장음표시 사용
61쪽
c o s s.de numero publicorum salientiuiri qui invrbe essent, intraque aedificia urbi coniunsia', quos M. Agrippa fecisse in F. P. de Ea re ita ce suerunt, neque augeri placere, nec' inui numerum publicorum talientium,quos mihc esse retulerunt ii quibus negocium a Senatu est imperatum, Π inspicetent aquas publicas,inirentqtie numerum salientiu publicorumalemque placer curatores aquarum,
quos Senatuscon. Caesar Augustus ex Sehitus au . toritate nominauit,dare operam ut talentei publi 'ciquamassiduissime interjiu noctu aqu in usurii populi funderet.In hoc S. C. indiderim an, tan i ii . quod Senatus ta augeri qua minui salietium publicorum numerum vetuerit, id factum E i Ho. quia modus aquarsi, quae iis temporibus in vinem veniebant , antequam Claudia & Antonoitus per
duceretur,maiorem erogationem capere noli vide
batur. Qui aquam in usus priuatos deducere Voles, impetrate eam debebit, & a Principe epistolari ad iis curatorem afferre. Curator dὸinde bene Rio eae saris praestare maturitatem procuratorἡhi erus dem ossicii liberium Caesaris notinus si tiber8. Procuratorem autem primjs Ti. Claudiuς videtur admouisse, postquam Anionἡm nouu & Claudias
induxit. Quid contineat episto)aTulli, fiditi q que
notum debet, Nequando negligentiam P ciuis rer-dem suam ignoratiae colore defendat Procuratorica licem eius moduli,qui suerit impetratus, adsibitinibratoribu ignari cogiter.&diligenter inten dat mensurarum quas supra dixit ius modum.& ea- sorum notitiam habeat, ne ssit in arbitrio Iibratorum
interdum maiorinuminis, interdum minoris pro
62쪽
gratia perso narum calicem probare: sed neque st tim adhuc liberii subiiciendi qualemcunq; plumbeam fistulam permittat arbitrium. verum eiusde luminis., quo calix signatus est,eundem per pedes quinquaginta prope dct,sicutSenatusc5sulto,quod subiiciendum est,cauetur. Quod Aelius Tubero, P. Fabius maximu c Oss v. F. quosdam priuatos ex rivis publicis aquam ducere. QAD. E. R. F. P. Io D. E. R. V. I. C.ne cui priuato aquam ducere ex rivis
publicis liceret:vti que omnes ii quibus aquae ducendae ius esset datum, ex castellis ducerent, animaduerterentque cUratores aquarum, quibus locis intra extraque urbem apte castella priuati faceret ossent,exquibus aquam ducerent,quam ex castelo communem accepissent a curatoribus aquarum.
ne cui eorum,quibus aqua daretur publica,tus esset intra quinquaginta rides eius castelli, ex quo aqua ducerent,laxiorem ristulam subiicere qua quinaria. 1 o In hoc Senatusconsul. dignit admiratione est, quod aquam non nisi ex castello duci permittit,ne aut rivi, aut fistulae publicae frequenter lacerarentur. Ius impetratae aquae neque haeredem, neque emptorem, neque ullum nouum dominum praedio rum sequitur : Balneis , quae publicae lauarent, priuilegium antiquitus concedebatur , ut semei data aqua perpetuo maneret, sicut ex veteribus Senatusconsultis cognoscimus , ex quibus uniana subieci i nunc omnis aquae cum possessore i stauratur bcneficium, Quod Aelius Tubero, P. Fabius Maximus: c o s s. U. F . conitia, 30 tui oportere , quo iure extra intraque urbem discerent aquas ii quibus attributae essent.
63쪽
Q. D. S. R. F. P. D. E. R. I. C. uti iis quoque maneret
attributio aquar exceptis quae in usum balneoruessent datae, aut Augusti nomine, quoad iidem domini possiderent id solum in quo accepissent aqua. Cum vacare aliquae coeperint, adnunciatur in co-mcntariosque redigitur,qui respiciuntur ut petitoribus ex vacuis dari possint. Has aquas statim interdicere solebant, ut medio tempore venderent aut possessoribus praediorum,aut aliis. Humanius is
etiam visum est Principi nostro, ne praedia subito destituerentur, triginta dierum spacium indulgeri, intra quod ii ad quos res pertinet, irrigarent. De aqua in praedia sociorum data nihil constitutum
inuenio: perinde tame obseruadur, ac iure cautum,
ut dum quis ex iis qui communiter impctrauerunt, superesset,lotus modus praediis assignatus flueret,& tunc demum renouaretur beneficium, cum desisset quisque ex iis,quibus erat datum possidere. Impetrata aqua alio quam in ea praedia,in quae data erat, aut ex alio castello quam quo ex epistola δ' Principis contrahebat, duci palam S. Consul. non oportet, sed& mandatis prohibetur. Impetrantur autem & bae aquae quae caducae vocantur, id est quae aut ea castellis effluunt,aut ex manationibusnstularum,quod beneficium a Principibus parcissime tribui solitum, sed fraudibus aquariorum obnoxium est: quibus prohibedis quanta cura debeatur, ex capite mandatorum manifestum erit, quod subieci: Caducam neminem volo ducere, nisi qui meo beneficio,aut priorum Principum habent . nanecesse est ex castellis aliquam partem aquae eia suere , cum hoc pertineat non foliun ad urbis nostrae
64쪽
strae salubrit tem, sed etiam ad utilit tem, cloacarum abluendarum. Explicitis quae ad ordinationem aquarum priuati usu pertinebant, non ab ri est quaedam ex iis quibus circiumscribi saluberri a mas confii Giones in ipso rei adhu deprehendrinus, exempli us attingere. Ampliorcs quys am ca-ilices quam impetrati eram positos in pistasque caro stellis inueni,&ex iis aliquos ne signatos quid c m.
Quoties autem signatus calix excedit legitimam a mensuram , ambitio pr0 curatoris qui eum sis nauit detegitur: cum vero ne signatus 'quidem est, mani-sesta culpa omnium, maxime accipientis deprehen-1tur, deinde. villici. In quibusdam cum CaIices le .gitimae nsurae signati essent , stati iii ' plioris
moduli fistulae subie istae fuerunt: unde acciderat veaqua . non per legitimum spatium coercita, sed
per leves angustias expressa , facile laxiorem in Σo proximo situlam impleret. Ideoque illud Adhuc quoties signatur calix, diligentiae adiiciendum est . Vtiistulae uoque proximae. Per spaci una, quod S.C. comprencnsum diximus, lignentur. Ita demuiri. enim villisus cum scierit non aliter.quam fgnatas
collo cari diere, omni carebit excusatione. Circa collocandos quoque calices obseruari oportet, ut ad lineam ordinentur, nec alterius inferior calix , alterius superior ponatur. Inserior plus trabit , superior minus ducit , quia cursus quae ab inferiore rapitur. In quorumdam fishi- Iis ne calices quidem positi fuerunt: hae fistulae so-3o latae vocantur, S ut aquario libuit,laxatur vel co a tantur. Adhuc illa aquarior si intolerabilis fraus est
65쪽
praesidium aquarum abundatius. Tam amplum nu. merii utriusq; familiae, solitu ambitione aut negli. gentia praepositorum in priuata opera diduci,reuo.
care ad aliquam disciplina & publica ministeria ita instituimus,ut pridie quid esset actura dictaremus, di quid quaque die egisset actis comprehenderetur. Comoda publicae familiae ex Aerario datur, quod
impendium exoneratur vectigalium reditu ad ius aquaru pertinenti u.Ea costant ex hortis aedificiisue, quae sunt circa ductus,aut castclla,aut munera , aut .ro licus; que reditu prope sestertiu ccL. militi saliente ac Vagu, proximis vero teporibus in Domitiani loculos versum, iustitia DiuiNeruae populo restituit. nostra sedulitas ad certam regulam redegit, sc stirent,quae essent ad hoc vectigal pertinetia loca. Caesaris familia ex fisco accipit commoda , unde &Omne plumbum,& omnes impensae ad ductus , de eastella,& lacus pertinentes erogatur .Quonia quae videbantur ad familia pertinere,expositimus, ad tutelam ductuum,sicut promiseramus, diuertimus, re λ. enixiore cura dignam, cum magnitudini, Romani
imperii id praecipuum sit indicium. MuIta atque
ampla opera subinde nascutur, quibus ante succurri debet quam magno auxilio egere incipiant, pleraque tamen prudenti temperamento sustinenda sunt,quia non semper opus aut facere, aut amplia. re quaerentibus credendum est. Ideoque non solum
scientia peritorum, sed& proprio usu curator in structus esse de et, nec suae tali um stationis architectis uti, sed plurium aduocare non minus fidem 30 quam iubtilitatein, ut aestimet quae repraesenta da, cpiae differenda sint,& rursus quae per redemptous
66쪽
effici debeant, & quae per domesticos artifices.
Nascu itur opera fere ex his causis . nam aut vetσ-
state co rumpuntur, aut impotentia possessorum, aut vi tempestatum , alit culpa male facti operis, quod saepius accidit in recentibus. Fere aut vetuis state,aut vi tempestatum partes ductuum laborant, quae arc*ationibus sustinentur, aut montium la- inpibusi applicatae sunt, & ex arcuationibus eae ro quae per flumen traiiciuntur. Ideo haec opera sblicita sestinatione explicanda sunt. Minus iniuriae subiacent subterranea , nec gelicidiis, nec caloribus exposita. Vitia autem eiusmodi, aut talia sunt, ut non interpellato cursu subueniatur eis, aut emendari nisi aversa non possint, sicut ea quae in ipso alueo fieri necesse eli. Haec duplici ex causia n scuntur, aut limo concrescente, qui interdum incrustam durescit, iterque aquae coarctat , aut tectorio quod corrupitur,unde fiunt manationes,quibus necesse eiblatera riuorum &substructiones vitiari. Pilae quoque ipsae topho extructae sub tam δ'
magno onere labuntur. Refici quae circa alueos rsunt riuorum, aestate non debent, ne aquae intermittatur usus, tempore quo praecipue desideratur, sed vere, vel autumno, & maxima cum festinatione, ita 't.ante praeparatis omnibus quam pau-
cissimis diebus rivi cessent. Neminem fugit per singulos ductus hoc esse faciendum , ne si plures
pariter aue stantur, desit aqua ciuitati. Ea quae non interpellato aquae cursu estici debent,maxime structura.constant, quam suis temporibus & fidelem i, fieri oportet. Idoneum structurae tempus a Kal. 'Aprilibus in Kal. Nouemb, ita ut optimum sit in-
67쪽
termittere eam partem aestatis, quae nimiis caloribus incandescit: quia temperamento coeli opus est, ut ex humore commode structura combibat & in unitate corroboretur. Non minus autem sol acrior
uam gelatio praecipit materia, neque Vllum opus iligentiorem poscit curam quam quod aquae obstaturum est Fides itaque eius per singula secundum legem notam omnibus , sed paucis obseruatam exigenda est. Illud nulli dubium esse crediderim, proximo ductus, id est, qui a sexto miliario lapide quadrato consistunt, maxime custodiendos, quoniam &lissimi operis sunt, &plures aquas unguli sustinent; quos si necesse fuerit interrumpe re, maior pars aquarum urbem Romam destituet. Remedia tamen sunt, ut his dissicultatibus incho tus alueus excitetur ad libram deficientis. Alveus Vero plumbatis canalibus per spacium interrupti ductus rursus contineatur.Porro quoniam fere om-iones per priuatorum agros directi erant, & dissicilis videbatur futurae impensae praeparatio ut alicuius constitutione succurreretur, simul ne accestis ad re ficiendos rivos redemptores a posse ribus prohiberentur , Senatusconsultum factum est,quod subieci. Quod Q Aelius Tubero, P. Fabius Maximus C OSS. V. F. derivis, specubus, fornicibusque Iuliae, Martiae , Appiae , Tepulae , Anienis
reficiendis,m. D. E. R. F. P. D. E. R. I. c. Vt cum
ii rivi, fornices, quos Augustus Caesar se refecturum impensa sua pollicitus Senatui est, reficerentur, SQ ex agris priuatorum terram , limum , lapidem, testam,arenam,ligna,caeteraque quibus ad eam rem .pm esse unde quaeque earum proxime sine iniu-
68쪽
ria priuatorum tolli,sumi,portari possint, viri boni
arbitratu aestimata darentur,tollerentur, sumerentur, exportarentur;& ad eas res omnes exportadas, earumq; rerum reficiendarum causa, quoties opus
esset, per agros priuatoru, sine iniuria eo rit,itinera, actus paterent, darentur. Plerunq; autem Vitia oriu-tar ex impotentia possessorum, qui pluribus modis ictriuos violant. Primu enim spatia, quae circa ductus aquarum ex S.Consulto vacare debet,aut aedificiis, aut arboribus Occupant. Arbores magis nocet, quarum radicibus & concamerationes & latera soluuntur: deinde vicinales vias, agrestesque per ipsis formas dirigunt: noui is me aditus ad tutelam praecludunt quae omnia Senatusconsulto, quod subieci, prouisaiunt. Quod Q Aelius Tubero, P. Fabius
Maximus V.F. aquarum, quae in urbem venirent itinera occupari monumentis & acdificiis, & arboribus conseri. F. P. D. E. R. I . c. Cum ad reficien-1odos rivos,specusque,per quae & opera publica comrumpuntur, placere circa fontes,& fornices, & muros utraque ex parte vacuos centenos quinos denos pedes patere, & circa rivos, qui sub terra essent, dc specus intra urbem, & extra urbem continentia aedificia traque ex parte quinos pedes vacuos relinqui, ita ut neque monumentum in iis locis, neque aedificium post hoc tempus ponere,neque conserere arbores liceret: si quae nunc essent arbores intra id spatium,aextirparentur praeterquam siqitae villae continentes A inclusae aedificiis essent. Si quis aduersus ea comiserit,in singulas res in dena milia donas esset.Ex quibus pars dimidia praemium accus1- tori daretur,cui us opera maxime covicitas esset qui
69쪽
aduersus hoc S. C. comisisset: pars altera dimidia in
aerarium redigeretur deque ea re iudicarent cognoscerentque curatores aquarum. Posset hoc Senatusconsultum equissimum videri,etiam si ex rei tantupublicae utilitate ea spatia iudicarentur, multo magis, cum maiores nostri admirabili aequitate, ne ea quidem eripuerunt priuatis,quae ad modum publicum pertinebant.Sed cum aquas perducerent,si d: Dficilior possessor in parte vendenda fuerat, pro toto '' agro pecuniam intulerunt, ac post determinata necessaria loca rursus eum grum vendiderunt, ut in suis finibus proprium ius tam reipublica quam priuata haberet. Plerique tamen non contenti occupasse fines,ipsis ductibus manus attulerut per semitas solutas passim,& rursus ius quarum impetratu habent,aquarii quatulacunque beneficii occasione d expugnados nunc abutuntur. Quid porro fieret,
si non uniuersa ista diligentissima lege prohiberen-rur,poenaque non mediocris contumacibus intentaretur Quae subscripsi haec sunt verba legis : T. Quintius Crispinus coss.populum iure rogauit,populusq; iure sciuit in foro pro rostris aedis cliui Iulii Po . Ro. & Iulias tribui Sergia principium fuit pro tribus sex. L. F. Varro. Quicunque post hanc
legem rogatam rivos,specus,fornices,fistulas,castella,tabulos,lacus aquarum publicarum,quae ad urbe ducuntur,earumve quam sciens dolo malo forauerit,mperit, forare,rumpereue curauerit,peioremue secerit,quo minus ea aqua earumve qua in urbe Romam ire, cadere, flui,peruenire,duci possint, quoue ' minus in urbe Roma, & in his aedificiis quae urbi continentia sunt, erunt, in hisq*ς hortis, praediis,
70쪽
locis .quorum hortorum, praediorum, locorum g , minis, possessoribus, V . U. aqua data vel attributa est vel erit, ut saliat, distribuatur, diuidatur, in castesta, lacus immittatur, is P. R. c. milia dare damnas esto dc qui clam quid eorum ita fecerit, id omne sarcire, reficere, restituere,aedificare, ponere & celare, demoliri danas esto,sine dolo malo. Atque ita omnino, ut quicunque curator aquarum est, erit , si curator aquarum est vel erit tum is Praetor, qui inter φ qciues peregrinos ius dicit, mulctam pignoribus
cogito, coercito , eique curatori, aut si curator non erit, tum ei Praetori eo nomine cogere & coercere,
muli taedicendae, siue pignoris c piendi ius potestasque esto. Si quid eorum seruus fecerit, dominus ς ius centu milia populo det. Si quis circa rivos, specus, fornices, fistulas,tubulos, cautella , lacus aquarii publicarum,qua ad urbem Romam ducuntur & ducetur,terminatus steterit, neque quis eo l oco post hanc legem rogatam quid opponit, molit, obsepit, figit,statuit, ponit, collocat,arat, serit, neue ineuio - 2 cum quid immittit, praeterquam eorum faciendo- tum reponendorum causa praeterquam quidem hac lege licebit, oportebit. Qui aduersus ea quid fecerit, & aduersus ea repserit,ex iussu causaque omniurerum omnibus esto damnas, utique atque uti esset esseque oporteret, si is aduersus hac lege riuu, specii rupti set, sorassetve, qui '; specu forasset rupissetve, quo milius in eo loco poscere herbam, enu secare,
sentes , vepres , caprificos,intratores aquarum quii nunc sitiat, quique erunt, circa fontes, S sontium& murorum curam, rivos,& specus, terminatus, arbores, vites, vepres, sentes tripae, maceria, i -