Respublica Moscoviae et urbes. Accedunt quaedam latine nunquam antehac edita

341쪽

Mo s co v I TIC A. 323 tempestas ingrueret , ac classiculam desiiceret, omnes Wardhousium Nordvegiae portum non incelebrem curru peterent. Quique

primi incolumes illuc adpulissent,

dum reliquae naves eo convenirent , in anchoris exspectarent.

Eodem die iam in pomeridianum

tempus inclinato , circa VIartam, tanta tempestas subito coorta, α immensi fluctus tanta vi se incita-Verunt , ut naves institutum cursum tenere non possendi, sed alia: alio, magno sui cum periculo, vage disiicerentus. Inclamat Navarchus voce , qua potest , maxima C an celerum : enixe rogat ne longius abscedat. At ille nec velle, nec, si maxime sellet,poise, modo Navarchidis suae cursum ferata enim velociorὶ suo temperaret.-Verum nescio quo casu Wylibet inavis , dum plenissimis velis fertur, tanta vi abrepta est, ut aliquod, horarum spatio e conspectu penitus avolaverit. 'Tertia etiam pari

342쪽

cventu ablata comites amisit.

Praetoriae certe celox in puppim elisa, conspicientibus ex ipsa Edo- vardo nautis , fluctibus est obruta. Reliqui sati comitum suorum,

qui incolumes nuper redierunt,

penitus sunt ignari. Quod si acerbior aliquis casus infelices premit, si pelagi saevitia innoxios absorbuit, aut si in aliena terra indigi oberrent , si insolitudine vagi . cum seris discurrunt, digni certe meliore sorte viri, quibusque, si vivant , in patriam reditum, sin

crudelior mortis fortuna insontes rapuit, mollem tumulum precemur. Ricardus Cancelerus solus cum Comitibus relictus, ac incerto reliquorum casu maestus , ad destinatum portum contendit,

quem cum teneret, ex composito reliquorum adventum exspectat.

Hic septem dierum mora interposita, cum se frustra exspectatione torqueri videret, navigatione subire in animo habebat. Cum

omnino

343쪽

Mo sco v IT 1 C A. 32 omnino certum illi esset, navem ex portu educere,forte cum Scotis quibusdam in congressum colloquiumq; venit. Qui cum illius animum exploratum haberent , & eius rationibus optime consultum vellent , vehementer illu ab instituto consilio deterrere conantur, & pericula in maius extollentes , eius constantiam labefactare conantur. At Cancelerus, mobilitate & levitate ingenii nihil turpius existimans, &persuassimum habens,forte virum maius in se dedecus admittere non posse, quam si metu fractus & debilitatus , periculorum casus refugeret , Scotorum oratione non deterritus , in proposito susceptoque consilio perstitit: statuens aut efficere, quod proposuerat , aut certae morti occumbere. Qui in

eadem nave cum Cancelero erant,

etsi Comitum dicessu quos avulserat tempestatis saevitia in plurimum angerentur , tanta tamen

344쪽

326 REsPvBLICA& tam secunda in Cancelerum

voluntare reperiebantur , ut eius

ductu & auspiciis ona es casustentare, ac certum capitis periculum adire non reformidarent.

Hoc tam constans sodalium studium , solicitudinem Ducis non mediocriter auxit. Ille enim pari animo erga illos adfectus, metue bat ne quo suo errore, sociorum saluti male consultum videri pos

sit. Breviter amissa reliquarum navium spe, rursus fortunam maris experitur, mundique inane ac naturae damnata petit, eo usq; provectus, dum noctis caligine depulsa, continuus solis fulgor vastum

mare illustraret. Itaque continua

luce per aliquot dies usi, tandem divino numine fortunante, in ingentem quemdam sinum deveniunt , qui circiter centum millia passi latitudine collegit. In hunc penitus ingressi, nave ad anchoras deligata, dum circumcirca prospiciunt, forte haud procul cernunt navem

345쪽

Mosco VI T IC A. 327 navem piscatoriam; quam Cance-

Ierus cum paucis Comitibus adi- tre voluit . sciscitaturus ex piscato- Iibus, quae terra, quis populus, qui mores. At illi novitate territi ine- lique enim istiusmodi naves in illo orbe videntur) quam mazime, possimi, aufugiunt.caeterum Duae Cancelerus fugientes adsequitur, lilli trepidi , ac metu semianimes . ad genua Ducis provoluti, pedibus oscula offerunt. At Dux pro sua singulari humanitate , gestu

ac nutu Iniseros consolatur, supplicum ossicia recusat, prostrato S-que amplexus in pedes adlevat. Mirum quantum favoris haec hu

manitas illi postea conciliarit. Hi enim dimissi , rumorem dissipant

de nova gente, de humanitate singulari. Haec fama ubi percrebuit,

adcurrere vulgus , ac ultro viati- cum offerret, nec commercium offerre, nec commercium recusa

346쪽

stri , Terram esse Rhassiam atque Moseoviam, &inillis locis Imam Va iliche thoc enim erat Principi nomeni plurimas nationes Imperio ac ditione sua regere ac gubernare. Vicissim rogat Barbarus , nostrates, unde gen us ducant, aut

quid petant in ter ra aliena. Ad haec ii ostri, sese Angligenas, ab illustriis. Rege Edo vardo VI iii illum orbem missos ., habere seculillorum Principem Regis sui mandata, nec quidquam ultra quaerere, quam Principis sui amicitiam,

ac cum popularibus suis commercia , qua quidem ex re maximas utilitates in utri usque regni populos collatas iri sperabant. Non invitis auribus audiunt haec Barbari, ac ultro operam suam pollicentur, ut tam aequa atque honesta postulatio ad Principis sui aures primo quoque tempore perferatur. Tunc Cancelerus a Toparchis, qui cum reliquis conflu

xerant,

347쪽

Mos CovITICA. 329xerant, commeatum petit, acob.

sides poscit, in tutelam sitae, suorumque salutis. Cui Toparchae; Sui arbitrii non esse quid statuat Princeps , quodque in manu eius . sit , hoc ipsum. velle praestare, quodq; solum possunt, commeatum pollicentur. Dum haec aguntur , veredarium clam dimittunt, qui Imperatori renunci et de ignotae gentis ad pessu simul ut illius animum explorarent . quid ille istatuat. Allatum nuncium pergratum fuit Principi, adeo quidem ut ultro etiam ad Regiam invitaret. Aut si terrestris itineris longinquitas nimis molesta ipsis videretur, commerciorum copiam si is facit. Promittit praeterea, si ad se

venire velint,veredariorum equorum impensam. Interea Toparis

chae variis frustrationibus promissum differunt , dum nuncii reditum exspectant, aliam rem super

alia causantes , nunc reliquorum Toparcharum consensum, nunc

348쪽

3io Rus P vBLic Anegotia , nunc nescio quae alia. Postquam se frustrari sensit Cancellerus,serio instat,ut promissi fidem liberent aut se ulterius navigaturum affirmat. At Moscovitae, tametsi.Jadhuc regix voluntatis incerti essent,& nostrorum dicessum metuerent i habebant enim merces, quas illi magnopere expetebant, commeatu instruunt.

Atque ita iter longissimum ac multo molestissimum ingressus est. Quod quidem trahis, quarum plurimus illi genti usus, confecit.

Trahis gestantur, trahis onera vehuntur , denique vix alia novere vehicula. Huius rei causa est

rigidissimum solum horrendo gelu hybernis mensibus concretum, de quo postea differemus. Maiori itineris parte iam peracta, supervenit veredarius , quem supra ostendimus ab Irenarchis dimissum: qui quo casu incertum) a via

aberraverat, ac littora maris Tartaris vicina petiverat, ratus sese nostro α

349쪽

Mos C o v Iet I C A. III nostrorum navem ibi inventu rum. Hic post longum errorem tandem ad nostros rediit. Ducem in via assecutus , litteras Imperatorias , illas quidem humanitatis plenissimas , Cancelero attulit, Quibus imperabatur, ut veredi illi , Comitibusque suis sine pretio suppeditarentur. Quod quidem

tanta alacritate ab omnibus in reliquo itinere factitatum est, ut in via etiam pugnarent quidam, utriveredos suos trahae iungerent.. Tandein post magnas longissimi itineris molestias cofecerat enim quindecies centena millia pas-luum in Moscuam regiam urbem delatus est; de qua ac de Moscoritarum Caesare , deque illustribus Mosco viae urbibus paulo pust plura sumus scripturi.

alba nominatur, terra est amplissima,hinc inde variis gentibus

350쪽

331 R E s P V B LI C Acontermina , a Meridie atque oriente Tartaris cingitur , Septemtrionale latus Oceanus Scythicus ambit. Ad Occidentem iacent Lapones, gens sylvestris, nec ulli populo commercio linguae nota .Post hos Austrum versus,incolunt Sueti: Deinde Finlandiae, ab hac Livonii; iuxta hos Lituani. Plurimis ac maximis fluminibus irrigua est, multisque in locis palustris. Nobilissima fluminum Rha, quod illi materno idiomate

Volgam; Tanais, quem Don, Borysthenes, quem hodie Neper no . minant .Horum Rha atque Borysthenes eodem lacu orti immensa terrae spacia peragranς. Rhaamoenos amnes in se recipiens, ac ex ipso statim fonte Orientem pe- tens , post varios flexus ac cursus ambages , advenas aquas suasque

in Caspium mare pluribus ostiis

exonerat. .

Tanais fonte haud spectabili,

ab ipsa scatebra grandescens, tandem