Joh. O. Stiernhöök De Jure Sveonum et Gothorum vetusto. Libri duo ..

321쪽

mero colonorum aut reditu fisci crevissent, emptiones venditiones vero, si qua per partes vetantur, fieri cum conditione, ne debitus fisco census detrahatur, oportere ergo censum translato dominio fundum sequi, ici; ea ratione,nec Regi nec plebi praejudicari. Quod autem censualia praedia, it triennium, non soluto censu, publicentur confi Icentur, nihil obesse dominio eorum. Fieri enim hoc non tantum in Emphteuticis, sed .likras&vectit ab , ut tacitam in ipsis fundis, und aliquod fisco debetur, fiscus quoq; habeat hypothecam, propterea juxta jus nostrum, nisi intra certum tempus luatur, pignus publicariri distrahi possit, nec ideo dominium tolli nisi post fatalia lapsa Quod autem eo modo fundus sine aestimatione in possessionem fisci deveniat, non adeo esse iniquum, cum quantulocunq; illo censu qui restat, possit de posses b antiquus vel ejus haeredes proximi redimere dc in eo priaeferuntur fisco, in quorum grati in potissimum favorabile pretium. Haec 3 alia non exigui momenti argumenta adseruntur, de quibus non meum est judicare, hoc saltem observato, acerrimas, ut hodie, ita de olim uis se agrarias contentiones, de praedia

Qq nostra

322쪽

nostra,praecipue avi vectigalia fuisse in perpetua vicissitudine,quae res nonnullis concrissura itatum videtur, vergente ut plurimum e potentia, quo bona deveniunt: Unde notat Ari olebs in

Democratiis semper legibus cautum fuisse,de certo agrornm modo pro ingulis, notae sunt apud

Romanos agrariae controversi id leges. Dum antehac, ut statui Aristocratico consulerent, a Regibus suis obtinuerunt, ne ulla bona libera merenti fisco adijcerent, cum tamen fiscalia libera facere, S. semel libera facta,quamvis puleio donata, non tamen ad haeredes ejus transmittere possint, sed intra annum a morte possessoris vendenda sint nobilibus, cum .ice versa, nobilin m. fundos nemini ex plebe emere liceat. Gu lavus Trinito, primus etiam absolutioris potentiae regiae stator de fundator, cum ejus tempore Ecclesiasti. corum potentia, coemptis undiq; Vel oppignoratione, aut donatione acquisitis agris, statui gravis esset, quippe qui ultra trientem Regni ani , possiderent, lege obtinuit per senatores Regni lata, ut bona ejusmodi, quae a tempore Regis Caroli nutkn ad eos devenissent, in pristinum statum, Mad Dominos suos reducerentur, Vel redempta,

323쪽

vel etiam nullo interveniente pretio revocata, prout scilicet venditione aut donatione fuerant alienata, quod dissicile factu non fuit, cum reditus ut ante diei iam in sortem numerati, in sola. tum acciperentur Qua ratione,ut fisco, nobilitati, qta x tunc exhausta fuit &depauperata,consultum ita vicissim nobilibus paulo post interdictu, ne emptione, pignoratione aut quovis alio modo bona censita, vel ve stigalia ad se pertraherent, ne ea via contra leges, reditus etiam fisci imminuerentur. Mutationes ejusmodi in quamcunq; partem, raro feliciter, nunquam sine magna animorum acerbitate perficiuntur, id quod historiae etiam nostrae testantur.

pontium s viarum refectione. ARGUMENTUM.

324쪽

ara sit , TraikMn, mrrica, Lupuluso leguminum quorundam cultio nondum tentatis, E di siclorum cura, villarum di molendinorum Fluminum diversitiu&ratio Pontium civiai sim,

Ac de agrorum rationein di-

versvate pro arbitrio humano, de eorum cultu nihil fere praeceptum est vel cita quantita e vel qualitate, nec praecipi potuit cita tanta varietate soli, lux pro ratione coelii satus, alium alibi desiderat, at in eo non int grae tantum provincire, sed saepe parcecio de viliae a se nucem abeant , Olim cum universales, communes essent, quantum quomodo libet colere permis sum fuit, suffciebant enim ex publico nec sem. per vomere, saepius sarculo actum est in extistis pro semente facienda sylvis, unde quidam nomen nos accepisse putant Quem agri culturiae modum juxta alterum per Vomerem, etiam hodie habent

tibi saltu. sylvae suffciunt quaedam provinciae

etiam solum, ut Fimri Versus Septentrionem, Sofv Iaxijac aret', non secus ac olim Germ mi, de quibus Tacitus Arava per anno mutatii, O supere id ager, nec enim cum ubertat 9 amplitudine soli labore comen dunt, ut pomaria coli erant, o hortos rigent, solo terrael ges

325쪽

leges imperatur. Ad extremum tamen nonnulla etiam arborum cura accessit, praecipue quercus fagi, quas cuilibet promiscue ibivis plantare concessum videtur ex cap 3 Azygdad. ite enim inter possessorem fundi de arborum orta, pri fertur is, qui segetum culturam mavult, solo segetibus apto solo vero ad segetum fertilitatem inepto praefertur in postes sione, qui arbores possidet olim enim non lues tantum, sed homines glande vescebantur, nec glande tantum, si pe cortice abetino, quercino, cum sinam saepe esset annonae caritas, agricultura adhuc rara, si ve quod pabulum ex ea non sustaceret tanta mul Cultu a.

titudini quae olim hic fuit, unde tot gentium exa pi Q uim mma divertas temporibus Europam inundarun . Qirare frumentum non tantum evehere, sed de

mercenario in mercedem dari prohibitum, ne aut agrum satione, aut familiam alimonia defraudarent. Sed ne servo frumen intra accipere licuit

sub poena commissi in dominum fundi, perinde leni ut aliud pabulum in fundo constam oportuit. Crebescente autem cultu avenae inordei plurimus usus, ut qui ubivis cresceret, multus etia

326쪽

siliginis, tritici rarior, lupuli vero nullus aut exi- guus, cujus loco myrica usi sunt, de qua antiquae leges cavet,ne aut in aliena sylva, aut in communi ante festum Divi tui legatur. Perinde ut nec lupulus ante festu Bartholomae sed lupulus sylvestris, ignoto adhuc sativo&domestico, item posteri

orum seculorum leges imperant ordinant,quae si in viridi observantia essent, certaque culturae ratio adhiberetur, quia solo natura subest, tanta&copia&bonitate haberi pos set, ut advectitio minime foret necesse. Nec dubium est, quin alia quoque leguminat fructiferae arbores fruticesque hic crescerent, si modo experiri, nec ad unum aut alterum eventum subsistere, sed vel modum vel solum variare placeret Tentavit, vidit nostra aetas multa majoribus ignota, Mad eum, que jam feliciter excercent, culturae modum procujusque soli vel climatis indole nonnisi longa experientia edocti pervenerunt . disdio Culturam soli aedificiorum cura sequatur, kVN V - non ante , primum enim unde vivereri ubi possis, considerandum venit, postmodum ut securus ab incursu aliorum tutus ab injuria coeli.

in sepiendo nihil antiquae leges discrepant a modernis.

327쪽

dernis. De villarum aedificiis admodum pauca habent, quia revera ea nec majoribus nostris magna, quidquid tandem de magnitudine eorum aquibusdam depr edicatur ruditas certe fuit, si adseculum nostrum conferatur. Nos cultum tam religione a Germa in Anglis, illi a manu habuerunt, qui cum imperio cliteris & stetisse videtur&cecidisse olim ergo pro lubitu adificatum,

quod Tacitus de Germans: Colmi ut discretio ι- versi is Ious, ut campus, ut nemus placuit, ad ciis trau-sitoriis O in annum aut mensem Vitis Quare dc leges vetustissim a pedes colono in jungunt, sed irmas tantum pro homine, pecore, frumento, quas se. cum coloni aut venientes advexerunt aut manentes aedificarunt,ac discedentes abstulerunt, perinde ut epes, excepta tantum ea quae villam includeret. Edificiorum tamen, si quando plures cohabitarent, simas de ordo legibus astrietus fuit, incerta de ab invicem distantia, mad solis ortunata, meridiem dc occasum mensione, ii iam ore do

rdita Eoo isti t. id est, ut suss Gothicum ait, tiariam me selu lam inam me a odi then si dririer solii sum firmer a. id est, ut quisque fundum possidet

vicinior, vel remotior a Iole sive oriente, ita habitet ut

328쪽

portiones uniuscuJosque in agro, prato sylva, aqua,&c correspondeant ad tum villaeci si er

ante constitutae stanc in sua certitudine, ut villa adsitum earum aedificetur figga heia ad aedr/ta tali tompi epit them oo ri thon epta tompt/i id the laga Idqc. Atque ad hanc modum si .

tuantur etiam hodie praedia rustica in provinciis Regni principalioribus. Inter aedificia necessaria etiam molendinamerito referuntur de quorum pos sessione non convenit inter jus modernum, Christopho Linum, Scantiqvia. De jure moderno de novissimo filans sibi vendicat, Christophorcorum dat posses bribus fundi, antiquum vero occupantibus sive primum aedificantibus. Cum enim olim sibi quisque in pistri. no moleret, magno laboreri molestia, nondum cognita in usum traducta vi ventorum4 aquarum, favet iis qui primi tentarunt, sive in communi fundo, sive etiam alieno, adeo ut e vestigio ipsi occupanti in praemium diligentiari novae rei tentatae,sus aliquod tribuatur ne pelli possit Saa

329쪽

rare succedat in loci extraneiu, imo vicinis etiam ,

necessitatem imponit vendendi, aut de solo occupato cedendi volenti aedificare, adeo valuit boni publici respectus. Recentiora jura possessoribus tantum fundi us aedificandi tribuunt, tanquam loco vel proprio, vel communi, sed hoc pro rara, juxta quantitatem canonis vel census, si posses ores unius pagi fuerint pro dimidio vero sis amen inter duos pagos decurrati non observato pluresne vel pauciores fuerint,4 quia molendinis nullus census erat impositus, quemadmodum nec hodie in provinciis orealibus, ubi fere singuli sua propria habent, arbitrarium erat vel aedificare vel omittere. De jure novissimo in omnia ejusmodi flumina, in quibus vel molendina vel officinae metallorum excudendorum aedificari pos-ssent, ius fiscus praetendito. Quare inter privilegia nobilitatis numeratur, quod liceat ipsis in fundis eorum propriis ejusmodi opera vel officinas ponere, ne a praesectis

Regiis

330쪽

Regiis impediantur, aut censu onerentur. Hoc jus fisci tamen restringendum videtur ad flumina publica, quae aut navigabilia sunt, aut quorum usus pluribus provinciis aut territoriis est communis, ut intersit mediam eorum partem pro piscium aut navigiorum transitu patere, quam nostrates idcirco venam Regiam appellant: 'ong3ddrati poli iuri Pontium & viarum,praeterquam in proprio vi xv io fundo&in usam tantum villanorum,olim exigua cura, libertate non singulis tantum provinciis sed& hominibus integra. 'taq; prout cuiq; visam

expedire, vel aedificarunt Vel diruerunt, securiores ubi aut nullus ant difficilis foret commeatus, cum provinciae sibi invicem infestae essent, aut a vicinis infestarentur, an quod laborum taederet, quorum fruetus non ex aequo ad Omnes redundaretis: Postquam vero commerciorum utilitas, unius

imperium praevaluit, ad publica haec quamvis singulis profutura, suadendi magis quam cogendi erant, etiam per praecones verbi diviniri ministros sacros Pontes itaq; saepe propter animae saluatem aliisvi religiosis aedificati sunt,deinde visam perii accessit legibus demandata, cum discrimi ne tamen, prout major minorve census erat, ita