Aromatum, et simplicium aliquot medicamentorum apud Indos nascentium ...

141쪽

gligentiam agnosco qua non iubearmin eum aduehi.No straeterum culpasacrum est ut sitis Uusci flarar. IN medicameli odoratis, di coridem intarii comparationibus pisrunque uti video, quemadmodum 9 nn hoc Imco. Nam tritae,rucundum qIidem 'iratoctiem, taRosae haudquaquam. sum C Ws odoratus . Cornelio Celso Ilin us ratum Iuria:viroruatas eatur,ad disserentiam Ioci vulgaris,et operi ue Iunci triagulo sed minime in eam altitudinem excrescit

stituit alterum mi Grubiosi vocat qui estori ratM ADterum in Agiami natum,per quod vocabAlum Damascum Urelligit. Sed quod Diosiori is testimonio,Iuncum fructu Aulae ae Verre nigrumprobesimam sita error est, cum Diosco.- ei rides nusquamstuctis meminerit. Sis in Pa olb mpl. cap Iρ exauctoritate Bonifa Iuncihistoria. scribit Iuncum habere radicem talem smilem, latiore tamen, est minoribu nodis cinctam,multos calamulaspr duros no strent , qui ctum proferat similem Oribin Arundinis,graciliorem tameno minorem smtur, C iupno cellite Multa planta nasii. Huius radix a e. Mamilis estibulem , pisub eo nono a nonnuta appellat , quemadmodum initio dixi. M A Tam ueri Disaticus cap. Ir decem annis cmseruari asserit. Credo insiccis D mediterraneu regionibus mus to tempore conseruari poste,cum humiditate abun--r. Sed in huius ρrouincia maritimis,paucisminis insua

143쪽

gam Iunci odorati radicem esse contendum, cum Galanga in China nasiattir, qua D mi fere leuis ab Arabia a est o plurimi m ab unco odorato dissera tumsoliis, tum radice nec ni sata prouenia Galanga queatarudum.

Natae sunt nobis superiore aestate aliquot Iunci odorati plantae, ex semine Italia mitib. Est vero Iuncus planta multis culmis assurgct wnerioribus foliis quam gramen seu se quam pulcerrime refert di guam moricantibus iacundat aromatica quadam acrimonia, quae trita oratii quide spirant odore, sed in quo rosae odor no eluceaunam maducatapotius rosae,praesertim saccharo conditae, odorem aemulari videntur. Nullum prorulit flore, quod serius trouenerit imo primas stigoribus periit ita et annua planeta censendauit Radix est numeros, capillaris, non nodo a Vt ait serapio, gustu fervido aromatico. Eius conem ad viuum exprenam inserere hic libuit.

Diu vel Dio insula Oceani Indici aduersus ostia fluminis Indi que incolae Diui appellanti sita est eamq; Patalen Plinio dici putant.

Cotinrt vero ea, urbe mercurialem potentemq; admoda, celeberetiamum quendam portum , quo confluunt negociatores Veneti, Gradita. Thraces quos Rumes vulgo vocant Peris Tures,d Ara ς.

su id per Chulem intelligat noster Atactor, hactenus scire nolo Chutare. tui, tametsi diligentissime perquisiverim misi forte intelligat gramen siue herbam vulgarem quam Graeci tuo vocant. Nam a quibusdam Haxis cachule nuncupari ait, id est, lotoriam herbam. Et Pandectaria, cap. 14 8.Chulem herba capillatis est.

De Costo. CAP. XXV.

MAGNOPERE commendatus ayeterib sat - :at nec nuneflua Linde caret. Sed cum Graeci omnes tu Latini,tum Arabes, prurietingenerat tuerint, factum est,ut magnasiit orta distulat iis,an istimum Costam habearmin. Plerique negant,ctrassices veI in Hi ma,vel m

145쪽

me amaro,nec etiam dulci ametsi iamfenestens intortam amarescat. JNam τρί iis acrigustu est,ut reliqua aromata. Ho utuntur in mustu medicamentis Indici medici. Bun in Ormur erc. tores exportant, quo Corasones Persae confluunt: inde in Adem,quo humus emendicum astu mercibusgratia Arabes θ' Turci 'nueniunt. Ne mirum est, Ariusisco,alio medicamento os cina tantur ιnyegionibus priocula Lustumacissitis, quandoquid exigua a modum quantitas in Lusitaniam defertur. Quo NIAM vero Veteres Iria Costi genera emin- comesag tu videlicet Arabicum,qui fit candidus euu eximia odorissiuauitate Indicum leuem aniarum . nigrum: Drracum,grauem,colore buxeo. Perquisui a negociatoribus Arabibus, Per cis θ Turcis, bina tanta cisic pia conflumeretur, qua ad eos hinc exportaretur .Re stonderunt isti maximam partem in Asia minori Syriacm- fumisedo etiam apud Arabes tres . Interrogati, ro an aliusqtustiam Costus apud eos nasteretur, negarunt nasci. Idempercontatussium a Niet amatuci medicu ,sed negarunt illi alium se Costum vidisse unquam, quam qui ex India ad eos perferreti F. Vnus tamen inrum olim ramas medicusfuerat, diuturnoque rempore in uiro se Constantinopoli medicinam fecerat. Prore tam diuersa nominasortiretur,occasonem prHuisse negocinoresputo,

qui ex variis regionibin oriundi erant i , o D Arabes eius duo iera faciant, amarumoso inae dulce sactum esse puto, quod hoc medicamentum cum re Arabi iacens ego incorrutum,nullius amariiadimissi particeps, candidivissi persistat : bigatem vetustate corrum reciapit,amaritudinem contrahit l, ni icatas.

Non videtur huius Costi descriptio cum Veterum Costo conuenire. Nam ex Dioscoridis descriptione satis manifieitum est,iIlorum Costum radicem fuisse,cum ait:sumquhadmissis Helatu comageni

147쪽

praeduris radicibus,adulterent. Verisimile enim non est,truncum aut ramum si uticis tantam habere similitudinem cum radice, ut radice adulterari poss1t. At noli ri Auctoris Costus minim radicis habet, de fere nihil niti lignum est suo cortice contectum. Quare aut veteres Costumignorasse dicendum est, aut Arabum Costum si cuidem hie descriptus Costus illorum Costus est a veterum Graecorum Costodiuersam esse plantam. o TQ genus Antae iam e Lusitania inuehitur solidum cortice cinereo,intus candicans interdum vero cinere coloris,odorata est ad- modii radix , violaceum siue irinum spirans odorem, praesertim dum manditur, ea parre qua extra terram eminet, plerunque inhaerere adhuc conspicitur caulis fiagmenrum ferulaceiam quiddam referens, defungosam medullam concinens , ut facile appareat Costo nostri Auctoris plurimum conuenire. ius iconem,qualis videlicet ex sicca radice exprimi potuit, hic adiiciendam curaui.

Nisi per Azimbro iuniperum noster Auctor intelligat Zimbro Gnim Lusitanis Iuniperus est quid sit ignorare me fateor. Venetiis interdum adfertur Costi quoddam genus Gingiberis radicibus adeo simile,ut nihil supra intus etiam fibrosum,sed pallesces, ε eximiae amarituainis. o, desunt, cui Zedoariam sualem inter Costi genera referant, primum apud Dioscoride descriptum ostia esse autument, quod multas notas habeat quae Arabico illius Costo pulchre quadrent.

D E Turbi Arabum magna est inter recentiores Meditas controuersia.Nam non ili Tripoliu Graecorum esses

lunt: si Piuus radicem esse contendunt ali Alypi. Sed

errant omnes measententia. Siquidem Turbi plantam virentem viri,ctfloribus excirnatam,quaptime diuersa est ab iis quas in medium proferunt. Q ora igitur nos Turbit vocamus,eodem nomineo Turbit. arabim,st Persis,ct Turcis appellatur: tametsi Andre

Bessunensis insuis emendationibus Terbet poίet. In Gu- Uirate, ubi plurimum nascitur , Barcaman: in Canara, Bareamin. iinprouincias Goa Tiguar. Tiguar. Eis T autem Turbitplanta,rassice neque magna,neque Turbit hist DVa,cauis hedera modopersolum extenso,digiti crassitie, interdum crassore, duospalmos longo,interdum vero muru

148쪽

dido rubentesinonnunquam omnim candidos,non ut quidam volunt colarem ter die mutantes in vero duntaxata illisolummosa caulispars inferior iuxta radicem: reliqua parsgracilior est, ct comostior, quam ut viilis esse pos. sit. Nonn quam radix cauli adhaeret,sed inutilis,cu causistant at in Medicum usum recipiatur.Tota autemplan

ta insipida est cum codigitur.

Turbit na PRO WE,1 T in maritimis,perum non adis maritia cinis,ut unda alimpsit: edd bin,interdum tribus amari laucisseu miliaribis. Plurimum nascitur in Camballete, Surrare,Dio influla,cta arim, lacos vicinis. Inuenituro in Goas a medicis improbatur, nec eo nuntur. Inte texeram etiam in Bisenager prouenire, quod centum qui

quaginta ct ampum leucis a Guetinate distat: sed postea

rescitus,eo ex Gutarare deportari, unde etia magnai pia in Persiam,srabiam, Asiam minorem, ausitaniam exportatur Nanis aliquod in Esnager nascitur, viribus adeo infirmis est,ut a medicis recipiendum non censeant FI E RI pote se, viatiis etiam per India locis gnatur non mseritur,sed'Onteprouenit sedi incertum est, ob indioenarum neriiσentiam. CETER viis Turbit delectu, dissolenta Medicis requiri,ut gummosium to album. Non omne verogum-minum est natura: Sed quoniam viderut Indi agummotare, optimi Turbi notas nos petere, solent eimplantam, ame quam eam costigant,aut contorquere, aut leuiter L nerare,quo liquor exiliato densetur. Deindeps aliquot dies redeunt, gummi ue concretoliquoreplenos caules reperientes,eos costigunt.Id mihi retudit agnis meus mediacis in Bacaim, qui aliiquoties cum ipsis Indi costi nigra

iam fac.

149쪽

gummi. Ex eo igitur deprehendere licet, gummi nihil admstantiam agere sed idplemnquepra stantiis censendues,cuius gummi non appareat, quippe quod in ipsa planta

reconditumst. Non negauerim, quin etiam Turbitgum insumsne contorsone reperiatur sed utfacilius liquorem suum auigummi exerat, contorqueri opulnerari plantam certum est. A, TAE R Aprobationis nota est,urfit candidum. Sic Turbis desecatum adsolem,candidum est in umbra periosiccatum,ta meis nigrescat, non minussorre bonum est, quam album insoleficcatum. Eset ero Turbis Indicis medicis medicammtum pi-Turbit saeuitatuitam deiiciens cui interdumsi absitfebris, Gingiberarii inins ceri uteriam alis purgantibus medicamentis solent:auθ-quiplerunse ne Gingibere ex decocto pultigallinacei, aut ex aqua exhibent. Praefertur autem quod in Camb in

tum est. Memini me in insulamio emisse gulas quas νο-

cant μω, una tanga , Pendunt autemsingula manus Tanga

vigintiseptem libra . Sedpostea intellexi eum. quo emis sem,duplo minoris emisse. 'VE R longe nobis aliud Turbit, destribum urbit Arabῶ. Arabes,quam id quod modo exhibui. Siquidem Mesue lib. a.des I med. cap.a. At radicem esse herbasMia Ferula

minoraferentis, se ex earum plantarum genere qua lacteo succo ingent patria sinuenitrigenera, videlicet iam

ditur. Septem vero in eius desectu obseruanda: visit candi Turbi Arab. m, ivtu cauumflue vacuum o arundino sitim, gum 4ςi o mosum comtice cinereo, ptimum, fragile, recens cra fsium autem sue densum improbari. Sed, quod tu pace X dixerim,

150쪽

dixerim, ex asinum relatus m Turbit descripsisse ρο-

Turbi e La videram, quam nitimum vicisse. Nam neque cirma con- α 5 uoti Est uenit,nec e lacte madentium plantarum est numero,nece-

iis domesticum genus inuenitur: cum uniuersumstontem

mctistu proueniat. Iterugenvi interdum altero esse maius verum est. Color autem aut albus,aut favus aut nigerna turalis eius planta non est e pro praeparationu ratione contrahitur. Nam quod probe praeparatum utae tempore colis tum non est,album esse non potest. Nascitur veropori iscis humentibus quam siccis . Neque albedo O gummomia probitatisfiunt indicia,veluti iam dixi. Neque arundinaceum aut eruticeum est,aut planum,ausagiis,ni sin miasceitate exsuccum Denseum autem potius mihi videtur probandam,quam improbadum,quippe quodpissubflacitis contineat modia cariosium nonsit. Pespolium no S E R Aia o lib. mp. cap. 33o.Tripoli Dioscoridis hi-ο T Oi floriam adfluum Turbit transtulit. Seo cum legitimi qua exhibemvirarbit descriptione conferatur manifeste eius error deprehendetur. Nam nessotia Ualidis habe neque eivi caules insummo diuiduntur,sed in mucronem demur

largosoliorum prouentu ornatum Mos non mutat te die colorem,net rivi radix odorata est, aut venena auere a

huc deprehensa est.

Αlysium non NI MVS non est Llypum Dioscoridis,ut recenti est orbiς rum quida existimant, cum eius historia Alypi descriptioni plane repugnet,ctfaccustares ni diuersa Turbis enim ituitam duntaxa Wgat, Alvum atram bilem deiicit. NGque,ut iam diximus, cuiquam e lactariis comparari potest, qua non ne noxa in corpus admittuntur cum Turbit 9 rimum nullam acrimoniam habear,ct fine molestia pilaitam deiiciat. Ar:bes erroris P o huic error ansamor isse puto Arabes,