장음표시 사용
241쪽
--- que accensi exercitus, magno impetu maio- THEO ribilique animis proruunt. is pugnae Or-DORI do, quae series, non prodit Scriptorum inc Cus ria : liquet ad victoriam magno momento CALA. Eudonem fuisse ; quippe dum feruebat put gnae atrocitas , ancipiti etiamnum victoria ; G Eudo cum copiis in Saracenorum castra irru- ως . pit, uti pactum erat cum Carolo , miseraque οφ υι- turba mulierum atque ynfantium disiecta , eiulatu maiori quam clade, nuntio ad Saracenos pugnantes delato, tum primum tumultus ;dein accessu mulierum tanto in luctu trepidatio ordinumque confusio ; postremo E done a tergo caedente, id Carolo vehemetius pugnam instaurante, in praecipite fugam Mauri effusi sunt;tato terrore,ut maxima parS tuse . ba praefocati, mutu6que elisi, a fuga mortem plurimum hauserint,cui salute plurimum cO- me dabant.Ipse Abderamanus hoc teli genere incruentus cecidit, reperto in stipata fugientiu turba cadauere,iam absque vulnere quam absque spiritu. Caesa Barbarorum trecenta ser
tuaginta quinque millia;quasi dixeris non ad pugnam itum, sed ad caedem: etsi pugnatum est, de quidem acriter, desiideratis Carolianis mille quingentis , in quibus nobilitatis flos S audacissimus quisque, adeo palmae fructus
sanguine carpitur, aerumnisque gloria emitur. Haud dubie Francorum mesti praeclara facinora ediderunt, quae negligentia temporum silentio texit; sane de Carolo colligere est quanta in ea pugna praestiterit, quantum- que barbari cruoris fuderit, ex uno Μartelli agnomine , quod tunc illi assensiis militum tribuit, ob admirationem virtutis 3 magno Imperatore caede multiplici hostem tundente. Et vero magni momenti, quanti vix ulla, vis eboria fuit, non modo caesorum numero, sed etiam fama dc gloria ; iis victis quos hactenus nulla fregerat clades, quosque erat Opi
nio post Hispanos Vasconesque domitos, vinci
242쪽
vinci non posse ; ρraeterquam quod si vicis- --- sunt, in praecipiti foret respublica Christiana, THEO
nullo tunc Rege aut populo , qui ruunt. mimpetum sisteret, & inundanti Oceano claustra opponeret; ut Europae Francia propu- GALA.gnaculum fuerit, suoque sanguine stabiliuerit religionem , Luitprandi ambitione coii-cumam, de Leonis Iconoctasti furore diuoxatam de dilaniatam. Tanta laus tamen suo naz-uo non caruit; Carolum arguentibus multis, quod in belli tum apparatu tum praemio, bona Ecclesiae in profanos usus insumpserit. Nam dc Eucherium Aurelianensem Episcopum, virum sanctum , cum armatus Turones reteret, eiectum urbe, multauit exilio ue quia
tibi sacerdotum bona usurpanti obstitisset validius : idemque iam victor, multis nobilibus qui praeclare in praelio se gessissent, Decimas aliquot, quae in facultatibus Ecclesia censentur, large concessit, easque seudis in- seri voluit, in monumentum imo oc mercedem factorum sumptuum, fusique sanguinis. Quanquam δι huic plagae adhibetur curatio;
Decimis , ut volunt, eam in rem attributis, cx consensu eorum ad quos maxime attine- ,
bat'; dc id totum de Decimis valde dubium est) de impensis magnam partem Ecclesiasticorum bonis in bellum, quod sacrum 3c religiosum foret, atque in hostes qui sacra maxime Desque cultum perditum irent,ni quocunque modo perderentur. Ab hac victoria celeberrimus Carolus, XXVI. Theodorico Rege ex memoria hominum propemodum expuncto, nondum ausus Re- ωτο-gis titulum cuius potestatem in se transtui γῆ aErat usurpare , Pri 'ceps Franciae seu Franco- Ma=rum appellari voluit 3 proximo ad regnum tritum
radii, in quod mox ipse liberiise eius con- luasis
cenderent. Fauit & nouo titulo usurpando
Gregorij II. sumnii Pontificis solemnis ad Carolum circa id tempus legatio ; qua vix
243쪽
sanctissimus impiissimi Principis Leonis Isa
ri Constantinopolitant Imperatoris minas ecfurorem amoliturus ab Italia, ad Martellum vi ad sacram anchoram confugiebat; quem unum ab Saracenica laurea, fama & virtute,
tanta mole dignum arbitrabatur. Fuitque i legatio perhonorifica , mittente Pontifice,
praeter eximia munera . claues sepulchri san- 'dii Petri, eiusdemque vincula religioso cultu lVenecanda' quae nulli Principum hactenus missa) quasi tutelam Apostoli Principis sanctissimaeque Ecclesiae pietati ac fortitudini Caroli hoc signo traderet. Rogatum insuper, ut si Leo pro nefaria lue bellum infertet Ita- liae, Carolus in ipsam Italiam se conferret, propugnaturus Ecclesiam Dei;& in praemium
Consul Romanus atque Patricius, iuxta Clo- douaeum, non ab Imperatore, sed a Pontifice
diceretur. Admissa legatio honore summodi celebritate mirifica ; missique Legati Romam a Carolo, Grimo Corbeiensis Abbas,
ta Sigebertus sancti Dionysij reclusus, qui
Pontifici gratias agerent,& ad nutum eius de Leone ab Italia repellendo foedus sancirent. Nec irrita fuit Gregorii cura ; nempe ubi in- notuit commissam Carolo pacem Italiae,Leo tanti viri metu arma continuit 3 Gregorio libere tetrum virus luemque haereticam op- :pugnante i ut bis seruata Ecclesia, ab Iconomachis & Saracenis , in Martelli beneficiis sit. Hac perfunctus gloria Carolus , ne pacis otium, quod fuit per breue,elaberetur inane,
Tegnum Iustiaest , Burgundiam malartim; icuius fines Leudibus suis uel hoc est clienti- bus, qui ab ipsb tenerent praedia, sub lege fi- dei, praestandique in re militari obsequii,
tuendos attribuit ; Lugdunum praecipue vrbem situ rualidam ; gemit que amne claris, inam, seu ostiuri tegni iis c6mmisit quorum fidei maxilite hicderet. Tuis deinde Eudone Aquitaniae Duce demortuo, ad res magnas
244쪽
turbasque belli nouas se accinxit. Nimirum viro Franciae gloriae cupidissimo , diu Aqui- THEO-tania ab Eudone rapta concitabat bilem dc DORMdolorem ; tot tantasque prouincias quasi membra auulia 1 capite, suum in corpus re- GALA silui, mirificum in modum ardebat, quodque Eudo dum viveret, tum virtute sua, tum γSaracenorum expeditione arcuerat ;'id eo mortuo victisque Saracenis posse iam perfici arbitrabatur. Quare vocatis in consultati nem Proceribus , ostens6que, bellum honestum fore , quo repeterentur sua per vim
rapta ; & facile . quod repellerent Eudonis liberi, adolescentes & plures ; ideo inexpertiri viscordes ; consensu omnium bellum indicitur: Nec segnius quam consultum erat progressus , ductis vltra Ligerim copiis , in Aquitaniam properat. Supererant Eudo tres filii, Aenar, Hunnoldus,5c Gaiferus,imperi , facilius quam virtutis heredes : ij seu
confiimata nondum potentia, siue hostis nomine famaque territi, nullo negotio a paterenis sedibus pulsi, in proximas terras confu- gerunt; Aetnar quidem ultra Pyrenaeos , in
Hispaniae partem quae Vascomiae contermina foret ; in qua pari felicitate ac fortitudine. dimicans in Saracenos, pluribus oppidis capris, Aragoniae regnum , quod multis seculis posteris stetit, Regum capti condidit -- tres sene impari in septimaniam se recipiunt.
Upe Aquitaniae recuperandae, ingentium quo-dem causae malorum , sed nullo praeterquam. calamitatum , vitaeque priuatae quam horre- . ut tantoperε hicro : adeo fratrum fata d uersa sunt, instauranturque saepius Remus α- Romulus. Eiectis aemulis, Burdegalam gentium caput , Blaesumque munitissimum c .strum occupat Carolus;caeteris urbibus vltro . in potestatem victoris concedentibus , dc- unius imperium trium tyrannidi anteferentiat M. Inde pacς parta, finibusque regni Pro-
245쪽
vagatis, ad domandos Frisios adiicit alii
mam. Ii, Ratbodo pertinaciter in idolorum cultu demortuo , nouo Duce eodemque instigante Popone, tum qui ex suis. Christianas acra susccpistcnt diuexabant atrociter , tum in Carolum Francictimque nomen rebellabant. Quocirca vindicaturus Diuinas humanasque iniurias Carolus, quod maritimo situ Pr. Vndentes, permunitis terrestribus viis aditus interclitiissent ptopemodum; statuit,quod Germanicus olim tentaverat, expedita classe in hostes medios bellum inlarre. Ergo ita ilibus quam celeriter apparatis , imposit6que exercitu, Ainiit achiam dc Austrachiam Frisiorum insulas penetrat, armisque invadit; stupentibus Frisiis in ipsa gentis penetralia& propugnacula hostem inuectum. Burdone fluuio his haud dubie Amisia est) in intimam Frisiam progi essus , Popone duce occurrentibus Frisiis, dimicat praelio , terrestri an nauali incertum ; quo Popo caeditur,dc magna strage funduntur Barbari: hinc facta exscensione iugum victis impositum , direpta &euersa idolorum fana, & Bonifacio sanctis- sitrio viro propagandae fidei apertus aditus. sed dum procul in expeditione versatur Carolus , ecce improuisum grauissimumque malum Franciam obruit. In Burgundiam maxime effusa calamitas, cuius origo ista & pr gressus. Eudonis duo quos dixi filii, Hunnorudus & Gai rus, in Narbonensi Gallia haeserant, in spem nouarum rerum si qua affulgore t ; eam igitur affulsisse rati ; dum abesset longius Carolus , dissicili bello implicitus, amicorum suisque opibus numerosum exer citum legunt, ex Vasconibus, Mauris, Hispanis ue iis maximὸ qui ex Baetica. , pellcntibus Saracenis, in eas terras profugerant unde ab Aimoino conflatus ex Vandalis hic miles scribitur) rumoremque omnem & metum celeritate occi antes & maIo, ut visi potiusquam
246쪽
quis auditi, in Franciae partem quae Rhoda- --no adiacet, & ea Burgundia erat, impetum TULO faciunt. Non aetati, non sexui, non religioni DORI parcitur ; promiscuus furor ferro & ignibus Cusgrassatur impune;tempestatem dicas quae pro CALA- 1emcnte & nugibus,mortales omnes ipsaque urbiu saxa perdat & conterat. Ad ripam Rhodani amne aduerso lues haec progressa , vastati agri,urbesque Lugdunum capta : illibata Vicnna seu fortitudine seu felicitate : tum ad ripas Araris deductus furor;oppidis ue haud paucis ad mitissimum amnem direptis, flexa ad dextram via petiti Senones ; & ipsi futuri
tanti incendi j praeda dc pabulum ; nisi ipsorum Episcopus , Ebbo nomine digno sane
cuius fasti meminerint) suscepto munere Ducis fortissimi non Pastoris modb, suas oues defendisset a Lupis. Quippe ciues ad propugnationem urbis dictis lactisque erigens primum caeco fulmini molem opposuit ; dein
hoste telorum omni ac machinarum genere 'muroS appetente, maiori animo vi repulsa quam intendebatur, suam urbem a furore texit ue postremo in defessos & saucios eruptione opportuna ; nempe Diuina ope tum
incitante tum adiuuante, tantam stragem eorum edidit,ut castris amissis,& profligata spe
potiundae urbis , abscesserint;insequente Eb-Done ad limitem agri Senonensis, abeuntes Properantius quam venissent. Eiusmodi Praefulis suorumque ciuium facinus, tum Franciam reliquam a grassatoribus liberam fecit, tum spatium Carolo ad eos delendos farciendamque iniuriam dedit. Nam extemplo Ue Frisiis traducto pet Austrasiam exercitu, iam attritos senonensi clade hostes aggres f. fus , eos Arelatum usque Burgundia expulit; Mai recepitque Lugdunum, in quam praedam ca- reco iu6sque congesserant; tum Praefectis atque pι u- Iudicibus, qui cicatricem obducerent vulneri, constitutis, Mucitit in Franciam. Nec in
247쪽
septimaniam penetrauit ulterius , tanti mali THEO- fontem dc caput 3 seu studio eApeditionis S DORI' xonicae, seu Hydram veritus populosissimae QVS gentis 3 quae repellenda foret non irritanda; LA, seu errore , ac peccato politico , quo nomo mortalium prorsus eApers. Ita miles ab v,
lima Francia ad saxones ductus, qui pridem Carolo impietate atque audacia odiosi erant di perinfensi: transmissus Rhenus ad ostium Lippiae, de digna admiratione celeritas,qua iCarolus visus antequis praeuisus terras tam
dissutas, diligentia mira coniungebat) & qua
terrore qua armis , Riocissima gens aeque ac Frisi j, tum humanum iugum persoluto tributo passa est , tum Diuino se praebuit,coacta Christi praecones admittere, qui vel inuitam
xx Inde ampla belli moles surrexit in Car VIII. Arctutecti Eudonis liberi cum Mauricio Comite Μassiliensi ; illi veteri indignatione , re dolore Aquitania: raptae ; hic inui-ehisi dia, dc vicini praepotentis metu. Communi- Uiu bus ergo studiis Ancupam nouum Hispaniae Fran- Praefectum , promouendae superstitionis im- clari piae iuxta ac gloriae cupidissimum,per legatos,nua- elam adeunt: Primum inustam celeberrimaeri t. genti clade Turonica ignominiam abs se amouentdc amicE Iugent, dein ultionis c piditatem incendunt, se in eam rem suamque operam pollicentur,nihil opus esse tanto militum numero, fortissimos admodum deligendos, iis committendas urbes quae occi parentur ; ita fractum iri Francorum impeium, paruόque discrimine promotum iri rem Saracenicam. Invadendam primum Auenionem urbem ad Rhodanum , quae Narbonem aliasque Septimaniae urbes propugnaret de retegeret ; tenendam eam firmo praestato ; tum ulterius Viennam & Lugdunum a victoribus
posse obtineri. Haec Maurum iam ultro ruen-
m in n0ua consilia impulerunt , delectu
248쪽
esam habito, ex pacto & eroditione Maurinj .
Comitis, Auemonem insidiis capit. ea tunc TH o- accensebatur Burgundiae regno ) stat;mqvs DORθctore militum munimentisque firmissi is in- cusistruit,& in propugnaculum validissimum eri- CALA. sit. Est Auenio antiqua urbs admodum , ά
nionum Colonia dicta, ad laeuam Rhodani nionemno dissimi amnis posita, inter agros feracisi sce simos, miti coelo & serenitate mirabili, ditat xbert te laetissima frugum ; eadem aequa soli ipi nitie nullo circa colle intumestens pr*'tor rupem iΘλ murorum pom rio iunctam Stidaeque fluuioli influxu facili, ut ad eri, largMe.
gendas turres & munimenta, & excipiendis in fossas aquis, situ est commodo , ita ad retundendos impugnantium impetus firmo de valido. Carolus in Ie tam subita,neqiuaquam animum abiiciens ue tametsi doleret tum captam urbem, tum occultam si ostiu mentem, intercepturus incendium . hildς bran dum, seu uterinum xi trem , seR P Iruςlςm, cum Ducum flore conseitim praemittit, qui
obsiderent Auenionem, ociam proximae pugnationi praeludesent. Mox ipla cum vni-uς rus copiis ad urbem advolat. Lius obtinendae duae viae erant ; lenta obsidio,vel inserenda vis ; inde periculi minus, plus temp*ris; hinc breue tempus, peIiculum ingens. lde Carolus, cui iactura temporis gravissima,qmnium impensa gloriae periculi magnitudine, omissa obsidione,apertae expugnationi intemdit. scalas,machinas,omniaque telorum genera apparari curat, motaque admoueri, quibus propugnantium animum dc pertinaciam fiangeret. Nec illi segnius,Maurorum floh, iusto pro amplitudine murorum numero, repellendi hostis munera obeunt. Nullum spatium ne nocturni temporis quidem , ab tentamentis Ducum inane. Hinc admotα adi
249쪽
ratus ad propugnacula aries ; erectae E si1-THED- periore loco machinae, saxorum imber e b DORD sistis effusus, ipsisque arrepentium manibus pinnae detractae: Inde hastis & contis fortissimus quisque praeceps actus, iniecta ardentes faces in machinas , contritae ipsae lapidum grandine ; fractum os arietis aut molli lana elusus impetus;deiecti plutei cratesque obrotae ue prouolutae cum pernicie scandentium scalae ue quique erat foris ardor ut vincerent, idem erat intus ne vincerent. Tandem Carolus morae impatiens, indicta copiis omnibus oppugnatione, concessa militi urbis praeda, omni ex parte admotis machinis,inter ignes telaque hostium, urbem capit. Imperterriti Franci muros scandunt, SaracenoS proturbant, instant recedentibus ; ac tametsi Mauri pertinaciter dimicabant, dc in viarum capiti bus obuertebant ora gladiosque ; is tamen impetus vi 'tium fuit, ut ubique victi reprostrati,uic nundantibus sanguine,cladem pertinacia auxerint, suisque cadaueribus trophaea erexerint.Ηine praedabundus miles omnia rapere, saeuire ignis iii aedificia ; nihilque omitti quo polluta urbs impurissimae gentis contagio, cruore tota di purgata igne, lustra
XXIX. Carolus Auenione recepta, ne Victoriae haereret in limine, statuitin ipsas Saracenorum terras inuadere, gentemque perfidam Etesii Francia eliminatam , suis Pyrenaeorum Narbο- claureris includere. Quocirca dato ad instaserangam urbem dc curandum militem spatio, stit. subludiisque euocatis e Francia,transito Rhodano,in ipsa ferarum latibula exercitum agit. occi tanta inferior Gothici dudum appendix impi:rij, obtinebatur a Μauris 3 eorum urbs priniaria, magnique vel Roma orbis Domina ii ominis , Narbo, situ & munimentis. validissima,&proph inexpugnabilis censebaiar. aracςni Hibita irruptione Irancoruim Op-
250쪽
pressi & territi, & ab exercitu imparati, in -- munitas urbes,Narbonem praecipue,indefen- .XHEOsis agris, sese coniiciunt, uimmaque cura ad DORI' propugnationem facilem instruunt. Nec se iacvs gnius Carolus Narbonem,quando in ea ver- CALA 1abatur cardo,unaque erat momentum victoriae, oppugnandam suscipit; Auenionis euen-iu, certus suarum virium atque hostilium.
Vertim longe dissicilior expugnatio cessit. Nam & urbs paludoso in solo , stagnantibus circum undique aquis, murisque tecta firmisismis , amoliebatur obsidentium opera soli mollitie , eademque munitionum nerin repellebat & praesidiarius miles ex o imo quoque delibatus, ciuisque omnis Mahumetica lue imbutus , iam non captam urbem dc alienam, sed patriam, liberos, opes, & fana, spe nulla clementiae propugnabant:seque vr de incluserat Praefectus Regius Athimus, mi altarium rerum apprime gnarus, cum delecto ex Hispania milite, mirifice erectis ad repellendos hostes omnium animis. Inde ad opera conuersus Carolus , metari castra circum urbem instituit, eam vallo quasi indagine lenta praecingere, obseptisque aditibus,tamedi longaeua tabe opprimere. Nec modo sociis ad ferendam opem viae interclusae , sed & obsessis eruptiones exitiisque omnes prohibiti, Iata fossa firmissimόque vallo circumductis; ne ad mortem nisi per noua mortis gene Ia. properarent. Praecipue super amnem Atacem sive Adicem, qui ciuitatem interfluit, laboratum in canccllis claustrimque ponendis ; palis in ipso alueo alte defixis, & in modum arie-- tis prominentibus , ad nauigiorum spem au daciamque natantium abrumpendam. Dum haec agebantur,munimentisquς perfectis miles inclusus sibi iam oneri esset ue Praefecti Hispaniae ne cum urbe fortissim6que praesidiope; iret gentis sue prouincia; cotra sis summo studio costia, hat alaruo ut res poscebat ni