장음표시 사용
601쪽
NIcOCLEM. A Ma eos quibus imperas. Et essice, ut ab iis, dem quoque vicistina ameris. 2 Amor populi diuturni imperii est fund
3 Populus neque petulans esse, nequonturia Oenguam assicere concedatur. Leges malae & consuetudines tollendae , quantumvis diuturnae.s Lites minuendae , &quae lases easdem Iunt, abrogandae.
c Bellorum sciens sit quidem Princeps, P
cem tamen amet..7 Praeserendi in Reputa gerenda qui promis ci praestant , dc caepta perficiunt. ' 8 Felix est imperium, in quo subditi evadunt tum meliores, tum extam ditiores.
DIAGONO. O quis in Republica majorem gradum dia nitatis est consequutus, eo D E u M colat
a Bonae leges sunt Reipublicae nervus ; at ininiustitia . & effrenis licentia est fluctus Reim acrempestas periculosissima. 3 Regis voluntas , & vita sit Dei voluntati
602쪽
S TNihil est , quod clariore lumine praefulgeat, qua tecta fides in Principe: nihil est , quod ita occasui nequeat subjacere , quam vera religio. Nam cum auctorem vitae vel luminis utraque respiciant, recte Z tenebras respuunt δε nesciuunt
subjacere defectui. 4 Nullum est leve Regis jussim: itaque prius . ab eo perpendi debet,quam jubeatur. s Leges ab ipso met principe observandae, triearum obedientiam doceat ipse suo exemplo
subditos. 27. G Mali perversique a Principe neque toleranis di, neque promovendi. Nam qui eos tolerat, eo rundem vitiis participat. 7 Bonos asciscat Princeps, quibus cum Fe setur, ut bona discat. S Imperium in homines volentes est diuturnum. in invitos autem breve & seditionis plenitas Misericors, S lenis animus maxime Prinis. Cipem. commendat. Immisericordia autem multos a Principe arcet, vel avertit,& segregat.
E. sanguinolenta placita Caroli V. promulgata in Belgio in addictos reformatae religioni Anno Isso. quod scilicet viri quidem gladio feriantur , Deminae autem vivae in terram de in diantur, si quidem a pro lsione orthodoxae re ligionis discedant, sin vero pertinaces maneat, exurantur, publicatis ipsoru bonis; causam deinde runt , cur tandem provinciae sese armis ab atrocissima tyrannide Hispanorum defenderint. Econtra laudanda est clementia Mariae sororisImp. Caroli V. quae in Comitiis Augustanis in- defessis precibus a fratre impetravit . ut crudelia illa placita aliquantulum mitigata sint, saltem quoad exteros negociatores. Ste; lincommenta
603쪽
s g Ap Ro Rrs MI POLITI cIIo Iudicia in quemvis, sive amicum, sive hi Ianicum, ex legibus aequalia fiant. E. Carolus V. dicere solebat: Vt sol no alius est inopi,alius locupleti, sed omnibus aequus & c5- flmunis, ita Reges personam haud debent spectare,sed rem,justitiaque de benevolentia eorum mmnibus civibus patere debet. Zeuocarinis' II Amandi a Principe potius,qui ab eo bene, ficia petunt,quam qui in eum ea conferunt. 3L Vbi pietas pro scopo dc fine Sc regula actionum nostrar proponitur , ibi Omnia recte fiusit 3c . E. Cum Novioniagenses iam devicti a Principe Mauricio Naitavio , agerent de deditione . dc peterent liberum exercitium Pontificiae religionis administrarionem bonorum ecclesi .. tu ilicorum , dc dispositionem regiorum officio. xum i duo posteriora illis concessit , prius aut tem denegavit, solam reformatam oc orthodo-Xam religionem volens illic exerceri. 13 Princeps Sc domi, dc foris honestam de se existimationem tueatur, honesta δc gravi vitae ' . conversatione. Exemplum fuit Princeps Mauriatius Auriaeus.14 Principis actiones coram Deo deprehemdentur, Sc punientur, utcunque inter homines dissimulentur, dc suco colorentur.
. NIS EPISTOLA AD in FRATREM LIB. I.
QVi sibi ipse imperat ac temperans est , alios
facile in ossicio continere pOzest. t Non tantum ipsum Principem, sed etiam ipsius comites, legatos, dc servos continenxς
604쪽
x C r c E R in N E. esse & moderatos oportet, ut Principi comparetur commendatio.
3 Non exacte nimium omnium facta inqui-rhida a Principe, sed quaedam leviora praeter mittenda, in iis praesertim,quos non Aegit ipse. 4 Princeps non negligat, quae audit & scit. s Curet ne quisquam ipsius auctoritate, velis annulo ad suam voluntatem, vel lucrum, Melvindictam abutatur. t
6 Satellites Principis ne sint nisi ex voluntate ipsius formidolosi;&Priticipis, non autem suae ipsorum voluntatis ministri. 7 Diu explorandi ex extraneis & provincla libus, praesertim quos Provinciae praefectus in a-- micitiam ac familiaritatem adsciscit facile enim isti simulant , vel ea familiaritate abu-- tuntur.
8 Omnes adhibeat Princeps liberaliter, Optimum autem quemque familiariter. .s servi Praefectorum & Magistratuum perinde se gerant extra ipfbrum familiam, atque in ipsa dominorum familia & domo. Io Commendationis Principis & dignitatis fundamentum sunt, principis ipssus integritas,& continentia; omnium , qui cum eo sunt, Pudor : delectus in familiaritatibus: familiae gravis . et constans disciplina: decernendi severitas, et in judicando aequabilitas. Ir Ita jure dicundo observonturAacilitas in audiendo: constantia et gravitas , quaeresistat non solum gratiae , sed etiam suspicioni: levitas in discernendo: in disputando diligentia. I 2 Talem se praebeat Princeps, ut ab iis, quiabus praeest,alius non desideretur. I, Tuenda est honestis artibus opinio virtutis de nobis concePta.
605쪽
18o Ap HORISMI POLITICII Principis eliconsulere omnibus, mederi incommodis hominum , prospicere saluti patriae, ut illius parens esse: haberi velit,& possit. is Publicanorum licentiae & avaritiae occurrendum.16 Iracundia in Principe acerbitasque naturae est cum deformis, tum etiam periculosa. Multa enim injuste peragit & praecipit I Lingua Principi diligentissime moderanis da, continendaque. E. Gellius lib. I. ca. I . monet; parce loquendum esse . quod natura linguam vallo dentium cinxerit, dc septo labiorum, cum auros patulas dederit. 18 Exorabilem esse Principem praestat,quami implacabilem, etiam in maximis injuriis sibi illatis. ly Maledicta&contumeliae ir alium, dedecem maxime Principem,& omnem dignit temgravitatemqueAnimi.
Non temere credat Princeps aut Magistraiatus quidpiam , quod sit de sibi ignoto ho-anine ab aliis relatum. 'α Qui in ipsos bellorum civillula aiictores superatos sunt clementes, iis nunquam deerunt bella civilia Salutaris enim est in istos acerba severitas, vincitque ea inanem speciem clementiq.3 In bellis civilibus, nemo ex iis, qui ad velis parti etiam victae favere videtur, aut probabili conjectura eam redintegrare velle censetur, est
606쪽
4 Vt tyrannis tollatur , non dominus tantum tollendus est , sed dominatio ipsa evertenda; nec alius, qui ejusdem rei spem, aut ad eun gradum habeat Levehendus. Tunc enim non dominatio aut tyrannis tollitur : sed dominustandum a nobis mutatur.
s In bellis civilibus, aliisque magnis Reipublicae .calamitatibus, ejus Magisti attis qui tum marrerum, aut parti uni praeeli) mors, magnam Reipublicae isti, aut parti illli cui prae crat, Perturbationem adfert. Itaque tunc facile pars illa vi ucitur, vel ab armis revocatur. In demortui amem
locum alius statim Vir bonus, mini ineque de favore ullo in partem nobis adversam suspectus est eligendus, strenuus δc fortis. 6 In bellis omnibus , tum praesertim cIvilibus, ii demum ad dignitates militares ad ruitis tendi, qui ex sinceritate de fide vera in partes no-
stras noti salit, aut a non suspectis comendat lir. . 7 Imperatorem praesertim in exercitu, etiatum casu suoru in sibique charissimorum conitari intem , ac non nimis moestiim vel consternat trinae lis oportet, ut caeteros confirmet. Hujusmod ienim non tantum ossicio dc naturae, sed etiam
populo dc scenae servire oportet. E. Merito reprehenditur a Suetonio, August. Caesar, qui poli clade Varianam in Germ.perpessam, tribus Q. legionibus caesis, nimis indullidi . dolori, inquiens. Adeo nanq; consternatu fetur, ut per cotinuos menses barba capilloq; summita. ' in, caput interdit ili foribus allideret, vociferans. Quintili Uare, redde legiones , diemque cladis quotannis at cestu ni habuerit atque lugubrem.
8 In bellis praesertim civilibus dum victa in. Bb s
607쪽
E Y P L T N I O. Maximus in Repub. nodus est, et ad res Praeclare gerendas impedimentum, inopia rei Pecuniariae. Eo Plus pecuniae in bellis civilibus quam in externis impenditur; quod milites duplo sunt rediinendi, ne ad hostes nosti os deficiant.
PANEGYRICO ADT R Α I A N V M. Ihil rite, nihilque prudenter auspicantur
homines sine Delum mortalis ope, et consilio: Itaque rerum agendarum initia a Preca tionibus iunt capienda.
a Nullum est praestabilius & pulchrius Dei
munus erga mortales, quam callus, dc sanctus ocveo simillimus Princeps. 3 In Consiliario Principis tria maxime requis 'runtur, Libertas, Fides,& Veritas. E. Cum Antoninus Caracalla fratrem suum Getam interfecisset, jussit Papinianum p aefectum praetorio parricidium excusare. Papinia nus fortiter recusa vit, dicens : Dissicilius parricidia ex culari quam admitti . Quo responso exacerbatus Caracalla, fratrisque sanguine nondum satiatus, Papinianum occidi mandavit. Diis gnus Papinianius, qui consiliarius estet Principis , quique leges edicta nomine Principis conderet, qui tanta constantia pro justitia aia serenda mori non dubitavit. Hinc Tacitus T. Historiar. sic consiliarium principis instruit, ne cum fortuna potius principiscloquatur, quam cum ipso. Nam libertas in praesentia quibus rem
608쪽
APHORISMI POLITI crturque. Improbi illi , qui veri copiam non faciunt, sed suspensa& quo ducantur inclinat, rarespondentis. ψ Princeps ut se hominibus imperare norit; ita seipsum hominen quoque este cogitet: Itaque voces & laudes,quae Numini inli debentur,
tanquam putitillimas assentationes; oderit. is In Principe tres maxime virtutes praedicanis itur, Pietas, Abstinentia seu Temperantia, Sc . 'Mansuetudo, seu eum adeundi facilitas.
E. LEO MAGNas Ini p. memadmodum Sol, quibus affalsit, iis calorem tuum impertiti lsolet , ita etiam clementia ab Imperatore iis tribuenda,quos aspexerit. 6 Etiam corporis proceritas, & oris dignitas apud plobem commendat Principem. E. Comes Philippus ab Holiento viearius si premus exercitus ordinum Belgii potissimum commendabatura praestantia &xobore corporis, dc decoro dignoque tanto principe vultu, proceraque statura, & invicta animi in hostibuuprofligandis magnitudine. τ Quod factum magnopere placet, placebae '
.etiam antequam fieret. Itaque hac ratione animus & voluntas principum aurea latens det gitur.
8 Optima praedecessoris principis laus, si su cesibrem bonum Aegie,& reliquit. 9 Pessimus est ibi militaris status, ubi armorustudium a manibus ad oculos , a labore ad vota luptatem transsatus est, Sc exercitationibus mi- ι litaribus non aliquis veteranorum, sed graeculus Magister assi itie dc praeest. - o Princeps ut sit militaris, debet prius mululum & diu in bello periclitatus esse: sic enim dia 'sciplinae militaris scientissiinus eri
609쪽
E x P L I N o. 1i Bonus Princeps. cum civibus, velut cum liberis suis,Weriuri debet. ix Primus principum in urbes ingressiis laetus ac testu selie debet ;& congiarium populo tunc . dandum.13 Affabilitas principis virtus maxima. 14 Principis in pauperes liberalitas valde eum
E. Robertus rex Galliae Captai filius mille pauperes semper humanissime aluit, iisque jumenta
semper praebuit, ut se quocunqsse irent, conseis querentur,ac vota pro se facerent: ac nemo diutius aut scilicitate , aut tranquillitate majore,. quam hic imperavit. Amadeus Sabaudiae dux, qui creatus fuit poni. Rom. cum rogatus ellet a principum oratoribus, ut canes venaticos ii quos haberet, eis n- . . stenderet', annuit, Ut poliri die redirent. Interim ingentem multitudinem pauperum dc mendicorum collegit , eaque monstrata. Hi sunt inquit canes mei, quos aio quotidie, qui- . ' bus spero me coesestem gloriam venaturum. Scribitur de Stephano Rege Hungariae, quod manus illius post mortem non est putrefacta,
quae neminem esurire, mendicare, aut in 'captivitate aut quavis miseria jacere perpessia est. Sub quo Rege Hungaria ad Christianam religionem conversa infidelitatem deseruit.
Cum urbs Geneva propter bellum cum duce Sabaudiae gestum ad paupertatem silmina redactae stet, Praepotentes Ordines Belgii ipsi l beraliter dono dederunt xxii. millia aureorum , ' ut hoc beneficio adjuti tenuis conditionis cives, possent aliquo modo inopiam suam sublevare, dc ab aere alieno te liberare. .
610쪽
Iti, A PHORIs MI POLITI cI Divus Ludovicus rex Galliae octo dc viginti rerum divinarum dc humanarum collegia fuis opibus fundavit, tame esi Iao. pauperes, qui se se quebantur, humanissime & eodem victu, quo seipsum sustentaret, at etiam diebus quadragesi- . Iuae numerum duplicabat. Eodin. tu . 6.de Repub.
Is Princeps frustra Remp. plebe neglecta Velut desectum co ore caput ac mox nutaturum tueri studet, dc se posse putar. 16 EubonrPrincipis curare, ut itinera, portus, dc commercia sint in toto regno tuta , dc libera.
E. Hoc videre est in Hollandia & Zelandia, in quibus regionibus tanta est viarum dc itinerum securitas, ut viatores etiam soli & de nocte imo multis pecuniis onusti, tutissime ab tie armis proficisti possint: tanta est viarum & itinerum
r7 Magnorum imperiorum haec est eo mismoditas, quod plures iub illis populi in pace viavant , dc quae in singulis Provinciis illius eximia 'aut utilia lunt, di b aliis Provinciis ejusdem regni sentiantur : Denique facilius unius Provinciae inopia ab alia sti blevetur. IS Sub bonis Principibus, neque aerarium publicum licet quocutique modo augere, neque fiscum Principis; sed si quid si suus non sium occupet, cum eo pari jure agere conceditur. E. Achab rex Syriae, cum hec prece nec pretio Nabothi praedia extorquere posset, Iesabella uxor ejus testes subornavit,qui hominem capitali fraude sub ver terent, ac laesae majestatis quae iisonem intentarent , ut ita per calumniam proscr ipt is bonis, praediis ipsius per fas & nefas p tiri posset. Rei