Aphorismi de cognoscendis et curandis febribus

141쪽

FEBRIS CONTINUA RE I. I 29

46 9. Dicitur autem continua remittens

adesse, ubi febris assiduo aegrum tenet , ita tamen, ut per intervalla manifeste & remittat ,& intendatur. 47C. Quae quidem exacerbatio quotidie. vel omni alterno , vel tertio die recurrit , instar paroxysmi completi aut incompleti intermittentis febris.

47I. Continua remittens consideranda tanquam composita ex duabus febribus : in has ve-1ut in duo elementa est dispescenda, continuam dc intermittentem et quarum utraque in eodem

homine , eodem tempore , ab eadem vel differ entibus caussis , epidemiae genio , methodo medendi producta re mittensem facit. 72. Cum continua plane multiplex sciature superioribus , & varia quoque sit intermittens, diversae plane ex diverso connubio remittentes erunt , natura . curatione , discrimine ; licet habitu externo non differentes . 4 3. Sic intermittens cum synocho imputri . inflammatione quacunque , febre biliosa , putrida , maligna iungi solet: cuius cum primis duabus compositio benignas dat ; cum posterio

lignas , periculoSaS. 7 . Remittentium ergo cognitio, cura

142쪽

rio, prognosis tota repetenda ex supra dictis de febribus simplicibus, in quas illae resolvendae .

47s. Hinc nomini solum remittentis febricinhaerens , medicinam faciet instabili fiundamento nixam . 476. Ergo in cura remittentium determinanda est. I. febris continua indicationes capiendae , iuxta hucusque tradita , atque in ma- mima remissione : demum et . in intermittentem indagandum : 3. utriusque indicationes coniun sendae: nisi altera alteram evertat.

4 . Ubi potior habenda ratio continuae , ob decursum celerem & periculum maiuS . Nisi ipsa intermittens ad periniciosas pertineat , urgeatque . 4 8. Ex his liquet , non unam esse ean demque medendi methodum in remittentibus . Qtiando ilico cortex peruvianus sit propinandus , quando is noceat , eX remittente con- inuam . graVem , ardentem faciat tQuando venae sectio , quando eVacuantia ,& quae . & qualia in remittentium curatione fCur febris lactea . puristenta. venerea, elimatica , arthritica, titur eXacerbationes luculentas & regulares saepe habeant, huc non Pertineant λ

143쪽

FEBRIS ARDENS.

13r FEBRIS ARDENS , SEU καυτος . 79. Si caussa excitans febris biliosae supra descriptae fuerit gravior ; diutius adplicata ;polycholia mole maior , mora , indole acrior, praeter symptomata 3ψ8 ) produxerit inflammationem universalem . Vel etiam topicam quam Cunque , acutissimam tamen . erit febris ardens, quae inter continuas remittentes meretur Singu-

Iatim discuti ob frequentiam, discrimen , Sδnandi laborem . 48O. Ea ergo consideranda , Veluti e pluribus febribus conflata . biliosa nempe

insanimatoria . utraque solito Validiore , acutiore : queis iuncta tertiana, stadio frigoris deficiente . 481. Huius symptomata primaria , calor ad tactum fere urens . inaequalis diversis locis , ad vitalia ardentissimus f in extremis Saepe re

missior , imo aliquando frigus J , ipsum aerem

exspiratum incendens ; siccitas in cute tota, navibus , ore . lingua ; respiratio densa , anhelo-sa , cita ; lingua sicca , flaVa , nigra , eXUSta , aspera: sitis inexplebilis , saepe subito sublata ;fastidia cibi , nausea , vomitus ; anxietas , inquietudo ; lassitudo summa ; rusSicula ; VOX

clangosa; delirium. phrenitis, pervigilium, coma, convulsio; diebus imparibus exacerbationeS . 8 et, Caussa labor nimius, iter longum, I 2 aebrus

144쪽

FEBRIS ARDENS .

I 3 et aestus solis, sitis diu tolerata , usus calefacientium , sermenrarorum , aromaticorum acrium , veneris nimiae , delassatio immodica , maxime aestate M. 48 3. Decursus talis, tertio & quarto die saepe letalis , septimum raro transit si persecta ; solvitur Saepe haemorrhagia , quae si tertio vel quarto die parca , letalis ; haec praenunciatur cervicis dolore . temporum graVitate , tenebricosa caligine , praecordiorum contentione sine doloris sensu , invitis lachrymis sine letali signo alio , rubore faciei , pruritu narium , optima fit die decretorio ; solvitur & die de , cretorio , UOmhu , alVo , sudore , urina , Sputo

Accessio die pari pessima . si id ante diena

SeXtum urina nigra , pauca , tenuis huic letalis ; derale sanguinis sputum ; leralis sanguinis mictus ; deglutitio laesa mala ; extremorum refrigeratio pessima ; facies rubra & sudans mala; parotis non suppurans eXitialis : alvus nimis fluxa letalis .

Cum tremore abit in delirium . inde in

mortem .

Transit in peripneumoniam Saepe cum delirio ; post ingentia alvi tormina quae oritur, pessima . Solvitur critice cum rigore ,

48 . Quibus explanatis haud difficulter morbus frδeSena cognoscitur : neque dς eius

145쪽

FEBRIS ARDENS.

enim a cruore orbato parte blandiore, liquidi re ; polycholia abundantiore , summopere ac re facta Contaminato : inflammatione per univer sum corpus : viribus validioribus . Qiuia praesagia haud infirma hinc deducentur is 48s. Curatio exigit aerem purum . frigidum , renoVatum saepius ; integumenta minime suffocantia. vel aggravantia corpuS ; Situm CorporiS erectum saepe ; potus copiosos . blandos , demulcentes . subacidos . aqueos , calidos ; cibos leves . farinaceos , hordearos , aVenacem . eae fructibus subacidis consectos ; venae Sectionem . si morbi initium , plethorae indicia . inflammationis singularis signa , calor intolerabilis , rarefactio nimia , reuulsio necessaria. Sym plomata urgentia , neque alio remedio facile superanda, hanc exigunt; clysmatum blandorum, diluentium' , laxantium . antiphlogisticorum , re frigerantium applicationem repetendam . prout Vis ardoris, siccitas alvi , revulsio requisita imperat : humectationem totius corporis . hauriendo aerem fumo calidae blandum per nareS. col luendo os , & guttur , lavando pedes , manuS que tepida , fovendo spongiis calidis loca , ubi plurima vasa contactui magis exposita; medicamenta aquosa . blanda , nitrosa , grato Morzsapida , alvum lenissime laxantia , urinae mare riem suppeditantia . supplentia , sudori vehiculum copia praebentia , non acrimonia , Omnem contractionem fibrarum , crassitiem liquorum ,

146쪽

acrimoniam eorundem solventia , diluentia,

temperantia.

486. Q libris qui adiunxerit dicenda in regulis universalibus de cura acutarum, harumque Symplomatum , & secutura de acutis in perni- Ciem viscerum singularium tendentibus. liquido perspecta habebit ardentis sebris cuiuslibet re

media .

I EBRIS PUTRIDA.

87. Synochus putris dicta fuit, quae debetur caussis febrium aliarum quarumcunque maioribus , diutius applicatis ; solidorum , fluidorumque degen rationi maiori , universaliori . celeriori , putredinem reserenti , saepe prorSUs

singulari. Cognoscitur ex decursu mox deScribendo . 488. Praecedunt temulentia capitis , longo antea rempore ; anorexia r os insipidum , amarum , maxime mane ς SeΠSus repletionis etiam ante pastum ; frontis calor praeternaturalis , cum obtuso eiusdem dolore ; levamen ab alvo mota , aere recenti perflato ; dolores vagi ai tuum ; frigus fere assiduum ; sudatiunculae nocturnae , nidorosae ; Somni rurbati, non reficientes ; Iassitudo spontanea . gravitas totiuS Corporis ; urinae, alvus magis olidae ; morositas : febre hucusque nondum manifesta.

147쪽

439. Coortus intensior calor , aut horror validior , auctis ceteris , praesentem febrim docent . Continuam , aut remittentem . ad speciem subinde mitem , pulsu debili. simulque accelera to , vel Vero naturali , stinctionibus tamen reliquis multum laesis .

Dolores rheumatici . colici , veluti pleuritici , validi, artuum , Uagi. Dedolatio insignior ; cephalalgia mitior , quam aliis in febribus, sed maior remulentia ,

stupor , delirium mite , nocturnum litus gravis ; responsio tarda ; coma . Oculi rubicundi , subflavi. subvirentes lachrymosi , lemosi . pulverulenti, distorti cum maximo Vitae periculo, albuginea proSpectante. Sanguis phlebotomia sorte emissus dissolutus , intenSe ruber, nigrescens ; crusta viridi,

mucosa , . plumbea tectuS . Facies tristis , favescens , terrea , velut δt

toniti , profunde meditantis ; mussitario . Nares siccae . fuliginosae ; sicca labia . dentes sordidi , sordidaeque gingivae susco glutine ; lingua susco , favo , viridi , muco obducta , praerubra humida , praerubra sicca, ari da . crustosa , suliginosa , lignea , fissa , contracta , tremula , porrigi impotens . An orex a maxima . sitis aut nulla , sebre licet magna , aut insatiabilis : cardio ginos ; alia viis olidissima ; urinae flavae , ictericae , bru-neae , atrae , cum Sedimento sanguineo . ObSolere rubro ; aut naturales: foerens halitus ,

148쪽

136 FEBRIS PUTRIDA.

Calor ad attactum mordax ; cutis S ca, arrida , imperspirabilis , variegata perechiis Varie rubris , bruneis . flavis . cinereis, lenricularibus , morbilli rmibus ; maculae lividae , nigrescenres : Vibices purpurascenteS , livescenteS ;miliaria alba , rubra ; aphthae ; parotides , buboneS . anthraces ς color corporis icterodes . Tendinum subsultus , arruum apprehenSO-rum contractio , decubitus supinus , neglectus , corpore ad pedes delabente ; os apertum cum aphonia , aut grunitu , deglutitione difficili, sonora , Suffocante. Diari hoea assidua . aegro inscio , Vermi nosa , foetidissima , cadaverosa ; floccorum Ve

Haemorrhagiae Variae , narium, pulmo' num , intestinorum . gingivarum , oculorum , cutis, Systematis uropoetici , ulcerorum antiquorum . ureri &c. internae quoque , sanguine intra cava diversa effuso , tenui , soluto ; Vermes ore prodeunteS. Locorum cubando pressorum ad coc cygem, trochanterect cubitoS gangraenescentia facilis , cita , late serpens : meteoriSmus .

Sudores viscidi , guttatim , pingues , frigidi : extremis frigidissimis, pulsu antea tenuiSSimo , nunc nullo. postquam in aliquibus ad paucas horas mens iterum rediit, moriuntur. 49o. Vis vitae languidior. Symplomatum

I 488 480J dictorum gravitati , multitudini,

serociae non commencturata ; peragendae coctio

ni per se impar ; pulsu cordis & arteriarum

149쪽

FEBRIS PUTRIDA .

I 37 aestimanda , synochi putris genuinae formatae

Character est constantior , Veriorque .

Ingens , mox in principio praesens , uitam lium prostrario , malignitas audit f 67o J . 491. Inde diversi putridarum gradus , Variaque ad easdem approximario , cum aliis com plicatio , successio , Variam plane medendi methodum , & summam in medente a tentionem requirunt .

Frequentissima est, s 363 J descripta . q92. Caussam suppeditat , quidquid vim

vitae deiicit . humores depravat , Solida exsolvit : aer humidus. calidusque: conclusus , iners, navigii, ergastuli. noSOCOmii, cryptae, iugurii , castrorum . urbis obSessae . Stagnorum &c. effluviis animalium , vegetabilium , potissimum putreScenrium , conraminatuS : aeStaS praefocanS,& malacia in solo depresso : Austri molles,

humidique , vel & frigidus mador: inedia . Victusque pravuS ex putridis, facile putrescibilibus, vappidis . indigestibilibus ; sitis. Iaborque diu

toleratus ardente syrio: animi pathemata graVia, tristia, diuturna ; Venus immoderata; Studia severiora , nocturna : febris quaecunque alia neglecta, male curata in praedisposito, eiusque inde in putridam conversio : abuSus aromatum , SpirituOSOrum, salium quorumque , maxime tamen , Volatilium , alcatinorum , mercurialium , absorbentium . eVacuantium quorumcunque : pUS conclusum, reSOr

150쪽

133 FEBRIS PUTRIDA

q93. Terminatur, I. in salutem, Vi vitae aucta . eVacuatione gaStrica , Spontanea , artificiali ; sudore ; exanthemate miliari: a phthis ;salivatione ; urinis , tempore, modo , levamine, criticis .et. In morbos alios, metastasi varia , in-fammatoria, purulenta, erySipelatosa, Ser Sa, gangraenosa ad loca eX terna . praeprimis parGrides . glandulas submaxillares , subaxillares,

inguina . restes , COXam . internave Varia , Vario eventu . Inde & morbi encephali subitanei , subito perniciosi ; peripneumoniae consimiles

Cophoses temporariae . perpetuae ς amauroSeS siderationes artuum ; languores chronici &c. 3. In mortem, ad gangraena partiali, universali ; inde foetor subinde vere cada Ver sus triduo iam ante mortem , meteoriSinus , partium Vel leViter pressarum purpuraScenS rubor , livor , anthrax . J inflammatione interaneorum latente , magna, maligna , cito Septica . c J depositione serosa ad caput , thecam vertebrarum , thoracem , quae iamiam surru a , aut praeSens agnoScitur respiratione dissicili. brevique et pulsu Vibrante , celerrimo : oculis

fixis , obliqua tuentibus ; alvo interim & urinis

suppressis , cute Sicca : inde mors convulsiva, apoplectIca .

494. Indicatio petenda, I. ex infra 19sad 68 dicendis et ex notitia morbi . qui in putridam febrim degeneravit, & 3. modi , quo id contigit. 4ys.