장음표시 사용
251쪽
. 2ψ Magnae publicae itie utilitatis gratia, licere Principi naen actum dicere, putant homi ncs profani: uti Darius hic: in libro de Repub Pla-' Io. Christiani vero negant, e merito. E Nam mendacium dicere est vitium serv le. Igitur princeps qui promisibrum datorii inam mor contraria facit, servilem assilmit naturam. Ilinc Sapiens Prov. Ι , dicit, labium mendacii non convenit Principi. Contradi en noThessalus ad ea quae vellet efiicienda via maxime compedia arici arbitrabatur, pejerare, mentiri,fallere. Si misplicitate de cadore pro stupore habebat. perjuros inaustos, sui limites, ut iisdem artibus munitos Verebatur :justos bonosque contemnebat. Pci sarti in & Medorum lege cavetur, ut si quis ter mendacio abusus fuisset , illi per omnem v tam silentium indiceretur, nulloque magistratu aut honore dignus haberetur. Artarxerxes adeo mendacium aversat s fuit, ut mendacis hominis linguam triplici clavo assigi jusserit. Augustinus in epistol. ait r Mentiri non licet, nequidem pro Dui laude. Iemitae monachi hodie pertadent summis Capitibus, licere fidem datam fallere,& conistra scripta contra juramenta agere.
1r Simulare tamen &dissimulare, item tacere quaedam, publicae utilitatis causa, licet principi & privatis. Ex utror-mque, id est cir fiano- profanorum sententia. E. Ludovicus XI. Rex Galliae, filium suum regem Carolum VIII. noluit plus Latini sermonis discere,qua U.haee verba: nescit utare. n sit regnare. Guicciard. in hist Italica refert de Alexandri VI. Pontificis,& filii ejus Caesaris Bo simulatione hoc proverbium fuisse usurpatum incuria Romana: Pontificcna nunquam cu-
252쪽
Ex HERO DOTO. 22scere quod faceret, Caesarem vero Borgiam numquam facere quod diceret. Lipsius in epist. scribit de denato Rege M. BritanniaeIacobo:Illud bonis auctoribus habeo, I COBVM,Regenta Britanniae sumimum esse artificem simulandi & dissimulandi, si quisquam umquam fuit. suspieio de illegitimo Imperio, vel Imperatore quamprimum de populi animo tollet da , ne rebellione ut conjurationes statim seis quantur in suspectum. De Magis Prexactem sibi conciliantibus. 27 Ad tyrannoru arces &praesidia occupada, di penetrada,prodest unu quepia ex illoru famili ib. vel in conjuratione esse,vel salte iter & uJaad tyrannum patefacere, ac primum praesidio &custodibus occurrere. Doseptem Persis in Smerdis Magi eubiculum ingredi mibus. E. Turcae nunquam arma sumunt contra aliquem e sanguine Otto mannico, nisi aliquem caeeadem familia prius habeant exercitus sui Duce. 28 Monarchiam tria maxime reddunt hominibus odiosam: Ingenita omnibus cupido libertatis & juris cum caeteris civibus aequalis.'Ipsa monarchiae potentia , cui facile inviderit alii e Ipsorum denique Monarcharum ex praesentibus bonis insolentia in alios , dc praesertim subditos. In oratione Ottanis conra Monar
29 Ex omnibus Reip. formis etiam bonis opintima est Monarchia. Pariisententia. E. Dio lib. 44.. Equidem Populi in Republie.
principatus speciosum nomen habetur,videturque ex legum aequalitate non plus uniquam alteri tribuere , Verum reipsa comprobatur, nihil ei cum sua appellatione convenire. Contra
253쪽
,1ς A p HO R ISM I P L I TI c rmonarchiae nomen auditu dissicile, penes unum , tamen summam Reipub. esse conducibile omnium max ime est. Facilius enim unus quispiam vir bonus, quani multi, reperitur, quando proin hos multos esse consentaneum non est. Ac si quis .etiam vitiosus solus I imperium teneat , tamen pluribus sui similibus anteferendus venit. Cu)us rei fidem facere possunt res gestae Graecorum &Romanorum. Nam & praestantiora longe M .pltirasub Regibus, quam sub populari imperio, urbes ac privati cives beneficia adepti fuere , &adversa minus in dominatum unius quam in plebeia cadunt imperia. Accommodate praestantissimus Graecorum poeta cecinit. --εις. ρον ἔσω Multos imperitate malum, Rex uni
3o In paucorum etiam bonorum imperio sunt omnia plena simultatibus & odiis mutuis . unde caedes 3c seditiones. 31 In populi imperio mali dominantur , &rerum imperiti judicant ; unde magna rerum confusio dc perturbatio sequatur necesse est.Da- .. xii sententia. .
Ex tribus bonis Reipub. formis pessima est Democratia. uegabas oratio. Regna raro justa ratione , id est absque
fraude vel vi aperta, vel cohjunctim absque utraque homines novi primum consequuntur,iahia est regnandi sibiduo. Demodo es Darius.
E. Sigismundus Imperator non inconvenienister dixit; Mirum esse, cur omnes recusent eXer-Cere artes, quas non didicerunt , cur imperare . nemo recuset, quae ars sit omnium dissicillima.
Regnum Bohemiae vi aperta invasum, Austriaci
254쪽
HERODOTO. Σιγsibi acclvisiverunt. Adolphus Egmondanus, qui patrem Arnoldum Geldriae Ducem, carceritaeistro inclutum sex annos detinuit, ut ipse impera xet, inquiens: quid malum t pater alibi imperet, qui totos quadraginta annos omnibus praefuit. Aquum est, ut nostrae quoque jam vices sinim ecfliud admisero , quam de pensione trium milis Ilum, sic quoque ut pater tota Geldria cedat, a que adeo excedat, nec unquam pedem ineam rein 'ferat. At miser juvenis Gandavensibus militans, interficitur in obsidione a Tornacensibus. 34 Ad conservandam procerum ejusdem Reipublicae concordiam inter se, operaeprecium .est, ut alii mutuo in aliorum familiis etiam ex edicto publico conjugia quaerant. Lex inter sex rimos principes Τersidis. E. Venetorum statuta, quae z I a e c. jam annos florentem Rempub. in libertate conservant,. nulla inter patricios Sc plebςjas matrimoniorum commercia concedunt , nisi sorte ampla dos natalium vilitati subveniat. Hinc cum a liquo patrum decreto,patriciae dos mille sexcenistis aureis definita sit , plebeam si Nobili jungatur bis mille conferre necesse est. Accedit alia ratio, ne aristocraticum illud imperium plebeis an finitatum vinculis mutetur indemocraticum: Et ne promiscuae sanguinis confusio mores quoque confundat.
In Regni; ver Repuspublicis bene constia tutis debet esse certum & ordinum sententia
constitutum tributum,non autem arbitrarium,' quod ab unaquaque illius regni provincia Recvel Reipublica exigat, ut lubentius solvatur, si que certior redituum publicorum ratio. Parii
Moderatum autem esse debet pro cujusque
255쪽
'xII A p uo RIs Mi POTITrct regionis opibus vel egestate . ut populus tondeatur , non deglubatur. E. Tiberius inauditae alioqui crudelitatis tr i annus AEgypti praefectit in acerbe increpabat , quod graviora tributa, quam Iussus erat , ex eississet e Tonderi meas oves inquit , non deis glubi volo. & Alexander Magnus dicere soleis bat, se eos holitores odisse. qui radicitus stirpes exscinderent. Pessime. audiverunt Romani
magistratus quod Iulio Caesare intersecto cum armassinua pro liberia te e sient , singuli cives vigesimam quintam omnium bonorum partem dependere jussi sint , di hoc amplius Sonatorii ordinis omnes in singulas suarum arduum tegulas, sex asses. Octavius Augustus Carasar ratione sui nominis habita octavam onis . nium bonorum partem a libertis tributi nomine exegit & accepit. Lipstidia de constant cap. 13. Dio reseri, Tiberio Imperatori roganti, quam re Illyrii ab imperio suo defecissent, recte resp o sunt esse: Quia ad subditos vestros, non canes , aut pastores, sed lupos mittitis. Prudenter petat. Tiberius diceresolitus est,adulterinum e se aurum quod ex subditorum lachrymis provonii , quoa subditi exhausti injustis exactionibus lachrymantes pendere cogunt M. De Eduardo Angldi rege Pol. Virgil. in hist. Angli. refert , Cum ingentem auri vim ex tributis redactam ad se asserti jussisset, vidisse malum daemonem se dissima specie pecuniis insidentem e eoque sp e. ctaculo territum pium regem praecepisse, suum
cuique reddi. Vere enim contra naturae r
tionem inhumanitate ista, ne quid sinistrilis dixerim , peccatur et nec absant aliquando poenae ab exactoribus. In Gallia Carolo U LNSe , rerum Venalium vicesima indicta erat.
256쪽
Ex HERODOTOaidonus urbes detrectabant. contra regit mi nistri nitebantur. Cum igitur Pariliis in foro olitorio scemina quaedam nasturtium vaenum exposuisset, coactor regius obulum postulat ;muliercula ad astantium virorum auxilium proinvocat: eoncursu facto exactora turba Hppres.sus , obtritusque est. Inermis plebs ad aedespuis. blieas impetu sertur, de)ectis foribus arma te in laque corripiunt : exactores , redemptoresque quoscunque urbem pervagati deprehendere poterant , plumbeis malleis consecerunt. P.
Q Thesaurus publicus, quodque in eo aurum M argentum ad publicas necessitates 'reservara debet, ineliustin fidelias, vel laminas contusum, aut conditum , aut liquefactum asservatur , quam in moneta jam cula : nam tunc minus facile pater furibus , vel expenditur. Ea suis ratio asservanti regii thesauri in Perside. 38 Limitaneae Regni, ulli Reip. regiones non sunt tam gravi tributo qua meditullianae, onera dae,quatuvis opuletae, ne fatigataeiebellet & desciscat. Pe trispo ιlu auos eria Darius minime tria batarios fecit,quoniam erana limitanei, uti Colchilisthiopes.
E. Gotricus Daniae Rex. Gothonedum Get mani oc Itali vocant cum Frisios oppresta libertate, sortunis cunctis ablatis in turpem misera mis e fortuna adegisset, tributum quoque annuuinjunxk:quod maxime fecit, ut servitus illa diuturna non esset.AEdificium, cujus longitudo erat ccxL.pedum, XII. paribus spaciis maceria diremis piis distinctum struxit, ad cujus caput quaesio, cum tributum pendendum erat, considere jus sus est. Ad finem vero clypeus concavus ex aere
locatus, in quem singuli Frisiorum tributum
257쪽
13o APHORISMI POLITICI soluturi num una conjiciebant: cujus cadentis sonum si quaelior ex longo intervallo exaudiret , in solutum cedebat, sin minus ; regio qui dehi fisco ille accrescebat, sed qui secerat alium atque alium.majoris ponderis eodem conjicere Cogebatur , donec tinnitus quaestoris aus/s feriret. Addunt alii, auri & argenti usu omni in corporis cultu vetito ad vimineos torques. similiaque
servitutis extremae argumenta eos lata legere-
degisse; praefectum dedisse, qui in servili obsequio
& operis miseros detineret; ostium in aedibus ad Septentrionem unum habere jussisse, humiliusquam pro statura corporum : cum, ut jugum quotidie turpiter subire, tum ut exituri inflexo toto corpore regem Danum serviliter venerari viderentur. Quis ex novae sapientiae Doctoribus non diceret,bene provisum ne animos tollerent
Frisii , omnia aὰ infringendos spiritus instituta erant. Sed iidem erectis talibus injuriis ad libertate animis,cu arma raptim undiquaq; collegis- .sent, Danorum prς sidia pallim opprest erunt, aut finibus suis eiecerunt b. Emm. Tosor. Fris.)Cavendum bene tonstitutae Reip. ne proin
pter benesicia in publicum a se collata quisquam scelerum impunitatem consequatur , aut habeat. De ratapherne qui a Vario punitin est. go Ambitio, auri cupido, vel Venerea libido sepe impellunt principes, ut extra sui territorii fines periculosas insidiosasque ad alios tanquam amicos, verum hostes&insidiatores, profectiones temere inconsulteque suscipiant.De Pol era-
reproficiscente adoraten. E. Cleopatra modum neque rei Venereae. neque avaritiae statuere noverat, multa peram- ,
bitionem prodigalitate , multa etiam superbia urens, regnum aEgyptium amore Paraverat, ac eadein
258쪽
Εx HERODOTO. in eadem arte Romanum quoque adipisci Inte dens, & hoc non est consecuta , & suum insuper perdidit: cumque duos viros Romanorum filo tempore maximos sub se redegisset, propter te tium necom sibi ipsa conscivit. Dio lib. s I. C H A N Tartatorum princeps,cum Stephanus rex Poloniae obiisset , in comitiis de Rege creando ipse quoq; per legatos intervenit, prO- ponens istaὶ potentem se esse , & posse myri das aliquot equitum ducere e suis terris,Poloniet tuendae vel augendae. Item frugalem se ac contianentem esse, sine ullis ciborum deliciis sola carin . ne equina in fame contentum. Tertio quod ad religionem, de qua disputari audiebat, Tuus i quit, Pontifex, meus Pontifex esto; Tuus Luth
Si risu excepta Legatio fuerit, nemo quaerat, es. . fuso max. &ecce homine paratu omnia sacra dc deos deserere regnadi causa. Lip. I 2. mon.pol. c. s. t A novo Principe et nondum satis confira malo nihil in quempiam e Proceribus gratio,isium populo, aut potentiorem quantumvis me ritum , vi aperta adhuc tentandum est acerbius, 'sed multa ad tempus illi sunt condonanda. Dariusparcens ad tempus Oroeti. '
Σ Priticeps, qui nascenti vel cresceti imp. nihil addit,pro ignavo habetur.Attosuo oris Dar. vox. 3 Legati exterarum regionum ubique sacrois
Sancti esse debent et inviolabiles. De Persis ab Aristophiside dimissis. E. Perfide Philippus II. Hispantet Rex plore
Eum Mommorancium, Dominum de Montiagny, fratrem Comitis Hornani legatum ab oris
dinibus Belgii ad se missum capite truncari jus let, et Marchionem de Bergis similiter legationis officio fungentem . veneno tolli. Ania
259쪽
APHORIsMr Po Liae I cIAnimo generoso quodnam vulnus gravius ignominia Legati Davidis ab Ammone Iudibrio habiti,& ut per summa contumeliam remitteretur , medium cujusq; mentum nudatum est barba, vestes accisae uritie ad nates- At vindice Deo, shostes victi , in manus Davidis venerunt , urbs Rabba, caput gentis, capta, furori militum relicta Helena Rustorum regina 'a Prutenorum praeside victa, carceris 8c tributo Ium contumeliam lustinuit, illa vindictam rens, legatos a praesidemisibs,. ut amicitiam ste- l. dusque aeternum per nuptias offerrent, vivos & lvalentes omnes sepulchro condidit , utque diutius morerentur, inedia confecit. Hoc flagitio nondum divulgato ipsa respondit, priores qui- dem apud se hospites adhuc haesuros, velle tame se perplures potentioresque super re tanti ponderis conveniri. Dumque eo quinquaginta insta per illustres viri ad genissent, omnes clam cremari jussit. Hae erant scilicet. faces nuptiales. Mox dirmatis sponsalibus , matrimonioque decreto, eorumdem hostium quinque millia pronubis velut eduliis in trillissimam hilaritatem pello ait, δc vino occupatos immeritae neci dedit M . nita vero a proceribus regni, non mollior sed is sanior facta mulier; agere, inquit, juvar, quae nemo hactenus egit exemplum dabo , non acci- aliam. misera facta, miserum non puto mori , modo prius insigni ultione animum satiarim. go non consilio yestro , sed meo facinore evavidam .Helena cum Helena consultatura est. Protiis
nusque sine morbo , ut quasi esset quaedam ui vindictaloetitia, in foedam cloacam insiliens , seipsam suffocavit. 44 Intempestiva libertatis affectatio, aut 3 nrrrarulidemnondum progiua sublatam C utv-
260쪽
melia, & libertati recoeperandae & tyrannidi x liquae tollendae obstant. De Meandrio ostiens a Samio Telesarcho, 6r Tyrannus ab hoste praesertim extraneo impetitus ab omnibus suis& quidem statim deseri Iet. De Lacareto deserto afuis. sis Qui novo armisque recens conquisito imis peris potitur, facile tum ipse quavis iniuria in victos propter suspicionem rebellionis irritatur; tum illi quoque recens subacti populi iueum, siqua datur occasio, conspirant , ut eum ejiciant. Itaque utrique & modestissime dc expa his legibus sese gerere debent. De Olane Persa irritato a Samiis. 7 Transfugis non temere credendum, aut quidquam in bello coinmittendum,etiam fidem justae suae ex partibus fugae facientibus , & sie strenuos adversus partes desertas praeliantibus. Te Tabyloniis proditis a Zonro. 'E. Hujus rei exemplum accidit in Hispanis fluaemi in Brabantia tu.nultuantibus,& ad OG dicies foederatos se deficere velle simulantibus , sest non temere illis Isides etesiabita. - 48 Maximum ad res hostitan prodendas perdendas strategemaeit, si quempiam honoxarum e nostris ducibus apud hostem4lli grati sum habeamus fidum nobis & transfugam , qui nobiscum colludens serio agere tamen credatur, quive vel toti exeretitui, vel alicui hostilium coopiarum parti, vel praesidio praeficiatur. Te Zopyro tran vam se a Dario tante.
I Ongior Principum a suis regnis absentia, eo- tussi inter subditos oblivionem dcconleptum rarit