장음표시 사용
131쪽
beri poterant μ). Claudius lamen consecratus dicituri . Vespasiano a Tilo divini honores sunt habili. Τemplum gentis Flaviae Domitianus erexit, cui sine dubio sacerdotes etiam additi β). DoΤilo Plinius: Ingenti quidem animo Titus securitali nostrae ultionique prospexerat, ideoque numinibus aequatus est: sed quanto tu Traiane) quantoque dignior coelo, qui tot res illi adjecisti, propter quas illum deum fecimus ') Nervam Traianus
consecravit: Τraiano defuncto Hadrianus divinos honores a senatu p0stulavit, cunctis Volentibus, ita ut senatus multa quae Hadrianus non postulaverat, in honorem Traiani sua sponte decernere liq). Idem Hadrianus paullo ante ipsius mortem Λelio Voro defuncto statuas per totum orbem colosseas poni atque templa in nonnullis urbibus fieri jusserati i). Hadriani divinis honoribus Antoninus Pius invito Senatu prospexit. Nec npellatus esset divus Hadrianus, nisi Antoninus rogasset. Templum denique ei pro sepulcro apud Puteolos constituit ei quinquennale certamen et flamines ei sodales et mulla ulla quae adposuit, nullos divinos honores memoravit, sub se luentibus libris , qui Cnligulae imperium complectebantur, deperditis. Plinius etiam Tiberium silentio praetermisit. Pan. c. I l.
GJ Caligulae tamen imperium nil spicato summi honores a senatu Ernnt deereli. Suet. Cn l. c. I 6 r Quas ob res inter reliquos bonores decretus est ei clypeus nureus, quem quotannis certo die collegia sacerdotum in capito- Iium surrent, senatu prosequente, nobilibusque Pueris ac puellis carmine modululo laudes virtutum ejus canentibus. Dcorcium nutem, ut dies quo cepisset imperium, Palilia vocaretur, velut argumentum rursuq conditae urbis.
T) Tncit. Annal. XIII, 14. Cf. Plin. Pan. c. I l. Senec. de mori. Cinud. p. 2bl. Golli. b) Suet. Domit . e. I. Cf. Plin. Paneg. r. II. 93 Pan egur. e. 35. Cf. c. II. r , Dion il eoelo Tiberius Augustum, sed mi innies inlis numen inducereti Claudi niti Nero, sed ut irrideret: Vespa- strenuui dilus. Domitinnus Titumi sed ille, ut d Pi filius, hie ut frater
iderctur: tu sideribus patrem intulisti, non nil motum civium, non in contumeliam numinum , non in honorem tuum , sed quia deum credis. Minus est hoc, quum lil ab hi κ. qui et sese deos putanti sed licci illum irris . pulvinnitibus. liniuine eo in s. non alio ningis lamen deum et facis et Probus, 'sunm quod ipse lalis es.
132쪽
honorem quasi numinis pertinerent ). Iu vetustis etiam tu scriptionibus stamen Hadrianalis, sodalis Hadrianalis reperi uu-iuria). Antonino Pio defuncto omnes diviniis honores concessos testatur Iul. Capitulinus his verbis: δεχ senatu divus est a pellatus cunctis certatim adnitentibus: quum omnes ejus pietatem, elementiam, ingenium, sanctimoniam laudarent. Decreti etiam sunt omnes honores, qui optimis principibus ante delati sunt. Meruit et flaminem et circenses et templum et sodales Antoninianos' ' . Τerlio imperii sui anno Antoninus Faustinam uxorem amiserat, cui et ipsi divini honores sunt habilii β). Eodem mullo Marco Aurelio sodales constitulos legimus, qui Marciani sunt nuncupati ἔμ). Hinc in lapidibus inscriptis: OSodali Marciano Aureliano Commodiano Helviano Severiano 'i' . Sicut Antoninus Pius Hadriano defuncto divinos censuerat honores babendos invito senatu, ita quod mirum dictu, Sepi. Severus invito senatu, vel potius, ut ei maximum dolorem anserret. Commodum pulavit honorandum, de qua re Aelius Lampridius haec tradit: se Hunc Commodum tamen Severus, imperator ainantissimus numinis sui suempe Commodi) odio ut videtur Senatus, inter deos retulit. 1lamine addito, quem ipse vivus Sibi paraverat, Herculaneo Commodiano.' Quod quo-
quissimorum secialium velaminibus similia suerint, quae Liv. l, 32 breviter sie designati senio lanne velamen est De naminibus ab Aneo Marcio institutis es. Liv. l. e. 33.
Ib Capitolin. vit. Ant. Pii e. 6. P. 260. t Quae a senatu conseiserata est delatis circensibus atque templo et nam in ieis et statuis aureos atque argenteist quum etiam ipse hoe concesserit, ut imago ejus eunetis
I63 Iul. Capitolin. vit. Pertinaeis imperat. e. 11, p. b69. Scr. hist. Aug. T. I. IT CL Casa ub. ad Iul. Copitolin. l. e.
133쪽
modo Sepi. Severus patrare atque lalem ignominiam apud aequales perinde ac posteros Subire Sana mente potueri l. vix intelligitur, quum Commodo occiso, qui sibi ipse vivus neocoriam quandam instituerat, Senatusconsultum exsecrationibus ejus diris sane resertum esset factum, cujus initium propter indolem atque formam antiquiori tempori prorsus inusitatam in medium proferamus: IIosii patriae h0nores detrahantur, parricida ira halur sc. unco . Η0Slis patriae, parricida, gladiator in spoliario lanietur. Hostis deurum, carnifex senatus, hostis deorum, parricida Senatus, hoSlis deorum, h0stis senatus. gl dialorem in spoliario. Qui senatum occidit, in spoliario ponatur. Qui senatum occidit, unco trahatur. Qui innocentes occidit, unco trahatur: hostis, parricida, vere Severe. dui Sanguini Suo non pepercit . unco trahatur ' etc. ih . Tota haec formula plane solemnibus diris atque exsecrationibus est simillima, quae animis gravissimo metu jam solutis ac liberis iraque recenti
Vehementer concitatis, vocibus abruplis pronunciari solent. Hincl0lies repetita vocabula ejusdem signis calionis. P0steaquam Pertinax, senex severus atque veteris disciplinae restitulor, odio militum atque aulicorum, quorum Vitam luxuri0Sam compescere coeperat, erat occisus, brevi tempore
p0st Iuliano a militibus deserto, per senatum et populum in deos est relatus et mox a Severo ejus si ius stamen ei constitutus ' .
IN Ael. Lamprid. vit. Commoti. Ant. E. IS, P. 524 seq. Scr. hist. Aug. T. I. is ) CL Ivl. Capitolin. vit. Pertina c. e. II. p. 568 seq. Ser. bist.
Aug. I. I., qui hace additi , , Sula Severo autem imprratore quia In s natus inlleus testimonium habuisset Pertinax, funus intagiuarium ei et censorium ductum est et ab ipso Severo sunebri laudatione ornatus est. Ipse nutem Severus amore boni principis a senatu Pertinacis nomen nocepit.
Filius Pertinacis patris namen est tactus. Marciani sodales. qui divi Marei sacra curabant, II elviani sunt dicti propter Helvium Pertinacem etc. utine postrema verba non ita sunt intelligenda. ut Putemus Marcianos illos sodales tunc Marci Aurelii sacra omisisse et Pertinacis uaerimonias curasset sed potius ita, ut nihil aliud esse factum existimemus , nisi novum illis cognomen in Pertinacis occisi honorem e se additum. Illum tamen Pertinacis imperatoris silium II elvium Pertinacem,
134쪽
Dio Cass. quidem et Ael. Spartianus ') Sept. Severi defuncti
consecrationem silentio praetermiserunt: Herodianus tamen eam copiose ac luculenter descripsit, quam ob rem totam descriptionem in calce hujus libelli typis exprimendam curavimus*0h). Caracallo occiso a Macrino militibusque divini honores sunt decreti, ut Macrinus nempe suspicionem necis ei allatae evitaret*i). dam ad eam aetatem perveminus, qua plurimae civitates imperatorum neocorae erant factae eorumque Solemnia dudum celebraverant. Sine dubio consecratio omnesque divini honores R0mae defunctis imperatoribus concessi provinciarum civitatiumque studium ac contentionem in neocoria impetranda mirum quantum auXerunt. - Praeterea nobis tenendum, divinos imperatorum honores nonnunquam simpliciter memoratos ubique sere conSecrationem, templum, sacerdotes, quocumque illi nomine fuerint appellati, sive stamines, sive sodales. complecti. Ita Aureliano optimo imperatori fraude occiso Tacitus senator et mox omnium sententia imperator appellatus divinos honores decre-
xii ''). Eodem modo divo Claudio Gothico aliisque imperatoribus
subsequentibus divini honores sunt decreti δὸ). Haec de imperatorum defuncturum sacerdotibus atque reliquis divinis hono-
suffectum confitilem, Postea Caracallus occidendum curavit nullam aliam ob caussam, quam quod imperatoris esset filius. CL Ael. Spartian. vit.
Antonini Curacalli c. 4, p. 7l4. T. I, Scr. hist. Alig. 20) Dio Cass. LXXVI, e. i5 - IT. Ael. Spartian. vit. Severi e. 23. 24. p. 638 seqq. Scr. hist. Aug. T. I. 20' Cs. II erodian. lV, c. 2. Vide descriptionem in calce hujus libelli allatam. 2I Ael. Spartinia. vit. Antonini Caracalli c. II, p. 732.r sex Ma erino qui eum occiderat, timore militum ne maxime praetorianorum iister deos relatus est. Habet lemplum, habet salios, habet sodales Antoni-
22ὶ Verba haec sunt: ,,Decerno igitur divinos honores : id quod vos omnes existimo esse facturos. Et paullo antei ac rebus magnis gestis inter divos relatus est. Flav. Vopise. vit. Aureliant e. 37, p. 5Ib., et e. 41, p. 526. So. hist. Aug. T. ll. 23ὶ CL Trebell. Pollio vit. Claud. e. I 8, p. 4 2. Ser. hist. Aug. T. I l. Omnia enim illi bonores in se continebant, quae superioribus ina
135쪽
ribus Romae a senatu istis constitulis in medium proserenda putavi, ne quis provincias vehementius adulationis existimet accusandas, quum ipsa imperii sedes augustissimumque olim patrum concilium ab ejusmodi blandimentis exquisitis minime abhorreret, nec aequalium judicium, nec ignominiam apud po-
m statuarum honore aprιd Graecos et Romanos.
Quum statua homini sive vivo sive defuncto posita honoris divini antiqui lus diis immortalibus lanium constituti, deinde ad homines honorandos paullatim translati primum quasi graduiu contineat, operae pretium nobis erii, quidquid praemii, juris,
honoris, veneralionis in statua posita hominibus sit altribulum, id paullo accuratius excutere originemque statuae p0nendae paullo altius repetere. - In antiquissimis Graecorum documentis, in Homeri Hesiodique carminibus, nulla statuarum h024 Ilis tamen Ileeat breviter addere, a sodalibus Augustalibus illos sacerdotes. εlui simpliciter Austistales appellentne et in lapidibus in- aeriptis frequenter reperiantur memorati, aceurate esse distinguendos. Augustales ab Augusto Iaribus penatibusque in compitis aliisque diis , ut Herculi victori, rite eolendis erant constituti. Ad quae munia sacrisque obeunda ab Augusto liberti sunt electi, quorum nurn erus dignitasque gubaequente tempore in municipiis eoloniisque acerevit, ita ut collegia quaedam eme eretitur hine Seviri Augustales, sex viri nempe, primarii totius collegii . CL Orellii inser. ael. Latin. n. 3959. - Antiquitus quidem Itomani sacrificia et rem divinam Iaribus per servos taeere solebant. dita domesticis per famulos domesticos, in compilis nempe, unde Compitalia. l. Dionys. Halle. Itoni. Λnt. IV, I9. Ovid. Fast. V, I 40 seqq. - Inseriptiones. in quibus Augustales obvii, exhibent Murator. Inser. 83, 6, 1030, 4., et Gruler. Inser. n. I , 4. I097. 7. Cf. Praeterea PorPbyr. et Aero ad Ilorat. sat. II, 3, 2SI.
136쪽
minthus dedicalarum exempla memorantur. Quum jam eam ipsam ob caussam,verisimile sit, ad ill0rum poetarum aetatem usque nullam homini positam fuisse, tum id majorem nanciscetur probabili latem, Si repulemus, illo tempore artem Statuariam vetustissima quidem deorum sim rutice ista et tyoirii coelo
delapsa ut putabant), lapides nempe deformes qui αργοὶ λίθοι
dicti) palosve rudes dudum antiquasSe atque gratiora numinum . simulacra, ξοανα nempe illa lignea ad humanam si guram con- .sormala procreare coepisse, quae ad Daedalum deinde ejusque discipulus a Graecis reserri solebant: omnia tamen hoc genus artificia adhuc ex ligno esse caelata. Nulla certe ne deorum quidem Signa ex aere laso marmoreue sculpto facta apud Homerum memorantur i). Accedit quod ne olγmpionicis quidem ante Ol. 38 ulla posita est statua, immo quod seriore demum ne tale, post olSmpiadem quinquagesimam n0nam, ille honor victoribus tribui c0eplus est atque paullo ante Septuagesimam cuique eorum conceSSus y . Itaque statuae homini ponendae
I) Exceptis tamen poetae eommentis imaginibusque amoenissimis de aureis adolescentulis in Alcinoi do ino splendidissima, atque de canibus argenteis, Od. VII, 9I seqq. I00 seqq. quae poeta summo ingenio nique eximia imaginandi vi praeditus facile fingere potuit, quum tot ulla or
namenta nuren nrgenten e descripserit, quae revera non exstiterunt. Quidquid tamen Homeri aetate ex auro argentove saetum, sine dubio σφνον, λατον potius quam susum erat. Nolo tamen illam veterem litem de artis
operibus Homeri aetate jam notis et usitatis ut creditum est hie re
23 Pausanias VI, IS, 5. de antiquissima quam novimus victoris Olympiei statua, Eut elidae Spartano nempe posita, haee tradit: δὲ
137쪽
mos, paucissiliuis exemplis exceptis, n0n prius usu receptus ac propagalus est . quam aeris siludendi arte reperta ac divulgata, cui deinde marmoris Sculpendi ars est addita. Quemadmodum antiquissimae Olympionicarum Statuae duo, Praxi da-
ex ligno erant sactae, littera sculnea quidem, allera cupreSSea, ita illo tempore pleraque deorum adhuc erant lignea, ξοανα nempe, qu0rum formae antiquae ut diligenter relinere u lur atque, Si sorte pristinis igne consumptis sive ablatis nova esseni paranda, ut religiose ad illurum normam exigerentur,
Αἰγινητου κυπαρίσσου καὶ ἐσσον etῆς Hψας πεπον Diti iora ν. Puu anias itaque aut memoria lapsus statuae Eutelidae victori positne prorsus oblitus erat, quum illa scribereti nut illam non nnno victoriae duplicis, sed serius statutam putavit: nut non satis certum existimavit quo anno illa esset collocata et hanc ob caussam illud in dubio potius reliquendum censuit. Nobis tamen verisimilius. Eu telidae statuam multo fierius esse positam, utpote aeneam . quod e Pausaniae verbis colligi licet. Nee omnino verisimile, a Synrtnuis statune victori ponendae initium esse factum. Praeterea hoc saepius accidit . ut victoribus antiquissimis seriore demum
aetate statuae dedicarentur. CL Paus. VI, 3. 4. Il, IT, 3. 6., et Ernu se Olymp. p. 337. 338. Atque illud etiam nil lendum . quamquam cuique vietori permissum esset, sibi statuam ponere id quod Plerumque cognati,
amici, Parentes aut civitas, ex qua orius aut cujus civem sese pronunciaverat, eurabanti, tamen non unicuique positam esse. Alioquin earum multitudo sane immensa esset tacta. Paus. VI. I, I. r Tῶν δὲ νικηοανrων 'Di D/ιπει σιν οὐχ απαν Ιων εισὶν ἐπιζκοτες ανδριύνσες, αλλα καὶ cinnδειρα tενοι λα ιπρα ἐς et oν ι γῶνα, οἱ καὶ ἐπὶ αλλοις ου τετυχήκασιν εἰκονιυν. Praeterea PauAnniae ne in te non omnes statu ne oli in victoribus positae adhuc erant conservatae suisve in locis relictae.
33 Huc etiam τα M pide ira ατα reserenda, in coloniis novisque oppidis templi sue coniicii dis sic ri solita. Complures nobis αφι' Doram memorantur solemnes. Egregium exemplum Stratio nobis narrat IV, I, l79. Cns. de Phocaeensibus Massiliam condituris eorumque sacerdote Aristarcba λ D
138쪽
adhuc duo signa cupresse a Iunonis reginae facta atque pompa
Posteaquam aeris miscendi landendique ars erat inventa, non sinum ubique usu recepta est, Sed paullatim magis exculi,
opera rudem adhuc formam exhibebant omni elegantia atque venustale destituta, deorum magis quam hominum simulacra laudi solebant. Paullatim demum hominum signa formari coepta. Samii artifices, Rhoecus, Τheodorus, Τ electes primi aeris sundendi arte excelluisse perhibentur, sive illi invenerint. Sive aliunde eam acceperinth). A Samo haec ars prosecta in vicinas insulas civitalesque translata mox luna meliore aeris mixtura reperta, tum artificum ingenio maxime exculta ad summum pervenit fastigium. In insulis Delo et Aegina haec ars diligenter facti lata mox ita furuit, ut antiquissima aeris gloria Deliaco esset, proxima laus Aeginetico tribueretur hin. Deinde Sicyon, Athenae, Argos, Corinthus hac arte gloriam sunt adeptae haud mediocrem. Aes Corinthium etiam magnam celebritatem adeptum est eamque ad seriorem ae lalem uSque reli nuit, in signis Vasculisque maxime spectatum etin Romanis magni nes limatum Suminoque pretio emtum η). Posteaquam aeris
Strabo tradit. Alia huius generis praebent Strab. VI u. 7. 385. Cas. Dionys. Ual. Ant. Iloni. I l. 22. VIII, 56. Cf. Patis. III, Iss. VIII, 42. 43 Libr. XXVII, c. 37.
73 Cf. Plin. hist. nat. XXXIV, 4. 5.83 Sine dubio aes Corinthium jam ante Corinthum deletam ine laxu-
139쪽
miscendi landendique ars in plurimas migraverat civitates, jam a diis ad hominum si allias fingendas audacter est trans' gressa. Initio is honor nemini concessus nisi viris insigni aliqua laude excellentibus' . Olyinpionicis reliquisque hieronicis statuae ex aere saetae plerumque ponebantur '). Cui prima aenea sit dicata, non traditur. Id tamen non ita diu post Ol. 61
laclum esse, admodum est Verisimile. Statuas ex marmoresactas Victoribus perraro esse positas non est quod dubitemus. Hinc artifices, a quibus athletae maxime sunt exhibili, aeris landendi arie magis quam marmoris sculpendi excelluerunt. Hinc Praxiteles, qui marmoris candorem maxime amavit, nullos athletas, sed deorum dearumque simulacra elaboravit: Myron contra, quem aenea Signa maxime nobilitarunt, multo ante plu
rimas athletarum statuas protulerat. Illud vero, quod Plinius tradit, eorum athletarum statuas, qui tu ludis Olympicis ter
victores exstitissent, ex membris ipsorum similitudine expressa, iconicas esse facias, quando usu receptum sit, plane ignoramus i
erali deleta novam illi gloriam addidἱt, confusis mixtisque, ut traditur, diversis metallis. Plin. XXX ll. 3. i ex illa autem antiqua gloria Corinthium mnxime laudatur: hoe casus miseuit, Corintho eum caperetur incensa. C. I 8.e , , Siguis, quae vocant Corinthia, plerique in tantum capiuntur, ut secum ei reum serant, sicut Hortensius orator Sphingem erri reo ablatam. Cic. in Verr. II. 4, 44.i ..Tu videlicet solus vasis Corinthiis delectaris Tu solus illius aeris temperationem, tu operum lineamenta solertissitate perspicis C. 59.r ,,Vim maximam vasorum Corin- tbiorum ex omnibus aedibus sacris abstulit. Ille non nisi aenea intelliguntur. quamquam Corinthiorum fictilia soorράκινα haud minus quam χαλκωιω1α in suulino suerint honore. Cf. Strab. lli. H. 3SI. Cas. el Cic. Tusc. I l, l3.9) Plin. h. n. XXX lV, s. i , , Etagies hominum non solebant exprimi, nisi aliqua illustri caussa perpetui talem merentium, Primo fin ror In Cer tantium victoria, maximeque Di Impiae, ubi omnium qui vicissent, statuas
I03 Caussa triplex cogitari potest: primam quod neris tandendi ars
prius inventa quam marmoria sculpendi, deinde quod aeri vetusta S minus nocere potest quam marmori, quum illa signa in Ioeis apertis poni Solerent, tum quod aes susum illo tempore eximium praebuit colorem, uriem, Postea quam eius efficiendi ars in oblivionem venerat, seriores arti sieeη
I Plin. h. u. XXXIV, s. De tempore, quo id fieri coeperit, vibii
140쪽
Athonis lamen Harmodio et Aristogiloni jam ante Xerxis
magnam expeditionem statuas esse erectas constat. Nam eas ipsas statuas, quod maxime mirum, Persarum rex secuin deportavit i ). Paullatim statuarum honor frequentior fieri mullisque insignibus viris concedi coeptus. Allienis Pericli, LSsandro in plurimis civitatibus nec non Alcibiadi statuae sunt posita ei.). Poetis insignibus, philosophis, oratoribus aliisque viris de civitate meritis permultis non Athenis solum, sed ubique sere Graeciae statuarum honor est concessus i h). Plinius honoris
usu recepti progressum ita adumbravit: , Excepta deinde res est a toto orbe terrarum humanissima ambitione. Et jam omnium municipiorum soris statuae ornamentum PS Se coepere pr0- rogarique memoria hominum et honores legendi aevo basibus inscribi, ne in sepulcris lanium legerentur. Mox sorum et in domibus privalis factum atque in atriis. Honos clientum insit luil sic colere patronus Bello Peloponnesiaco sinito statuarum honor apud Graecos jam perquam vulgaris factus. Philippo, Alexandro, ejus ducibus, postea regibus ubique Sunt positae i)ς . Athenis nulli plures sunt dicatae quam Demetrio Phalereo, quarum numerus dierum numero, quos tum annus habuii. ostaequatus i3). Paullo post illis eversis ac laceratis in Demetrium Poliorcelem omnes honores sunt cumulati insi). Verumtamen Graecia missa facta Romam respiciamus VideamuSque, quando quibusve primae statuae ibi sint dedicatae.
nil didit. Pnusanias hujus rei nullam omnino me ulionem fecit , quantum memini, nee statuarum ullum huius generis discrimen constituiqse videtur. Sigiin tamen insen hominis adulti mensuram sueta non unquanx mcmDrat, Puerorum scilicet victorum. 2) Plin XXX lV, s. i . Athenienses ne seio an Primi omnium Harmodio et Aristogitoni irrannicidis publice posuerint statuas. Hoc aelum est eodem anno, quo et reges Romae Pulsi. M
earum multas alias virorum in Riguium memoravit. νI3 3 Milites sortissimon in primo proelio eum Persarum Frge e m- misso caesos statuis equestribus Alexander honorasse sertur. Iustiti. X l, 6.