장음표시 사용
21쪽
I raeditus, pauia relicta, Argentoratum migravit; meliorem
ibi, ut videtur, fortunam apud exter paraturuia Gmtenb ium ebdem, quo pater sepultus cst, anno patita exivisse, indicio chartae Moguntinae docemur. Ex imstrumento autem Argentinensii q) colligimus, Gutenbe gium a. I 43 jam per aliquot annos habitasse Argentorati. Graves enim ille de Mc untia ciuerelas apud Senatum Argenti tum temporis movit, quod annuos illa reditus, a longo jam tempore sibi debitus, r) persolvere neglexerit. Moguntinos itaque ut ad solutionem compelleret, Nic laum, Archigrammateum eorum, in Alsatiae partibus negotia gerentem, cepit, ex captivitate non dimissurus h minem , nisi postquam trecentos & decem florenos Oppem hemii in domo, Leopardo insignita , ante proximum festium Pentecostes se depositurum, jurejurando promisiLseti J Ioguntinenses quum ea super re ad Senatum Argenti scripsissent, hic Guten inium induxit, ut Nicolaum ainque ulla conditione dimittereti Instrumentum, hac super rea. I 434. conditum, in publico Civitatis Argenti Contractuum Libro hodieque subsistiti Gutenhergio plurium annorum census cum Moguntini debuerint, plures quo hae eum per annos Argentinae jam habitasse, non temere imserimus. Firmatur hinc, quod modo conjeci, eum mo tuo patre exivisse IIoguntia, atque adeo circa a. I 3α si
dem fixisse Amentorati. Bellum , quod GutenbergiuSpatriae suae tam aperte indixit, animum ejus redeundi MO-hintiam prosecto non proditi
22쪽
Catastrum gabellae vini, o cui incolae, vectigal Argem G ---tinae tunc temporis solventes, inscripti sunt, Joα Gutemhergium in a. I 36. usque ad a. I in Cons. iorum, adeoque in civium nobilium, classe recenseti Idem Gitenbergius a. I 437. coram Judice Ecclesiastico litem habuit cum Anna , u) nobili virgine, cive Argentinensi, promissi,
ut videtur, matrimonii causa; cujus exitum charta non d cet. At idem Catastrum Annam Gutenbergiam idem v ctigal, Gutenbergio jam profecto, solventem, nominatim cum exprimat, Gutenbergii conjugem eam devenisse comjicimuia 3. 7. Eo ipso tempore, ouo matrimonialis uten mii causa Lis eiri agebatur, primitias ille typographiciae artis cum Argentunensibus sociis jam occulte tractaverati Modico nimirum ' patrimonio instructus , artique perficiendae non lassiciens solus, socios sibi paravit, qui pecunia eum operaque juV
0 Vectigal hoc ab obolo, qui per singulos vini cantharos fouvebatur, molarium vocabant, vernacule Helbeliv-Zχst, ii die min- Best. Registrum dicitur Helelivs-Zositare. o Sub rubro Confoseis: Vid. infra Documentum Num. VILCives ex ordine Equestri non in tribus, sed in societates, quas Confusim vocabant, descripti fuerunt, Confoerii hinc dicti. Gutenbergius itaque, civilegio gaudens, uni ex Constafliis fuit
adscriptus, non tribubus civium, quod fuerat nobilis. v Mnesis der Uerin Thure. Gens haec Allatica circa a. I i8. interiit, ut matricula Nobilium Alsatiae laserioris a. I 6 3.
23쪽
renti Hos inter unus quum morte decederet, fratremque defuncti in societatem, quam petierat, non admitterent secti, hic Gutenbergium, principem societatis, citavit ad iudicem. Senatus postquam testes utrimque magno numero audivisset, No Maenbergio pronuntiaviti In semientia Senatus, quam I ocumenta nostra exhibent, rei totius haec narratur origo. g. 8.Lius ori- Gutenhergio novis artibus Argentinae tractandis exemcente ingenium, Andres DriZehenius, civis, I) famili ritate ei conjunctus, Ietiit ab eo, ut pro sua in eum ambestia aliquid ex illis sibi revelareti Gutenhergius, amictprecibuS commotus, artem lapides poliendi ei manifest, Vit; unde non parum lucri Drigehenius hausiti Inter haec Gutenberinus cum Rissio , Lichtenaviensi trans Rhenum Judice, alis ius cujusdam artis societatem inivit, ex quam proximis Aquisgranerilibus nundinis lucrum redireti Driactentus , hac de re certior laetus, Gutenbergium d aeuo precibus ursit, ut istius quoque artis tractandae se s cium cooptaret; suod alius quoque civis, Anton. Heilmamnus, Gutenbergit amicus, pro fratre suo Andrea petierati Gutenbergius utrique annuit, & accepto Im florenorum Tamio, ambos in societatem receniti Post haec duo socii Gut be um, ad S. Arbogastum extra portas urbis
x Documentum Num. III. 30 Drimum Senatoria gens pridem extincta. A. I4I7. Hugo Dritzehen Consul fuit. Filius eius Hugo a. I 38. Senator. Georgius nepos a. I 28. ac Nicolaus a. I449. & I M. Sen tores quoque, ex quibus Nicolaus a. I 4 8. Tredecimvir famis. Ili duo postremi fuere fratres Andreae, qui Gutenbergio litem
24쪽
Is habitantem, quum inviserent, obseruarentque, eum pri ter istas artes, quarum socii erant, adhuc alias tractare, non destiterunt eundem rogare, ut ex secretis', quas nostset, artibus γ) ipsos nullam celareti Rescissa ergo secietas uetus, A contraria est nova. Tum vero socii m duo potiliciti sunt, se preter Im. florenos istos, quos jam semis.sent, Gut bergio alios aso. florenos, & quidem centum parata statim pecunia, reliquos Iso. certis soluturos temporibus. Ex summa hac solvendi restabant 8 s. florent, iam Andreas Drigehenius e vita decedereti Georgius er , in larum defuncti cum recipi vellet, rejectus alaciis, Gutenbergio, societatis principi, diem dixit coram
g. 9. Cognita causa, testibusque auditis, cum Eehensi Litis do. allegarent sumptus, quos Dater impenderat, Guten sua μὴ ' autem ad pactum cum eo initum provocaret, ex quium 8 s. florenos adhuc ab eo sibi deberi, iisque solutis I . florenos modo heredibus restituendos esse constaret, Senatus a. I 439. die Ig. Dec. sententiam tulit, jubens, ut
Guten inius sociique ejus, Helisannus & Rissius, fidem totius pacti jurejurando firmarent ; Gutenhergius Aiud imsuper iaderet, quo 8s. florenos istos ab Anarea nondum solutos sibi esse aeseverareti Utrumque cum Gutenbergi praestitisset, reliquosque I s. florenos iisdem heredibus sobvisset, liberatus est causti.
25쪽
etavit, principem locum typographia tenuerat, quam immen nec Senatus, quanquam Optime judicans, nec testes, vera licet enati, cognoveranti DriZehenius contra Gutenhergium MN, reus contra actorem MV. testes produxiti aγ Ex omnibus eorum modo proferam effata, quae praecipua artis indicia continenti
ha, Joh. schultlicissit, lignarii, uxor prosessa est, Gu-
tectergium post Andreae Drlaehensi, in cujus domo Typ graphia exercebatur, mortem Belidescium Gulum suum ad dicoL Drigehenium misisse, cum mandatis, ut hic quatuor
saginas, in prelo jacentes, eximeret prelo & in partes diLblveret, ne quis artis illius secreta videret. 8 Addidit Anna, se per totos cipe dies & noctes Andream operi huic imtentum vidisse; cui is multum impenderit pecuniae, ideoque ex honis suis nonnulla oppigneraverit, ut perficeret Osu Eadem repetiit Annae maritus, addiditque, Dri Zehenium asseverisse, plus quam trecentos arti huic se jam impe disse florenos. Typographicum prelum in Gutenbergii &sociorum usum Conradus Sas ach, tomator, consecit, 'ui prope Summum templum in Mercatorum platea o habit viti Hunc, mortuo Andrea Drigehenio, adiit Andreas Helisannus, eumque vel inllinctu Gutenbergit, vel proprio motu, rogaVit, ut domum, ubi prelum erat, adirebatque ex eo tolleret columellas; quin & solutiles earum luteras dissolveret, ne artis cognoscerentur arcana. Sasp, inius, rem eXecuturus, columellas non reperit; 60 quod
o Mamerrisse. vi Idem quoque professus est Io. Schultheiss, testis praecedens.
26쪽
Mildecluus, Gutenbergii famulus, ad testimonium VO- Testimo catus, diserte professus est, Domini sui jussu se Nicolao nia alia. Drigehenio iniunxisse, ne cui prelum ostenderet; quin potius cochleolas, quae columelim constringunt, sine in in aperiret, ut typi dilaberentur in partes, atque adeo res occulta manereti te Antonius Helimran, Andreae stater, de impresseriis formis enuntiavit, quod GutenbergiuS, ante Natalitia Christi ad Andream Drigehenium & Andream Hesmannum miserit famulum, ut omnes ei formae transmitterentur, quo eas inspiceret; post mortem prioris autem vehementer ursisse, ut typi dissolverentur, ne prolum in ecturi detegerent arcanum. Ultimus denique imius, Dunne, aurifaber, falsus est, se nupero triemnio centum florenorum summam pro variis rebus, ad impressionem pertinentibus, a Guimbergio accepisse. I
Selecti hi testes praecipuas typographiae & utensilium Testim ejus partes in testimoniis singuli tam simpliciter, tam
27쪽
facile in eff- eorum reperiati Memoratur prelum is
nominatim; memorantur eOhiannae, g subjui, jam immio. Sed & typi memorantur solutiles, a typotheta concinnandi; pnecipuum artis arcanum; quod ne in publicum emueret, Gutenbergius tam Ellicite cavit; mortuo Andrea jubens, ut cochleae, D quae mobiles constringebant typos, sine mora aperirentur, quo nempe typi illi possent oessolvi. Non prohibuit socios, ne prelum ostenderent; mohibuit, ne quis typos solutiles, arte junctos & in commesis cmpositos , quae verum typographiae arcanum constituerunt, inspiceret; unde in Os eximi prelo voluit atque dissisivi. Quod si ilaginae non nisi ex tabulis so-hdis, literas fixas continentibus , constitissent, nullum Grembersius arcanum, sed rem omnibus notam, tractata; nec lixae iste literae potuissent separari, quod tamen lamisso suo praesertim Mimbergius injunxerati Ille quum ea, quae uiuerat & a Domino suo audierat, declarasset libearius, Drigehenius eum insectatus est minis; unde Mild
Ex praecedentibus Lectoe sequentia colligit: I. Gutenhergius Argentinae manibus sutis typom iam non ipse tractansit, sea operis inventor fiat athuc director. M oe Presse.
28쪽
23IL Andreas Drietinermis, civis AFentinassis, arti emcendae prete aliis incubuit, atque patrimonium suum in eam impendit, adeoque praecipuus fuit Gaembergit adjutor &inventionis promotor. III. Primitiae artis in aedibus Drietinenti hujus p enim tractatae sunt; adeoque in urbe, non in suburbanis Arb gasti, ubi Gut bergius habitaviti Utensilia varia, Dae ad artis exercitium a variis opificibus erant paranda, imbergium induxerunt, ut officina constitueretur in urbe. Qua autem in urbis Drditaenius habitaverit, huc us, que non comperi. Traditio est. Upographiam in domo, cujus intrinia erant Ia limo, I lacte inventam. IV. Primum typographicum prelum Conradus S pachin Mercatorum vico conlaciti V. Non lavis suocio est, Guten σgium literas suas non tantum ex ligno sculpsisse, sed etiam ex plumbo. Imrer impensas enim ad artem exercendam mentio quoque
fit plumbi; γ) unde literas metallicas sculptas Argent rati adhibitas jam fuisse crederes, quas Petrus Schoefferus deinceps Moguntve in fusas convertiti VI. Belidesuus inter alia professus, Gutenbergium sibi
I Zim Thierranen; e regione Discualis Palatii, ubi novum jam Societatis Jesu terminatur Collemum. Id certum est, quod in Domo illa celebris typograpnus, Joh. Prus, deinceps ostianam suam habuerit. LA O u i L L E-HAU. Pan. L L. XXIX. p. 333. Georgius Drizehenius in querela, contra Gutenbergium instituta, ait: Do se hii und anderi das damu ereret, Luest
29쪽
in mandatis dedisse, ut quatuor partes c. Siueis tolleremtur e prelo, conjecturam nobis suggerit, librum, prelotum subjectum, ruisse formae, quae dicitur quarta. . Primitiae typographicae in a. I 36. incitanti Duimnius enim, aurilaber, a. I 39. apud Iudices fassus est, se
jam ante triennium res ad Impressionem necessarias Gutembergio suppeditasse. Illo ergo tempore, quo Andreas DrLzehenius decessit, hoc esst fine anni .I 3 8. ographica sculptarum literarum mobilium Gutenhemii ossicina AN gentinae jam libros impressit, sed imprestit occulte, sine addito impressionis loco & anno. Ρost Andreae Drigesimnii mortem, inter Andream Hesimannum , dota rimum
atque Maenbergium continuata societas. Gutenber. In Argentoratenfibus vectigalium indicibus a. I ηαιἡh h. Henricu nvisis, a. I 47. Iobames Mentele, ut infra n distedit. Videbimus, jam occurrunti Hi licet nonnisi vicennio post arte typographica Argentinae inclaruerint, ex Gutenbergii tamen scnota eos procliisse, quis dubitet, cum ad annum usque I 4s. Argentinae illum vixisse, non publica modo Catastra, sed & scrinia D. Thomae hujus urbis demonstrenti Haec cnim duo nobis Instrumenta annorum I 4 I. R I 42. suppeditant, quibus Gutenbergius annuos reditus
itulo Tnomano constituiti Ο Constituti sunt ex heressitate , Vae ei Momntiae ab avunculo Loheymero obvenerati Documenta haec, quae constantem debita contrahendi necellitatem Gutenbergii produnt, animum ejus u Cap. X.
30쪽
ERMoguntiam redeundi non produnti Anno I M. Gutei hergius adhuc vectigal vim persolviti At sequentibus in Rationali Gahellarum disparet; adeooue a. I 4s. Argentinaeum discessisse verisimile est. Caussa discessus ignota. Uxor deinceps sola in Rationali compareti Gutenber us reliquit
hanc urbem , postquam per continuos quindecim annos
eam inhabitasseti si Grande huc vitae Gutenbergianae spatium, quod immortalitati eum adscripsit, ignoraverunt omnes, qui de Gutenbergio & typograprucis originibus scis.
pserunt, unde terna errorum. g. ID
Argentinenses si quis forte accuset, quod Documenta A-ἀ- haec non prius in lucem protraxerint,ille Moguntinos hac in re diligentiores non extitisse intelligati Insummentum litis inter Gutenbergium & Faustum a. I ss. Moguntiae comscriptum; Gai in illa, qua Elector Adolphus a. I 46s. G tenbergium inter Aulicos suscepit; Reversales illae denimaeliter , Homerius quas dedit Adolpho a. Ia68. quae M guntinis originibus typographicis quoque lumen accem dunt, ante hos demum 3 o. annos non a Moguntinis, sed ab exteris, in lucem protractae senti la) Documenta haec, nostris addita, certas quasdam Gutenbergianae historiae conlutuunt epochas , ad quarum norinam, si examineSAuctores, qui de typographiae originibus scripserunt, nubium profecto vel ex praecipuis invenies, qui in narratione sua non admiserit aliquid fati.
montis. p. posteriora duo documenta a. I 27. in lucem emisit. Primum a. I734. in Selectis Senchenbernam compa ruiti Vid. insta paP. 29. not. M.