장음표시 사용
331쪽
3o4 APHORIs MI POLITICIE. Novum exemplum habemus in Victorio. sol ge Pod. Ula lista ορ, primissimo regni adita Mosco vitas ad scabell, habuit. Lectori onero m. storiam rei a nobiliss Petricio descriptam , aqua non nisi cum augmento doctrinae abibit. ιι Qui populi persedc singuli sunt vicino hoste imbecilliores, pessime sibi consulunt, ω exitium suum accersunt , dum singuli Sc seorsiimadversas eum bella suscipiunt oc gerunt. Iidem autem conjuncti & collecti facile eum Vincunt. . Itaque incietas, & unio illis omnino servanda est, si modo salvi esse velint. Sic Anciares , scCrustuminii, sie Ceninenses victi. Sic Latini a Tarquinio Priscosinguli domiti. E. Graeci sejuncti si e deIexi. Nostro sarrulonioner Ge. maniae dilanitae exitio sibi fuere: nupere, L Uscuses conjunctiones, dum seorsim contra pacta inexercitus iverunt , suae ruinae fuere auctores. contra , pro aris & soris, 'L xx annos Sc amplius unitum militans, Hispanum viribus longe superiorem subvertit; S: hoc vigilanti Auriaci Principis ocul Ozi Merho proditor patriae etiam ab hoste ipso, cui eam prodit, necatur. Sic Tarpeia cccisa a Sabinis. i In medio certamine, laborante acie, vota Iegitima Deo pro victoria concepta postea a vi- . ctore sunt Deo reddenda. Iovi Sta tori votum perso it. Is Mulierum utrique aciei notarum & dilectarum interventu saepe bella gravissima soapiuntur. Sic Sabhrae con ciliant Roman os ct Sa
Legati jure gentium saerosancti. Itaque Propter eos violatos juste bellum suscipitur. Sis. alapius occisis MLaυiniu. . a. Livius.
332쪽
Ex Liv Io. IosLIVIus libro o. ait : Violatur jus gentium, violatione legatorum, & violatione induciarii. 17 Celeriter vicinorum populorum contra. - uos motibus, incursibus,bellis&injuriis est occurrendum. Sic Romistus Fictinatibus er Veiis. Alioquin enim in contemptum apud eos adducimur, & illi audentiores fiunt. Sic Tullus Sabianor pra occupat. E. Notandum contrapi aras Dunere aῆυ,
qui obe ando a Gadibus in Hellespontum fere Danicum, quas non faciunt incursiones depraedando naves,quas non injurias regibus & populis maritimis inserunt Z celeriter tamen lis erat resistendum & primet vires in cineres redigendς modo illi audentiores facti a periculis, & po tentiores a nostris spoliis, nostris gladiis mypig .lant, nostris navibus nos insestant; ne 'in una. inde contemtus , sed extrema Reipublimitiae
imminet ruina. in VIS Vim populi vel in regiones nostras sunt transportandi dividendi vel agri sui parte multandi vel firmis coloniis in eos deductis continendi. His enim modis tribus sit maxime, ne illi facile rebellare possint. Sic Romani et
E. Addiderim quartum modum: nim; veIpu- nepatrio sto Iunte ieiendi. Hunc nio dum observat Hispanis, traiiciendo Mauros &Iudaeos e Lusitania in Africam. Fer inan II. Imperat. victos Bohemos exuit terris, &in exilium abegit , eorum loco ex Italia & Hispania colonias reponens.
I9 Novis & dominationis insolitis populis
ac ferocibus, eorumque praesertim Proceribus, fere intolerabilis est primorum Regum suarum
ostra, superbia, δἰ comitatus, si quem habς ζ
333쪽
terribilem inbditis. Itaque ab illis propterea oc
nemptulisibi circumposuerat in pace , bello.
E. Dexterius inemplum non invenio prae Henrico III Gall. in carcerari & curavit ; utque terribilis esset in conatibus luis tyrannicis , ad
scripsit satellitio suo χLvcrudeles percu res sesquos appellabat Coi pD;arretes, id- est, poplitum amputatores. 9 Horum opera usivest in trucidandis binis , ut habent Ephemeri- .des et Deinde iidem ubi intelligerent quendam non adprobare regis facta, clam eum abiei iis c Pite e medio t'llerent , pro capite praemium Constitiuum erat , corpore in flumen abjeisto. Vnde Ligeris dc Sequar a fluvii visi sunt abundates saepe multis nudis hominibus , qui capite
truncati non dignosci poterant: quilibet vero ex. suis aliquem perdens tacite hoc martyrio, iubim. tum obiicere poterat ; metu tamen similis martyrii tacere necesse habebat. His actis odi um populi & tandem monarchi lethales manus ex Perro est.2o In novo Regno seu Principatu caveant Proceres, ne plebem impotenti fas b, aut saev tia, aut inhumanitate perterream, vexerit, aut irritent. Facile enim tunc seditiones, Sc quidem
periculosissimae, nascuntur. Sic Senat in popula defert ius eligendi Regem. ' . E. Factus desae ricies Albani non solum sediistiones conciere in Belgio , sed ipsius Domini , Hispan. regis ab dicationem dc ejurationem ,
Contra inansuetudo animi, oris dulcedo mo rumque luavitas Illustris Nabilabica, quae
universa sere jam in Belgio felices sedes habet , Populum Belgicum ad se traxit, dc indies trahit adhuc .
334쪽
E x L et v x o. 3or adnue, ut gens haec meritis Principis FREDERNCI-HENRIBI mora , filium GuILIAt MuM succes sorem Patri , quem DEus florentem &triuinis Phantem longes annos velit, n ominarit deis signarit. Anno i ,3 I. M. Aprili.
Timoleon laudatus dux , qui Dionysio Sicilia . ejecto in illustri gloria vixit, de quo ita Probus. Nihil unquam neque insolens neque gloriosum ex ore ejus exiit. mi quidem cum suas laudes Praedicari audiret, nihil aliud dixit, quam se m
ximas in ea re Diis gratias agere, quod cum suciliam recreare constituissent , tum se possimanum ducem esse voluissent.. Fastuosos vero principes Plutarchus taxat ita commentario ad Principem indoctum. mi mentem non habent principes , inquit, unperi tos statuarios imitantur, qui exisΗmant colos. sis suos magnos &venustos futuros , si tibiis quam maxime diductis.& inflatos Ac hiantes s cerint. sic isti et gravitate vocis , et torvitate a spectus, dc morum asperitate, et insociabili quaciam vita , dignitatem er majestatem impera
α I Regum electio fit Senatus et populi communibus suffragiis et consensu , invocato Det nomine. Sie Reges Romani elasti. E. Veneti hocncimine Iaudandi,quod, nunquam, nisi auspicio precum publicarum , ali xumque piorum operum deliberent de Principe eligendo, aut aliis de rebus magni momenti. '. In Regno electivo ij sunt sive ex indigenis, sive extraneis in reges eligendi, qui optime ipsi τζgno prospicere possunt; ac proinde qui et pi 'tissimi, et justissimi inter omnes mortales audiunt. 4'ic Numa,sic Ancus acaritur ις Tary nius Triscur electi Roma.
335쪽
3oI A p n o RI s MI T O LI I c I 23 Magnas victorias magna Sc diuturna sequi solet. Sic4o. totos amos pax Romae po F
Romulum bellatorem etiam mortuum.
E. Modo pax post victoriam quaeratur, aID quin contrarium sequi potest , quod apparer ex
Hannonis consilio e Magone enim Cannensis pugnae exitum Senatui Carthaginensium nuntiante, inque tanti successiis fidena aureos annuinios trium modorum mensuram explentes, funis
dente, qui interfectis civibus Romanis detracti erant: quaesivit an aliquis laciorum post tantam cladem a Romanis defecisset, atque ut audivit neminem ad Annibalem transiisse, Rasit ut protinus legati Romam, per qu's de pacrageretur, mitterentur , cujus sententia si valuisset, noque tertio Carthago deleta fuisset. , Quid hodie devictoriis in Germania ultro citroque eaespecte- mus 3 quot victorias obtinuit domus Austriaca quot Princῖpes cotra ubi vero pax neutra pars ea quaeritam et uεdsi ne int*erantia armoru, a tiumque pacis seu ignoratione. seu neglectu, tau amissa om ni libertate iamus praeda.Turcis. 24 Non est permittendum, in novo praeseriatim Principatu, ut cives seu subditi nimium diu armis dc bellis assuescant: nam ferociores fiunt, ac proinde dominantur, ac parent postea dissici.
Iius. Sic Numa Romanos ab armorum:ractari.'
- 1s Est boni Principis religionem primum G-mnium constituere, praesertim pace sibi ab ho .nibusPacta. JFellan,a. E. . Laudandum est institutum Imp. Caroli V. qui anno Iss s. in Comitiis Augustanis in omni bus impci ii regionibus, urbibus & locis liberam .permisit Augustanae consessionis religionem, decrevit, ut omnes ejus religionis socii bonis , laca
336쪽
Ex L I v 4 3os facultatibusia posseisionibus, vectigalibus, privia legiis , atque juribus libere dc pacate possim.uti .
frui. Sleid.lib. ult .conament. Hoc placitum Imp. Caroli U. vulgo indigitatur Der religioni frieden: quia vero Pasiavit renovatum est , vocatur Deν Papa νυifche vertrat Regis pietas plurimum valet ad, inserenis dam subditorum animis Pietatem. Sic Romani
E. Eduardus sextus Angliae rex eum In resorm ta religione recte institutus esset, ipse hanc Eua
gelii sanam doctrinam in regno suo propagavir, Protexit, & tutatus est, & doctis δc piis ministris Euangelii gratia exulantibus h6spitium & pa-xrocinium praebuit evocatis ex Germania Theo-lag., Martino Bucero,Petro Martyre, .Fagio Maliis, ut ecclesiae& Academiis praeessent. an. Isss27 Magna imperia facile nimio pacis otio la. bascunt; ves in mutuas seditiones excitantur, si hostis externus omnis abest. Itaque prudentes Principes curatar, ut justae bellorum causae suis . non desint, quas non cunctanter accipiunt. Sis
E. Regni arcanum est,quod Hispant& natura sua dc arte Regum, quibus otium sibi
periculosum amovere , & externa arma contianuis bellis procul Hispania tenere curae est, ac sueti sunt odisse otium, tractare arma , & periniu militiam sequi. Gallia vero, teste Colinio hoc insitum cum hostem extra fines non habeant, in commilitones ac concives suos saeis viant, & omnis pacis artes perosi scelerata mente viator hostiliter aggrediantur. καn.M. SI.
18 Iustum est bellum quod propter res nobis
Captas, repetitas , & non reuit as suscipitur. Sic Romania versus Albanor. E. Helv
337쪽
APHORIs Mis POLITI c 1 E. Helvetii gravissimum, bellani susceperunt adversus Carolum Audacem Burgundionum ducem, quod non aliterquam ipsius Duciso easu finem accepit,quia Hesvetiis currus pellium ab e er vim ablatus erat. 29 Cum semper periculose , tum vero cipe inutiliter summa retum duorum vel PIurium duello in bello committitur. Nam victi fidem non ser ant: neque magnam propterea plagam accipiunt. Sic Metivi stivi non servat Mem
E. Recte Guiceiard.in Dpomn.Polit.I86. Controversias singulari certamine derimere, turma Ies magis ςqaites, quam Princripes decer. 3o Nemini, quantumvis egregio viro, licere debet impune leges violare. Neque enim laen facta sceleribus sunt compensanda. Sic Horat ius
31 strategema est, quae in certaminea transis fugis nostris perfide fiunt, ea dicere fieri nostro iussit. Sie Tullus Albanorumdefectionem irritam fecit. . . . 31 AEmula nostro linperio urbs diruenda ubi capta est : necsuperestes relinquenda , ut tuti Potentςsque vivamus. Sis Alba diruta a R
E. Ru FELLA non aemula imperio sed liberutatis amans, qua tamen nunquam gavisa est nisi indultu Regum suorum,a quibus & privilegiis Miuiribus affatim munita stetit, flo,uit, non potuit, ubi anno pi IaxxIx a rege non vi sed fame
caperetur, maleferiatorum quorundam consis .
lio amplius stare, sed dejecto quidquid fortalitii
fuit, ex asylo reformatorum, hodie pagus manet sine muxis, sine porcis , at nescio num res Gallicae suturae sint in tuto destructo hoc munia
338쪽
Ex L I v I o. 3II mento, quod erat fraenum Hispano. Corporis sui viscera lacerare est furiosi fio minis. 33 Bella ante res per justos feciales seu legatos
repetitas juste nouiuscipiuntur. Sic Romani r peteresotiti. 34 Bella justa ex totius senatus seu Reip. Ordine decreto , non autem ex unius Regis arbia 'tratu ruscipiantur. sie Ancus Marriur suscipit. E. Hinc Princeps qui alienis consiliis negle- .ctis , preoprio judicio freti, res magnas sunt aggressi, nunquam vel rarissime potiti sunt gloria
sperata.Perdidit hoc Caroluin Sorgundum,uno atque altero prospero successu elatum atque ininslatum. Culpatur idem in ejus aemulo c. ovies IX. rege Galliae. Hocque sacrastice satis illi exprobravit quidam, dicensi; Regem totumque consultum parvo equo vehi. 3s Feroces populi carcerum dc pinnarum ob scelera statuta um messi domantur, & in ossicio
continentur. Oc Ancin carcerem extrΜxit RemE. Maximilianus I. Imper. cum esset Norimis hergae, rogavit unum ex senatoribus, quomodo tantam multitudinem tam fideliciter regerent ἄrespondit ille, Serenissime Rex, blandis verbis,d Yeveris poenis. Fuit sapientim mum responsum hominis ingeniosi. Sie enim debent esse imperia constituta, ut magistratus bonos & ingenuos cives verbis ac rationibus regant , & in ossicio contineant; malos ac improbos gravibus mulctis latque Poenis coerceant. Norimberga a sua prudenti gubernatione dedit Venetis hoc et gium: Omnis Germania est corca, sed rimberga .
illvitre exemplum nobis dant ergasteria hinc inde in Hollandia exstructa pro coercendis va' sabu
339쪽
3IL A PHORMMI POLITICI gabundis; Ampetro amilaginins ejus inscriptionem: Virtutis es domare, quα cuncti pavento tu Iud exstructum est anno exclaustro monialium ordinis Clarissae: cui adjunctum est aliud , sed separatum anno Isos exstructum Et ut coerceatur sequior sexus, erectum est aliud alio Ioeo anno Is96 cujus inscriptio talis. Sehrie enietic υνυech geen quaei, 'maerdυνingtot goet, . .
3 ς Peregrini potentes ut in alieno solo colanis ture, benigni sint erga quosvis, & comes ac praesertim erga Reges obsequiosi. Sic Tarquini
E. Hac facie hodie Florentiae durant Duae cum sua familia , nec non Comet I ar-vυicensis Anglus;uterque mutato natali solo obis sequio si sunt in aula magni-ducis. 37 Novi Principe. quoscunque novis dignutatibus ornant, sibi obligant, faciuntque eos suetfactionis. Sic Tarquinius Triscui centum legis in Patres, qui ipsi faverunt. E. Henricus III. Gaz aeae anno cra I LxxIx, quo eratingenio, vetera fastidieris, &novorum cupidus, obsolescente conchiliato ordine, no vum equitum collegium a se institutum ac nomine s. Spiritus nuncupatum solemni liistratio
ne celebravit. Π uanus centenarium numerum
collegio adscribit, dicto anno. His dignitatibus obligabat hos equites contra hostes suos Ligiis stas, ut auctilagione satellisum fidelem sibi ope- tam praestarent, si quae turbae dc seditiones, quae fuso jam attextae fuerant, oborireiatur. Esthem. de FHenrico III. 38 Novus & peregrinus Princeps electus, sibi auct
340쪽
. Ε x L r V. I Ο.anctoritatem conciliet, & imperii fines dilate , α ornet principatum sibi ab indigenis dela
E. Hoc vere prς dicari potest de ComiteMaii-xicio Nassavio, qui tempore suae Gubernationis, magnam Transisulaniae partem' , Comitatum rariphaniae,Dominium Gron ingense,& Lingenia sem Comitatum, Geldriae, Brabantiae, Flandriae, dc Hollandit aliquot urbes ab hoste recuperavit,& illustrium Dominorum ordinum foederatarum provinciarum imperio adiecit. Nec aliena exempla habemus in regibus Poloniae dc Sueciae; illi Mosco vitis ademerunt quo Poloniae regnum augerent, hi Livonia imperio suo adjecta fines Sueciae dilatarunt. Pro ratione hostium, quibuscum assidue nobis bellum est, vel equitatus, vel pedi ratus augendus est. Neque enitit exercitus justo utriusq;
numero destitutus magnopere utilis est. Sic r. quinius Priscus centis rivi ecymiu=m auxit. . :
o Perterritis hostibus &victis instandum , neque eis consulendi, aut sese colligendi spatium dandum est. Sie Tarquinius Priscus Sabinos vi-Ectos urget,
I In Regnis electivis praedece rum regum liberi praeteriti solent fere ic alios electos Reges esse iniquiores, adeo ut facile contra eos consurent. Sic Anci Martii Alii in Tarquinium conspirant i In regnis electivis qui unicus Regis generest aut adoptatus ab eo, Videtur, jam quodammodo de lignatus stic ceti br r. imprimis si idem jam praedecessbre illo sito vivo,aut celata ejus morte, munia regis obibat. Sis Servius Tullius gener Tarquinii Prisci.