장음표시 사용
21쪽
inter se repugnantes. Viri celeberrimi corroborare vo- fuerunt , ereaminare, quaenam argumenta legitime et quaenam illegitime formata sunt, ostendere, atque adeo, a cuius parte stat veritas, indicare. Haec mei instituti, est ratio.
f. II. . Prisnum, quod venerandus dissentiens aggreditur, est, quod Per Illustris Philolophus in Schol. ad g. 4. Parta VIlI. I. N. monuit, nimirum Philosophum de potestate circa sacra bonaque ecclesiastica agentem, non progredi ultra ea, quae ex ipsa ecclesiae notione fluunt. seu quae sunt religionis naturalis. Huius sententiae veritas ex ipsa philosophiae notione manifesta est. Quum enim philo-kphi sit, in ea, inquirere, quae rerum in essentiis atque notionibus rationem habent sufficientem ; sequitur. philosophi, qui, qua talis, de potestate circa sacra bonaque ecclesiastiua agit, quoque esse, ut in ea solum inquirat, quae,eκ eccleῖae atque religionis notione legitime inferenda. , . g. m. Audiamus venerandum Dissentientem. Sic ille iunot. f. 33.- ρώχ. .,, Cum philosophus Vltro moneat,isOmnia, quae de ecclesia sibi pertractanda siumpsisset, lipa ista de coetu hominum uaturali religione Deum coIenti- intelligenda esse. Religio vero naturalis, ni salior, , hypothesis si non ab lute, saltem pro moderna proui-ἡdentia impossibilis sit, satis periculosa: hine mihi son- ,,tem devexisse videor , ex quo singulae propositiones. HwoIstianae nobis di1cutiendae scaturiunt, quae siue non-
bigionis reuelatae hypothesin prorsi s infoecunda princi-Gia, et admodum lubrica suggerunt, sis uidem ex hypo- ,,thesi Religionis reuelatae corollariae diametro Wolma
22쪽
nis opposita fluere, per decursum patescet. Vt adeo ,,systema de ecclesia celeb. Wolisi aut impossibili hypo-rithesi nitatur, aut nihil profecto emolumenti legentibus,adserat, nisi quod incautos Religionis pure naturalis ad euelatae hypothesin nullo disicrimine concludere faciat. ,,Posterius virum integerrimum positive intendisse, ut - Meredam, adduci nequeo ; sed prius dicendum existimo, Mipsamque hypothesin Religionis pure naturalis wo a-,uam, salua tanti viri pace, impossibilem suspicor. Equi dem Plura sunt attributa diuina. quae solis naturae viri--bus demonstrari difficile haut est, queis etiam ossicia,aaominis, rationis lumini soli peruia respondenti AtisOmnia et priticipalissima suae uis attributa e. g. sancti ,,mae Trinitatis etc. et singula hinc manantia hominis os ficia ex solis naturalibus deduci, et in iis etiam, quaerinumine naturali prouidentur, adeo inostenis pede ad 'ceum certitudinis gradum, quem indubitatus ridet as,,sensus exigit, eluctari quempiam posse, id vero cst, quod
,,Constanter negamus. Vnae Religio quidem naturalisisnon repugnat in Conirtio cum reuelata, repugnat ta- men solitaria et prae naturalis , atque adeo repugnat et- ,,iam potestaS circa sacra pure naturalis, itemque eccle- risia authoritate solum humana constituta. in quibus ad- ,,struendis Celeb. L. B. DA WoLFF tom siri filat. totus. g. ΙU. Respondeo. Primo distinguendum est, an Veneran- Responsio. dus RoDTFIscHER disputet cum illis, qui religionem pu- nus rare naturalem defendunt 8 an cum illis, qui qua Philosophi P ' in inquirendis veritatibus, quae ad religionem pertinent, non Vltra eas, quae ex ipla religionis notione fluunt ;progrediuntur. Si prius, nihil, quod ad rein pertinet, t smonendum video. Si vero posterius, omnia, quod salua
tanti viri pace sit dictum, quae monuit ista sunt. Hu-- Λ a sum
23쪽
sum est, religionem naturalem pro moderna prouidentia esse impossibilem, seu, Vt ao. loquutus est, falsiam. Quum enim religio reuelata cssentiam religionis non abroget, sed magis determinet i quod ex eo patet, quia essentiae rerum sunt immitabiles): religionem vero naturalem - philolophice euolutustis, in ea inquirere debeat, quae per religionis essentiam ponuntur; mauisestum est, possita riligione reuelata naturalem quoque essh ponendam , idemque religionem naturalem non esse impossibileni, utque fallam, sed pro moderna prouidentia inlumcientein.
SCHOL. Rem exemplo quodam illustrabo. Ius ciuile naturale seu uniuersale in ea inquirit, quae per essentiam ciuitatis iiD .sta atque iniusta sunt. Ius ciuile positiuum principia, quae ius civile naturale exhibet, magis determinat, obuiumque ad statum adcommodat. Quis inde poterit inferre, principia iudi ris ciuilis uniuersalis pro moderno ciuitatis statu este imposILhilia atque talia Z .
r.e, seriae. Porro salsum est: principia quae non vltra eaprogreditu .u. tm; quae religionis uaturalis sunt, ad religionis reuelatae 6pothesin infoecunda esse et admo m lubrica. Sunt enim principia, quae religionis. qua talis, essentiam et quae inde legitime fluunt explicant, ideoque bPsis eorum quae religio reuelata magis determinata exhibet. Essentialem religionis reuelatae exprimunt scopum . atque ideo ea porrigunt, quorum ope Verae reuelationis principia ab . .. , ... iis possumuS distinguere, quae ab erronea fictiliaque quadam dependent. Eiusmodi itaque principiorum utilitas in religione reuelata plane admiranda est.
rura lenia. Sequitur inde tertio, ut falsium sit, ex b pothesi religionis reuelotae eo Paria principiis, quae fiunt. religionis saturalis, e diametro oppossa fluere. Ponamus enim ex hy- 'potheis
24쪽
pothesi religionis reuelatae siuere corollaria principiis, quae sinat religionis naturalis, e diametro opposita; Consequens erit. religionem illam reuelatam essentiae religionis repugnare. Quare, quum eiusmodi rei determina. tiones, quae essentiae rei determinatae repugnant, impol sibile seu falsum constituant; manifestum est, religionem reuelatam, ex cuius hypothesi corollaria principiis, quae sunt religionis naturalis, e diametro opposita legitime nu-Ont, esse salsam ideoque non reuelatam. f. VII. His satis, ut opinor, probabis manifestum est, omnia, Conclusio. quae sequuntur, inter ea reserenda esse, quae ex doctri- generalis. na Per Illustris Philomphi illegitime si in t allata, nimirum
' systema celeti WOLFFII, quo in ea inquirit, quae eXe en- . tia ecclesiae fluunt, et quae ultra ea, quae sunt religionis naturalis, non progrediuntur, impossibili niti hypothesii systema illud nihil profecto emolumenti legentibus adlcrre, nisi quod incautos religionis pure naturalis ad reuelatae hypothesin nullo discrimine concludere faciat: systema illud exhibere potestatem circa lacram, quae im- 'possibilis, et quae sunt reliqua.
β. VIII. ' Vnicum restat, quod mea quidem sententia Contra Monitum. 'ea, quae dixi adducere potest venerandus dissentiens, nimirum consectaria illa non ex doctrina, quae religio- nis essentiam, et quae inde fluunt, explicat, sed ex do- ctrina, quae religionem strae Uuturalem ad que reuelatae oppositam exponit . esse ellata. Sumamus hoc. et erit consequens, clarissimum opponentem aut malum egisse interpretem, aut principia PhiIosophi non exami- , nasse. Posterius intentioni venerandi dissentientis repugnare, apertum est. Ergo prius. dicendum existimo. Ve
25쪽
ba Per Illustris Philolphi lunt, quae sequuntur et ri Quem-
,,admodum de cultu diuino agentes non progredimur vlestra ea, quae religionis naturalis sunt; ita etiam in de- , .,finienda ecclesia non habetur religionis reuelatae ratio. , ae de ecclesia Christiana, qua tali, tenenda sunt, ad Theologiam reu elatam pertinent. Religio tamen natu- ratis Cum Conferuetur in reuelata, nisi quod haec alia, adhuc superaddat; ecclesiae significatus generalis etiam conuenit ecclesiae christianae cum in genere spectatae, ritum etiam in specie, quatenus quoad religionem chri-ristianam non omnes idem sentiunt. ,, Quae cum ita
sint. manifestum est, Philosophtun non dixisse de religione pure naturassi reuelatae opposita. sed de religione naturali, quae est religionis reuelatae, et religionis pure naturalis genus, ideoque de religione naturali, quae ea indeterminata relinquit. quae in religione reuelata determinata siu
SCHOL. Ponamus ilIustrationis caussa, aliquem in ea inquirere, quae sunt iuris naturalis, quis inde poterit inferre, eius- modi disciplinam esse ius mere naturale et iuri postiuo positum Z Est basis iurisprudentiae positivae, et ea exhibet principia, quae iurisprudentia positiva adoptat magisque determinat, et quae sunt reliqua.
g. IX. Seeunda Secunda Philosouhi Thesis, quam venerandus dissen Philosophi tiens impugnauit, est, quam legimus f. so o. Toin. VIII. hςsi'--Mosesia parsiculisis interit sublata communione cultus diuini pablici numero eiusdem. Accipe primo loco simplicissimam huius theseos explicationem: deinde ea, quae in , contrarium adducta sunt: et tandem solutionem dubii. Mese m Philosophus vocat coetum hominμm eodem modo Deum colentium. Eccisam particularem, quae in loco quodam particulari est, Veluti in una Vrbe, vel certa eius parte, aut in uno pagQ S. 434. . Primipium vario
26쪽
mi, ex quo intelligitur, an multa simul essiciant unum, l. 493 . Ex his insert . 49a. . principium unionis in ecclesia particulari esse eiusdem cultus ciuini pubIici iniudhilduo communionem. Sublato principio unionis ea, quae Connexa suerunt, etianasi singula adhuc si1bsistant, simul tamen imia non amplius emcere unum g. 496. . Ecclesiam itaque particularem interire siublata communione cultus diuini publici numero eiusdem. f. sOP. . Addit perspicuitatis causia, quae sequuntur Quando membra plura cohabitant, ecclesiam particularem non ideo faciunt, deficiente nimirum principio unionis, quo emcitur ecclesia particuIaris; sed quatenus eundem cultum publicum communem habent. Atque hinc obvium est, eccIesiam particularem interire, si qui cohabitant non amplius eidem numero cultui publico coniunctim vacare possint, Vt ante.
Haec minus accurate dicta esse Videntur Venerando obieelio. dissentienti. Quamobrem primo monuit , 6 l. , cultumor publicum quoad authoritatem, qua constituitur, disti ia-guendum esse a cultu publico, ruoad celebrationem. Illum vocari publicum, quia authoritate publica est ordinatuS,. et hunc , quia simuI publice in ecclesiis et templis publicis fieri permittitur. Et deinde g. 62. et 63. hasce posuit'
theses r. S Iota communisve cultus, tam quoad auctorifutem eo titisentis, quam quoad celebrationem publici, tosiitur communio ecclesiae partim aris: Subiasa communione cultas quoad celebrationem silum publici, remanente tamen cultu quoad auctoritatem constituentis Iublico non tollitur communis ecclesiae particulum. . . -
Formemus statum controueritae , fine qua nihil fiu- Responsio.ctuosium e disputatione expectandum, et facile patebit, nis pars
27쪽
rem Philosophi manere saluain. Philosophus loquitur de interitu ecclesiae, ideoque coetus hominum codem modo Deum colentium, quum definitionem ipse Dissentiens j. 33. not pag. ar. Concedit. Hoc praeniisso, manifestum est, Philosophum cultum publicum, de quo lo quitur non sumere in Oppositione ad priuatum, sed in . oppositione ad eum. quem singuli homines seorsim cenon coniunctim conliderati exercent. Sententia itaque a Philosopho probata haec est. Plures homines eme, unt unam ecclesiam, quatenuS ea ratione coniuncti sunt, qua in Communione eundem exercent cultum diuinum Sublata itaque hacce contulictione, licet singuli seorsium considerati eundem exerceant cultum diuinum, interita ecclesia. . Hacce a sententia Venerandus dissentiens, nisi sibi ipsi contradiceret, non potest esse alienus. QUUm enim t. c. Concedat, ecclesiam esse coetum hominum eo- dem modo Deum colentium ; consequens est, Vt illa quoque concedere debeat, quae hac ex definitione immediate atque legitime fluunt.-
Pars altera. , Hoc itasve loco celeber. RODTpiscusst contra Phialosophum disputat, quem non habet dissentientem. Hie' loquutus est de .ltu publico in oppositione ad eum quem singuli homines seorsum et non colu ni conflacerati exercent. Ide vero sermo tem iacie de cultu. publico in oppositione ad priuatuiti Philosophus . salua ea, quam probauit, thesi, inricia re potest, evitum' publicum in oppositione ad priuatum siunatum dici posse vel quoad authoritatem, 'qua coii lituitur, vel quoad ce-- lebrationem. Concedere potes . cultum quUad celebratio nem priuatum, quoad authoritatem, qua constituitur, pubiscum esse potie. H iec Vero sunt; quae celeberrimus dissentiens in contrarium adduxit. Nulla itaque ost
28쪽
controuersia, sed dissentiens in id dilabitur, de quo non est quaestio. .
Terein Philosophi thesis, quae in controuersiam VO-Tertia phi. cata est, spectat potestatem determinandi disciplinam ec- losophi the. clesiasticam, quam, posita nimirum ciuitate, In qua cul- . si tus Dei publice exercetur, stuperiori ciuitatis tribuit. V ris enim ex principiis 39s. Tom. citi legitime deducto. ut Rector ciuitatis operam debeat dare, ut subditi actiones suas ad legem naturae componant inseri inde g. 438. ωqq. curam cultus publici ad superiorem ciuitatis perti nere. Et ex hoc 478. concludit, stiperiori ciuitatis curae esse, ut in cultu diuino pub ico ceremoniae aptae et conuenienter instituantur, atque iisdem recte Viatur populus, ut abrobentur,. quae maiorem habent abusum, quum usum, et si quae nullo fine adhibentur, iis significa tus conueniens siquidem detur, imponendus. Seu, quod idem est, Rectori ciuitatis competere potestatem . Gisciplinam ecclesiasticam determinandi. . i. XIV. , Miror, hocce principium a clarisinio RODΤFISCHE-iniae etiamllo in dubium incertumque esse reuocatum, quippe quod pratiςipi- ex principiis, quae ipse posuit, legitime fluit. Primo, quod dixi, probabo, ct deinde, quae in. Πtrarium ad--aiz- aucta fiunt, examinabo. Illum in finem argumentor. . Ad quae per naturam obligati sumus, ad id quoque ii,
Rector ciuitatis per naturaim obligatus est ad operam dandam, ut siubditi actiones suas ad legem naturae
Ergo et Rectori ciuitatis competit ius ea determinan-ἰ di, quae subditos, ut actiones tuas ad leges natuino componant, ducunt. . . . . B Primam
29쪽
Primam propositionem celeberrimus dissentiens e hibet g. 8. verbis, quae sequuntur: sid ea omnia vokis ius est ne quibus obligationi nostrae satisfacere non possumus. Altera propositio patet ex thesi ,. 98. polita: civitas seu respublica see Drmania es, ut in ea obligationibus civium naturalibur ex osse satisfieri posset. Ergo et dissentiens conclusionem il-1is ex principiis legitime illatam concedere debet. Pergo Rectori ciuitatis competit ius ea determinandi , quae subditos, ut actiones suas ad leges naturae compin
, nant, ducunt. iEnimuero omnium praecipua est hominum oblimtionaturaliS, ut Deum Colant. 'Ergo ct Rectori ciuitatis competit ius ea determinandi, quae subditos, ad Deum colendum, ducunt. Prima propositio est conclusio priori in syllogismo illata, alteram propositionem dissentiens f. 18. exhibet, verbis, quae sequuntur: Prima hominis obligatio et omnium praeeipua est, ut Deum religione vera colant. Ergo iterum conclusionem legitime inde illatam concedere debet. Porro. Rectori ciuitatis competit ius ea determinandi, quae subditos ad Deum Colendum ducunt. Disciplina ecclesiastica ducit subditos ad Deum colem.
. Ergo Rectori ciuitatis competit ius determinandi :drsciplinam ecclesiasticam. i
Prima propositio est conclusio syIIogismi praecedentis. Altera propositio patet ex eo, quod dissentiens f. o. ve bis, quae sequuntur, docuit: Disciplina eoele sica de Lri potest, quod Aut certae regulae seu canones essentialibus religionis accedentes ad euisum diuinum reuelatum ordinandum, vel commendandum, atque ad spiritualim Melium salutem promouendam conditae. Ergo et conclusionem, quae legi
time inde fiuit, clar. Diontiens salsam non potest voca-
30쪽
re, nisi principia, quae ipse posuit, inter sella reserenda
Licet, quod ex dictis manifestum est, a clarissimo Nihilola. dissentiente ea posita sint principia, ex quibus idem legi men inimis time fluit , quod a Philosopho demonstratum est; nihilo tamen minus S. 6s. thesin, sententiae Philosophi e dia- metro oppositam, defendere conatus est, nimirum solis elericis et non Rectori riuitatis competere potesatem determinandi disciplinam reclesiasticam. Examinemus principia et
modum quo thesis illa ex hisce illata l. XUI.
Primo siumit l. 2α, si non absolute, pro morima ta Examine urimen prouidentia nis esse veram religionem nisi reuelatam. Sed prineipio. quaeritur an religio naturalis, quae per reuelationem ma-xumqthegis determinata, sit falsa Θ satis inde manifestum est, ve- βη illi nerandum dissentientem, eum religionis characterem, quo ἡ ' et verum vocari potest, ab eo, quo ad salutem sufficiens ductostici est, non satis distinxisse. Religio naturalis, non pure ta- Primum. ilis, de hac enim Philosophus non loquutus est, *. 8. , utique est vera . 4. , pro moderna tamen prouidentia ad salutem non est sussieienS.
AItera thesis, quam l. aa. legimus, est haec: asolis ne iumetericis religionis reuelatae dogmata edoceri possumus, et foti stςundum. clerici potesatem habent eadem docendi, docendo felicitatem nostram spiritualem promouendi. Argumentatio, qua eamdem. Corroborare voluit, est ea, quae sequitur: Religionis reuelatae dogmata Deus vel omnibus et singulis im-oediate, aut aliquibus solum reuelat, addita iisdem potestate et mandato, ut ea alios doceant. Equidem iiimum peraeque ac secundum Deo plane possibile fumet; sidundum tamen Deo praeplacuisse vel .ex eo constat, B a quod