Joh. O. Stiernhöök De Jure Sveonum et Gothorum vetusto. Libri duo ..

291쪽

Fundornm ratione disserentiis.

ARGUMENTUM.

agrorum ratione quantitatA. Alibi ait alibi alia Apud Romanos o Hispanos Apud Sueones. ii nummularia, oraria,marcari,ctc. O quanta quae portio fuerit. Apud Gallis juxta aspis partes in Sextantaria,oc antaria o s. Diri sim fundor9m ratione qualitatis in publicos, communes propriose possessione is usu. Fundi publici et commu nescumen niugii quadruplici di seremia. Fundi publici egi in quibu omnibus incolis jus κ uti frui posunt Funi vel loca commutua unisA provinciae. Communia haeredae Communia paraecia aut agi. Divisionibus semper obnoxia ubi petuntur. Ratio divisionis circa loca talia observata. Praescriptio locorum communium, qualis is quainti coiicessa. Usu cammtιnium fundorum in quibus consiliebat Dominium locorum communium vel fundori Fluidi propriij in singillorum ominio. bifiscalas: Olli seu tales. gli Allodiales tam plebejorum quam Nobilium. iij Emphyleutici utri , commuires. Feuda veterum qualia. Feuda hodierna Conti orersiae hodierna supcrfundis censustibus. Rationes pro Em phyleuticis Rationesticovi rarium censuales non omnὸ es Emphyleuticos raris comentiones quid importent, in democratiis, Aristocratisio Monarchicosatu.

sundis, agris quatenus I

contraditas veniunt ,hactenus dictum,quia vero eorum consideratio peculiarem titu-Mm i lum

292쪽

lum meruit in jure antiquo, non erat alienum ab institutori pleniore cognitione status nostri, si ulterius etiam agatur, de eorum differentiisi divisione, ratione quantitatisin qualitatis, tum de eorum cultu qnae ad cultum sequuntur, ut viarum, pontium xvillarum mutationeis aedificatione, deniq; de pastione piscatione, venatione, aucupio, de operis rusticanis tercenariis&c quae sub titulo quarto de quinto juris hodie

ni continentur. Agrorum Agrorum ratione quantitatis consideratio seu fundo contractibus comprimis necessaria est, pro

quantitatis te pretium m emptionibus, Vendition mus, pro-ς βδ4ς ter canonem descensum in locationibus, conductionibus, etiam in oppignorationibus : deniq; etiam propter divisiones inter vicinos, qui quaedam inter se communia, quaedam etiam peculi

Modi quibus agri ratione quantitatis mensurantur, alij alibi & tam diversi fere quam gentes ipsae, quoad nomen, nam in re omne con Veniunt. In Histuma ulteriore Varaone teste cap. o. lib. I. metiebantur jugis , in Campania Versibus, apud Latinosin Romanos jugeris. Iugum Vocabant

293쪽

bant quod unisti boves uno die exarabant,quemadmodum & hodie in Saὶ Otaxia Finniae provincia,

suos fundos per juga mensurant, seu saltus censi tos vulgo Elatina aliter quae non Tarant quidem, sed per intervalla caedunt exurunt pro semente facienda. Versum vero quadratum erata, quoquo versum, centum pedes longum & latum. Iugerum vero duos quadratos actus continebat, quilibet vero actus contincbat CXX pedes ire, longitudinem, d totidem in latitudinem lugeri pars minima diuebat scrupulum .continebat decem pedes in longitudinem, aequali etiam latitudine quadratum enim erat Speon m

Gothis antiquissima,& hodie etiam usitatissima agrorum divisio ct mensuratio est, respectu pecu.

mae antiquae in nummularia , trientaria orariata, marcari , extantariata, octantaria es Sive quod

potius crediderim , quod tanti censita fue- rit, ut scilicet exinde colonus vel usu fructuarius tantum pro canone vel vectigali aut censu solvo

ret .

Nummularium xcnninguesand prout num Nummutari mus minima moneta, minima etiam agri portio erat, quam proxime accedens adstrupulum Roma

294쪽

num, nisi quod aliquantulo major esset Consta' bat enim una pertica in longitudinem, praeterea una ulna in ejus quadrante: in latitudinem vero dimidia pertica, duabus ulnis Quinae quadrante: Fertica vero nostra continebat in se novem ulnas nostrates. Erat ergo nummularium latum sex ulnarum cum dodrante, longum Vero decem ulnarum cum quadrante, id est, triginta circiter pedes longum & viginti latum. Huic proximum τὸ hi, i, si rat Trientamini, sive ut nostri Vocant, ortu urium . . ilia, ortugaland quod novem perticas longum, sex latum erat, sive quod perinde est, Ehodecim longum, tres vero latum quo paulo majus erat je-

missariun Daledreglandi longum scilicet novem

iandi perticas & totidem latum, sive odi odecim perticas longum, quatuor cum dimidia latum duo i iuri plo pluris erat 0rarium oristandi quod continet .ngah in longitudinem octodecim perticas , OVenia vero in latitudinem, continet autem in se tria trientaria sive viginti quatuor nummularia. Quia vero, ut dixi, vel canonis causa vel propter pretium in emptionibus venditionibus haec mensiurandi ratio introducta fuit, neces se fuit ii tamensuratione, non quantitatis solius, sed etiam taquali-

295쪽

qualitatis terrae aliquem respectum haberi: Itaque si situs loci justam longitudinem non admitteret, suppletum est latitudine S viceversa, si latitudo angusta esset, procederet mensuratio in tanto majorem onsitudinem einde ut terrae scrupulos vel arenosae nulla haberetur in mensurationeratio. Deinde ut ad disserentiam glebae fertilioris de argillos aut glareosa tanto plus in com pensationem adderetur. Sed haec mensurandi ratio apud Speones passecipue in usu fuit Cumprimis vero in plania quae introducta censetur sub Rege MagnoLari simania 3 82. in Comitiis minitaem Iunio habitis,ubi singulis orariis certus census impositus perhibetur, qui ad hodiernunsq; diem permansit, in pecunia, frumento,pecore, labore. In Gothia vero divisio faeta fuit ratione quantitatis juxta assis partes In Viicia in situTM, Mensuratio Siettungas, olfiungas hoc etiam ratione vel Iso s. intuitu pecuniae, quae tunc in usu fuit . OIsti tura enim uncia fuit, quarum duodecim se mconstituunt, sed omne subjeeta tabula melius explicaverit non enim nostra lingva omnia assis

nomina habuimus, scd tantu cinctae, Semissi, FG

296쪽

Gothicus quam proxime accedebat ad Trientarium sive riugarium veticam i, pendebat autem in censu ordinario, duas, tres vel etiam quatuor tunnas frumenti, pro qualitate scilicet terrae vel agri. Alia ratione quantitatis mensurandi ratio est alibi,ut in ista per arca s, in Finnia diversimode in Ingrii Lia onia per uncos quae quia legibus nostris non prodita sunt, lubens hic omiserim. Agrorum Agrorum, ratione qualitatis', praecipua ex

in ΣὸόCios essione, usu distinctio. Vel enim tales

4ςx xio sunt, in quibus vel omnibus, vel pluribus, vel sin gulis, tantundem juris est ad usum aut usu fru-lium, quo nomine etiam aquas sylvas intelligimus, quae sic assici, determinari possunt .

Agri in quibus jus omnibus vel pluribus est,

miniling, iublici vel communes appellantur,ilineiungite. loca talia quae omnium sunt vel omnium, sibus instri iunt,

297쪽

in quibus alter alterum impedire ani prohibere

non poteli. Majores enim nostri cum primum has terras occupassent,&in provincias primum, mox etiam in centurias sive haeredas dividerentis, apparet plus fuisse, quam quod ab unicuiqi centenae vel provinciae assignatis inhabitatoribus occupari ioli possiet, sive etiam quod aliqua insignis

utilitas aut etiam necessitas suaderet, publicos vel commune es e, ut idem iuris in iis omnibus esset O TR γVidentur autem fuisse in quadruplici disserentia, α sive quidam omnibus Regni incolis communes, qui nalioquin pubbci Z xii nominabantur Ronniag nil a menning quod soli Regi de iis disponendies set potestas. Talia fuis se videntur deserta illa versus Nordi tam& montes illos intermedios, cimmensa illa Sylvarum spatia Quae appones pervagantur. Talia etiam loca quaedam maritima intra ad sinus Finnicum si Boihni um, ubi piscaturam vitulorum, marinorum talecum, omnes promiscuZ, nemine impediente, exercent, de qui-bias etiam decreto comitiali , quod habitum est mimiae Anno I 182. constitutum est, ut ea solius Regis essent, ad qta e respexisse videtur ex Caro

bis Abiuisenim, legibus illis quas piscatoribus prae-

n scripsit

298쪽

scripsit quas vulgo Damn/strdinominant,id est,

Statuta inualia, quibus vitandae confusionis violentiae causa collecta ex pluribus .diversis provinciis multitudo iis in locis viveret .utere- coinmune tur De his tamen nihil jure comnmni hodierno,

L. Vii tantum, d quibus jam dicam, fandueae,

Sunt enim quaedam loca publica sive communia unius tantum provinciae, quibus non aliis quam ejus provinciae incolis uti frui permissum .

est , vulgo gand3Uiliuenning de quibus ut supradiistum est, disponendi facultatem judex provincialis habebat', quoties scilicet aliquis portiunculam ex iis sibi ad culturam exposceret, nomine&cum consensu communitatis illius veniam colendi dabat, terminos culturae circumscribebatu, censum imponebat, concedebatq , ut qui vellent, ea deinceps emptione vel jure Emphyleuticario perpetuo possiderent, uterentur fruerentur, ita tamen ut pretium in aerarium provinciae daretur,&canon etiam nonRegis fisco sed provinciae prae si aretur. In jure Mey-Gothico recensentur quam

plurima ejus provinciae ejusmodi loca, quidem saltus & sylvae triginta octo, montes octo, Lacus viginti

299쪽

yiginti duo, flumina tria, quorum pleraq; hodie in privato iam dominia descripta sunt. Non desunt tamen & in aliis provinciis ejusmodi loca,

etsi nominibus suis in jure non designentur. Sunt deinde loca ejusmodi quae uni cantum Centenae centuriae vel Heredae communia sunt

Ddraduellimrianing circa quorum dispositio.

nem&curam, idem juris habebat judex loci ordinaritis, quod habuisse diximus judicem provincialem in elocando, censendo,Vendendo c. atq; hoc promiscue quoad sylvas de saltus . nam in , aqua communi, praecipue quae halecum piscationi inserviebat,in usu non obtinuit,ut quis emptioue venditione vel quocunq; alio contractu priva. tam sui tantum juris faceret, nisi in quantum ad agros aut prata alicujus terminaretur , nec id etiam ubivis.

Deniq; sunt quaedam publica vel potius communia, parceciae uni vel pagis aliquot vel etiam incolis unius pagi in a Dillimenning item querannali lime mirg/alias Poni cili ut pascua,

sylvae caducae, 'imina aut aqua lacu stris,qui e tantum illius parceciat vel villae incolis communia sunt dc permanent, quamdiu inter vicinos convo nis nit,

Commune. haeredae8as Communes parcuciaevel pagialicujus

300쪽

nit, ubi vero plus altero alter fruitur , divisio ad distributionem agendi conceditur juxta censui ta&canonem olim impositum, praesumitur enim gravari, qui id tantum quaerit quod suum esse potest. Si vero ante petitionem divisionis aliquid excommunis undo excultum d elaboratum est, jura antiqua id cultori ad sexennium permittunt, aliquando de in perpetuum, sed ea conditione , si modo vicinis tantundem cultui aptum monstrare

possit, atq; ea quidem lege, ut postquamin illud

excoluissent, inter socios vel Viernos, ex aequo prorata, nova omnis cultura divideretur. Major certe aequitate & ratione, quam jus novellum ,

quod usum tantum ad triennium concedit, ac deinde in priorem statum reponit, habita procul dubio ratione ad id, quod sine communi damno desiderari non potest, quamquam damnum nullum foret, si quam favent jura antiqua industriis desta

boriosis, tam niterentur omnes ad culturam. Sed la e tantum inter vicinos unius pagi. ubi vero inter plures controversia fuit, non juxta quantitatem canonis aut census, nec pro numero incolarum,

sed pagorum, divisio facta fuit .seu pauciores seu plarea essent, aequale singulis portiones datae, nisi