Institutionum medicinae practicae quas auditoribus suis praelegebat Jo. Baptista Burserius de Kanilfeld volumen primum quartum ... recudi curavit praefata auctoris biographia N.M. Sormani De febribus praemittitur commentariolum de inflammatione

발행: 1829년

분량: 276페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

141쪽

ET DIFFEREXTIIs

is Sunt igitur' taedam quasi propria , ex pallius maligna

Rhres morbi gii maligiti ligno seuntiir. In primis subita atque inexspectata illa virium deit cito et symptornata , quam in a se ei simili esse soleant, tinge graviora animadversionem me sentur vires au φm pro tem in in alietiis morbi, non modo animales , verum prae ceteris vitalc dicta , sole ut 3 quas ini-hoeillas esse univem eorporis languor faeitis trirequens lip thymia pulsus mox vel a prinoipio valde debilis, vel ei in lamguens, vel etiam ita in apinataque mortis ac dens imago patefaeiunt opportune his referri possunt, quae in me rein habe is,Munonius Non esunt, inquit, qui bracs---- α μυά reus eseia Milasque opinantur malis is 'iam merandas . censeo tamen et alias, meis Densas, mali nise m lassi HMei qua ui, alia contuψο- ω Mitias, deinde et istiusmodis e qua statim ab inuis dolor sinamen et a cui Marti αθυ- eo. maritur, seia licet cui tu , aut intestinorum renumqua regioni, aut

etiam artubus p pariter ac si aegrotus cephalati a Mel More eotio, ea ut ne ritico, Mel odagra, aut rhetimatismo, Delista opibus arturientis, tamquam ori nati morbo labor a peum ainen istissimari, amylomata haud sis erisura sint remis , quas, ubi morbi uia nominati Amri sunt, almis rat id a uetor in miliari febre saepe vidit; ego vero et in mil arimaligna, et in variolis pessimi moris, aliisque perniciosis rixose. his non semel observavi. Porro et in quibus misitus animeses subis onrim tur et deficiunt, et tibi praedicta V tomat anuli causa eoicienti, sed a Meneno talentis maene Mentur, ab antiquis octialia qualitatis, a motis is vorum nomine ius gnato. Vel demtim , ubi ex e tua, ut Miritur, non absimul, .em salutis substanea σνου exciρα Quae omnia . . malignum tem ostendunt te minax nebul et Febri miliariis. 6. Haee autem in universum de malignitatis notis Spe elatim vero, ut ex Sans Eneto, Riv En o SY 1 aliisque videre est, signa mali. gnarum ebrium, tintii diagno sis plurim tim interest, sunt huiusmodi Levis hor ror pras edit , cui calor sue edit , raro magnus, ae plua miti r Urisia ali iiiiiis sanorum parum vel nihil ut pliarim iam disse riti it Pulsus sequeri quidem aed aisus sima et desilis, et inultinio dis hiaequalis, quando pie intermittens, aut et te is si interdun etiam rurior et sano similis Saepius somniιs, aut elemus, rarius silia oeeu pant Turbulenta insomnia erebro corporis inquies, araeis

dolon, interdum deli iuri, aut pertim, sitis maior, quam com

is a naribus aut utero stati . vel uberum ou kit,ibinde

Sanguis solutias apparet, et plerumque concrescere ne eius. Mastulae ad utim vel Dericulae filores eunt multiformos, nec desunt tremo has subtultusque irrit linum et ono uisio motus,

142쪽

et ea Or sub mee edens sudoras vel nimii, saepe symplom tiei at ille inutiles, vel interdum etiam invitio absunt SNiarat ius is Merhaa M. S. 9 So. paucis set,si in malignae inanotas reeenset, vires nempe illico prostraturu, a Iovem tutiorem , saepe rigus xtremorum, anxietate ui Magnam, pulsum

celerrimunt, debilem, maxisne inaequalem, sub diotis me diei interdum quasi evanescentem, sitim lex inque miliam. M similia a supra memoralia suo Mox mali Misarum se brium a SoM,-- De Febria eam . s. l. traditii, vid licet ab initis imbectilitas et dei oelio virium , languor universi rumoris cum pulsu debili, parvo e cluasi desie isti, te, alor adtactum mitis, urina sanorum rimilis, e sillae issima quaeda in speetes henignae febris, quae pum aegrotantes tu in medicos ipsos non emes deludit progressu morbi intensiis ea IO , interior potius , quat exterior , parva silis, anxietates, vigiliae, deliri , convulia cives , Iethargi in augmeato et stetit taeerpus immobiles, cutis macillis varii coloris foedata, prosit si sudores, tax oeae , aeniorrhagiae etc. l. i. Ilii et, etsi aliam de sobrium maIignitat opinio fiem, ut monuimiis habere videatur, tamen fateri cogitur , malignaru In ebrium compulea esse symptomata, sed modo haec , modo i, Ia ex iis o curae re, imo , aepe inter initia huiusmodi ob res si latitare, ut aegro discerni possint frequentiora tamen o certiora esso insolitam et sol, ita in virium dote et ionem , pulsum vero debilem, qui selliis compressioni non renititue, atque inaequalem, nau- soam, vomitum pertinacem , luxum sui seros uim bitiosum, fluidissimum iis addi posso otiani acie in tu in ida in surdita

tem ab initio et soporos is assertas Melam e l. p. sis et 12o , Ex causa commimi oras fieri, idem ista puri plerisque existimat, ex singulasti γνα fiet et rit alas. Veneni Domine liuiusmodi as Si pili titit e gr: ritur, , lurimos Ita enecarit, et hubones aut carbi in Hlo g. 1 grἔiei larii Ie afferunt , gradu itinc atroei res opsti quo Lain modo similes, pestileuthin nomen assume quaru in summus gradu pestis hahc tar, qua tu quam hodie

vera pestis essehrium classe exeludi solet. Quibusdam pestilense maligna febris una eademque est , sed ommode grada distingui possunt. Atque hae uberius fortasse, qt am Ioeus exigeret, de ebrium malignarum diagm,si di et videhuntur; aeae eonsilio id sietum est, ut, quoties earum metitio in posterum fiet, fiet autem saepenumero, quid malignitatis et se Mium mali Mum nomine intelligendum sit, quisque ontibnuo Perapiciat.

Duris umes aliae ne mari

'mile rectius dispescuntur febres in ophthalmicus, a ginosus, phrenitivas, em Minonicas, pleuriticus, a

143쪽

iliriticas, aliasque a singularii in partium instamnanti alibi is otiundas. Xam, ista morbiis 1 in: rius non est febris, sed ipsa inflaminatio, ideo perpetram Rhiribus singulares Et peculiaresque morbi adnumei autur; quod in vetet os meclidi piobe niti iliaci verterant, cum hiatu modi mala ophthalmias anginas, pleuritides, peripneumonius, ritu itides et te ore appellare stilius duxei int Quod si SYnεxu Mi interdum luci it, a ius initischre nominare pleuriticas, peripneumonicas, dysentcaicasquo seire inDiuo licet, eum liisue vocibi is alia significatione, quam sumi soleant, iis uni stetisse l)le tritide enim, aut perii neumonia, aut clysenleria epidemice grassantibus cum saepe cerneret, febres tibinde in- te urrere a suhsequi, quae enit, dem prorsus curati nem post labant, quum pleuritis, aut i is pneumonia, aut dysenteria, et si nee leui itis, ne peripia eumODia, nec dyseateria eas comita Hethir ut gigneret, a Plemriticas, peripneumonicas, dyseii teli eas, ut peculiarem earum ii idolem signi lii aret, quoi ilain stommunis et stationarii morbi participes erant, vocandas censuit.

S. V.

E ebrium generibus expungendae, quae a V tomatibus

Visellantiam

eo probandu quoque est mos ille maiorum, 13 rumdamque nostrae aetatis medicorum, qui subrium genera et numerum ex Pecidiari aliquo hymptoti a te , quod in iis manifestius se exserit, auxerunt. Quis enim non videat symptotia quidem aliquia insignius gradam va-viare, a it vatietatem agere, non vero subrocii, nec genus, nec interdum speciem ipsa in constitaereti generum ergo et specieram numero expungenda videtur m

rata His pocκ Tis i , in qua frigus cum perpetuo rigore obtinci, item ille M. εν a), in qua aegri simiu et Ealei e et frigere sibi videntur, ieet exteriores paries C loris gradum , Η ΕΝici ,hsecvante I), naturali maloiaemexhibeant. Quo ex symptomate etiam horrifica huius-1nodi s res dicuntur. Exulet quoque litoria, in qua

extrema atque exteriora algent, interiola vero uruntiir; GSSodes, quam nausea sinum et perpetua corporis i

clatio cistinguit trahoues, quae cui ingenti aestu et

144쪽

atupore coniungitur causiιs, sive f. bris ardens O, in qua calor intolerabili et sitis inexplebilis hominem msur et es sui risera, quod Dorpet iis sudoritilis ea detentus diffluit, teta Phrioris, inopia medium aestum subitum frigus intercipit divoris, id est sim titiosa, a singultu nonaeum eris, aliaeque si titiles n.

vehemetitiores euiusdam febris gradus, non ut oeculiaris ali- euilis febris, genere distinetae. Generatim. enita liae Oee Sullatae videtur, ut sebem acutissimas mortiferasque siguificaret mulatim ero factum est, ut ardentes demum a plerisque o carentur, chia summus ardensque eator et sitis inexstinguibilis eointuitu nemose sis ses rei es . 32. et q. . Quare mone id om L R iv prognostica Hippoca τι ad labros ardelites spectantia universim e quamlinque ebre acutam telligenda esse, non de potitillavi speeie, quam ipse nec po- uerat, nee indicaverat Sudiit tamen quae iam ioca apud Miser ea TEM, qua docere vitteritur, al, eo deseripi uim sub oenomine suisse qua eloque peculiare iiioddam febris acutae gentis, ut ostendat ita not. r. ad g. CCCCXlX. I De lii proeul dubio, ne iniuria , loquitur et quAM-nius , uri ait: Iurimae aptι a dctot es sunt Ieb, m dioisioues, sed Fastatorias arserit , σι lomata savius pro mi morbis eurori, adeoque Dres, quam natura meis, morbos onsimi qumus m. Et Tisso notat, ens meri ebrium atalogum medie incla rogressotis obstare, nullatem Dero moriorum nu-

f. LVI.

Moisis in exanthematicas remolatur.

Vitio non simili laborat alia febrium divisio, qua

in exanthematicas et non exanthematicas a quihusdam partiuntur, qua partitione febribus psti peram a censentur morbi, qui minimi ad eas pertinent, aut febriumn inpic, nata et accidentia pro tot febrium generibus a eth utitur quo si, ut febrium viam us praeter natii me modi, in immosside ineresin Nam exanclimata ei inaria, ve, ut vocant, essentialia via , vel smcundaria. Priami generis universim habentur variolae,m vili purpuita scarlatina, urticari, tuterdum mili

Di tiro in Coos e

145쪽

i is et petiolae, et plermi que ei ysi polus, aliiqhi morbi exantii ematici, Ilio febris modo ante odit Larithim, o do etiam comitatur, modo nec antecedit, nec comita itur, ilia quandoque exati thematis sal ta eruptione, e-hris, simia antecessci at, prorsus deserit, et nitillo mori minus exanthema, sive morbiis primarius permanet, et prout eius seri natura, pergit ad suum terminiam decurrere. Istiusmodi morbi, et si plerum sue sobrile . n linteis prudentioribus nosologisque peritioribus sebi uin classe exelud Liuiust, et quidem iure optimo Adsucundaria vero exanthemata quod attinet, haec, meo quidem iudicio distingui debeti in Huca, in symptomatim atque in pigenomena proiit nimii iura morbi imoui superveniunt, vel levant et solvunt, vel ne levant nec solvunt, aut deteriorem reddunt, vel cum priore morbo, cui accedant, uti noviti ni alum stiperveniens complicantur nempe quando Exempli causa variolae, aut morbilli, aut utiliaria puerperio, aut ebri uicunque sese immiscent. Primalia tertim ne criti,ca, nee symplomati ea proprie dici possunt, quia alias criticum , syn tomaticum, et morbiis num idemque Esset, quod contradictionem involvit, sed rectius euigna regularia, vel maligna atque anoniata appellanda sunt cum critica esse vc symplomatica seeundariis tau- tuimnodo si conveniat. Itaque si primaria exant lienant an ebrium generibus secernenda sunt, quanto nugis ab iis aboeunt secundaria oti peticulae, et miliaria, ita ethhrium ac identia sunt Notum enim est, petierelas, in iliaria aliaque exatilliemata quibus iamque febri hus lam continuis aut emittentibus, quam intermissionem liabentibus, cuiusque typi interdum stipei enim, earumque gradus, complicationes, aut disserentias itas damsacere, qui genus ipsum febris quidquam mutetur. Ideoque elim singulis sere febribus communia esse o sint, non genus aliquod pecidiare et multo minita cla sem ullam, quae ex variis eaeribus notam fixam et stabilem eommunem habentibus constitui solet, inquam enicient. Exantlaemata autem cium instabilia ac incerta sitit, et modo ad se, modo abesse possitit, notam huiusmodi communcin qua in Iassem se tiros coalescunt, piaebere nequeunt. Alias unum idemque genus ad Miramque Iussem spectaret.

146쪽

ora ad thuiusmodi distinet tonos a ipsius naturae sinu petitas animum advPrtisson medici Vinii bcine hises, nec erat 1-etim et aristomaιλ- ita Ilii , quani deret, sonsum adtibbuissenti, DuIta interilistis ile ex tilliem illis, an nempe eriti , aut sympto mattea, tam sol, ibus superveniunL, dici debeant, diseeptatio ceterum interiminabilis exoria eas eti

N. Hippocraru arride ἀμisso. Neque pro peculiaribus sobrium generibus aut speei hu habendae illae stitit, hias Hippoca τε si vocavit mordaces, in quibus nitiaimm calor manum tangentisqhiodammodo mordet et pungit aut mites, in quibus calor mitior est, et non ita mordax nec ita acer. N minem quippe sugit, varium caloris gradum varietatem solummodo agere quantitatis enim diversa ratio, ut convenit inter omnes, per se nec genus, Ne speciem mutat, nec iacit. Idem dic ndum arbitror de iis, quae apud eumdem medi inne pure lem di uuthu' increscenter, amulae, Montes se bistin me alite, ramallidae, I Midae te. Ut enim uos priores grad Lim uitensionis et ma itudinis duntaxat nuntiant, sic posteriores color varietatem unico exprimun Nomo autem a magnitudine, aut intensiore, aula coloris variatione sua genera,

de febribus sarmo sit, duxerit conseceritque.

GH.gnus essentia, s rium differentias a subirem, quod vocant, ea loris morbidi, unde febres oriri puta-hat, deducendas existimavit. Quod vero eas deinde non a calore, in quo praeter natium aucto essemiam mi ris 3. V. in mumi, petere voluerit, viso inne ei erit tui ci nolinullis Verum ipse, postquam iuxta ipsero , mi mentem dimentias a talore mulas recensuit, videtur satis bene se pulsare his de viris. Di uis .em calaris , et ex eo, victa maioris minoris φω--tionem admi ι, timuinitur, vi ab ima maiori in

147쪽

ET DIFFERENTIIS ns

-ndi si modo. Et statim in sequenti texti acidit Quae

foro diffs mentiae a materia sumtintur, in qua calor μle meter attinam On.yistit, maxime myriae caloris yrne ter nati rani diffs ivntiae sunt co Pus mstι meo dis eheudoris, sive humores conditos 1 msitis, thiriaculis. Quare innes, quot litot eius vestigii institet unt, universalia sobrium multitii in iii diviserunt in Phenie ras, hecticas tot vis lex , priores a spiritibus ain altora a solidis partibus praeter naturam inealescetitit, is, I,ostremas uti umoribus putrescentibus derivatiles. Idcolas etiam utridas generatim nominarimi. In his ori ocalorem a putredine humores non quidcin vivereos, sed ex parte tantum corrumpente proficisci credebant. Pepse tam enim atque absolutam putredinem Doe in tuidis, ne in solidis partibus existere posse, vita supe stite, Probe noverunt.

ram gigni. .

. LIX.

Disse entia a peculiari humore utrescente quaenam Cunique in humoralibus febribus varia caloris subiecta, clope totidem, quot humores ag oseere cogerentur, alias atque alias Pro subiectorum Putrescentium diversitate earum divisiones instituerunt. Hine u sanguino putrescente Vascham sive synochum a bile temtianani intermittentem, continuam et caluum a pituit satia, acida et vitrea misiam ab insipida quotidia-Nam tum continuam, quam intermittentem a metaricholia quartanam et letiartopbam a bile et pituitu simul mixtis hemitritaetιοι, sive emitertianam oriri asse

rebant iij. Veriam facili cuiquam rem perpendenti commabit, putredinom, ipsis etiam fatentihus, tantam in eiusmocii sebi bus non esse Piae calorem labrilem excitare possit utpote qui interdum tantus plane est, ut ab ea nullo derivari nouo queat; deinde hypotheticum fieti

tiumque videri, iritus Dodo, modo tantum habitum

. . Io

148쪽

D FEBRIUM DIVISIONE excalescere vel hunc, vel illum humorem cultarern putrescere, atque adeo hoc via illud febris genus putre

scendo movere; demum nullam intere ore connexa ni rationem inter pituitam M. et quotidianam, i ter melancholiam et quartanam in , quando etiam qua tuoi illos humores, mi ales Galentes in sangliine et co

Pore uni riali confixerunt, existere revera Con dolemus

tens ni ultipliei adeo ratione varietur, ut modo quot diana in tertianam, mox in quartanam modo tertiana aut quartalia in quotidianam vertatur, es saepi sim eiusmodi vices subeat, si unus cuique febris generi tantum humor dicaretur Quem porro humorem intanis, sextanis, septunis, clanis, nonanis aliisquei Migior in valla habemitius assignabunt tinum eas. istia, elimem sibiniit, eum G Lareo in dubium revocare audebi ine, obstant innumera auet iam fide digni Minorum testimonia obstat perspicacissimi atque in bus diiudieandis viri loti e eeloboi mi, cista civi nostri auctoritas, ut infra b. LX U. patebiti

Quas ob res dimissi huiusmodi febrium divisi ibi et disserentiis, praeteritisque alias bene multis iij, quae licet a probatissimis se toribus proseruntur, non tamen pluris quam si periores aestimandae nobis videntur, in vis mutunus --o, quae mihi magis tu alitur. Pro-hantur auis di Mones, quae e naturae ipsius quin sinu promuntur, et certis intubusdam notis, quae primo Atim adspe M observanti se osseruiat sensibus iuvnostris subiectae sunt, adhacrentia, Sub enim ex sym momatum observatioi, peti da eant, quemadmodum nonnulli volunt non nisi moris, iam mvecto atque adulto innotescent, quia in symptoninia, unde am

149쪽

Ao dimit m pii dei Comperium est, omnes, Tiotqtio texistimi Mares vel toto sui tarsus tempore continen

tes cimare, vel aliquo I subinde spatium relinquere a

sini e vaecium P Piores a CORAELio CELs assiduae, i aricisti is conlinime posterioi es intermittentes appellantur.

Prima ergo et generalissima omnium seruium partitio erit in continuα atquc intermittetates 3ὶ.ci Seriptor anonymias , in tractati de euration generati, h, uni disistit bres in is lammatorias, intermiseriles et nem, oras Sec deinde ieiectis infammatoriis , ut symptomati ei ,

restinet tant immodo reliqua duo genera, intermisωntium vi delice ot rem osarum, sub quo rii in primo eompreliendi etiam remisteriles At remitrentes verae et primariae non recto si itigenor in tormittentium , quantum cIniciem tu ιli caro possum, comprehcndunt ii , ilia, ut iure altim ad veri tam est a Gon- .Laio Compe ad Med. Tract. I , et natiira catis et u

rationis tollo ab ator mittentibus omnino disserunt , quo litiis natebit Nervosarum quoque genus ita lato extendit, ut nulli per ipsum sit sobris non ntermittens, ii ac xie 'ν α non habeatur. Qua in re quantum a Vero discndat, quisque intelligo ex iis , quae deinceps dicentur, nisi velit annes sc-hres nervosas essc qilia orvi in ipsis afficiuntur sed tuneoliam interemi ueniss nervosis eminι adnumerandae. Praeterea idem

uno nymus excludit continentes omnos, quod minime ab aliis Conceditur, nec reapse conpedi potest, ii suo loco ostenil tum Comin med e smyof imb. . . . . v. V. d. Veti. Video etiam a quibusdam dividi fetirps in inte, mittentia , in i lammatorias , iii 11tridas atque in ex iis Pompositas vertim compli res sunt febres, quae neque intermittunt , neque in ammatoriae neque tit Mae ver sunt, saltem eo sensti quo

Lodi huiusmodi voces accipiuntur seu igitur loco eas disponendas iudieabunt pca Non clesia ut, qui divisio nos ebrium ab earum essentia diu a causis delueunt. Sed essentia ebrium et eausa uictoris Non una est omnibus , variatque , prout variant blaeo Petiea systemata medicorum. Cum igitur hypothesim sapiant huiusmodi divisiones , nee piis omnino et dubiis innituntur undamentis, multisque errori biis eoasionem suppedita ut Tonius etiam vir alici iiii doetus atque illi stris, . Smeim. narrati, L e M. ylic te ιν indotamqfi hae 7t . . 9. et seq. laudat divisio

sa , in primis in tornao, quas lite intelligunt, vo ponitus Iatoni,vo obseurae et dubiae , aut li3 portieti ea , ut di Oham , te. rum Gitio sunt Si unquam lanien se iri possunt, uti Dinter stime vont L externis sa otia praeseretatibus, hae potitis generum et

150쪽

speetoriam disserentia efficient, quam sumnia livisionii ea. ii ita, et si id trigoni lac euraticini opportuna erit partim cognitio. Ne en ip mesina sobrium clivisio, si iam si illi Io frix Nes Eisκ in Tenta mihi innupirali Praetologiae practicae, Visun. 78o. ei lito in insanimnio iam , bitiosum , ituitosam , i/ariolosam morbiosam , intermittentoni et c. ni agis arridet quia Diniis hy- olliet ira est adeoque sal lac, utpote magnani pallem a musis esti inpla erodit , quod variola , inor hilli aliique morbi exanthomati ei seliores sobrii in numero perperavi adscribit ritur. 3 Olim ob res liter mi uentos ah atini temporibus divide-h-tur ii strutilas ot in utιιm tales, i l quod se eo, uni r OstSYDEsu Ni UM 3lerique alii o facilitat illinc. olli voto otia in

Continuas ruti otio anni temporii in 'nihil infestant, livi ' passim solon in i ornatis asstions , alit timnales atqi o hiemales sive hiberna non qui dona, ut o go arbitror, et ii ii illae ipsae, quae sunt opheiriora , aut synoelii, aut castricae, aut tritaeo Pitya in una anni te in pestate , in alia aliam naturant ni qui .ra ut et esse/uialilei disertini nocitur, si in oti tua sempor ae- dona , sed quod exigilas abeant vari talos cum ob aliscis a

nisi stas, unde gigni videntiir, tum bouod uin et rationem, quas il untiar. Hinc euilibet generi adiicitur epitholaici donotans tempus anni miro ab aliis eiusdem onoris, sed temporis diversi distinguantur. Sic Rim: Luas, o compli causa, Fbrem quamdam, quam a causa biliosam appellavit, a tempore vocat

remuleiatem estis amisiit ιι sum talem, otia nimirum aestate

aut autum ti infestat et corcipit, o sic dein eops Observatum reapso est, eas ob res inii a se Prno tempor iugo lini, plor im-que , ut nequa I iam tempe eum diathi si sanguinis initam maloria conlatigi; ita ae livo, cum hilo do pravata copulari aut ab adem Deo ficisci , et magis ad uiri tam iraturam vor-gere quae veri autumno , lain a flava quam ah atra bile se veri hio malos demum ea tarrhalium t boum ait 'amini indoialem polin . siwq i iiiiiisque assume o Quam o caligam ii AN-rtu Reche ch sur es .. vernatos ira lamnititorias, aestivas biliocas auiis annales ais abita 1 es, lite in ab s i titiosas esse univcrsim putat. Verum divisio haec a quato nis liciatusque vetorum tumoribus apta nee tuta est stus expers. Addo hi males a Pici NGLio non uultosas , sed insan guineasquc liabitas curatasque fuisse.

3. LXI.

Continuae diuidui itur in conlinentes . remittentes, et compositas.

Cum vero contini arum motu in quibLusdam aequa-

lbilis sit et pene uiti formis, in aliis dispar et modo in

vales eos, modo certis ii iter vallis subsidens, sic ut aliae lino si de ircuitu contineri, est toto sui cursus tempore Qui in ferui motus euorem observare videatitur;

SEARCH

MENU NAVIGATION