장음표시 사용
131쪽
a Cuἰatii, item Gad edi expositio, eaque pro partis
confutata. 33 Abud exemplum,quo interpretatio auctoris euiderior reddatur.
In malleolis, quibuε Qiis a necessario instaurata sunt, a stimationem tιmporis, quo νζid opus eratἡ intuemur, ita tamen, ut deductio fiat pro rata temporis,quo llos repetens vinem possedit. ps Ratio , quod tempud re tutionis non θου re
so Legem, domus, ct Him moderationem,etiam inutilibuου impensis Deum habere. 3 'An disserentia sit,quod ad impensas attinet, inter istos qui bona mepossederant, sin vero qu3Iure domi iij ad tempm rem habuerint. 38 In necessa=iis impensis non ingui inter illis, qui rure dammyνem habuerunt, aut la bonafri. sed diuersum osse in sumptibud utiιόud. 3ρ Vt usustuctuarim cehares item μειω impensans facientes animum obligandi habere Qidentur,
ita etiam is,qui rem ture dommy obtinet, quam scit certo casu restituendam.
o Non omnes sumptus proantur ,sed quifactisiuni ad rationem boni patrisfamilias. r Diuersitatis ratio inter bona Dei possessorem, istam,qui dominium ad tempuη habuit. a Momentio l. domus. de legat. s. in omnibuη -- pensis tam necessariis , quam Qtilibus locum
habet, sine distinctione, an bona Dei possessor
quis sit, an rem ad tempu3 1ure dominij h
SVperest, ut per vestigia institutae partitionis decurrentes , quid iuris circa utiles impensas sit, qua fieri poterit breuitate perstringamus. Cuiuo ratio tanto expeditior futura yidetur, quod exceptioneς
132쪽
k .ceptiones eius 3. quem enucleandum suscepimus, consectarido, non minima controuersiarum parte, quae circa ratem inuel tigationem sit ingerere solent, defuncti sumus. Vt ergo conuenienti ratione deo dine, reliqua huius disceptationis capita, dcindena siccntes quaestiones & difficultates expedire possimus, o milla anxia 3c scrupulosa inquisitione in i-plam descriptionem dum Iurisconsuli. d. t. l. p.st. de verborum signification. illas ' constitu it esse, quae irrieliorem rem faciant, non deteriorem esse non sinant , item exempla a luriscqnsulto, dict. l. 79. 3mpen=. I. e verborumsi riscation .proposita, quod i a Asciatum, Brech. dc alios,maxime autem Goed deum accurate fecisse animaduertan aus a generali thesi de conclusione exordium ducemus , ut scilicet initio
constituamus bonae fidei posses rem impensas uti ales in petitam rem factas, iudicis ossicio reportare, si
eo, quo res ipsa restituitur, tempore, pro modo pecu
niς erogate melior reddita sit, malς fidei possessorem
hactenus audiendum , ut tollendi eius , quod Dosuit, facultatem habeat, L 38.infundodf. de res vιnu. , s. domum. Coae eodem titulo. Porro cum nulla ' e- , nunciatio tam certa,& tam maturo digesta sit co silio, ut ex caulis, perlunis , loco dc tempore, dc aliis circu instant iis emendanda, di intra tuititiae limites reuocanda non sit, cap. sin. distinct. ast . item l. a. GJed
quia natura. Cod. de vel .iur. en et Ioannes Pontifex
intra tione Clem. Dinarum.IEt hoc idem, in ea, quam mox complexi sumus, propositione eueniat, bene dc consilio nos facturos existimavimus , si antequam vires axiomatis nostri persequeremur, quid differentiae inter necessarias dc utiles impensas in causa instimationis esset, ut facturos nos polliciti sumus initio, edisseremus. Nam si vera nostra conclusio est, in utilibus impensis non sufficit rem maioris vale
133쪽
erogatum sit, alias enim id solum consequetur,quod impensum est, d. 9S. infundo. f. de res vind. Diuersa 6 t causa impensarum necesIariarum est, si Doctoribus in interpretatione M. σι. uomm. F. de legar. r. fidem adhibemus, qui auctoritate eius legis, impensarum aestimationem non referri ad tempus, quo factε sunt, sed restitutionis contendunt. Qua in deliberationes tamen subsistimus. Nam 'cum ιρο. g. A. 5c siqe. stet.har. Iurisconsillius disseruisset desumptibus, qui
facti essent causa fructuum, tandem i. 38. piane. etiam caeteras impensas necessarias imputare illum posse constituit, idque exemplo tutorum&curatorum, quos Teputare,quod impenderunt, dubium non est ; leg. i. O a. de eont.iud tui. nulla cosideratione habita, quid Tes nunc valeat. Deinde l. r .is hoc iudicium .ss.co n.
diuiae diserte compreheditur, bonae fidei posses rem impendia, quae fecit, per exceptionem doli retinere posse, ro. ubi g. . f. ad S.C. Ibe Istatuitur, qui iridiltrahendis, conservandisque rebus haereditariis sum plus factus est, imputari haeredi deberet. Ut scrupulum , quem contrariam sententiam tuentibus illa lex parere solet, cum non negent de riecessariis sum- . ptibus loqui. Alexander st .nu ρ. dc Iad .dL6I.nu. . eximeret eandem i. declarationem recipere a l cir δε- min. de lega. r. &ad eius i uesiectum reuocandum es se statuunt, quod sane& nos libenter admittimus,
sed non in eo sensu, quem ipsi dictae legi domus adscripserunt, ut ex illis, quae mox disserentur, consta-ν bit. Caeterum enim verba praeteriti temporis, in quod concepta sunt tempus referenda esse, non antecedens aut futurum L as. Titim. Τ. de testament.
miti t. Hinc eum de fideiussbris, qui hominem debitum ibi itisset indemnitate ageretur Africanus L3 . hominem. Is mandati. eius temporis aestanaticinerri spectandam statuit, quo is . blatus esset, ut ne
cessatio admitteretur, si bonae fidei polles or i iii id.
134쪽
quod pondere, & mensura contineatur creditori haereditatis soluisset. Quod affine l& proximum his gest, quae t. a 7.siquis. 6 4. eadem ratui statuuntur imis pendia mandati exequendi causa facta omni modo restituenda, si bona fide facta sint, etiamsi is, cuius negotium gereret, minus impenderit. Quaeque in eandem sentini iam statuuntur, Issis qui. s. D. eodem titui. quod si quis ex necessitate soluendi plus impendit, quam est pretium solutae rei, id mandati iudicio eum consequi. Quod intelligimus si ex post facto pretium diminutionem accepit, vel vi gente necessitate plus iusto expendendum fuit. Ad rem no pertinet, 'quod hae ulti mae leges in manda , tum suscipiente,non bonae fidei posse re loquantur, quia par utrobique est ratio, ut scilicet quis in
Deinde quod tacita voluntas domini, aut eius, cuius interest, intercessisse videatur, quae in omni bono patrefamilias talis esse intelligitur ut res suas conseruet, Ac siluas esse velit, i. a. de his, litisi vel alien. item L a . si constanti. f. s. g. solui.matrimon. l. . Sin totum. g. de imp. in rebMaot.fact. quod 'i- Iopsum si in explicatione dict. l. hominem. dum illam
cum l. vinum. f. de rebuε crerit. conciliare nituntur, obseruassent interpretes, non tam diuersas circa eius
explanationem nobis opiniones tradidissent. Inde adeo in actione de in rem versi , si de n cessariis impensis agatur non insipicimus , quantum compendii res. tempore institutae actionis, domino aut patri adserat, sed quod impensum sit, c. r. eodem titis. D. Huius rei evidentissimum argumentum praebe re potest, quod re t perempta nihilominus adhuc in hos sumptus refundendos coustet, dict. l. 3S. plane. f. D. g. de petit. haeredit. l. . ct in rotum. I de amp. mrebm G t. fact. l. rn rebis . S l. commodati.lseruos.
135쪽
F de pignorat.action. Iaa. de negotiis gems. so.nume o siecundo. g. . 1. mandati. l. exuvie ramit.b diciscund. I. si eum mulistr. V de de nat. inter virum v-s, xorem. Raphael ' Cumanus, ut illum etiam refert Alexand dies. l. id fieri propter improuisum casum.& non esse inserenda illa, quae a nobis processerunt, sed illam quantitatem ad
quam tempore mortis res, de qua quaeritur. rescribebatur. Sed lia e responsio calumniosa esse videtur, cum non aestimationem, quemadmodum in illis quae ex mora debentur, Lyenultim. de in Lact. sed id quod impensum est soluendum dictae li. constituant, quod usque adeo verum est, ut etiam si pupil- Ium , a quo quid petatur . esse fingamus, tamen necessarias impensas exicincta re recusere noni possit, I. 47. f. r. de sotui. neque hoc casu ullo restitutionis
remedio adiuuetur, LM.verum. .rtεAn non restitiώ-
ra tur f.de minorib. irregr. resit. Accedit,quod i Bar-tol. t. 38. in fundo. numero sexto F. de rei viudicat. Sa- licet. t. f. domum. b. eodem tilavio .distinctionem dictae l. in necessariis impensis plane respuant. Neque ad 14 rem pertinet, quod ab eodem l Henochio mouetur, quem etiam sequi videtur Thesaurus decisio. Pede-mon. 2 r. numero quarto. quod hoc modo illa res pos si ipsi esse lucro . & damno . quia respondemus. quod rarius illud eueniat, quod res vltra impensat valeat, nisi terrae incremento id consecutae essent, vein arboribus, quo casu id iniquum foret iuxta notata Caesatis Vrtilli ad decim. Neapolitam. s . numero tertio, insine. Vtergo his, quae diximus, sua aucto- Is ritas constare possit diluendat argumenta sunt, quae id a contrariae sententiae adsertoribus expressisse videntur. Haec, ut ex Menoch nsiuis commentar. de recuper. ρ'ssus remeae G num. 137. Boerio decisio. . numero duisdecimo. Molineo ιn eo uetuae Paristitutin f, t. alus s. in πιrbo, os . numero ru. qui ante
136쪽
PAR Τ. III. CAP. L Iis fuit' . de aliis colligere licet, potissimum sint quatuor: lex or. domin. da legatu primo. l. omnimodo. g. imputari. Coae de inusic. re m. l. . g. tr. hac autem actio. . de vi bon. rvt. actio. item ιι37. f. cum quis. F. de verborum obligation. Et quidem, quod ad ultimas duas li. attinet, tantum abest, ut subuertantil-Ia, quae supra sunt constituta, ut contra, Vires paratiores suppeditent. Verba aurem legis in. de sei bonor. rv. ita se habent: Hae autem actio infactum est, ct datur in duplum, quanti ea res erit, quodadpretium perum rei refertur, o praesentis tempori sit infimatio, O si ιν in duplum intra onnum est, Intelligimus t enim praesens tempus, nempe quo I idamnum illatum est iuxta l. So. F.de furt. ut hoc modo differat a leg. Aquiti ubi aestimatio initur, quan iis homo eo anno plurimi fuerit, i. a. g. adlegem Aquileiam. Caeterum, sit cui haec interpretatio, quae vera est, non satisfaciat, di praesens tempus referat ad diem litis contestatae, tamen adhuc nihil negotiis cesset, quod interelle putemus, inter causiam illius,
qui petit, quod erogatum a se est, & qui aliud detrimentum non incurrit, & eius, qui in praesentia ex facto praecedente & delicto aduersarii circa aestimationem rei laesie graue damnum sentit,cum fur,&hinc etiam violentus in uasor tanquam improbior semper teneantur,quanti ea res plurimi sit, Lor. xj eiando. 6.si infans. g. desuri l. decimatertia. Argento. F. de coniictfurt. meritodf. quo vi aut elam. l. tri
se Ueptima. continum. .sexto, cum ' quis Verba, i quae ad propositum accommodari possint sunt haec; non enim fecundum futuri temporis , sed secundum prasientis astimari aebet sipulatio. sane quae hanc sententiam praecedunt. satis indicante, de qua re Iurisconsultus senserit. Quod si generaliter & nu de eadem illa verba quis accipiat, plane, quod deos endendum suscepimus, asserent atque tuebuntur.
137쪽
praesens enim tempus reuocari ad aliud non potest quam eius, quo stipulatio concepta est. Minus labo-ig r must de obice, quem ut validissimum ex comn modo. g. imputari. obinoliri conatus est auctor commentariorum inconsis tud Paras Cum enim eadem lege agatur de his, quae legitimam portionem liberorum, aut eius obligationem extenuent, dc de militia mentio insidissu, quam filius haberet, constituitur in eius quantitate definienda non tempus, suo alias empta esset, sed quanti nunc valeret, cum imputatio fieret, obseruandum. Ita de nos libenter concedimus non esse spectandum tempus, quo materia empta sit, sed quo illa in usus aedificii corruentis sit conuersa. Is Superesti ut deli domus,clitam ordo institutus nostbis reliquam facit, disse samus, quae non recte percepta, aut fatis accurate excussa , cum x liquis inter-δQ pretibus, tum maxime t Menochio imposuisse videtur. Enimuero idem Menoch. inter sumptus ne cessarios dc utiles differentiam constituiti dict. casuas S. Nume. xl. dc recte. Deinde numer. sa. is sequentide utilibus discept ndo causam illius, qui iure d minii lices temporalis, re aliqua potitus elset, ab eo
separat, qui iure possessionis ἰkiusti tituli a non domino quaesiti aliquid ubtineret, neque illud omnino ineonsiderate . quamuis ub. p sumpl. 3. p. y2.ι num. s. sesequent. item aere medo is. num.117. quod
. ad primam distinctionem attinet, pruinisse te,dcindiscrete loquendo, ut etiam alii interprςtes, rem confuderit. Sed ut sunt humana, plerumque euenit, Vt nouissima tanquam maturiori iudicio recogitata.
23 atque digesta, sint intiora, sed culpa i in Menoch.
contracta est, qu04 aestimationem necessariarum impensarum in tempus restitutiunis transtulerit, quod illum perperam, dcconuenienti auctoritate de
stitutu fuisse di antea ostendimus& ex priventis nodi
138쪽
expeditione planum faciemus. Quod ut facilius assequamur, separatim de illo, qtu bona fide quid post
dit, qux ad rei conseruationem vel incrementum pertinerent, subministrauit, di qui cum ad tempus dominus esset id fecerit, loquemur. Proponimus ergo bonael fidei possessorem, sumptus necessarios ha- rabita aestimatione temporis, quo facti sun r, recuperare, secuti auctoritatem legum & rationum, quas supra longa serie contexuimus : quod tamen cum illa interpretatione accipimus , si res ips', inquam impensa est facta, extet, nam si extinctam illam proponamus , 8c fortasse quid aliud, quod eidem domino debeatur,aut ipsius sit, habeat, putaremus interesse inter iudicium uniuersale & particulare, ut in iudicio uniuersali sit ius retinendi, in particulari non sit, Las. planes de pet. haered. ct ut1gsfue rei seind. ροι b. Bari
quos dictum e t. Di sumptibus t utilibus res aliter comparata est, in Σ3 his enim duo tempora prae oculis iudicantis versiari debent, impensis sect .&restitutionis.Vnde,si cen- et
tum erogauit, reS autem tempore, quo aduersarium
i in possessionem admittit, pro quinquaginta melior ex illis impensis deprehendatur, solum quinquaginta feret. Contra si quinquaginta solum ab co sippeditata sint, de r tione subministratae pecuniae & incautari praedii conuersae , praedii testimatio in centum aucta sit, tamen non centum sed sola quinquaginta reportabit, i. 38. in funis, i, 8.sumptuM s de rei vinae Lia δῖfundumst. de in rem verso .ast. Paulu3 g. domin d. de pig. cap. r.extr. res. in integ. Porro quae lde necessariis impensis via nobis facti sunt, recitas piendis diximus, ita demum obtinent si bonae fidei pomi r illos desiderer,is enim, cuius religio Vulne-mta eo tempore erat, ita demum huius beneficii co-
139쪽
pos fit si in ipsa restitutione tanto locupletior dominus ex his impensis reddinur,cl.3S piave insta. ra
a 6 Deinde haec' regula aliam eamq; generalem moderationem recipit ex doctrina&prouida costiti tio, ne dictae l. 6 i. domiM,ut in solutione aestimationis deducatur, quatores deterior, aut vilior facta sit, ex se aut usurpatione eius qui illam possedit. Quae res ut melius intelligatur, non pigebit hanc quaestione, queambigue interpretationis tenebris obsustara, veritatis luce caruit,aliquot exemplis in medium adducti pab ea,qua mersa hactenus caligine est, S ingenii no-a stri modulo vindicare. PoGlori bonae fidei in praedio, φ im prudens a non domino emerat, aedificiu mruina dissipatum vel impetu aquarum prostratu, aut deniq; incendio sine culpa ipsius haustum,necessia ti circumstantiarum cosulens restituit, materia mille aureis constitit, mercedes fabrorum ad quadringentos assurgunt. Cum autem haec eadem materia aetatem centum annorum ferre solii posset,atque domum quinquaginta annis inhabitasset, orta controuersia cum praescriptio ex causis,quae multe occurrere possunt, illi non prodesset iussus est piaedium restituere, ille posita doli exceptione, petit officio iudicis rescribi, quae impendit, alter replicat sexcentis aureis secu dum praesentis temporis conditionem eam materiaco parari potuisse, & mercedem fabrorum ob eanderationem non colligere, nisi ducentos aureos dimidium huius summae offert ex dispositione eiusdem legis: Ille duplicando occurrit, se n*n recusare, quo minus praesentis temporis aestimatio ineatur, fore enim vitale factum ipsi compendio non oneri sit, praedii enim iustum pretium eo tempore ,quo com parauit,quingentorum aureorum fuisse, nunc duobus millibus venire posse. Dominus triplicando hac allegationem elidit, contendens augmentum pretii OpPQT-
140쪽
rimendastitaequendo definitionem ab acutissimi&pene duum ingenii iurisconsulto traditam,qui dicit
aedificiorum aetates examinandas, cum proponatur
aedes quinquaginta annos incoluisΙe , pro dimidio 79
tempolis cuius interuallum materia aequare conue
mentem usurn sui praebendo. possit. statim desum ma quam de suo se prompsisse possessor contendit. dimidium decedet,reliquum autem, si alia iusta caus a non sit,quae desiderium eius moretur veluti quod quaedam ex qdibus sint,quq tatae intercapedinis vim atq; iniuriam superare possint, quaedam quae no possint, unde non immerito boni viri arbitratum idem Papinianus requirit sine diminutione consequetur.
hos enim su plus imaginamur necessarios fuisse, quod utrum in testitutione semper probandum sit.
in hoc tract .sivra .partis .i.cap. .num. a. diXImus, Ut exceptio temperamentum ex hac obseruatione & re
plicatione proposita accipiat, & eadem replicatio in reliqua sui parte reiiciatur. Ex quo sonte dc illud manar, i duplicantis intentioni mos non geratur, cum non debeanti precium rei, cum impensarum est ima- 3 tione comisceri, ut recte triplica do allegatum est, nec obstat subsecuta responsio, cum separatorii separata sit causa &aestimatio, l. 37. eum actum 1 . de neg. ge Hinc euincitur, t male contribui, quae secernenda 3 sunt, quod partolum facere videmus, dum secutus Iacobum de Aren dicit aestimandum edificiu, quanti modo valet, Baldum dum scribit, nota, quod impensa restituenda est non praeci se, sed quanti res est
pretiosior tempore restitutionis, dc sic quatenus res ipse tunc valent, & multo incircumspectius Ange- itum circa priseipium.Castrensem nu. 7. Comensem nΜm r. Imoi,num. 2. AleX. num. . Iacnum . Rotan d.