri A. phoriam vox tralhur vel testis vel inde castigationis servilis, vertit illam J .igvalitus per muniviter tr.iciat, reete quidem ad sensum, sed sic, ut servos, quos projectos in terram saevius pussasse videntur& peculiari quodam verberationis genere, ut hodie u ovitae suos. Alibi in jure nostroardesac Zoihtrodh conjunguntur, & servos occidere solent, inquit Tacitus, non dis ipsiu i severitate, sed impetuo ira, ut immicum, ni si quod impune : Nostris quidem non consuetudine magis .more gentis, quam legibus etiam publicis de impunitate cau

Ergo proprium servum interficere licuit, aliquando Sc alienum, sed sic, si se ad pugnam cum homi

hunc casum aestimatio ejus praestanda fuit, quod de ante dictum. Adversus dominum ergo nulla

250쪽

actio servis data fuit, nisi si quaestio status tritii se pro libero gessisset mota fuisset, aut ab extraneo maleficium ei imputaretur, qui insons esset, quo casu, non servus sed dominus rei partes in judicio defendenda suscipiebat, aliquando tamen Iervi in judicio testari poterant, ut de partu foeminae, de iis qui fortuito casu periissent, aut vi majoreia,

ubi taminis testari permissum Pthiifum inia' sum tam tima anu odii ad vitis bufra och themria och inquinandrum.

servorum. V genere de ter Vis eorum conditio

ne ut autem inter servos disserentia fuit, ita conditio saepe variavit Omnium vilissimi fuerunt, qui sese ponte in servitutem mancipabant, duplo minoris enim constabant & recte quidem: Servitute enim electa tam vile sui pretium ipsimet posuisse videntur, vel animo degeneres, vel corpore inutiles aut infirmi omnium autem optima videtur fuisse fostrorum conditio. Ipsis enim& peculium & familiam habere concessum, cum servi in genere intestabiles essent, Uri, nostris hoc privilegium datum est, ut quomodo liberi, testari possctent,&in judicio ipsi agere