장음표시 사용
51쪽
ducentis quinariae cc Lxx I x. operibus publicis septuagintaquinque quinariae ΜM cccc I. muneribus trigintanouem quinariaecccLxxx II I. lacubus quingentis nonaginta uno quinariae Μ cccxxxv.
Sed & haec ipsa dispensatio per nomina aquaru ad regiones urbis partienda est. Ex quinariis ergo quatuordecim milibus x. &vi II. quam silmmam erogationibus omnium aquarum exposuimus, dantur nomine Appiae extra urbem quinariae tantummo- λ' do quinque, quoniam libra humilior oritur, & ametitoribus reliquae quinariae D cIx. intra Vr bem diuidebantur per regiones secundam,V.VULIX.XI.XI XIII.XIIIIan castella .ex quibus nomine Caesaris quinariae cLI. priuatis quinariae cI III. publicis quinariae cccL III I .ex eo castris unis quinariae ii i i. operibus publicis quatuordecim quinariae cxx III .muneri uni quinariae II .u- cubus honagintaduobus quinariae ccxXVI. Anio nis veteris erogabantur extra urbem nomine Ca saris quinariae cLXi . priuatis 'Vinariae ccc I . . .
Reliquae quinariae mile ovi Ii .semis,intra urbem δ' diuidebantur per regiones primam, L i. I I I I. V. VI.VII. VIII.XII. Xs III .in castella x xv. ex quibus nomine Caesaris quinaripe Lx. vlibu priuatis quinariae cccxc. publicis quinariae cLII i. cx e' camis unis quinariae L. operibus publicis depe & nouem
quinariae cxcvi muneribus nouem quinariae Lxη v Ii I . lacubus nonaginta quatuor quinariae ccxviii Martiae erogabantur extra urbςm nomine Caesaris quinariae cca. xix. Reliquae quinariae ΜccccL x is .intra urbem diuidebantur per regiones primam,
III IIII. V. VI. I. IX. XIIII. In castella M. ex
52쪽
quibus nomine Caesaris quinariae cxv I. priuatis quinariae Dx L mi. castris quatuor quinariae x LII. operibus publicis quindecim quinariae XL I . muneribus duodecim quinariae c IIII. lacubus centum- quatuordecim quinariae cc Lv I . Tepulae erogabatur extra urbem nomine Gesseris quinariae LVI I1. priuatis L v I . Reliquae quinariae cccxxx I. intra urbem diuidebantur per regionem IIII. V. VI. VII. in castella x 1 m. ex quibus nomineCaesaris quinatoriae xxx I Iri. priuatis quinariae ccxxvi I. usibus publicis quinariae L. ex eo castris duobus quinariae x i I. operibus publicis tribus quinariae vi I .lacubus tredecim quinariae xxxi i. Iuliae fluebant extra urbem nomineCaesaris quinariae Lxxxv. priuatis quinariae cxx I I .Reliquae quinariae DxLVI I I. Intra urbem diuidebatur per regiones II. III. V.VI. VIII. X.XII. in castella decem & septem,ex quibus nomine Caesaris quinariae xv II i. usibus publicis quinariae ccc Lxx III . ex eo castris quinariae LX I x. ope*' ribus publicis quinariae cxx r. muneribus quinariae Lxv I 1. lacubus vigintiocto quinariae LXV. Virginis nomine exibant extra urbem quinariae cci Reliquae quinariae MΜcccii o. intra urbem diuidebantur per regiones , II. VIII. XIIII. in castella xxv I . ex quibus nomine Caesaris quinariae DXLt x. priuatis quinariae cccxxxv I I I .vsibus publicis Μccccxx Ii. ex eo muneribus duobus quinariae xxvI.' lacubus vigintiquinque quinariae Lxi. Operibus publicis sexdecim quinariae M cccLxxx. in quibus 30 per se Euripo cui ipsa nomen dedit quinariae cccc- Lx. Alsietinae quinariae ccccxci I. Haec tota extra Vrbem consumitur nomine Caesaris quinariae
53쪽
CCCCLU I I, priuatis quinariac Cxxxvi I i.Claudia dc Anio noulis extra urbem proprio quaeque riuo erogabatur, intra urbem confundebatur, ic Cla dia 'quidem extra urbem nomine Caesaris dabat quinarias ccxv I I. priuatist quinarias CCCCHx x x Iix. Anio no aus nomine Caesaris DCC xxv- Iii. Reliquae utriusque quinariae M N MCC CYCv I II. intra urbem diuidebantur per regione Vrbis x I tu . in castella xc II . ex quibus nomine Caesaris q'unariae MDccccv. priuatis quinariae ΜL VI Io iv ibus publicis quinariae Mx 1 I . ex eo. castriS nou quinariae c x L I x. operibus publicis decemo octόquinariae cc Lx I x. muneribus duodecim quinariacmi I .lacubus centu uiginti sex quinariae ccccxxvri
TI Aec copia aquarum ad Neruam Imperatorem a Iusque computata ad hunc modum describebatur, nunc prouidentia diligentissimi Princi pis,quicquid aut fraudibus aquariorum intercipi batur,aut inertia peruertebat,quali noua inuentia ne sontium accreuit,ac prope publicata ubertas est, an tum &sedula deinde partition ς distributa , ut regionibus quibus singulae seruiebant aquae,plures darenturi, tanquam Coelio S huentino, in quos sola Claudia per arcus Neronianos ducebatur. Quo fiebat,ut quoties desectio aliqua interuenisset, celeberrimi colles sitirent,quibus nunc plures aquae,& in primis Martia reddita ampliore opere a Coelio in Aventinum usque perducitur, atque etian
omni parte urbis lacus tam noui quam Vcteres plerique binos salientes diu ei suum a RVarum acceperunt, ut si casias alterutraon impedisset, altera sussiciente*'ndestitueretur usus. chtit hanc curam
54쪽
imperatoris piissimi Neruae principis sui Regina
de domina orbis indies, quae terrarum dea consistit,cui par est nihil,& nihil secudum, & magis sentiet salubritas eiusdem aeternae urbis, aucto castellorum, operum, munerum, & lacuum numero, nec minus ad priuatos commodum quod ex incremento beneficiorum eius diffunditur. Illi quoque qui timidi illicitam aquam ducebant,securi nunc ex beneficiis fruuntur. Ne pereures uidem aquae, Ocio-iosae sunt. nam immundiciarum facies, di impurior spiritus,&causae grauioris coeli, quibus apud veteres urbis infamis aer fuit, sunt remotae. No praeterit me deberi operi nouae erogationis ordinationem , sed haec cum incremento adiunxerimus, intelligi oportet non esse eam ponendam nisi cum consummata fuerit. Quid, quod nec hoc diligetiae Principis,quam exactillimam ciuibus suis praestat, susscit,parum praesidii ac voluptatis nostris contulisse sese credentis, quod tantam copiam adiiciat, o nisi eam synceriorem iucundioremque facta operae precium est ire per singula, per quae ille occurrendo vitiis quorumdam , uniuersis adiecit utilitatem.Etenim quando ciuitas nostra vel cum exigui ymbres superuenerat, non turbulentas limosasque
aquas habuit 3 nec quia hoc uniuersis ab origine naturae est, aut quia istud incommodum sentire debeant quod capiuntur ex fontibus, in primis Martia & Claudia, ac reliquae, quarum splendora capite integer,nihil aut minimum pluuia in quia 3 o natur, si putei extructi obiecti sunt. Aquae Anionis minus permanent limpidae: Nam sumitur ex sumine, ac saepe etiam se reno turbatur, quoniam
55쪽
Anio quamuis purissimo defluens lacu, mobilibus
tamen cedentibus ripis,aufert aliquid quo turbetur priusquam deueniat in rivos. quod incommodum non solum hybernis ac vernis, sed aestiuis hymbribus sentit,quo tempore exit gratior aquarum synceritas.Ex iis igitur alter, id est Anio vetus, cu plerurnque libra lit inserior,incommodum infra se tenet. Nouus autem Anio vitiabat caeteras mana cum
editissimus veniat.& in primis abundans, aliquando desectioni aliarii succurrit. Imperitia vero aqua- δ' riorum, deducentium in alienos eum specua frequentius quam explemento opus erat, etiam sufficientes aquas inquinabat, maxime Claudiam, quae per multa milia passuam proprio ducta riuo, Romae demum cum Anione permixta, in hoc templi sperdebat proprietatem,adeoque obuenientibus nosuccurrebat, Vt pleraeque aquae accerserentur per imprudentiam, non uti dignum erat aquis parientium Martiam, ita ut ipsam splendore & rigore gratissimam,balneis ac talonicis, &relatu quoque e 'dis ministeriis deprehenderimus seruientem. Omnes ergo discerni placuit,tum singulas ita ordinari, ut in primis Martia potui tota seruirer, & deinceps reliquae secundum suam quaeque qualitatem aptis vlibus assignarentur , secvt Anio vetus
pluribus ex causis, quo interiore excipitur minus salubris,in hortorum rigatione, atque in ipsius urbis sordidiora exiret ministeria. Nec satis fuit principi nostro caeteraru restituisse copia, sed etia gra- sotia. Anionis quoque noui vitia excludi posse vidit.
Omissis eni' flumine, repeti ex lacu qui est super
56쪽
villa Neroniana Sublacesem, ubi lympi dissima est,
iussit. Nam cum oriatur Anio supra Treba augusta, seu quia per saxosos montes decurrit, paucis circa ipsuin oppidis obiaccntibus cultis, seu quia lacus altitudine,in quo excipitur, velut depuratur, imminentium quoque nemorum opacitate inumbratus, frigidissimus simul ac spledidissimus eo peruenit. Haec tam felix proprietas aquae omnibus dotibus aequatura Martiam, copia vero superatura, 70 veniet in locu deformis illius ac turbidae.Nouum Imperatorem Caesarem Nervam Traianum Augustum praescribente titulo. Sequitur ut indicemus quodius ducendae sit aquae, quaeve cura ductuusit habenda, quorum alterum ad cohibendos intra modum impetrati beneficii priuatos,alterum ad ipsorum ductuum pertinet tutelam. in quibus dum altius repeto leges de singulis,quas late quide apud
Veteres obseruatas inueni, earum aequitatem prudentiamque reticendam non cerisui. Apud antiquos omnis aqua in publicos usu erogabatur,legeque cautum ita fuit, ne quis priuatus aliam ducat , qua Me ex lacu humum accedit haec enim verba sunt eius legis ) id est quae ex lacu abundauit,eam nos caducam vocamus: Et haec ipsa non in altu usum, quam in balnearii,aut fullonicorum dabatur: eratque vectigalis statuta merces, quae in publicum pederetur . aliquid &in domos principum dabatur, concedentibus reliquis. Ad quem aulcm magistratum ius dandae vendendaeve aquae pertinuerit, in iis ipsis legibus variatur. Interdum enim ab Aedilibus,interdum a Censoribus permissum inuenio
iςd apparet quoties in Repub. erant,ab illis potissi-
57쪽
mum petitum cum ii non erant, Aediliu eam potestatem fuisse.Ex quo manifestum est, quato potior
cura maioribus communi u utilitatum,quam priu tarum voluptatu fuerit,cum ad usum publicii pertineret etiam ea aqua,quam priuati ducebant. T telam autem singularum aquarum locari solita inuenio, possitamque redeae pioribus necessitate certum numerum circa ductus extra urbem, & certum
in urbe seruorum opificum habendi,& quidem ita, Vt nomina quoque eorum quos habituri erant in ioministerio, perquesque regiones in tabulas publicas deferrent,eorumque operum probandorum curam fuisse per Censores aliquado & Aediles,interdum etiam Censoribus eam prouinciam obuenisse, ut apparet ex eo quod factum est C. Liciano Cesula & M. Fabio Censoribus. Quantopere autem curae fuerit ne quis violare ductus, aquam Ve non concessam derivare auderet,cum ex multis appar re potest,tum ex hocμquodCircus Maximus ne diebus quide n ludorum Circensium,nisi Aediliu aut Censorum permissu irrigabatur, quod durasse etiapostqua res ad curatores transiit sub Augusto apud Atteium Capitonem legimus. Agri vero qui aqua publica contra legem essent irrigati, publicabatur: Mancipia etiam,sicut ea quae aduersus legem mulcta loco fecisse dicebantur. In iisdem legibus adiectum est ita: quis aqtiam oleiaio dolo malo. bipu;lice salii usuis olerarit, sesternorum x. milium mulct a esto. oletato videtur esse olidam facito,cuius rei causa Aediles curules iubebantur pervicos singulos ex iis 3oqui in uno quoque vico habitarent praediaue ha berent, binos praeficere,quorum arbitratu aqua in
58쪽
publicum saliret. Primus M. Agrippa post aedilitatem quam gellit,cosut ris, operum suorum & munerum veluti perpetuus curator fuit,qui iam copia permittcnte descripsit,quid aquarum publicis operibus, quid lacubus,quid priuatis daret .Habuit&familiam propriam aquaru , quae tueretur ductus, atque castella & lacus. Hanc Augustus haeraditatero ab eo ubi relictam publicauit. Post eum Q Aelio Tuberone, P. Fabio Maximo iterum c Os s. in re, quae usque in id tempus quasi potestate acta, certo iure eguisset,senatusconsulta facta sunt,ac lex promulgata. Augustus quoq; edicto coplexus est,quo iure uterentur qui ex comentariis Agrippae aquas haberent,tota re in sita beneficia translata. Mod los etiam, de quibus dictum est, constituit, & rei Continendae exercendaeque curatorem fecit MessalamCoruinum, cui adiutores dati Postumius Sulpitius praetorius & L. Cominius Pedarius,inlignia eis quasi magistratibus concessa,deque eorum ossi- δ' cio Senatusconsultum tactum,quod infra scriptum est. S. C. quod Qu. Aelius Tubero,P. Fabius Maximul c o s s. V F de iis qui curatores aquarum publicarum ex Senatusconsulto a Caesare Augusto
nominati essent ordinandis, D. E. R. in F. P. D. F. R.
I . C . placere huic ordini eos qui aquis publicis
praeellcnt, cum eius rei causa extra urbem essent,
lictores binos,& seruos publicos ternos, architectos singulos, & scribas , & librarios , accensos praeconesque totidcm habere , quot babentii per qaos framentum plebei datur. Cum autem in urbς eiusdem rei causa aliquid agerent, caeteris
59쪽
apparitoribus iisdem,praeterquam Iictoribus,utiq; quibus apparitoribus. Ex hoc S. C. curatoribus
aquarum,uti liceret eos diebus x. proximis, quibus S. C. factum esset,ad aerarium deferrentur, quique ita delati essent,ris praetores aerarii mercedem, ci-btria, quanta praefecti frumento dando,dare deserareque solent, annua darent & attribuerent, iisque eas pecunias sine fraude sitas facere licet zutique tabulas, chartas,caeteraque quae eius curationis cm' i , sa opus. esset,iis curatoribus praebenda, Aeluis, P. Fabius eos s. ambo alterue,si iis videbitur,adhibitis praetoribus qui aerario praesint & praebenda
locent. Itemque cum viarum se umentique curato res,qui quarta parte ann i publico fungebantur ministerio,vi curatores aquarum iudiciis vacent priuatis publicisque. Apparitores &ministeria,quamuis perseueret adhuc aerarium in eos erogare, tamen etiam curatorum videntur desiisse inertia, &segnitia non agentium officium. Egressi autem Vr- ibem duntaxat agendae rei causa, Senatus praesto esse lictores iusserat nobis circumeuntibus rivos,
fides nostra Stau ctoritas a Principe data pro lictoribus erit. Cum rem produxerimus ad initium curatorum,non est alienum subiungere,qui postMensatam huic ossicio ad nos usque praefuerint. Meia falae successit Silio de Plautio c o ss. Atteius Carito: Capitoni, L. Martio, C. Antistio vetere c o s s. Satrius Rufus Satrio, Sergio Cornelio Cethego,L. Visellio Varrone Coss. M. Cocceius Nerua, Diui Neruae auus,scientia iuris illustris. Huic successit 3. F. Persico L. Vitellio coss. C. Octauius Laenas: Laenati, Iuliano & Nonio Asprenate coss. Aqui'
60쪽
ta. Huic successit M. Porcius Cato: post que Sexto Nonio Celere&Iunio Quinctiliano c o ss.Didius Gallus: Gallo, Qu. Veranio, Pompeio Longino c o s s.Cn. Domitius Aser: Afro, Nerone Claudio Caesare quartum,& Cossis Cossi iii. cos s.L.Pisin Pisoni, Virginio Ruso & Memmio Regulo coss. Petronius Turpilianus:Turpiliano,Classo Frugi &Lecanio Basso c o s s. P. Marius:Marin, L. Telcimo IO & Suetonio Paulino coos s. Foteius Agrippa: Agrippae,Silio & Galerio Trachalo cψ s s. Alipius Crinpus .Crispo,Vespasiano tertium Sc Cocceio Nerua coss. Pompeius Silvinus:Siluino, Valerio,&Messalino cos s. r. Anius Flauianus: Flauiano,Vespa simo quintu &Tito tertium cos s. Acilius Auiola. Post quem Imperatore Nerua tertium di Virginio
Rufo tertium coss. ad nos cura translata est. Nue
quid obseruare curator gquarum debeat, & seges benatusque consulta ad . instruendum eum pertinu
tia iubiungam. Ci crius ducendae aquae in priuatis ham seruanti sint,ne quis sine literis Caesa risId ςst ne quis aquam publicam non impetratam,&Me quis amplius quam impetrasum fuerit,ducat, Ita enim cssiciernii 3 , yhinoidus quem acquiri dix mus possit ad nouus alientesa ad noua Principis benesici pertiners. In utroque utem magna cura