장음표시 사용
141쪽
Artem statuariam Italiae familiarem ac vetustam plinius dicit idque ex signis nonnullis antiquissimis colligii, Herculi
nempe ab Euandro, Jano gemino a Numa rege consecratis β). Verunt lamen quum multa alia ex antiquissima Romanorum historia, tum artium origines apud eos caligine involutae quaestionem exhibent sane lubricam atque dissicilem. Livius quidem atque Plinius multas memorant antiquissimas Statuas, quarum magnam partem Plinius adhuc sese vidisse testatur Τ). Primorum regum signa in Capitolio conspexit: vidit Sibyllae tres. vidit Alii Navii auguris statuam, has omnes quidem, ut refert Tarquinii Prisci ae late positas. Alii Navii statuam Livius etiam memoravit id). Deinde idem scriptor statuarum Horatio Cocliti et Cloeliae dedicatarum mentionem fecit, quarum altera, Cloeliae
erecta. equestris suisse seriuri'). Utraque a Plinio etiam commemoratur his verbis: se Alia caussa, alia auctoritas M. Horatii Coclitis statuae, quae durat hodieque, cum h0Sles a ponte Sublicio solus arcuisset et de altera: -Cloeliae etiam statua est equestri S, ceu parum esset loga eam cingi: cum Lucretiae ac Brut0, qui expulerant reges, pr0pter quos Cloelia inter obsides fuerat, non decernerentur ' . Neuter scriptor operae pretium putavit, in aetatem inquirere atque ad liquidum perducere, num
μ) Libr. XXXIV, e. I 6. Additi , , Signa quoque Tuscanten per terras
dispersa, quae in Etruria saeti tala non est dubium. Deorum tantum putarem en suisse, ni Metrodorux Soepsius, cui cognomen a Romani nominis odio inditum est . propter duo millia statuarum Volsinios expugnutos objiceret. Mirumque mihi videtur, eum statuarum origo tam vetus in Italin sit. lignea pni us aut se lilia deorum simulacra in delubris dicata, usque ad devictam Asiani, unde luxuria.
lis Libr. I,' 36. Sintun Λlli posita capite velato, quo in loco re' nota . in comitio, in gradibus ipsis ad laevam curiae suit: cotem quoque eodem loco sitam fuisse memorant, ut esset nil posteros miraculi ejus monumentum. Plin. XXX lV, I. r Namque et Atti Navii statun fuit ante Curiam , cujus basis conssa gravit curia incensa Publii Clodii sun ere.' I9 Liv. II. I 0. I 3. . .
142쪽
revera ista signa eodem, quo illi vixissent temp0re, suerint constituta. an a grata posterilate uno pluribus e Saeculis post sint illis consecrata: immo statim pro certo uterque habuit, eodem tempore esse posita, quo illi honorem meruissent. Eadem incuria nobis tradere neglexerunt, e qua materia illa signa vetustissima sueri ui consecta, nec minus, quinam et quales artifices illa sint fabricali, et num in iis fuerint nonnulli excellentes et posteri- lalis memoria digni. Quarum omnium rerum quum plane nullam secerunt mentionem. maxima nobis dubitalio ut oboriatur necesse est. Hanc dubitalionem alius Plinii locus auget: , Romae simulacrum eae aere factum Cereri primum repelio ex peculio Sp. Cassii, quem regnum assectantem pater ipsius interemerat 'i). Itaque illa vetustiora signa non eae aere erant facta. Ε quanam igitur materia illo tempore esse potuerunt Ε marmore omnium minime, quum ne Graeci quidem illa aetate in marmore sculpendo magn0pere excellere coepissent. Quid restat igitur, nisi
terra siclitis et lignum Quodsi concedi possit, prim0rum regum, Sibγllae, Atti Navii et Huraiii Coclitis statuas suisse fictiles,
idem lamen de Cloeliae equestri statua nemo saei te affirmare audeat, nisi parvula fuisse eam statuerit fgura δ). Quidquid tamen de velutissimis illis artis operibus censeatur, mihi persuasum
eSi, pleraque eorum seriore aetate orta illisque grata posterorum recordalione esse consecrata: eaque neque sic lilia nec
lignea, sed ex aere suisse facta. Antiquissima tamen deorum simulacra sine dubio erant scillia, quorum artifices erant Etrusci δ). His deinde lignea addita, ficulnea et cupressen,
22 Exempla sigurae brevissimae longeque infra hominis mensuram laetae Plinius ipse praebet libro XXX V. e. II. t , , inter antiqui sim nasunt et Tulli Cloel ἰi. Lucii nos eii, Spurii Plautii, C. Fulcinii in Rostris, a Fidenatibus in legatione interseolorum. Iloe a republiea tribui solebat injuria eaesi g. sicut et P. Iunio et Tito Coruncano, qui ab Teuea, Illy
riorum regina, intersecti erant. Non omittendum videtnr, quod Annaleandnotavere, tripedaneas his statuas in soro statutas. naee videlisei mensura honorata tune erat.
143쪽
qualia adhuc a. u. e. 545 Romae sunt Iunoni reginae dodicata ἡ). Aeneum Signum ex peculio Sp. Cassii laclum atque Cereri consecratum, ut Plinius refert, Livius Pliam memoravit δὴ). Quod si verum, Romae primum Simulacrum ex aere factum atque dedicatum est anno urbis condit ad 268. Nihilominus postea deorum sic lilia signa sicut simulacra lignea magno in honore erant veteribusque nova addebantur δώ)'
Quidquid tamen de vetustissimis illis signis priscorum regum aetate positis apud Livium ei Plinium narratur, nimis lubrica si de nititur. Veri similiora illa haberi possunt, quae Livius
de statuis equestribus, Camillo ei Maenio. consulibus Romae in foro positis tradidit: , additus triumpho honos, ut statuae equestres eis, rara illa ne tale res, in foro ponerentur Τ). De statua Accii poetae Plinius haec narrat: -Νolatum ab auctoribus et L. Accium poetam in Canienarum aede maxima forma statuam Sibi p0SuisSe, quum brevis admodum fuisset d). Hoc
26 Lignens hominum effigies nul prorsus nullas, aut Perpaucas exstitisse existimo. Si revera late R exstiterunt, eas coloribus illitas putaverim , sie ut fictiles deorum statuae minio oblinc tinntur. Praeterea n pudilomanos jam antiquissimo tempore ni iud genus ininginum fingendarum floruit, nempe nrs e Crra singendi, qu ne propter imagines inniorum cera expressas maxime snclitata est et cxculin. Mirum , quod inde reliquae nrtes npud Hram n no R. nempe nrs marmoris sculpendi, neris tandendi, Pingendi, non majora incrementa fructusque sibi acquisiverint. Ceterum nrs e rern singendi apud Graecos et tum ni iusque gentes est facillula.
non est . cur ile veritate dubitemus. Nam illa ne inle neris sundendi marmoris iue sculpondi ars non solum per omnem Grnecium, seci per totam Asiam et per Italiam eliniri erat propagata. I inque nrtifices, si Romae non erant idonei, facillime nil unde ncciri poterant. Aliam ritu strem sinitan men inque toga in m Q. Murcii Tremuli, qui Samnites his de vi sterni captaque Anagnia populum stipendio liberaverat, Plinius XXX l V, c. II. memornvit. Equestrium fila tun rum Originem n Pud nolitanos Perquam veterem ilicitidem libro XXX lv. l3.
144쪽
mirabile, luna quod poetae Iicuit sibi ipsi Statuam ponere, tum
Subsequente tempore statuarum honor frequentior factus multaque earum genera usu recepta. Τum Romae, tum apud alias gentes Italicas statuae armatae loricatae, hastam tenen- tes summo in hon0re esse dudum coeperant. Livius statuam Manicii, praetoris Praenestini, in foro hujus oppidi constitutam loricatam, toga amictam, Velalo capite memorat δ' . Ita serius Iul. Caesar dictator statuam sibi loricatam in foro suo dicari passus est δ' . Statuae nudae, hastam lamen tenentes, a Graecis erant translatae atque Achilleae dicebantur δ i). Nam statua prorsus nuda antiquiore tempore non Romanorum, sed.Graecorum ingenio placuit. Hinc Plinius: , Graeca res est nihil velare: at contra Romana ac militaris thoracas addere βδ). Armatae statuae ad seriorem aetatem usque apud Romanos suum obtinuerunt honorem, quod tum ex artis flaluariae reliquiis, quae in multarum civitalium thesauris conServantur, lume nummorum imaginibus intelligi licet. Praeterea statuae etiam togatae antiquitus jam in usum venerant δ). Τogalis illae adjungi possunt, quas Plinius paenula indulas designat ut nuper demum usu receptas dicit δ' . Maximum lamen honorem statuao equestres complectebantur, quarum exempla a Graecis derivata
2D Plin. XXXIV, I0. , , Mancinus eodem habitu sibi statuit, quo
dilus est. ' Itaque republiea norente libera. senatus de statuarum jure usurpando ne forma eligenda non magnopere sollicitna ruisse videtur. lue etiam columnarum honor reserendus, quae jam antiquiore reipublieae.. tempore usu erant reeeptae. Cf. Plin. XXXIV, e . II.
323 Plin. I. e. . - . 'a' Plin. l. e. - 343 Plin. l. e. se Nam Lupereorum habitu saetae tam noviliae sunt, quam quae nuper Prodiere paenulis indutae. Qualea fuerint Iupereorum habita laetae, Plinius non addidit. Luperet erant sacerdotes, fortasse brevi pallio insignes, ita ut illae statuae paenulatae atque hae paIliatae
. aliquam haberent similitudinem. . -
145쪽
Plinius putavit . . Catonis tempore Statuarum honor in pro vinciis etiam ita jam frequens erat lacluS, ui nonrS0lum civibus Romanis, sed eorum uxoribus etiam Statuae p0nerentur, de quo more Cato ipse questus est, ut Supra Vidimus. - EX auro argentove illo temp0re nondum statuae parabantur: auraiae lamen permultae republica adhuc storente lum Romae, tum in pro- vinciis dedicatae sunt. Nam inaurandi ars Romae jam mature usu recepta est atque exculta δ'). Primam Statuam inauratam
ei Romae et lota Italia) Manius Acilius Glabrio duumvir patri
Glabrioni posuit δῖ). Subsequente temp0re permultae statuae auratae memorantur. Cicero in Syracusarum curia C. Verris Statuam conspexit inauratam, quam lamen SSracusani negabant ex pecunia publica'ei publice datam: sed eos faciendam statuendamque curasse, qui illius socii suissent in commillendis surtis, sagitiis, sceleribus β). Perquam Verisimile illo tempore, quo aeris miscendi ars pristina dudum labi deleriorque seri coeperat signaque aenea jam illo antiquo celebra loque colore destituta erant, eo magis inaurandi artem adhibitam magno cura excultam esse atque persectam. Signa inaurata certe ad extrema usque imperii occidentalis tempora quam maxime placuerunt, quod ex multis documentis scriptorum historiae Augustae luculenter apparet. Maxi ininis duobus, patre et silio, interseclis, Maximo senatorum principi, mox imperat0ri, Sta-3δὶ Libr. XXXIV, I0. Equestres vero statune Romannm Celebrationem bubent, orto sine dubio a Graecis exemplo. Sed illi celetas tantum dicabant in sacris victores. C. I 2. Equestrium tamen Atatuarum originem npud Romanos perquam veterem dicit excruptaque supra allata
363 Liv. XXX, 27. ,. IIis fornicibus signa aurata imposita. XXXV, 4I. Quadrigae inauratae in Capitolio positae. XXXVll. 3. i . fornix in eapitolio eum septem signis auratis. Hujus generis multa ex Livio colligi possunt. Cellae deorum dearumque in templis inauratae saepius memorantur. Summum in hoe genere Domitianus praestitit, qui in templo Jovia Capitolini inaurando duodecim millia talentorum impendisse sertar. Cf. Plui. P
146쪽
tua B auratae equestres decernebantur δ' . Haec de statuis
duot statuae postremo reipublicae forentis saeculo Pompeio ei Caesari aliisque civibus polentissimis ubique sint dedicatae, ex reliquis honorihus.illo tempore jam usitatis colligere possumus. Multo plures Augusto reipublicae habenis polito et per tot annos feliciter regnanti esse consecratas, mullis veterum testimoniis docemur 393. Eo imperante statuae argenteae etiam parabantur' i). Praeterea inde ab Augusti imperio statuae jus aliqua ratione cerium ac desinitum suisse videtur, nec deinde absque imperatorum voluntalo ac venia concessa impetrari aut usurpari potuit 'λ . Ut in universum in principum aulis honores dignitalesque paullatim accrescunt atque multiplicantur, ita jam . inde a Caesaris dictatura Augustique imperio statuarum honori simplici varia ornamenta sunt addita illaeque in varia genera sunt distribulae. Nam inde jam statuae triumphales, Statuae
39 Iul. Capitol. vit. Maximi et Balbini e . I 3. p. III. Ex illo seriore
tempore eomplures statuae inauratae diversi generia memorantvrt Trebell. Pollio vit. leig. tyrann. e. 32. p. 742 seq. Scr. hiat. Aug. T. ll. et , , Hujus uxor Calylturnia fuit sancia et venerabilis foemina de genere Censorinorum, id est Pisonum, quam majores nostri univiriam sacerdotem inter saeratissimas foeminus adorarunt et cujus aiatuam in templo Veneris adhuc videmus Argolien in . sed auratam ' Pro Argolica eum Salinasio e eod. Pal. qui Aerolica hisbet aerolitham xes uiuendum est. In velu lis inscriptionibus statuae auratae saepissime memorantur die unturque fitatuae sub auro. Ruro illustres, auro superfusae. Cf. Salinas. ad Treb. Poll. I. e. p. 343 seqq. .
40, De statuis a senatu et Romae positis es. Dio Cass. XXXXVIIlI. I 3 et Ib. Cl. e. 18 de illis statuis. quas ipse Delavianus Antonio, adbue
non prorsus inimie . Ponendas euraverit. .
Augustus nondum quidquam eertum de hae re deerevisse videius, quum eornet. Gallus sibi ipse lota Aegvplo statuas ponere ausus esset resqueo se gestas pyramidibus inseribere. Dio Casa. LIII. 23. - - 43 Plin. epist. II. I. I. . ., teri a senatu Vestricio Spurinnae, Principe Ructore, triumphalis statua deereta est. Cl. Taeit. Ilist. I, 79. Idem
147쪽
Statuae triumphales ad duces bello victores honorandos celebrandosque maxime pertinuerunt. Eorundem laudes laureatae complectebantur' '), quamquam aliis eliam viris Insignibus nonnunquam dedicalae. - Praeterea Orat 0rum Statuae diu maximo erant in honores β), quod minime mirum, quum eloquentia Romae mature sorum occupasset ibique diu storeret. duum togatae, tum armatae statuae jam antiquitus. prout meritum et caussa ponendi, in locis honoratissimis frequenti Ssimisque coll0cabantur: . apud Graecos in g3mnasiis, laris, templis, portubus: apud Romanos in foro, in Capitolio, ante templa et delubra, aliisque in locis celeberrimis. Ita Cn. Octavio, qui ad Antiochum SFriae regem missus, circulo ducto, responsum dare eum coegerat, antequam ex illo pedem proferret, in eadem le- .gatione interfecto senatus Statuam poni juSSil quam oculatissimo . in loco, in rostris 'si . - dam iuile ab Λugusti aetate argenteas etiam statuas esse positas, Supra memoraVimu S. Mox aureae additae sunt, quae lamen Sine dubio plenam hominis mensuram
an alna statuas Annal. IV. 23 commemorat. De Agrieola Britanniam sub Domitiano obtinente Tacit. Agric. e. 40. t Igitur triumphalia omnis menta et inlustris statuae honorem et quidquid pro triumpho datur, inulto verborum honore cumulata , decerni in senatu iubet. 443 Taeit. Annal. IV, 23. t Nam PAores duces, ubi impetrando
triumphalium insigni sufficere res suas crediderant . bosum omittebant riamque tres laurentne in urbe statuae . et adhuc raptabat Africam Taesarinas ete. Itaque laurent ne statuae nd insignia triumrbalia pertinuisse videntur. Quod si verum, statuae triumphales eaedem erant quae Iaureatae, sive fita tuae triumphales erant laurentae. 45 CL Auet. dialogi de elae. Dent. e. S. Hinc in nostris antiquarumari Ium thesauris mus eisque nonnullae statuae Ruperstites oratoris habitu insignes. Immo ipsa Iul. Caesaris statua in musco Berotinensi eonservata talem ostendit habitum. Togatus conspicitur quas I dicturus Live In Renatu aliquid relaturus. Praeterea illustribus etiam grammaticis fila tuae honor est cone essus. Suet. de ili. Grammat. c. s de orbitio ἶ , , Statuarius Beneventi ostenditur in eapitolio. ad sinistrum latus, marmore n.
habitu sedentis ne palliati, adpositis duobus scriniis. 463 Plin. XXXIV. II. Addit hoc loco haeei Invenitur fila tua deis creta et Taraciae Caine sive Sulleliae virgini Vestali, ut poneretur ubi velleti quod a Meetum non minus honoris habet. quam foeminae esse de-
148쪽
non reddebant, sed ad minorem potius modulum erant sactae. Nero quidem statuas argento Vel auro Soli a S, quae a senatu sibi offerebantur, prohibuit 37). Seriore tamen aetate Statuae argenteae atque aureae denuo usu receptae Sunt. Nam Antoninus Pius Faustinae uxori tertio imperii sui anno defunctae Statuas aureas argenteasque curavit ponendas, atque ipse , AEla tuam auream dela iam a senatu positam suscepit ut Capitolini
verbis utar 'β . Trebellius Pollio divo Claudio statuam auream dece in pedum in Capitolio aulo Jovis optimi maximi templum populi sumptu positam memorat 3' . - Hadriano imperante statuarum honores quam maxime augeri et multiplicari coeperant atque ille imperator ipse Aelio Vero per tolum orbem colosseas poni jussit, templa etiam in nonnullis urbibus fieri sis ). Divo Claudio Gothico nominato lolius orbis judicio in rostris posita erat columna cum palmala si alua superfixa librarum argenti mille quingentarum, ut Τ rebellius Pollio retulit sit . In universum illo tempore statuas principum in columnis poni saepius
. placuit, ut ita alle erectae melius latiuSque conspicerentur ut que majorem oblinerent majestatem. Ita divo Aureliano in columnis statuae sunt collocatae δῖ . Seriore illa aetate principibus etiam statuae cum elephantis decernebantur si ).47 Taeit. An n. XIII, I0. ibidem traditur Nero C. Domitio patri a
senatu statuam sive effigiem petivisse.
48 Iul. Capitolin. vit. Antonini Pii. e. 6, p. 200. Scr. liist. Aug. T. I. 493 Vit. Claudii e. 3, p. 356. Ser. his l. Λng. T. II. De serioris ne istatis imperatore Claudio nempe hoc Ioeo ngitur.503 Ael. Spartian. vit. Ael. Veri e . 7, p. 24 I Scr. hist. Aug. T. I. IIJ Vit. Claud. c. 3, p. 356. Scr. bist. Aug. T. II. Addit p. 358 de
eodem imperatore ab omnibus amator , , Ille bellum Gothicum brevi lem pore implevit. Adulator igitur senatus, adulator populus Romanus, adu- Iatrices exterae gentes, nil ulatrices provinciae: si luidem omnes ordines. omnis ne tus. omnis Civitas, statuis vexillis, coronis, sanis, arcubus ho- inum principem, aris ne templis honoraverunt De eodem p. 350.r , Qui si diutius in hac esset commoratus republiea, Scipiones nobis et Camillos omnes lue illos Veteres suis virtutibus, suis consiliis, sua Providentia
reddidisset b2 Flav. Vopise. vit. Aurelian. e. 37, p. 515. Scr. hist. Aug. T. I l. 533 Iul. Capitolin. vit. Maximin. duo r. c. 25, P. 59 et , , i Eloi ine
149쪽
Jam quaerendum nobis, quales illae principum statuae sue- rint, quae in templis neo coriae celebrandae caussa excitatis. imperatoribusque consecratis dedicari Sint s0lilae, e qua materia sint factae, quo habitu, quibus vestimentis aut armis indularistantes an sedentest duae omnia plane nescimus, nec licet nobis quidquam nisi ex nummis aut conjectura assequi. In
nummis civi latium neu corarum aliquoties templum atque imperatorem togatum in eo stantem conspicimus, qui habitus sine dubio plerumque conserValus est, eoru in imperatorum imaginibus exceptis, qui deorum insignibus sese ornandos putarunt, ut Commodus, Caracallus δ'). Praeterea verisimile, omnes imperatorum statuas in templis consecratas hominis mensuram mullo excessisse, ut eo magis ad deorum heroumve similitudinem accederent. - uis alia quaestio adjungi poterit, num ossicium quoddamiimperatorum et sigies in lemplis illis consecratas adorandi civibus neocoris suerit injunctum, sive sua Sp0ule ab illis aduratio sit usu recepta. Nulla hujus rei certa nobis
Suni argumenta relicta, nec in nummorum imaginibus ulla comparent adurationis vestigia. Erat lamen aliquod ad orationis genus necessariae nempe vel potius imperatae, cujus documenta nobis certa sunt tradita. Λd imperatorum et sigies deorum simulacris additas adorandas nempe Christiani propter novum cullum in judicium adducti nonnunquam invitabantur vel cogebantur, ut ex hac ipsa adoratione intelligerent judices, num illi novam doctrinam Christique cullum jam omisissent sive omittere et ad pristinos deos colendos redire vellent nec ne. Testis Plinius juni 0r, cujus epistola de Christianis ad I raianum scripta insigne perinde ac triste nobis exhibel ducumentum illius adorationis, ad quam
enus su PrincIpihus nostris Maximo. Balbino et Gordiano statuas eum eleph nntis decernimus , currus triumphales deerisimus , sin tuns equestres decernimus ete. ' Praeterea multae aliorum imperniorum Rhalnae n seriptoribun historiae Augustae memorantur, quas omnes hoc loco enumerare
non operae pretium videtur. Cf. Trebell. Poll. de Salonino Gallieno e. I, p. 243. T. II. 5 De his deorum ornamentis vid. quae supra I. 4, P. II e P.
150쪽
subeuntiam nonnulli tormentorum mortisque crudelissimae limo recompellebantur. ,, Propositus est libellus Sine nuclore, mullorum nomina continens, qui negarent se esse Chri Slianos aut suisso,
quum praeeunte me, deos appellare ut et imagini tuae Τraiani nempe quam propter hoc jusseram cum simulacris numinum adferri, thure ac vino supplicarent, praeterea maledicerent Christo. quorum nihil cogi posse dicuntur, qui sunt revera
Christiani. Ergo dimittendos putavi. Λlii ab indice nominali
esse se Christianos dixerunt et mox negaverunt: suisse quidem sed desisse, quidam ante triennium, quidam ante plureS ann0S, non nemo etiam ante viginti quoque. quinque . Oiunes et imaginem tuam deorumque Simulacra venerali sunt ββ). Ε quibus conjicere possumus, adorationem illam non prorsus suisse inusitatam, licet nulli cives ad eam subeundam cogerentur. Qu0deo verisimilius videbitur, si repulare velimus, ipS0S reges p0ientissim0s haud raro impera lorum Romanorum imagines Statu-RSVP ad 0raSse. . . De Λrlabano, Parthorum rege, qui Tiberio contemplo Caligulae imperium auspicali amiciliam exoptaVit, Suetonius haec tradit: -Vetiitque ad colloquium legali consu- laris: et transgressus Euphratem aquilas et signa Romana Caesarumque imagines adoravii si). Immo Tiridates, Vologesis, Parthorum regis frater, qui ut Armeniae rex a Nerone constitueretur, Romam erat prosectus, Neronem ipsum in omnium conspectu adoravit βΤὶ. Ita seriore aetate novi imperatores a
militibus in provinciis electi haud raro ab iis ipsis sunt adorati ββ .
boὶ Epist. X, 67, Qualis imago illa suerit. nihil refert..Statua,
effigies , imago picta sive sculpta , immo imaguncula leunculave et lue lue vilissima sufficiebat ad adorationem subeundam. Tnellus saepius in Peratorum imagines memorat, sine discrimine, uuin sculpta. eaelata. nn Picta esset. An n. XIV, 12. t , , nureum Minervae simulacrum in curia. et juxta Principis imago statueretur. E voce , , statuere lue collisi licet, statuam sive estigiem sugam aut sculptain esse intelligenda in. ε
b, Flav. Vopis e. vit. Saturnini c. 9, p. 731. Scr. hist. Aug. T. li.