장음표시 사용
321쪽
29 APHORISMI POLITI cI.vendo nonnihil nocui fiet, transitu enim e3us in Italiain dormientis Pop. Rom. virtutem excit tam . metuique debere, ne acri aemulo liberata , in eundem somnum relaberetur. Vnde Lipsius o Romanis plus nocuit Carthago everse , rua in adversa. Hinc recte cum Forstri. conci oenon in militia modo dc castris salutaris cautio est, labore subigere militem: sed in univerinium inter singulares publicae tranquillitatis tuendar modos 3c hic traditur , expeditionibus bellicis occupatos tenere subiectos popuIOS, ne in alia facinora ociosus ardor erumpat.
322쪽
Livii ossa anno Christi cra ccccxiri Patavii in plan bea ea uia ad D. Iustina a em fuerunt reperta, is insigni pompa in forum judiciorum ad occidera- . talem portem reposita,cum lioe st m- . scriptique i v p. Casaris anno vita ex- cest, atatis sua L x x v I. Merula par. 2. Cosmog lib. .
Vt nuruspost M. Gam titie, qui impie .
vit aures audientium, inforo, in Populo, Orator, actorque cAusarum. Sι inuentu pis Livium nedum est ulluσ,em . cujus ore in rebus bellicis terribilem Dur tum dederit tuba,nec ut vaticinor, ex Au cujus ore datura est, post multa et AEmμ-
mr L ivitas. Lactea quadam ubertate aι-ctionis divinitusfacundus, amam virtutum, osor vitiorum, rerum togi, rerum .
323쪽
. Laxioris licet Hli , egregia tamen eti-quentia is frustra Patavinitatem sa
pere cretitus Historicus. Dempsteru S. Lips lib. I. Polit . monit. c. tali. Alphousus Rex Neapolitanus legit a due: Livium Caesarem maxime , nec dies fuit, ue familiares tradiderunt, quin his inversaretur. A G. N o R u M Imperiorum initia , quanquam saepe fueriint exigua , atque hominum judicio ipsa ex sese contemptibiliat, semper tamen aliquam extraordinariam, & peculiarem Dei deprimis illorum imperiorum conditoribus , Sc generalem ejusdem Dei de genere ipso humano
curam & providentiam ostendunt , certissim que utriusque testimonia continent. Sic Romani
Imperii initia ct sordida ct insperata, ct generalis r peculiaris providentia Sei degenere huma
E. VENETAE Reipub. Iniitium incidit in ea tempora, quibus Roma indomitarum natio num impetu, quae quasi Orbis sua spolia inde repetitum venerant , de suae opulentiae & dominii fastigio dejecta est : qua tamen gravi pro- cella nihil calamitatis novae isti civitati assii- sum est. Ubi Attila vastitatem Italiae faciebat tum hi sedibus suis exuti , primicintimos i*os
Hadriatici maris sinus , paludesque Occup .runt. mirabilis urbs non dominationis , sed falutis defendendae ergo condita et cives armaqu* fugerant , procul habendo animum eς situ loci ad mercaturam & navigationes , ut divi.
324쪽
Ex L TU I o. divitias cumularent, applicuere. Vnde factuna ,
ut. D E P providentia hoc optimatum impc xium sanctis moribus eo excreverit , ut huic Reipub. post mille ducentos annos non illapsa fuerint mala, quibus perturbata atque eversa est ROMA. Scit liquidem Veneta I publica, civilibu & militaribus legibus florens , sumere dc po nere arma: scit perfectillimis suis constitutionibus pacem non arma; quietis conservationem, hon imperii amplificationem esse fundamenta Reipub. duraturae. x Florentium imperior γ' ruinis Deus ututur ad alia Imperia , & praesertim magna , iri orbe excitanda ; ac proinde haec fere non ex Θ- .riuntur , quin illa priora ruant Zc evertantur. Sic ex Troianorum Imperio eυerso De 1 multa alia ad caυit. E. Ruina regni Lusitaniae fuit accretio' Hiis spaniae, cujus potentia hodie tam magna & Oni- . nibu&suspecta, ud vix rex Hisp. se moveat, quin universus orbis, omnesque gentes arma induat.
Nulla fides regni sociis: itaque semper inii'. da est duorum in eodem imperio eodem tempore Principum pax conetordia. . sic Romul Remums atrem oecidit. Idem Romulus Tatium
E. Cum Croesus Lydis imperaret ,& fratrem. inconsortium imperii assumsisset, quidam ae-- cedens ex Lydis: dixit Omnium in terra bono . Tul* authos est sol; neque qaecquam exra et in terra Sole non illustrante; at si semini Solos
'rent periculum immineret,. ne omnia' conflain. grando pessum irent.
Alexander Mag Darii Legatis respondit' ',' cum peteret ab eo admitti in dimidietatem x iuni i modum duobus Solibus non posse τegi,
325쪽
α98 APHORISMI POLITI cInec regna duos reges saluto terrarum stlatu posse habere 4 Rudes ac seroces populi prius meliusque Religione, quam legum metu cicurantur,. M in mutua societate, officioque suo continentur et verum proximum est post religionem inter eos constitutam jura quoque & leges iisdem aequissimas scribere. Me Romulus primum sacra, deinde iura condidit collecta a se multitudini. E. Oehin Artaxerxis filius, percunctantz fili onatu maximo, qua industria, quibusque artibus Tegnum per tot annos tutatus esset, ut ejus rei sciens factus domesticum exemplum imitaretur. Pietate dixit in Deum, justitia erga hominer.' Pop. Romanus omnes quidem virtutes, sed omnium maxime justitiam atque fidem colem. do, tam publice, quam privatim ad tantam diagnitatem pervenit. Itaque Virgilius cum alias, artes, aliis gentibus concedat, Romanis Reipubis regendae scientiam tribuit dum ita scribit:
Tu regere imperio populos Romane memento,
Parcere subiectu ,-debellare superbosi . tia tibi erunt arteri pacique imponere morem. Plutarebus ἱn vita Romuli: - Romulus IuIium Proculum virum inter primae nobilitatis patri- . eios, ire just ad Romanos, ut iis dicerer, fore si fortitudinem, temperantiam justitiamque e luerint, at omnes mortales potentia superaturi
- s Vt novis Regibus veneratio, di augusta durnitas apud populus illi subditos, praesertim grestes adhuc et feros, accedat, est Regibus alia quis externus decor ex vestitu, satellirio, comuτktu circumponendus, ac maxime qualis in vi-
326쪽
rum majestas babetur sacrosancta. Sic Romulus Avaritores, id est, M. Lictores, fessam cArulem, tu impra textam D sit ab Hetrusis. E. Henrieo Polonorum regi Lutetiam intran- .li, jubet Caratus Ix. Gall. rex, sestivissimi ut auis licorum civiumque occursent. est omnis juvenum elegantia in apparatu. aureo hic panno ful- vescit, argentio ille inalbescit , serico alii varie induuntur. cuncti fulgent, unquent madent xeferuntur ista Valesior armatus, inquit, intra- re volo decente victorem culta. veniebat Ru-pella redux sed ea non expugnata) censebityr iita. mollities in manubiis triumphi plerique vero ut nuper moscho, sic roti nunc pudore suffusi , stricum ferro mutant. Valesias in ferro Lut
etiam intrar-- Ο quam reverenter Poloni regem situm exosculantur suis principem in armis alia siduum non vereatur inermis & nudus . ,
Sositus in vita murici III. Sed egregie sesellit gentem istam opinio, dum Equum e stragulis
Germanicus apud Tacitum laudatus libr. L. annal.quod visu & auditu juxta venerabilis,cum magnitudinem et gravitatem summae fortunae retineret, invidiam et arrogantiam etageret. 6 Quae regni Metropolis in .novis Regais e Imperiis. designatur,est ampla condenda,et diei munitionibus firmandat et ne illa urbis amplitudo vana sir, adjicienda multitudo , . vel ex victorum populorum multitudine , vel proceriabus in cam translatis: vel vicinis ad eandem ex- multa benignitate, et privilegiorum prierogativa invitatis.&c Romulus Romam auxit.
ν Collectae multitudine promiscua , ut cor
327쪽
3Oo AF HORISMI POLI Tle Ipus illius consuluin ordine inter secqaiestat et Goli ereat , vivatque tum inter se concors et tranquillulu, tum adversus extraneos hostes tutum, est ex ea multitudine primum Senatus
deligendus qui pacem domi tueatur Delude milites qui bellis vacent, describendi. Sic
Romulus Senatum Centurias e quitum conscripsit.
. E. Vnde . Senatores apud Romanos veIuti. praesides dccustodes justitiae tantae auctoritatis fuere , ut si Populus regem aut magistratum quempiam elegisset , id sic ratum estet, ae si ienatus auctor fierur. Leges quoque, a Populo latae haud aliter ratae fuerunti; quam si Patrum consensu. approbarentur. Alexander ab Alexandr. libro I v. geniat. dier. cap. 8. Theopompus Rex Lacedaemo Iliorum, eum. Ephoris imperiunt daret , & Senatus auctoritatem laveret uxori quaerenti , cur suas opes a Senatu imminui paveretur respondit: Ista quidem ratione itabiliores & magis diuturnas Qre imperii vires simile praeceptum legitur in vIta M. Au relii Im peratores dum inquit. Nulla re maingis gloriari animosos & generosos Principes
decet , quam 'quod viros strenuos & milia ares , finium propugnatores , viros insu per egregie prudentes,' Reipublicae consiliarios& gubernatores habeat. 8 Magna Imperia non nisi ex vicinorum ruinis primum crescunt : quibus in stam potestatem subactis , aliorum populorum et-jam remotiorum ruinae sequuntur .& ab
iisdem imperiis fiunt ; Ac Procide vici- .
328쪽
ribas emergenti illi potendiae& futuro terr ri mature sese opponere. Sic Roma crevit. E. inamaruchi AEgyptum 3c Syriam treis centos annos tenuerunt , magna scientiae militaris fama, S: vicinorum populorum terrore. Quippe domesticum militem legebant. a prima pueritia , ac pene infantia raptum ad arma atque oeducatum multa Victus ab '-stinentia , tolerantiaque laborum & militarium operum ex actione eo rigidiore , quia& ipsi duces ante tolleraverant. In demortuorum locum succedebant. non filii, aut sanguine propiores , sed quos indoles & corporis animique robur bellicae fortitudini idoneos
fecerat. Hi , quorum numerus I 8oΟΟ nota a excedebat , invicta bello manus , vicinas naistiones domuerunt, Arabes fregerunt, in praeliis cum Turcis aut raro aut nunquam succubueruut, donec anno IV 8 a Selymo Turco Mmilitia 52 nomen Mam aluchorum extinctum
Turci, publica orbis lues , solss ar' is Sc
militia in tot regnorum excidia evaluerunt. c X L IO equitum , quos Spahos vocant, perpetuo alunt ; quorum L xx xc Iz in Europ. ufinibus , L x c I γ in , Asia continentur. Iis
agri Timaros dicunt assignantur , ex quorum proventu equos in bellum expeditos suis. stentare queant. P nec ob iis quidquam regiis thesauris decedit. Reliquis, qui xv c Id cen sentur , aere publico stipendia persolvulitur. Pedestitum copiarum robur in praetorianis , qua 'vocantur, situm est. Hoc robore invirium hactenus Turcorumviapertu stetit. Veinλ t
329쪽
io2 Ap ΗΟR IMI POLITI IVtinam essent vigilantiores Germaniae principes , quibus illud imperium ereptum est , ut
quo a intestinis suis dissidiis dc nimia militum lia
centia 3am ad cuinam propendet imperium , conjunctis viribus irent principatum. At quae consilia Z cum iam Hannibal et ante portam , tu Rc vix ferrum nedum aurum adest , quo barbarus miles averti postet. Norunt hoc Turci. Cum Mahumetes vereretur, ne Occidentis Principes Constantinopolia seo enae auxilia stib- mitterent , S- fassa ei his verbis metum, dempsisse dicitur : Nosti, Domine , Italorum Principum polyarchiam facere, ut anare hi sint, nec concordes este possint. Multa quidem illi ratiocinantur, consultant, decernunt, sed horum nihil aut parum exsequuntur ; dc quod hodie volunt, eius cras poenitet. Georg. raucra Protoves. III.hist. Constant,s Magna Imperia armis potius & bellis in viis cinos, quam pacis artibus Sc concordia cum Wi- cinis firma et immota crescunt : Itaque illa solent maxime rei militari se suosque cives addic
re , ea. 'ue artem exertere. Sic Romana res crebit.
E. Roma urbs super arma sun data, armis prΟ- vecta, armis stetit. Ex facili hoc fuit, nam primis suis initiis Assyriosum & post Persarum Macedonumque arma procul habuit : contra cum Italia in plures populos, quorum quisque sui juris erat, divisa esset, facile ei fuit, quosdam armis
alios laeder e et societatu continere, ne incipienti, dc deinde adoleicenti potentiae intercederent. Hoc pacto crevit ROMA, tantam qua gloi iam a re militari adepta est: verum ti florente militia sciviilet e re sua fore non negligere civilia initi
ruta, haut dubie suilla via non ad interitaim sed
330쪽
. aet conservationem Reipub. Eapropter a stis arnsis 'quasdbremispotentia: pacissitassiopam via ms cuim ct diuturnum est imperium.. Vana est sine viribus ira. Itaque quantum
vis injuria sit imbecilliori populo facta, illa tamen ab imbecilliore est vel dissimulanda: vel de-
musa vicinorum viribus adjunctis sui pares esse possint potentiori ' uleiscenda. se Ceninenses PrAEcipites a Romulo victi. E. Cum anno is34. Clemens Papa sententiam t ulisset contra Henricum VIII. Regem Angliae, quod male divortium feeulet cum Catharina Regina, quae matertera erat Caroli V. Imperatis eo quod illa prius fratri Arturo desponsata fu&xat ducta Annassi olenta. Rex continuo decretum fecit,quo se per Angliam ecelesiarum caput proximum a Christo pronuntiavit . I capitis poenam constituit , si quis Episcopo Romano
supremam potestatem ecclesiarum adlcriberet, tributum etiam annum Petri nummum V
Cant) Romani Pont. quaestori solitum dari denegavir, sacrorumque templorum bona Episco- Patus Canoni catus,abbatias & alia beneficia ecclesiastica partim sibi vendicavit , partim inter Proceres et nobiles regni sui distribuit. Testium nostrum, nec auditis querelis, imo de capitatis proceribus, tulit injuriam Hispani: at dissimul tis ant actis , adstitis ex Anglia dc Palatinaruauxiliis, egregie se ultum ivit in Regem Hispan. 'II Novi Reges &strenuum quidpiam praeseristim in bello gerere debent, quo se novis subditis
commendent : Scierum a se strenue gestarum magnificam laudem et monumenta relinquere.