장음표시 사용
11쪽
Xylogr tristianismus literas, Italia artes & opificia intulerunt Germaniae. Primum Xylomaphiae, ad typographiam ducentis, gradum chartulae illae constituerunt lusoriae, D, inim usus seculo XIV. fuit frequens apud Germanos & Gallos. n) Seculo sequenti ars illa Noribergae, Augustic Vindelicorum, Ulmae, Harlemi, Ars entorati quam maxime floruiti Apud Noribergenses illustris ille Mathematum cultor, JOANNEs in ULLE Rus, Regiomonti Franconiae natus, quia. I 76. decesiit; o apud Argentinenses circa
5Ιartini Schotti, typographi pater; apud Colmarienses praestantissimus ille Iculptor &p1inor, MARTINUs SCHOEN, Alberti Dureri magister; ρ apud Harlemenses LAUR. Cos TERUS, in Xylo aphica nac arte floruerunti Hicum varias delineationes ligneis tabellis insculperent i quum iconibus, ex historia presertim sacra desumptis, sententias immiscerent & nomina, cum denique folia, tabulis tim pressa, in libri formam redigerent, xypographiicae arti prae-
η) Chartae lusoriae jam in Caroli V. Galliae Regis aula invaluerunt; Satellites Regii talis & chartulis ludebant. Petit- uande Samire apud BuLLET Recherches sur les Cartes 4 Diser. Q Miser Joh- mn Ramiri 1 R. natus a. I 436. KCenim μgae, non Borussae, ut multis creditum est, a Pontifice N riberga Romam vocatus, a. I 476. decessit. Vitam & Indicem Operum ejus, a. I 473. circiter publicatum, exhiliet Do P p E GN A Y R in Nactrichi von den Ainrubergischen mathematicis v. K ιngiam par I. sqq. Add. ScΗWARE II meum. de Orig. Trigrs . Pan. 3. par G. sa mi ire e H E LIN G. Epitonae Rem Germ. cap. v. BEAT Us RHEN. Rem Germ. par 28 . qui Schoenio Ρaulum atque Georgium, aurifices praestantissimos, dat mitres. Diuili do by Corale
12쪽
ludere visi sunti Ab immobilibus enim literis ligneis ad mobiles ligneas perfacilis transitus est.
Εκ Xylographicis his scholis pedetentim prodierunt:
DE ANTI- RisTO; ω aliique hujus generis libelli, quorum plerique idiomatis latini sunt; ouidam leutonici; omnes non opistographi, sed soliatim an una tantum parte impressi. Ut autem opistographi viderentur, duo tolia conglutinarunt in unum. Codicum horum chamneres immobiles ac fixi sunt; sed formae impolitae & rudis. Magnitudo est solii minoris. Exempla hujus generis Codicum, anni, loci & artificis destituta indicio, in Literariis Itineribus Vindobona O Gottinci, o
q) Libros hos recensuerunt partim Sc HEL HORNIus in Amoenitatib. Literar. tom. I. p. sqq. & toni. m. p. 293. sqq. partim memoralitia Vindobonae, Germ. edita, pag. Ioa. Aqq. dicΗwARE I Us in Indice Meto Libri pag. II. O In Bibliotheca Comitis Pertus assico Apud Go Dor R. BEssELiula, Chronici Gottπic. auctorem.
13쪽
Noribergae, t Francolaret, u quin & Lutetiae α ac Londini frequenter inspexi.
g. 8. In examinandis ergo typogrThiae Originibus ne verbis certetur, tres diversae inter se distinguendae sint artes, veluti per gradus pedetentiin exortata
Prima speciem illam Xylographiae constituit, quae tabellas , paginis librorum similes, literis fixis exsculpsit, ita ut ex foliis cqnjunctis libri forma prodireti Ad classem hanc
reserendi sunt illi, quos praecedenti enumeravi paragrapho ἔuuorum inventorem Batavi Costerum Harlemensem comstituunti Secunda literas fixas commutavit in mobiles; unde versatilis illa typographia exsurgit, cui proprie nomen Pso' paphiae debetur. Hanc Gutenbergius Argentinae inveniti Tertia denique literas sculptas convertit in fusas; quam Petrus Schoefferus Moguntiae reperiti Prima i lusit secundae, quae Veram typographiam commmiti Tertia secundam promOVE Primae classis artem, quae typica Vel tabellaris typogr,. phia est, ad mentem Batavorum Costerianam
O In Bibliotheca publicae Conser. SAuBERTI Bibliotheca
u Apud Uisenbachium Consulem. x Apud Claudium BOZeum. γ In Bibliotheca Comitis Pembrochiae. Divitem hujus gen ris Codicum segetem nobis promittit Blustris IIEERMANNus. Secundae Disitigod by Cooste
14쪽
Secundae classis artem, quae Vera & propria typographia est, Gutrabergiamin appellamuia Tertia itidem vere & proprie Sesacteriana dicenda est.
Singulae hae species suos gradus habuerunti Costeri, Arsumnam ALBERTUS DURE RUS, NOribergensis, a. Is28. 'di' .. mortuus, Sc discipuli eius, in Caesaris lilaximiliani opere α.ΤEψRDANNcKΗ 4)ad summum perfectionis gradum extulerunti Gutenberginiae typograpniae, Argentorati imventae & exercitae, incrementa nosse qui cupit, is rudia illa Recimina, quae inter Docu 'IENT A exhibemus, & ipsa Menteliana Biblia cum rigesteinianis Bibliis, & cumGr,tiani mereto conferati Res omnis a peritia sculptoris perpendit, qui literas singulas, a typotheta adhibendas, scalpro efformati Sculpti charactereS, circa a. I T . Argem tinae adhibiti, elegantioris prosecto formae sunt, quam fibsiles, quos Schoes rus a. I 4 9. primum adhibuitti quibus &sua denique perfectio, sed nonnisi plures post annos, & quudem in Italia, Gallia , Belgio magis, quam Moguntiae accessiti
steriana typographia, quae assimilatur Sinensi, Q praestinii.
G Xylographicae artis praestantissimus liber, opistos phis s liis impremis, qui leutonicis versibus Maximiliani 1. Imper. juvenilia exponit. Prodiit Augustis VindeL a. isis. ψud Schoensperger. Dubitatur an ipse Caesar, an Μelchior Pfimetimus eius jussu sit auctor. Viae Ko E L E R I Dissert. a. ITI de labro hoc edita. a Unde MENDO EA, BOTER Us, Μ AFFEIus, GREGORI-
15쪽
mrcuten- mediocrem orbi literato utilitatem, sine Guten iniana,'' ε' praestitisseti Quanto temporis spatio opus est, ut tabula, uni tantum libro imprimendo inserviens, sculpatur. Quam velociter e contra Gutenbergianus typotheta suam paginam componit, corrigit, mutat & separat, ut characteribus iiDdem novam paginam formeti Circulus hic Gutenbergi, ham artem, tam facilem, tam utilem & proficitam reddit; quae ultra triginta annos Argentinae publica cum utilitate& fructu, ante Schoe lanam exercita est; sine qua A gentinensis Gutenbergica perpetuo subsistere & florere po
S.Itui sit. Uti ergo illi, qui tabellarem vel Costerianam pro vera 'βψ 'propria typographia venditant, haud dubie falluntur, b)ita & illi erroris accusandi sunt, qui artifices a Costeriana ad Schoemerianam, Gutcnbergica pnaeterita, uno saltu tran ivisse existimant; Fod tamen TRITHEMIUS, HGEB-vILE Rus, d) BERGELLANUS, e) Box HORNI-
Sinensibus repetunt; qui antiquissimis temporibus literas insculpserint taDulis. Tabellarem hanc Sinensium methodum deiuribit Du HALDE in Descrinione Sinenses Imperii, Gall. edita, Tom. a. pag. 249. Apud Cathainos Indos antiquitus jam floruisse typoguriam,ex Historicis regionum inventarum
16쪽
Veras illi origines hoc saltu transiliunt. Per istendum in medio. Solutilium inventor typorum, cujuscunque hi imdolis sint, artis typographicae est VeruS inventor, quae reliquas artes omnes contervat, propagati Hanc autem a Gutenbergio inventam Argentorati, pluresque per annos ibidem cum sociis ab eo exercitam fuissse, antequam eam transtulerat Moguntiam ; antequam matrices invenerat Schoemerus, & tabellas Costerus; ex documentis authenticis, quae perouisitio longa & fors denique ipsa mihi o tulit, hoc opusculum docebiti. Et levi ligno sculpunt hi grammata prima,
is Sed quia non poterat Propria de classe characteris Tolli, nec variis utibus aptus erat, si Illis succurrit Petrus, cognomine Schoesseriis Ble sagax animi praeclara toreumata fimit, is Quae iunxit matris nomine posteritas.
f) Dissere de Imem. Nographia pag. 37. ab Dori ne V les progres de rari de graver en bis me. s 3.
17쪽
veri in e stigandi inrassio. Investiis tandi mo.
Gutentietis acta N primordia opographica
bonas literas docere vix coeperam, N Λ quum sumecta miles fierent fundamentia, quibuStypograpnicas huic urbi primitias Alfatici Scriptores vindicare uaeverunti Gutenberuio, mi publica Europae fama hanc asserit artem, Mentelium Opponi, non parum miratus sum. Primarium hunc typographiae Argentinensis artificem, sed non primum cons ter reputavi. At auctoritas virorum illustrium, qui Mentelio faverant, juvenem me aliquandiu cohibuiti Quadragesimo autem hujus seculi anno secularem inventae Typographiae memoriam apud Germanos & Batavos multae quum celebrassent civitates, originis ejus propius investigandae mihi nata
Publica omnis Mneris Acta, Commentarios, Registra, quae decessores neglexerant, in tabulario CivitatiS tum c ratius investiine incepi. Investigationi per temporum intervalla successus responditi Joh. Gutenbergium a. IMI.& sequenti civem Argentinae vixisse, jam pridem lammmenta duo me docuerant Thomana, quae in scrinio Capituli detexerat Sc HEREIUS, Antiquitatum Teutonicarum
18쪽
I scrutator illustris. li Fundem Gutenbergium, Alsaticam
Nobilem Argentorati duxisse uxorem, onera publica sitivisse civitati, societatem circa artem occultam cum civibus inivisse, ex scrinio Curiae me docuit Vir de re literaria pn clare meritus, JACOBUS WENcΚERus , tabularii cmstos, dein Reip. Consul. Tum vero ita ratiocinari incepi. Chriltophorus Columbus & Americus Vesputius , Itali, apud Hispanos commorati, novi orbis inventi gloriam pepererunt Hispanis. An non Gutenbergius , MOGntinus origine, fortunamm sumin sedem Argentorati tigere, &typographicam in ea artem invenire, adeoque inventionis gloriam cum Argentinensibus partiri potuisset yg. 3. Academico haec Ρrogrammate paucis exposui, i cum ad secularem, Typographiae inventae, Orationem, a lit rato juvene habendam, Academiae cives invitarem. At plenum denique investigationi meae lumen post quinquennium accessit, quum Nummaria turris, h) cimoliorum Α gentinensium custos, rimis suis latiscens , superiore ex
h)Jo. GEORGius Sc HEREIus, Iuris Antecestar , quia. ITIT. excerpta ex chartis his communicavit amicis, per quos ad Sc MEL HORNIUM pervenerunt, qui jam R. IT2O. amomnitatum Literari Tomo m. par. 3 . eadem inseruit, nos imtegra Documentis noliris inserimus Num. V. & ab Eodem tempore Regiae lascriptionum Academiae Dissertationem super hoc argumentum Lutetiam transmisi, quae Commentariorum ejus Tomo XVII. inserta. io Turrem hanc descripsit Sc Mi LTERus in Ibservat ad MNnishmii Chron. pag. IIo I. Directores architectonicae rei die Johannis Bapt. singularim turris camerarum & fornicum statum examinarunt. Occasione hac cives & exteri ad cimelia
inspicienda admissi Turris lingua patria Vennivthum.
19쪽
parte destrui coepisseti Carrocium atque V illum Ar Seibtinense, tabulas ceratas, diplomata, aureis bullis infirmcta, aliamque antiquitatis supellectilem, a me prius jam
identidem visam, quum denuo inspicerem, in Cameram denique incidi, rarius ante reseratam, ubi vetera Ρrot . colla Senatus, chartaceos nempe codices, formae folii minoris, annis signatos, lonsa ferie deprehendi. HENRI-c Us BARTHI Us, tabularii tum Haesectus , Vir amantinsimus literarum, eOS mecum ex tenebris protraxiti Ex L simus singulos, nonnullos excerpsi. Cum autem ad C dicem a. I 39. pervenissem, ViX evolvi volumen, quum Gutenbergii nomen in meos oculos incurrit. Inquirens ulterius longam testium seriem reperi. qui de Gutenber-giano arcano testimonia perhibent, quorum pleraque typographicam artem desiisarunt aperte.
Codex authenticus, loco saero servatus, in quo publice perscripta sunt Acta Senatus, testiumque effata coram de atis Senatus fideliter consignata, venerandae auctoritatis est. Ρerscripti sunt ibi testes,producti in lite, imbergio e orta, postquam unus ex sociis ejus decellisset, cujus her des in arcani societatem voluerant admitti; quod arcanum non aliud prosecto fuit, quam Typograpluae arcanum. Ab eo tempore, quo postrema haec documenta detex, Literatis nostris Argentinensibus commendare non destiti, ne porro Mentelium suum Gutenbergio Moontino, sed Gutenbergium Moguntinum Mogunt is opponerenti Et illi tandem intellexerant mecum, omnem Argentinensium causam in sola iam Greenbergio verti, vitaeque ejus, Α gentorati transactae, origines typographicas haud dubie involvi. Literatae, quae tuo tempore prodibit, hoc
20쪽
argumentum reservaveram, quod, mutato consilio, nunc separatim pertracto. g. r.
Johannes Gutenberg ι ex equestri Sorgentochiorum Gutenbe m) apud MOMntinos prosapia, varios olim in ramos divisa, IIoguntiar η natus, patrem habuit Frielium, qui gentinam a. I 3o. decessiti ob Mortuo hoc filius, sorte maocri
I) Argentinensia Acta eum H s Guunberae, Hos Gens ista promiscue appellant. Nomina Gen ista, Gutenriet, Zum Iungeri, diversa ejusdem borgent hiae gentis sunt lamiliarum .
cognomina, a diversis aedium, Psi bitarunt, metim G DMez, mram Iuvem Men, inlignibus orta. π IMPHEL IN GI u s in Vita Ruperti Episcopi Moguntinas aedes Boni montis memorat Instrumentum Thomanum a. IMI. ait Iohames dictus Gems eista, alios nuncupares Giumhem de M rivstia, Arontina commorans. Documentor. Num. V. p. 3I. M A vico Pagi Mogyntiacensis. Vid. Scriptori Rem Momunt tom. a. pam 9a . Η Ε L w Io II S tama ---entori voce
Idem Nic. SERA RIuri lacere, Rerum motuminarum scruptorem, Lib. I. Cap. 38. eo magis miramur, quod veritatem rei addiscere es periacile fuisseti In sententia litis cum Famito, a. I 4 S. Moguntiae agitatae, Iuncter Guteriiset dicitur. Q Falluntur ergo IAC.'ImPHEL IN GIUS, BAPT FUL-Gosus, PHIL. JACOB Us BEROOri A s. GILB. GENEBRARDus , SE THUs CALVIs Ius , ARNOLDus B E R. GELLANUS, ATHAN. KIRCHERus in Prontis ad Oediapum t. MELCHIOR ADAMI , ORLANDI, aliique non pauci, qui Guten Nio patriam Argentoratum adsignanti Q Κ o E L E R. Gutentero Gren Rett. p. I 8.