장음표시 사용
151쪽
1ις APHOUS MI POLITI cI praeest, semper periculose ab ipso Principe irrIt tur, vel minis quamdiu illic' praeest, terretur. Nam vel sedivionem adversus Principem movere, vel alii regionem eam tradere solet. Sic Demetri ιν Illyrisu Corestram.tradidit Remanis.
Io Vbi injussi, vel exosissibditis, vel vicinia Imperii inclinatio prima fieri praesertim a poterire vel aequiore hoste coepit, statim tota illius ruina Sc integra eversio a vicinis impulsa, sequi
ii Ad profligatum quidem jam , sed de quo
nobis in posterum metuimus, hostem frena dum, &semper coercendum, tutissimum est praesertim quum procul ab ejus regno absumus, vel alium ejus profligati &expulsi taeo substrutuere regem , hominem illi inimicum di infestum: vel vicinum potentia augere. Sis Sem rriura It manis contra Dura rinum Isistriorum
E. sierrudenter & utiliter feeerunt Illustres . ordines Belgii; quod repudiato & abjurato Phia lippo Rege Hispaniae, propter tyrannidem & in
terdictionem verae de reformatae religionis, Belis scarum provinciarum principatum. & guber nationem Francisco Duci Alenconio , &Eliza- betae potentissimae Reginae Adgliae detulerunt. Anno IsSo. & Anno IsS6. - Ι2 Populi aemuli, adversarii & vicini nobi vires ne ves adeo in pace nimium crescant,nobis est cavendum .dic Romani Cai thaginie semim. Wriumsus'ectromin Histanta baba erunt . Is ciando bella eodem tempore duo Imminent, adversus diversos populos, prudentis
est Principis non utrumque simul suscipere, ieiuuasim dualisat.Itaque cum eo qui se aequiorem
152쪽
Ex Ρo L YB Io. . III praebet prius paciscandum est, Sc ex ea parte metus tollendus. Sic Ron ni eum Carthaginensibus foedita iciunt, ingruente tumultis Gallico. E. Exemplum nobis Resipub. Sueciae praebet , qui Germaniae factum bellum, prius I. annorum inducias componebat cum Polonis ; iis e spiratis pro continuandis induciis xxv έ. a ni ab utraque gente conclusi sunt.. I Gentis unius in se ipsa in frequentes sedD-tiones&'discordiae ipsius gloriam , incremen eum, dcres praeolare gestas corrumpunt,& hostibus delendam exponunt. Sic stasii. . E. Huic Aphorismo conveniens i nitum tradit Comin. lib. 4. d. in inquit, Distensiones . serere facillimum est, sed in quibuscunque proin vinciis illae radices egerint , iis ingentium et dium & exitii praenuntiae sunt, quemadmodum multis regnis 3c civitatibus saepe usu venit. Hodie Germania miserum praestat exemplum, qui pro religionem diu unita dc gravamina imperii non audita, nedum curata , Iam adeo afflicta est, ut potius de sepultura quam de Medico
rs Getatem aliquam alii genti hostem esse Sevaelut spinam ac Dei in Deus objici voluit. Eic. 'Galli υeteres Romanis a Deo obje N. - E. Hisparu videntur esse flagellum Gallorum elgarum& Germanorum. AIς Contra hol em strenuum bella diutinanos ipsos magis strenuos tandem eviciunt e aetyroinde minime tutum diutius vicinos bellos tigare. Sie Remani exercitia Gallis. . 17 Exercitui in hostico versanti exitialis est Inter se seditio. Sie Transalpini deleti. - 18 Extranei poPul, non'ratione duntaxat,
153쪽
318 ' A p Mo Os MI P OLITr e IEc pecunia; facilitate reruru, itemque spe lucri proposita in belli sometatem a nobis induiscuntur. Sie Transalpinia Boiispersuasi. Is Bella maxima non nisi maximo prius apparatu cum meatus, pecuniae, telorum, armorum, & exercitus nostri, & sociorum facto recte suscipi, aut diu tolerari possisnt. Sie Romani seser rapararunt adversus Gallos. 2o Praedae servandae aut in tuto collocandae, imminente praesertim hoste , aviditas cepe pulcherrimas rerum gerendarum occasiones corrupit , ω hosti alioqui trepido victoriam conceiast. Sit gallia Romanis victi. . E. Galli &Poloni dum praedae inhiant a Victoria relinquentes hostem, quando non fugantur& delentur 2r Magnum ad victoriam momentum est , hostium impetum eminus sustinere,aut in re in . utili eludere: ipsos autem jam it a Iasibs cominus& gladiis aggredi dc caedere. Me Insubres victi a
ix Magna militum ars est, scire qua ratione pressi pedem, servatis ordinibus referre, & pr -- metites hostem pedem inferre debeanr. Magna Imperatorum aciem instruentium ars quoque est, sic aciem disponere , ut spatium militibus . ad pedem reserendum liberum dc tutum reli quant. yic Romani obserυabant. Σ3 Constantia in hoste obsidendo, & eodem tempore obsessis suis succurrendo, hostium animos prorsus infringit , & obsessum hostem fugere, aut se dedere cogit. Sic Romani in obsiden-da Aeerra urbe.
E. Hujus praecepti insigne exemplum edidit In bςllo Germanico munitissima urbs Magde- burgum. Cum enim Anno II so.Carolus V. illam
154쪽
suo exercitu sub auspiciis Ducis Saxoniae Mauri-icii obsedisset, haec fortiter restitit obsidioni, Sclicet in mamas angustias esset redacta, deditionem tamen facere detrectavit. In obsidione aliis. quoties erumpentes hosti plurima damna dederunt, atque ZO.Decemb. Georgium ducem Meis. gapolensem captum in urbem adduxerunt.Tandem cum summa patientia de constantia obsidionem pertulissent, victores evaserunt, atque itonestis imos articulos pacis una cum verae religionis exercitio , Dei beneficio impetrarunt , atque in gratiam ab imperio recepti sunt. E. Vnde vere de illis Steidan. lib. 23. scribit, quod Magdeburgenses summa in nominis gloriam apud exteros sunt adepti, quod prope soli, per Germaniam suo exemplo docuissent , quid posset Constantia. a 4 Quae piovinciae suo potius quaeque com modo, quam patriae libertati student , inter soconsentire non possunt. Polybiisententia. E. Hinc illud politicum axioma saepe experientia verum esse comprobatum est, quod proprium.commodum, juvenile consilium, dc la- . tens odium perdidit Romanum imperium. 2s Quae provinciae inter se discordant, faciis te in concordiam adducuntur , ubi commun omnibus periculum singularum viribus majus, coeperit illis imminere. Si e Peloponnesi inter se coniuncti contra Thilippum. 2s Clementia .publica atque jutis aequalitas, socios quamvis prius inter se dissidentes, insocietate retinet.Si. PHoponnesii concordiam cotis runs inter si. . .
27 Ad recuperandam libertatem facile reli
quae vicinae civitates incitantur unius aut alterius exemplo, cui id felicito successit, iam pQ-
155쪽
AF HORISMi ' OL Iael et raea reliquas illas ad societatem invitat & ad mleistit. Sie Achaeorum urbes excitata. 18 Musdem iuris , moris ες gusernationis praesertim aequabilis perpetua conservatio dc retentio facile multis persuadet, ut & se nobis a Lj gant, & nos ae litos ac constantes esse in promissis credant. Sic de Aebais omnes Peloponnesistatuerun1.
Quae regna bella injusta suscipiunt , facilem praebent Regibus suis viam, ut ex bonis Regibus tyranni evadant nimirum semel injustitiet
ex popuh consensu assueti. Sic Cleomenes Lac uamonitin tyrannin e sit. Reges neminem natura habent amicum
vel inimicum sed ex suo commodo amicitiasinina icitiasque metiuntur ac mu eam. Pol bii sen
' 3I Optime sibi consulunt tenuiores Respub. a potentioribus bello lacessitae, quae prudenterdi proposita periculi magnitudine & vicinitate pelliciunt alias Respub. vel Regna potentissima
in suam societatem aequis conditionibus,& quae' nullam tenuioribus servitutem imponant, aut damnum afferant. Sie ratus Antigonum se-ὶtum ascivit. L. Hoc praeceptum prudenter secuti sunt Iulii it res Ordines Belgii , quando cum potentissi
mis duobus Regibus scilicet Rege Galliae & Regina Angliae foedera inierunt, ut ab iis mutua auxialia & praesidiarro repcllenda α' profliganda Hi
spanica tyrannide impetrarunt.. 32 Excubiae nunquam sint, etsi multa vicina aula ilia. parata sint, negligentius agendae , ne ab 'hoste imparati invadamur. Sic Cleomenes cepi Megalopolim.
3 Ciem emia viciniis inexpectata in xictos
156쪽
ET. POL Ys I . rsrΗosses, si quidem sint illi ingenuae naturae,ex in iis mici isimis solet amicissimos essicere; sin minus,
tetriores Sic Mantinienses ab Arato humaniter
E. Hoe declaratur evidenter nati l arum ampliisimarum urbium exemplo, quasillustris Comes Mauricius Naubvius bello superavit, &iuiuam potestatem redegit, humanissimis 6c beniagnis admodum conditionibus uteris concessis. 34 Tyrannis omnium hominum inFurias Mscelera comelectitur. Polybii sententia. E. Si tyrannorum mentes recludantur, poΩ . sint adspici laniatus & ictus, quando ut corpora verberibus ita libidine, saevitia, malis consulatis animus dilaceratur. Tacitus. Sic TiSerius Imp. deplorat suam sortem hisce veebis. Dii medeaeque pejus perdant, quam perire cotidie sentio. Neroliis etiam moAturi ingemiscentis haec verba re huntur. Ergo ego solus nec amicum habeo, nec inimicum Z Illud quoque liquido ex historiis apparet, tyrannurum esse infelices exi- eus. Sic Dionysius Siciliae tyrannus, cunam utinios annos in Sicilia stupra, rapinas, caedes impune exercuistet, mox infamis, extorris, inops, Alceptro ad ferulam devolutus est. - Similiter Iulius Caesareum aliquot annis in ci' vili sanguine lasciviisset, ac Pompeium melior causa nitentem in acie PFarsalica devici stet, hic sit perbus victor& tyrannus, opinione sua jam Deus, in curia de Senatu non simplici morte interfectus , sed viginti tribus vulneribus confectus, instar ferae in sangvine suo volutavit. De cujus crudeli & cruenta morte ita scribit Ludov. Vsos ad Augus ini lib. 3. de civit. Dei c. 3O.L. Brutus, C. Cassius , & alii ad sexaginta Senatores in Caium Caesarei conspirarunt,ac Idi-
157쪽
APHORIs MI POLITI cIbus Martii in cryria Pompejana eum pugionibus confoderunt. Cumque ei e tremum lethalet nictum Brutus infligeret , exclamavix Cetiari συ τεκνον εμον, quem filium appellabat quia Glii loco eum adoptaverat,'cum aruspex qui laCaesari praedixisset, ut sibi ab Idibus Martii cavo rer, & ille contemto ejus vaticinio nihilominus' ad curiam se conferret , occurrentique aruspici diceret. Ecce Idus Martii venerunt, Venerui quia.dem,respondit aruspex,sed nondu pr terierunt, ac eodem die viginti tribus vulneribus in curia confossiis & trucidatus est. Tyrannum non tantum belli , sed etiam pacis tempore capere & occidere fas.
E. Sic Christiernus XXII. Rex Daniae, suediae
et Norvegiae, cum propter tyrannidem a subdia eis regno ejectus esset, cumqueanno adjutus auxiliis et copiisCaxoIiRImp. cujRs sororem habebat in matrimonio, instituisset Daniae regnum Vi et armis recupia are , a propriis subitis proMigatus et captus est, et 22. amos in carcere
. Sic recte Valerius Publicola lage statuit apud Romanos fas esse Plutarcho authore) ry ann dem appetentem indemnatum opprimere, perincunbrique immunitatem a caedis crimine fore. 3ς. Est prudentis Imperatoris, quum non pO-- test hostem repellere,aut illi occurrere,se tuto in loco, contemptis Vulgi querimoniis tantisperi munire, et continere, et praesertim in metropoli servanda laborare,dum majores vires colligat, et hostipar aut superior es Possit.Quod illi quidem est quamprimum curandum,atqde ita cum exercitu ad-animos suorum confirmandos
primo quoque tempore hosti obviam eu
158쪽
Ex POLY3 Io. D dum. Πc Antigonsu Cleomenem repurit. 37 Numquam superioris loci opore nitasti stibus est concedenda, ut illi nimirum sina lux sine vi Ioeum hujuscemodi occupare , tanquam pollea quam conseenderint , lassi et imis Pares futuri , ac proinde facile vincendi et dejiaciendii. Sie Lacedaemonii a cisacriauibiu victi tu
Praelium ad VVimpinam reliquit memoriam Marchioni Duriacensi i Praelio ad Pragam in monte albo victi sucit Boliemi cum Ungaris
38 Nimium praeceps Regis aut Imperatoris vices de regno suo fuga integram victoriam ho ni reIinquit; quae saepe parvis occasionibus et in insperatis postea oblatis, vel eripi tota illi potuit .. vel minui; et regio diguitasque recipi. Cleomenis fuga damnara. E. Proh dolor novissimum exemplum est urbs Praga, quae dum in alias habet regimem non eradiam Praecipitanter relinquenda, ut dicit Tacitus, nam inde victoria holli data, et Bohemis libertas adempta est. I 61O.
A usa belli a belli principio differt. Est enim
causa ratio . quae in dcliberationem de bello suscipiendo proponitur, facitque ut bellum decernamus: Principium vero belli est prima in bello jam decreto actio hostilis, id est, in hostem tentata. utraque vero distinguenda , et in bello. justa esset debet. 2 Iniquae conditiones, et vi necessitateve extortae potius quam jure ullo belli et aequitate
159쪽
1 4 Apiro RISMI POLITI cImaguorum inter utrumque populum bellorum postea causae: ac proinde videant victores ne victis nimium duras & iniquas conditiones imponant S ferant. fuerunt secundi besii Punici
. E. Sic Ludovicus Flandriae Comes cum Garida vos diutissime bbsesses fame ac inopia ad deditionem compulisset , acerbissimas conditiones proposuit , ut scilicet omnes laqueo in coialum inserto supplices ad se venirent, postea d oreturum se quid agendum foret. Quae conditiones populum in tantam desperationem addux runt , ut quinque circiter millibus militum armatis ex urbe prodeuntibus , Comitis exercitus, go. millium hominum fusus sit, ac prostratus: . Parta victoria caeteras Flandriae urbes praetet Audenardam imperii sui finibus adjecerunt. B din i I.de Repub. e. penul. 3 Nimia alicujus cum hostibus familiaritas ἡum de proditione facit suspectum. Itaque curandum, ut quos inter hostes maxime timemus, eos, si fieri potest, iam iliares nobis habeamus raut1 altem cum illis saepe communicemus. Sic .Annibal redditus Antiocho suspectιω. Praetextu legationis res vicinorum 8c eorum quos nobis hostes futuros suspicamur , exisplorandae. Sie Romani avaratum Antiochi spe-c tali sunt. n Nimia felicitas 3c in coeptis prosper succes- . . sus nos facile ad bellum non necessarium suscipiendum impellit . Sic Carthaginensium s lixμε- cessui in Hispania eos impulit ad secundum bellum. Punicum suscipiendω m. 6 Quandoquidem peregrini facile film; in digenis invidiosi, cavendum est peregrinis , he' 'quam invidendi aut male de se suspicandi ocea-
160쪽
Ex POL varo. II sonem dent , vel nimia libertate sua . Vel cum hostibus indigenarum familiaritate. obc Annibaci rud ns πιι Antiochum. Hic aphorismus dignus qui notetur ab omnibus, qui feliciter peregrinari cupiunt,ne non solum invidiosi, sed ne inimicissimi cum amissione vitae apud exteros reddantur. E. Extranei ergo colere debent magistratum. sub quo vivunt. Sie Ieremias ad Iudaeos exteros, qui apud BabylonioP detinebantur captivi, scribens, praecipit. Quaerite pacem civitatis, in qua migrare vos feci illuc, ω orate pro ea ad dominum, quia in pace ejus erit pax vestra. Ierem. cap. 29. Sic Tertulliani tempore ut ipse testis est in Apologetico c. 3 o. & 32 in Orabatur pro magistratu in hunc modum , ut huic vita esset longior , tranquillum imperium , domus Sr arces munitae, validus exercitus , fideles consiliarii,
obedientia subdiIorum , aetas pacata. 7 Magnam novo exercitus imperatori autoritatem conciliat illius tum animus omni a Va-xitia manifeste vacuus,tum strenuitas aliquo novo coepto factove ostentata. Sie Annibal com
'E: Sic valde liberalitas Illustris Mauricii Comitis Naubvii commendatur , illique apud hostes etiam gratiam conciliavit. Nam cum Steen-vvicum oppidum armis & vi subegisset, hostibus etiam prKter promissionem, Omnia arma,equos,
aliaque mobilia jure belli sibi acquifita benigne reddidit.
sic commendatur' Constantini Chlori patris Constantini Magni liberalitas atque beneficentia. Hic dixit publicas opes melius a privatis teneri , quam intra unum claustrum coh beridccustodiri. Hinecu paupertas a Diocletiano Im R.